HIDDELBUBGSGHG COURANT. y Vrijdag 6 October. Uit Stad m Premie, K». 236. 148® Jaargang. 1903. Deze courant verschijnt dagelijks, met uitzondering van Zon- on Feestdagen. PrijB per kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor alle plaatsen in Noderland franco pp., f2. Afzonderlijke nummers kosten 5 cent. THEBMOIHBTER EN VERWACHTING. 5 Oot.8 u. vm. 53 gr., 12u. 55 gr., av. 1 n. 53 gr. F. - V«r*acht: heden stormachtige, daarna afnemende N.W. tot W. wind, veranderlijke bewolking, bniïg weer en iets koudere temperatuur. Advertentiön: 20 cent per regel. Bij abonnement veel lager. Geboorto-, dood- en alle andore familieberichten en Dankbetuigingen van 17 regels f 1.50; elke regol moor 20 cent, Reolames 40 centjpor regel. Groote letters naar de plaats, die zij innemon. Tot de plaatsing van advertentiön en reolames, niet afkomstig uit Zeeland, betredende Handel, Nijverheid cn Geldwezen, is uitslaitend geroohtigd het Algemeen AdvertenCle-Bareea A. DM LA HAR AN.S. Voorburgwal 366, Amsterdam. Middelburg 5 October. WENSCHELIJKHRID EN WERKELIJKHEID. Onder dezen titel levert in het jongste num mer van de Vragen des Tijds Marie Jungius eene bijdrage tot de kennis van het leven der arbeidster-m oeder. Met deze zeer belangrijke beschouwingen, vrucht van een onderzoek van het Nationaal bureau van Vrouwenarbeid, vrenechten wjj dat velen kennis maakten. Vandaar dat wjj Betracht hebben den inhoud kort mede te deelon. De schrijfster begint met te erkennen dat eene der grootste moeilijkheden van eenige wettelijke regeling van den arbeid deze is, om eenige harmonie te brengen tussohen het werk van de arbeidster-moeder in het gezin als ver zorgster en opvoedster van hare kinderen en haar werk buiten het gezin tot mede-onderhoud daarvan. Dat dit treurige feit bestaat, weet iedereen. Ook in ons landje zjjn er tienduizenden en nog eens tienduizenden moeders, op wier schouders deze dubbele taak druktWerken buiten het om mede een stuiver te verdienen, werken an het gezin om de huishouding bjj elkander te houden enz.. Die dubbele taak rust op duizenden arbeidsters, die tevens moeder zjjn. Zeker is het niet gemakkelijk om aan deze fout in onze samenleving een eind te maken. Zoo ver zjjn wjj dan ook nog niet gevorderd. Het is zelfs de vraag, of er op de rechte manier naar getracht wordt om dit euvel te verhelpen. De arbeidswet van 1889 verbiedt de vrouw arbeid te doen verrichten in fabrieken en werk plaatsen binnen vier weken na hare bevalling, doch zjjn wjj met dit verbod, zonder meer, een ■tap verder gekomen? Het antwoord hierop weten wjj niet, om de eenvoudige reden, dat daarnaar nog nooit door iemand nauwkeurig een onderzoek is ingesteld. Wjj twjjfelen er natuurljjk geen oogenblik aan, of bp den wetgever hebben, toen hg dat voorschrift in 't leven riep, goede bedoelingen voorgezeten. Dit neemt echter niet weg, dat wjj recht hebben te vragen of die »goede be doeling" ook werkeljjk goed doel trof. Om dit nu zooveel mogeljjk na te gaan, Btelde het Nationaal Bureau voor Vrouwenarbeid een onder zoek in. Zjj stelde zich dus de vraag, of de vier weken rust, welke de wet aan de kraam vrouw voorsohrjjft, werkeljjk aan deze ten goede komt. Het korte bestek van dit betoog laat niet toe te melden, hoe omslachtig en nauwkeurig dit onderzoek werd ingesteld. Alleenljjk zjj gezegd, dat aan 525 verloskundigen in Nederland in 230 gemeenten een vragenlijst werd Het bureau wendde zich tot de vrouwelijke verloskundigen, omdat de armste volkskringen, waaronder de fabrieksarbeiders gerust kunnen ingedeeld worden, in bevallings- tijd nagenoeg altjjd door vrouwelijke verlos kundigen geholpen worden. De inhoud der vragen kwam in 't kort hierop neder: Komen arbeidsters-moeders binnen vier weken na hare bevalling niet op de fabriek? Is dat geen bezwaar met het oog op loon, dat in dien tjjd gemist wordt, ofhebben zjj dat kunnen besparen tegen dien tjjd Of trachten zjj gedurende die vier weken van verplicht verzuim op eene andere manier geld te verdienen Wordt haar in dien tjjd hulp geboden vereenigingen, diaconieën, werkgevers of van andere zjjde Dit bovenstaande zeer verkorte vragenlijst kan eenigszins bljjken, hoe breed het Nationaal Bureau «ai» Vrouwenarbeid dit onderzoek hooft aangepakt. En nu de antwoorden op die vragen 1 Volledige, minder volledige en on- volledige zjjn ingekomen, genoeg evenwel om eene eenigszins vertrouwbare conclusie trekken. Zoo kunnen wjj mededeelen, dat over algemeen de werkgevers, de patoons, zo streng de hand houden aan bedoeld artikel der arbeidswet van '89, waarin de vrouw weken na hare bevalling arbeid op de fabriek verboden wordt. Misschien konden wjj beter zeggen, dat de patroons traohten aan dit verbod de hand te houden, want uit de ant woorden bleek evenzeer, dat zulks is zeer togen den zin der arbeidsters, dio, als zjj er maar eenigzins kans toe zien, dit wetteljjk verbod overtreden. De reden, de oorzaak van dit onnatuur- 1 jj k verschijnsel is gemakkelijk na te Of is het niet onnatuurlijk, dat die moeder als het ware bedrog pleegt om van hare jong geborene heen te gaan en deze over te geven aan vreemde handen? Welnu: de oorzaak daarvan is weer te geven in het enkele woordjenood. Armoede is daarvan de schuld. Het loon der moeder kan niet worden gemist, vooral wanneer het vermeerderen van het gezin de behoeften grooter doet worden. Waar dus de werkgevers haar buiten de fabriek houden, daar tracht zjj door ander werk, als breien voor fabriek of winkel, oppassen van anderer kindors enz., dit gomis aan verdiensten aan te vullen. Gerusteljjk kunnen wjj dus zeggen, dat de vier weken voorgeschreven, en wp voegen eraan toe, zoo nuttige en noodige rust niet aan de kraamvrouw ten goede komt Krjjgen zjj in dien benatden tjjd geen hulp van zekere zjjde?, zoo vroegen wjj ook. Het antwoord daarop moet ik schuldig bljjvende gegevens zjjn te gering om daaruit ook maar eenigszins een beeld te verkrjjgen- Wel kunnen wjj en terloops op wjjzen, dot in sommige streken de buurvrouwen bijsprin gen. Deze verrichten dan eenig werk ten bate kraamvrouw, die naderhand denzeliden vriendschapsdienst bewjjst. Uit voorgaande bljjkt dat niet zelden d e armen alleen den last der wetgeving dragen. De gegoeden, die de wetten maken, behoeven zich daarvoor niet bet kleinste genoegen te ontzeggen; de armen, zjj, voor de wet grootendeelB werd a a k t, zjj kunnen ganBch alleen a en zien hoe de ongunstige gevolgen van haar, laat ons maar zeggen, half werk goed te maken. Goed te maken Neen zelfs dan dat. Wjj zeiden zoo even dat arme buurvrouwen in de bres Bpringen met haar liefdadigheidswerk, waarbjj duB opnieuw de wet meewerkt om haar taak opzwak- en over te schuiven. Ten slotte nog ditHet ontwerp-arbeidswet van 1904 wil dat de moeders niet alleen vier weken n a hare bevalling, maar ook vier weken daarvoor iu geen fabrieken enz. mogen werken, zoodat dus het gewone loon gedurende il 10 weken niet kan worden verdiend. Ook omtrent deze bepaling werd de meening van de betrokken vrouwoljjke verloskundigen ge- De kern van dio antwoorden is, kor- teljjk samengevat, dezeAls de vrouwen haar loon vergoed krjjgen, is het goed, maar zonder loon is die bepaling eed. Niet een aalmoes aan die vrouw, &r hulp zonder in het minBt eenig eergevoel kwetsen. Loon kan niet worden gemist een goede moeder gaat immers met van hare kinderen at, zonder dringenden ood! De schrijfster hoopt later op deze belangrjjka kwestie terug te komen en haar opstel aan te vul* len door de resultaten van een onderzoek, dat is ingesteld bjj ziekenfondsen enz. ooktenplat- t e 1 a n d e. Dit was thans minder op zjjne plaats omdat het nu ging over de door de wet be schermde arbeidsters. Zp zal dan teveni trachten eenige practisch uitvoerbare regelingen de hand te doen in 't belang der arbeid ster-kraamvrouw, ook in verband met het «Ont werp van Wet, houdende wettelpke verplich ting van vaste werklieden om zioh en tot hun gezin bohoorende personen te verzekeren tegen geldelijke gevolgen van ziekte, kraam en over- Ijjden." Aan 't slot spreekt de schrjjfster den wensch uit, dat velen, wien het lot der vrouw, hetzjj als moeder, hetzjj als arbeidster, of wel als beide te zamen, ter harte gaat, het door haar geschrevene ernstig zullen overdenken, zóo, dat )n zegenbrengende daden daarvan het gevolg zullen zjjn. Wp wenschen dit de geachte schrpfster van harte toe en meenden in haren geest te han door te helpen, het resultaat van haar onderzoek in ruimen kring bekend te maken. K. W' BENOEMINGEN, EN*., De St Cl no 233 bevat een besluit ter uit voering van art. 201 2s lid der hooger onder wijswet. Op verzoek is eervol ontslag verleend aan H. van Djjk en J. G. Remjjnse als ass. voor de heelkunde aan de rijksuniversiteit te Utrecht zjjn als zoodanig benoemd laatstgenoemde en A. J. Fischer. De kap. t/z. P. F. van der Velden Ërdbrink wordt geplaatst in de directie der marine Willemsoord. Het goedkeuringsmerk voor de maten en gewichten, gedurende het jaar 1906 te bezigen, zal zjjn: bjj den pk en herjjk van maten en gewichten de letter q in den gewonen sohrpf- vormbjj den pk en herjjk van gasmeters de koninkljjke kroon terwpl als merk b stempeling aan het jjkkantoor te Middel burg wordt gebezigd het cjjfer 12. nm. I uur, koloniën. het gebonw van het dep. van Oost-lil die. Celebes. Do UataviaBcho correspondent van de N. R. Ct. Beinde gisteren »De gouverneur-generaal heeft gelast do expeditie in Midden-Celebes voort te zetten door Posso, Sigi en Toradja". Het N. v. d. D. teekent hierbjj aan Dit belangrjjk besluit van het opperbestuur werd bljjkbaar ingegeven door denwensohom, na de operaties op het Znid-Westeljjke schier eiland, ook in Centraal CelebeB den invloed van ons gezag te doen gevoelen en daarmede een eind te maken aan den staat, waarin deze streken verkeeren, o. a. blpkens mededoelitgen van ambtenaren, als de controleur Englenburg, en de zendelingen dr. Adriani en Kruyt, West-Indiê. De afscheidsreceptie van den heer Lely was druk bezocht. Ruim 200 personen maakten daarvan gebruik om den afgetreden gouverneur vaarwel te zeggen. Bovendien begaven, zoo meldt Onze West, den dag van het vertrek, den 13en Sept., zich nog tal van autoriteiten, ambtenaren, officieren, besturen en partioulieren, in de gloeiende zon, naar het Gouvernementsgebouw, waar alsncg gelegenheid bestond van den heer Lely af scheid te nemen. Treffende woorden werden daarbp gesproken, eerst door don heer Havelaar, die een terug blik wierp op het beBtuur van den gouverneur, daarna door den heer Lely, die verklaarde Suriname te hebben leersn liefhebben en !e voor de belangen der kolonie te zullen Met mgang van 15 November a. s. 11 benoemd tot deurwaarder der directe belastin gen voor hot district Middelburg, zjjnd< gemeenten Middelburg en Vllssingen, di- hoor J. L. Teljer, thans in dezelfde betrekking Goes. De benoemde gouverneur van Suriname zal hun, die hem voor dienstzaken wenschen spreken, daartoe gelegenheid geven op 19 en 20 dezer, telkenB van des vm. half elf tot Omstreeks twee unr verliet het ss. Prins Willem IV den Hteiger van den Kon. W.-Ind. dienst om op te stoomen tot voor het Gonversementsplein, om den afgetreden gou verneur aan boord te nemen. Vanwege het oorlogsschip De Kortenaer was n sloep uitgezet, om den heer Lely van de marinetrap af te halen en aan boord van de Prins Willem IV te brengen. Terwjjl dit een en ander plaats vond, verliet de persoon, wien deze eerbewijzen golden, het Gouvernementsgebouw, vergezeld van den iungeerenden onder-voorzitter van den Raad van Bestuur, den voorzitter der Koloniale Staten en de commandanten van de sohutterp de troepen, waarachter zich tal van parti culieren aansloten. Op de wandeling over het Gonvernements- plein was de heer Lely het voorwerp eener enthousiaste ovatie. Langs den geheelen werden door de marktvrouwen hoofddoeken gelegd, zoodat de gouverneur als 't ware over één tapijt naar de marinetrap ging. Groetend en wuivend kon Z. Exc. slechts nog lang zaam voortsohrpden. Het was een aandoenlijk tafereel. De heer Lely zelf was zichtbaar Uit Vlissingen. In don Dinsdagavond aldaar door de Vrjj t nige propagandaclub gehouden vergadering werd met algemcene stemmen tot voorzitter benoemd do heer H. Ch. Bejjerman. Het beBtuur is thans samengesteld uit de ticeren H. Ch. Bejjoraan, voorzitter, L Lejjdea dorff, seoretaris, W. Rottier, vico-voorzitter, J. N. Andriesse, penningmeester, en P. Houter man, vico-secretaris. De Hertogin van Albany wordt Zaterdag morgen met de nachtboot aldaar verwacht om met den sneltrein de reis naar Flensburg te vervolgen. Do ondermachinist bp de Maatsch tot Expl van ss. D. C. Houff is van Roosendaal naar Vlissingen verplaatst. Bjj de Kon. Maatschappij de Schelde aldaar zullen de machine en ketels worden vervaar digd van het stoomschip Wilhelm Colding, dat Woensdag te Alblasserdam werd te water ge laten. Het schip heeft een lengte van 250 voet, een breedte van 37 voet duim en iB hol 18 voel 11 duim bp een draagvermogen van 2500 ton op summer freeboard. Woensdagavond, te ongeveer half acht uur. ontstond aldaar een binnenbrand in het perceel hoek Walstraat-Nieuwstraat H 224, waarin aan de eene zjjde een wasscheTjj en aan den anderen kant het kantoor van den heer S. gevestigd is. De brand ontstond in de bovenwoning boven wasBcborjj, waarschjjnljjk door eene opeen- ;ameling van roet in do schoorsteen. Het vuur verspreidde zich snel langs het plafond in de wasscherjj, doch de inmiddels aangerukte hondbrandspnit kon met een slang de waterleiding het vuur spoedig blusschen. De waterschade is echter nogal Met den heer Lely stapten in de marinesloep de onder-voorzitter van den Raad van Bestuur, de voorzitter der Koloniale Staten, alsmede de adjudanten van den gouvernenr, om den afge treden gouverneur naar boord te vergezellen. Onderwjjl werd door het fort Zeelandi saluut van dertien minuutschoten gelost. Zoodra de heer Lely voet aan boord gezet had, werd op de Prins Willem IV de gouver- neur8vlag in top geheschen. Bjj het vertrok wisselde de boot saluutschoten met Hr. Ms. Kortenaerwelk oorlogsschip kort na de Prins Willem IV de haven verliet. Aan boord vond do heer Lely, door de goede zorgen der directie, behalve de gewone hut, een keurig ingericht salonnetje ingericht voor Z. Erc.'s gebruik, met getnakkeljjke werktafel, sofa, en andere geriefelijkheden. Bg het paBaeeren van het fort Nieuw-Amster- im, werd den afgetreden gouverneur opnieuw een eere-saluut gebracht van dertien minmtf- sohoten. Van den Zakgids voor Middelburg en VliBBingen, die door den heer R. M. Smits alhier wordt uitgegeven, is de winterdienst voor 1905 verschenen. Deze gemakkelijke vraagbaak, die reeds vol doende burgerrecht heeft verkregen, bevat tel- kenjare meer opgaven en is ook nu weer de traditiegetrouw gebleven. De koopers van den Gids ontvangen gratis de fraaie prentbriefkaart en reliejons stad huis te zien gevend. De hoofd-inspectour der Volksgezondheid voor Zeeland ia voornemens 23 en 24 October in een der lokalen van het gasthuis te Mid delburg voordrachten te honden over ont smetting, zooals die twee jaren geleden ook plaats hadden. Vi8schers vereen iging Helpt elkander ie Th o len. Zjj stelt zich ten doel: het steunen van weduwen en weezen van visschers, alsmede hot Bteunen van minver mogende zieke visschers; het verschaffen van steun bjj evontueele schade aan vaartuigen of vischtuig, veroorzaakt buiten schuld van den eigenaar of vissoher; het behartigen der belangen van do viescherp het algemeen, door aan visschers, die op garnalen-, bot- of herdervanget uitgaan, zooveel slpk sohritteljjke vergunning te doen geven door pachters van oester- of mosselperoeelen, waarop genoemde vischvangst kan worden uit geoefend het behartigen dor belangen van oester- en cuosBelviBBcberjj, in het bjjzonder door nauw keurige naleving van het reglement op de visscherpen op de Schelde cn Zeeuwsohe Stroomen, vooral aangaande het overboord werpen van zeesterren of ander vnil, hetgeen voor de oestoT- en moBBelcnltuur zou kunntn schadeljjk zjjn. Zjj tracht dit doel te bereiken door het stichten van een fondB, waaruit de ondersteu ningen, in art. 2 genoemd, kunnen geBohieden en door het houden van besprekingen op ver gaderingen. De Octoberbuien speelden Woensdag 1,1. m voerlui van twee rptuigon op den wog naar St. A n n a 1 a n d deerl jjk parten mot zoo'n kracht blies de wind, dat beide voertuigen van dpk werden geworpen. Een der inzitten den werd bjj den val gekwotst, terwpl de overi ge met den schrik vrpkwamen. Uit Zierikzee. In de Dinsdagavond gehouden vergadering der Vrijzinnig-democratische kiesvereeniging hield zoo aohrjjft men ons de voorzitter, de heer J. A. de Brujjne, eene rede over »de taak der vrijzinnig-democraten in de eerst volgende vier jaren." Na te hebben meegedeeld hoe departp ont stond en de Bond in 1901 werd opgerioht, gaf spreker een overzicht van de groote krachts ontwikkeling, die va» de jonge partjj is uit gegaan, speciaal in de laatste vier jaren; hoe door vele sprekers propaganda is gemaakt hoe door de vele geschriften en gesohriftjes op allerhande gebied de beginselen der partjj zjjn verbreid en bekend gemaakt. Daarna spreker op de verschilpunten met de liberale partjj en ook op de gevoelde behoefte tot sa menwerking van alle vipzinnigen tegen de verderfeljjke partijpolitiek, door het verdwenen ministerie gevoerd; hoe daardoor het verbond van 21 Januari ontstond en het blanco artikel op den voorgrond trad. Daarna gaf bjj een overzicht van de leden van het huidige ministerie en wees hp op de stellige beloften, door den minister van finan ciën gegeven omtrent grondwetsherziening, ei de eenstemmigheid van alle leden van ministerie op dit punt. taak der vrpzinnig-democraten weef spreker voor de eerstvolgende periode aan voortgezette propaganda voor algemeen kiesrecht, anders dan door meetings, zooalB die onlangs te Utrecht ia gehouden, een sturen naar kiesrecht voor vrouwen en naar krachtige sociale wetgeving. Hierbjj de finanoieele kwes tie besp-ekend, wees do hoer De Brujjne op riohting waarin prof. Treub's werken daarom trent leiden en op de wanverhouding die onder het ministerie-Kuyper tusschen staatsinkom sten en uitgaven is ontstaan, terwpl daarna door hem besproken werd de staatsexploitatie o. a. der spoorwegen. De taak der vrjjzinnïg-demooraten moet bljj ven een drpvende kracht in de richting der bekende beginselen- Aan 't slot dezer sehoone en leerrpke rede wjjdde spreker nog eenige oogenblikken aan de taak der vrpzinnig-democraten in dit distriet en stelde hp in 't licht, waarom de vraag tot wedersamensmelting der vrjjzinnig-democraten en de liboralen onmogelpk is, niettegenstaande het toch bljjkt, dat het verschil tusschen een vrjjzinnig-democraat en eon vooruitstrevend liberaal niet groot is. De heer Geluk, vioe-voorzitter, bracht spreker den dank der aanwezigen. De vergadering werd ook door eenige belangstellende liberalen bjjgewoond. De St.ct. no 233 bevat de statuten der De voorloopige commissie belast met de inzameling van gelden voor een te Water- dkerkje op te richten muziekgezel schap, heeft op de aangeboden ljjsten reeds voor f 193 50 geteekend gekregen. Zp besloot nog te trachten f 150 meer bjjee» te brongen bjj wjjze van renteloos voorsohot, verdeeld in aandeelen van f 5. Op de vergadering zelf werden reeds 23 aandeelen genomen, zoodat hot te verwachten is dat de overige 7 ook wel zullen geplaatst en tot definitieve oprichting van het gezel schap zal kannen overgegaan worden. Sedert Zaterdag meldden zioh 20 liefhebbers aan om werkend lid daarvan te worden. In Zeeland kwamen gedurende de afgeloopen week van 27 Sept. tot 3 dezer 20 gevallen van besmetteljjke ziekten voor: 2 van febris typhoïdea te Hulst, 13 van rood vonk, 10 te Ellewoutsdpk, 2 te Wolphaartsdjjk 1 te Tersoke, en 5 van diphtheritis, 1 te Aardenburg en 4 te St Maartensdijk. HET TOOHEEL. t door In 1902 ïb Miss Hobbs voor het e de Rotterdammers gegeven. het verwondert ons niet dat het steeds op het repertoire blpft. Telkens wordt daarvan zelfs, op plaatsen waar hot re-:ds gespeeld is, lene herhaling gevraagd. In de verschillende oordeelvellingen troffen ons twee uitsproken in 't bjjzonder dat het stuk nietsbeduidend is en dat het langdradige rede- noeringen bevat. Het eerste onderschrijven wjj niet; van he* tweede bemerkten wg niemendal. Van Jerome K. Jerome kan men allerminst diepzinnige,langdradige betoogen verwachten; behandelt een kwestie meestal lo* en luchtig. Zoo ook in Miss Hobbs. Hp laat z'n personen goede, aardige gesprek ken voeren, maar ook ernstige dingen zeggen, kort en zaakrjjk. Zoo Wol[] Kingsearl tegen Miss Hobbs in do kajuit van het zeiljaoht Mary. Wat een heerlpk tooneel was dat Het decoratief, zeldzaam op ons tooneel, voldeed uitstekend. En het spel? Maar daarover straks. Die twee hoofdpersonen waren aan elkaar gewaagd. Mist Hobbs, die omtrent de mannen hare eigenaardige, niet vriendelijke gedachten heeit, kwam spoedig onder den invloed van de over macht die Wolff Kingsearl op haar had; en toen daarbp de groote, de alom heerschende liefde een woordje meesprak, toen was zjj spoedig verwonnen. Wolff Kingsearl, de man van de wereld, die de vrouwen kende, zag dadeljjk welk eene vrouw die Miss Hobbs waB en hoe hp het moest aanleggen om haar te winnen. Wat als spel begon, werd ernst, niet tegen zjjn zin. Zoo hebben wjj die beiden een steekspel zien uitvoeren, van hen een woordenspel gehoord, onderhoudend, geestig, amusant en leerzaam. En om hen heen bewogen zich bjjfiguren goed geteekend. Miss Hobbs iB naar onze meening een aller aardigst stuk, dat het tweemaal zien waard is,

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1905 | | pagina 1