MIDDELRIJRGSCHE COURANT.
Vrijdag
29 September.
Uit Stad m Provincie.
W. '230.
148° Jaargang.
1905.
Doze courant verschijnt dagelijks, met uitzondering van Zon- en Feestdagen.
Prijs per kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor alle plaatsen in Nederland franco pp., 2.
Afzonderlijke nummers kosten 5 cent.
THBBDIOHBTER EN VERWACHTING.
28 Sept. 8 n. vm. 55 gr., 12 u. 65 gr., av. 4 u. 63 gr. F. —Verwacht: zwakke wind,
lioht bewolkte lucht, waarschijnlijk droog weer, dezelfde temperatuur.
W
Advertentiën20 cent per regel. Bij abonnement veel lager. Geboorte-, dood- en
allo andero familieberichten en Dankbetuigingen van 1—7 regel, f 1.50; elke regel meer
20 cent, Koolamoa 40 oont per regel. Groote letters naar de plaats, die zy innemen.
Tot de plaatsing van advertentiën en
niet aikomBtig uit Z e o 1 a n d, betreffende
Handel, Np verheid en Geldwezen, is uitslaitend gerechtigd het Algemeen Advertenlle-Bnr»u
A. DB LA MAR An., N.l. Voorburgwal 386, An
Middelburg 28 September.
Sprokkelingen.
Het is te voorzien dat wy a. Zaterdag voor
onze Zeeuwache Omtrekken
plaats zullen kunnen vinden met het oog op
overvloed van andere atot.
Daarom onder deze rubriek bjj uitzondering
eene enkele opmerking in verband met de
Woensdag te Middelburg gehouden raadszitting.
Verstandig handelde dit college door in
trekking v/n het zonderlinge besluit, den
April genomen, tot sluiting op den lotingadag
vsn alle gelegenheden waar sterke drank wordt
verkocht.
Het geldt hierbjj ook: beter ten halve ge
keerd dan ten hoele gedwaald.
Want welk een last zulk eene bepaling zou
veroorzakenin welke onmogelijke toestanden
men daardoor zou gekomen zjjn, het is niet
na te gaan.
Men stelle zich een vreemdeling voor die op
zulk een dag onze stad bezocht en iets ver
langde te gebruiken.
Vreemd zou hjj hebben opgezien wanneer
bjj op tal van plaatsen het hoofd stootte.
En hoe weinig practisch nut de maatregel
zou opleveren, hebben wy reeds vroeger aan
getoond.
Wat men in 't klein niet kon krjjgen, schafte
men zich dan, desnoods vooraf, in 't groot aan.
Wy hebben zoo'n stil vermoeden dat de uit
zondering, die ten slotte werd voorgesteld ten
aanzien van wjjk V, de oogen
van de halve voorstanders in den raad en hen
het ongeremde, het onbilljjke van den maatregel
heeft doen inzien.
Waarom het buffet in het station vip gelaten,
de paohter daarvan bevoordeeld boven allen
en stadgenooten belemmerd in de uitoefening
van hun bedrjjf
Bovendien, men had zooals de heer Van
Dunné opmerkte alle kans dat de liefheb
ber» van een borrel derwaarts trokken.
En dit alles wordt niet goed gemaakt door
het motief dat men den reizigers moeiljjk de
gelegenheid ontnemen kan in het station iets
te gebruiken, wat op zich zelf ook al een
dwaasheid zou geweest zjjn, doch door de con
sequentie gevorderd ware.
De eigenaars van heilige huisjes in de
naaste omgeving van Middelburg zouden stellig
dankbaar zyn geweest.
En zjj hadden volle reoht gehad ons uit te
lachen, die zoo onpraotisoh waren om, hnn tot
voordeel, op onhandige wjjze een illusie na te
jagen.
Al die theorieën, ze zyn de dood voor oen
gezonde samenleving; zjj drjjven colleges tot
onhandigheden, die toch geen doel treffen en
vaak van kwaad tot erger voeren.
Daarom gelukkig dat de raad terugkeerde
van een verkeerden weg.
Minder isgenomen zyn wy met de handel-
wgze van den raad, inzake het rapport omtrent
do treurige gebeurtenissen in het Gasthuis
alhier.
Meegedeeld werd dat dit rapport was inge
komen.
Men besloot dit te bespreken in geheime
zitting.
Dit
En de heeren gingen daarop uiteen.
Er moeten wel zeer ernstige redenen
hebben die zulk een wjjze van handelen wet
tigen.
De publieke opinie is daardoor zeker aller
minst bevredigd.
Nu weten wy wel dat zy niet altjjd het
richtsnoer mag aangeven waarin een openbaar
college zich moet bewegen; maar waar zoo
vele geruchten loopen omtrent eene instelling,
van zoo groot belang voor het algemeen, die
zoozeer vertrouwen moet wekken, wil zy dit
ook genieten, daar is toch geheimzinnigheid
allerminst gewenscht.
En waarljjk: de stUzwygendheid heeft al lang
genoeg geduurd.
Zy heeft dat vertrouwen nog meer geschokt
en voedsel gegeven aan nog meerdere praatjes
die slechts nadeel kunnen berokkenen aan'die
nuttige inriohting.
Al had men in 't algemeen maar de verze
kering ontvangen dat de raad wil en zal
voortgaan te waken dat het volle licht over
het gebeurde opgaat, zoodat er geen* grond
bestaat voor de uitgesproken meening dat niet
allen zullen gehoord worden die in deze ver
klaringen kunnen en moesten afleggen, dat
men het gebeurde in den doofpot wil doen,
zooals men dat noemt, dan had men reed9 alle
reden gehad tot tevredenheid en tot gerust-
lid.
Of wat mogelyk ia bevredigde soms
het rapport van het bestuur der godshuizen
de raadsleden niet ten volle?
Dan ook had mededeeling daarvan tot
rustatelling kunnen strekken en het bewyB
geleverd van den ernst van onzen raad in deze
teere kwestie.
Nu zoekt men allicht achter die stilzwij
gendheid allerlei motieven die niet bestan
Jammer daarom dat er niet iets is losgelaten
van hetgeen de raad van plan is in deze te doen.
634.000 worden op de begrooting voor
1906 aangevraagd om op Het Loo nieuwe stallen
voor paarden en woningen voor het stalperso
neel te bouwen.
Wol niot in eons maar geloidolyk in drie
jaren.
Een zeer groote uitgaaf voorzeker: ruim 2
ton per jaar.
En wie dan nagaat hoeveel er nog gedaan
moet worden voor het welzjjn van het alge
meen; hoe voor menige hoogst nuttige zaak
geld is te verkTygen; hoe bezuiniging
meer dan noodig is, hy doet van zelf de vraag
kan het niet minder
Zulke voorstellen zyn koren op den klappe
renden molen van hen, die zoo gaarne apostelen
tegen ons koningschap, waarvan do duurte
zeer breed wordt uitgemeten.
Alsof een andere regeeringsvorm, een repu
bliek als do Fransche, ook niet veel geld kost
OnB land heeft het voorrecht een Koningin
te bezitten, voor wie het over, over-groote deel
in ons volk warme sympathie gevoelt.
Maar des te meer reden om te zorgen dat
die behouden bly ve en te waken tegen buiten
sporigheden die, by zooveel dat verbetering
eischt, zoo duidelyk in het oog Bpringen en
daarmee zoo'n scherp contrast vormen.
Het Volk schroef over dit voorstel reeds
artikel, waarin deze regelen:
Het «staldepartement" moet ondergebracht
worden in een geheel nieuw gebouw op
van Het Loo. En daarby moet komen
een ziekestal en een smidse. En dat moet
volledig door den staat worden betaald.
die boodschap hoort, en men gaat aan
het cyforen, dan denkt men zoo, een stal voor
een 20, 25 paarden, met een ruim koelBhuis,
tuigenkamer en logies voor personeel, een
kantoortje, dat alles zal, als men zooals hier
den grond vry heeft, en men wil het wat
degelyk bouwen, misschien wel een kleine ton
moeten kosten. Zeg dan nog t 15.000 voor
een smidse en een ziekenstal en wat onvoor
ziene uitgaven, dan komt men tot f 125.000.
Werd daar het gedeelte afgetrokken dat niet
ten laste van den eigenlyken dienst, maar
voor rekening der persoonlyke liefhebbery in
paarden komt, dan zou men komen, laat ons
zeggen tot i 70.000 of f 80.000, zoodat voor
rente en aflossing gedurende eenige tientallen
jaren de begrooting zou bezwaard worden met
een duizend gulden of vyf.
Er zou, als de opzet van zoodanig overleg
getuigde, niet veel reden zyn om ernstige
bezwaren te maken."
Maar nu f 634.000.
Waarljjk het kan toch wel wat zuiniger
weet te geven, deed zjj boter over economische
onderwerpen te zwygen.
Protsotonistisch immers is ieder recht op
hier te lande voortgebrachte artikelen; zuiver
fiscaal ieder recht op hier te lande niet ge
produceerde, terwyl van alle verbrniksartikelen
de weeldo-artikelen aan de eene pool, de arti
kelen van algemeen volksgebruik aan do andero
staan. Vad.)
TE UITDAGEND.
Naar de Zutph Crt meldt, is by de jongste
verkiezing van een Eerste Kamerlid voor de
Staten van Gelderland door de anti-revolution-
naire fractie een krachtige aandrang uitgeoe
fend, om als zoodanig te benoemen dr Kuyper.
Onder de Roomsoh katholieke fractie waren
er eohter velen die met voldoening bjj de lin
kerzijde de bekende uitingen van toenadering
zuebt tot pacificatie hadden opgemerkt, en
die in de verkiezing van dr Kuyper tot lid
der Eerste Kamer in de bestaande omstandig
heden iets uitdagends zagen, dat er zeker niet
toe zou medewerken de gemoederen te ver
zachten.
Daar de antirevolutionnairen zonder steun
van de roomsch-katholieken in de Staten van
Gelderland niet over eene meerderheid besohik-
ken, zagen zy vervolgens van het geopperde
plan af, on word baron Mackay gekozen.
ÊEN SOCIALISTISCH OORDEEL
OVER HET MINISTERIE.
In een dezer dagen te 's Gravenhage door de
aldaar bestaande afdeeling van de S. D. A. P.
uitgeschreven en vrij druk bezochte vergade
ring sprak de heer J. H. Schaper, lid der
Tweede Kamer, na zioh nog al vry kras te
ten uitgelaten over de afgetreden regee-
ringspersonen, in zooverre zyn voldoening over
het nieuwe ministerie uit, dat er z. i. althans
nu een «Btel gewone fatsoenljjke mannen"
achter de ministerietafel gezeten is. Bekend
moet worden zeide hy dat we niet zyn aohter-
uitgegaan.
In vele gevallen zal hei bjj de tegenwoor-
ge samenstelling van de Tweede Kamer by
beslissingen afhangen van do stemmen van de
S. D.-fractie. Spreker'a party zal geen wets
ontwerpen verwerpen omdat ze niet genoeg
n, als er maar niets kwaads in zit.
j dwangwetten a la Kuyper of la Loeff,
zal echter het opgetreden Kabinet spreker's
party lynrecht en fel tegenover zich zien.
Over het algemeen oordeelde de heer Scha
per op dit oogenblik afdoende eritiek over het
werkplan der regeering moeilijk. Men moet
hare daden afwachten.
TARIEF WET.
Ook De Standaard protesteert by voorbaat tegen
ien eventueele Tariefwet-De Meester, daar
immers dit ministerie «voortgekomen is ook
uit een beweging tegen Harte's Tariefwet'
Het is moeilyk dit protest te beschouwen
s te goeder trouw.
Nogeens, wy kennen de voorloopige plannen
van den minister zoo min als De Standaard ze
kent. Maar mocht het Kabinet met een voor
stel komen, dat behalve een technische herzie
ning der Tariefwet hooger rechten bracht op
hier te lande niet voortgebrachte weelde
artikelen, dan zou het hiermee zyn oorsprong
allerminst verloochenen.
«Wie zal uitmaken vraagt De Standaard
de grens tusschen fiscaal en protectionistisch
en welke artikelen inderdaad van weelde zyn
Wanneer de redaotio zelve het antwoord niet
KORTE MEDEDEBLINGEN
VERGADERINGEN.
Te Dordrecht is de algemeene vergadering
gehouden van do Nedcrlandsche Vereeniging tot
bevordering van Zondagsrust
De voorzitter, dr Van Yeen, wóes in zyn
openingsrede erop dat de Vereeniging is een
stille vereeniging, die weinig van zich laat
hooren, maar die werkt met stille kracht. Het
besef dat Zondagsrust is een recht, waarop de
mensch aanspraak heeft, is toegenomen; dit is
het werk van de Vereeniging.
Verder wees de voorzitter op het vóór 4
jaar gehouden nationaal congres voor Zondags
rust en deelde mede, dat het hoofdbestuur
beslotenlheeft in April van 1907, ter gelegen
heid van het 25-jarig bestaan der Vereeniging,
tweede nationaal congres voor Zondags
rust te houden.
Spr. gaat de toekomst in met goede hoop
vóór 4 jaar by het le congres had men ook
goede hoop, vooral toen de troonrede wyziging
der Zondagswet in het vooruitzicht steldein
die 4 iaar is niets van de wyziging gekomen,
troonrede thans zwygt ervan; spr. hoopt,
dat de regeering, die niets belooft, thans wy
ziging zal brengen in de Zondagswet in te-
itelling met het bestuur, dat wel beloofde
maar niets in dit opzicht deed.
et goede wenschen voor het doel der
Vereeniging verklaarde spr. de vergadering
voor geopend.
Uit het jaarverslag bleek dat de belangstel
ling in Zondagsrust steeds voortgaat, hoewel
hot aantal leden stationnair bly ft.
De ontvangsten hebben i 1332.50s bedragen;
het batig saldo der rekening is f 532.80s.
De te Arnhem gehouden wordende algem
vergadering van den Bond voor Slaatspen
neering nam Woensdag een motie aan waarin
zy, verklarende: met leedwezen kennis
men hebbende van den inhoud der laatste
troonrede voor wat betreft de mededeeling
omtrent de plannen der regoering in zake ver
plichte invaliditeits- en ouderdomsverzekering,
als hare overtuiging uitspreekt, dat voorziening
by invaliditeit als gevolg van ziekte behoort
geregeld te worden by de ziektewet, zooals de
ongevallenwet dit doet by invaliditeit tenge
volge van oen ongeval, voortvloeiend uit hot
bedryi.
i van meening dat een goede wet op
de ouderdomsverzekering niet door premiebe
taling den geldelyken last mag leggen op den
arbeidenden, midden- en werkmansstand, (werk
gevers en -nemers), doch dat deze last nasr
draagkracht moet gedragen worden door allen,
zooals ook het eventueel pensioenrecht niet
behoort beperkt te worden tot oen deel der
natie (vaste loontrekkenden) met uitsluiting,
naar altyd willekeurige grenB, van een ander
deel o. a. de meeste vronwen.
Besloten werd deze motie ter kennis te
brengen van de regeering en van de beide
Kamers der Stafen-Generaal en alle Neder-
land8cho mannen en vrouwen op te roepen
tot deelname aan de actie van den Bond voor
S taaispens.'onneering.
Oost-In dië.
CELEBES.
De correspondent te Batavia van de N. R. Ct.
seinde Woensdag
Van Loenen vond Sopping onvriendeiyk.
Vijandelykhedon verwacht."
het doorzoeken van het verlaten paleiB
van Boni's vorst werd o. m. een kist van
afmetingen aangetroffen, bevattende
goudwerken van zeer groote waarde. Ook werd
in dat gebouw gevonden een schildery van
onze Koningin, dat eebter door ontelbare lans
steken bleek doorboord te zyn.
Dit schildery bevindt zioh thans aan boord
van Hr. Ms. Hertog Hendrik, vertelt de Mak. Crt.
Woensdagavond kwamen in de sooieteit
St. Joris alhier voor de tweede maal
vereenigingen samen, wier taak de armenzorg
is, en die komen willen tot meer samenwerking.
Thans ter behandeling van het in de vorige
vergadering als volgt geformuleerd voorstel
De Kamer van Navraag, losgemaakt van don
Christelijken Volksbond, worde uitgebreid met
ééa lid van elke vereeniging, wier taak de
armenzorg is, en die toetreedt tot het ver-
krjjgen van een beter georganiseerde verzor
ging der armen."
Na enkele besprekingen werd het voorstel
aangenomen en daarmee uitgesproken, dat men
niet alleen zegt wat anders te willen, maar
inderdaad dat nu ook te willen toonen. De
nieuwe plannen zullen met de Kamer van
Navraag overwogen en daarna ten uitvoer ge
bracht worden. Worden zy verwezenlykt, dai
zal wie informeert bjj de Kamer van Navraag,
informeeren by de vereenigingen, die aange
sloten zyn, waardoor de opgaven regelmatiger
i juister zyn.
Aan het eind der vergadering bracht de
voorzitter der Vereeniging tol het bezoeken der
armen, jhr mr E. P. Schorer, den leider der
vergadering, den heer J. de Visser, dank voor
het nemen van 't initiatief.
By de muziekuitvoering op het Molen
water alhier Vry dagavond zal door ons
muziekkorps, op dringend verzoek van het
publiek, nogmaals de «Kleppermarsoh" als toe
gift worden gegeven.
De klepperaars mogen daaraan weer mede
doen, maar ditmaal kunnen zjj niet voor de
tent worden opgesteld.
De jeugd kan dus met haar klakkers op het
appèl komen.
Op die manier zjjn thanB alle partyen
vredigd.
De jongelui zullen nu wel van zelf uit
erkentelykheid hun instrument in den zak
willen houden tot de beurt aan hen is.
Dan profi teert een ieder.
De driemaandelyksehe vergadering van
de coöperatieve volksbroodbakkery De Broe
derband, Woensdagavond gehouden in het lokaal
der Werkmansvereeniging alhier, was druk
bezocht. 114 leden waren tegenwoordig.
Die talryke opkomst was een gevolg van
het, op de agenda vermelde, voorstel tot loons-
verhooging voor het personeel, wat te consta-
teoren viel uit het feit dat heel wat personen
de vergadering verlieten, toen daaromtrent een
beslissing gevallen was.
Van do bestuurstafel werd medegedeeld dat
verschillende inlichtingen zyn ingewonnen
omtrent loon en arbeidsduur by andero cöo-
peratieve instellingen, evenalB by het hoofd
bestuur van den Nadert. Bakkersgezellenlond.
Naar aanleiding van deze gegevens werd
door het bestuur voorgesteld het loon te
brengen van f 11 op f 12 per week, met dien
verstande dat in het vervolg geen overwerk
meer zal worden uitgekeerd. De werktyd is
bepaald op 60 uur per week, doch veelal
komt men daarboven, en om het nu als 't
ware tot een prikkel te maken voor het per
soneel, zoo vroeg mogelyk met de werkzaam
heden klaar te zyn, en overwerk onmogelyk
te maken, meende het bestuur te moeten
adviseeren tot loonsverhooging, doch geen
overuren meer uit te betalen.
Na een zeer langdurige discussie werd het
bestuursvoorstel aangonomen mot 86 stemmen
25 leden verklaarden zich daartegen en 2
stemden blanco.
Ook aan den administrateur werd oen ver-
hooging toegekend en diens loon gebracht van
f 13 op f 15.
Daarna kwam ter sprake de vrnag of Da
Broederband zich al of niet zal aansluiten by
den pas opgerichten Nederl. Coöperatieven Arbei
dersbond.
Nadat door het bestuur do mogeiyke voor
dooien van znlk een toetreding waren in 't
licht gesteld, werd na korte gedaohtenwiaaoling
met byna algemeene stemmen tot aansluiting
besloten.
De 15 vereenigingen, waardoor deze boud
is opgericht, zyn gevestigd te Rotterdam, Am
sterdam, Bussum, Middelburg, Krommenie,
Alkmaar, Sneek, Deventer, Loohem, RyBsen,
Goor, Kampen, Beverwyk en Zwolle. Deze
hebben te zamen een ledental van 9500 met
een omzet van ruim f 1.000.000.
By hoofdstuk V der begrooting van bin-
nenlandaohe zaken wordt o. a. verhooging van
rykssubsidie voorgesteld voor de ambachts
school te Middelburg en worden golden
aangevraagd voor subsidie aan oen nieuwe
ambachtsschool te Hulst.
VoortB wordt voorgesteld eene nieuwe sub
sidie aan de teekenschool te Neuzen ad
1 450, benevens f 100 voor eens.
Evenals uit andero garnizoenen, wordt
morgen (Zaterdag) ook uit Middelburg
een detachement van tien soldaten naar Amster
dam gezonden teneinde het garnizoen aldaar
te versterken.
Uit Vlissingen.
Woensdag werd aldaar voor het front van
den troep door den kapitein G. H. Fraser, com
mandant van het Algemeen Depot van Disci
pline, uitgereikt de zilveren medaille voor 24
jarigen trouwen dienBt aan den sergeant-majoor
F. Feitsma, en de bronzen medaille voor 12
jarigen dienst aan den sergeant F. J. Muller,
beiden van gemeld depot.
Spreker wenschte beide jubilarissen geluk
met de onderscheiding, hun te beurt gevallem
en moedigde den sergeant Muller aan het
ingeslagen voetspoor te biyven volgen, opdat
ook eenmaal het zilveren eeremetaal hem de
borst zal sieren.
Hierna werd door den troep gedefileerd,
waarmede deze plechtigheid was afgeloopen.
In de Woensdagavond te Schore ge-
raadszitting werd de gemeentebegroo-
ting voor 1906 goedgekeurd op een ontvang
en uitgaaf van totaal f 6812.06s.
Hierby werd voorgesteld den post hoofde-
lyken omslag, die voor 1905 f 1800 bedraagt,
te verminderen tot op f 1650 daar volgens de
meening van burg. en weth. die omslag te
hoog is opgevoerd.
Het Balans van den secretaris en den veld
wachter werd met f 45 voor elk verhoogd.
Een verzoek om betere straatverlichting
door bewoners van Vlake werd van de hand
gewezen, terwyl een verzoek van bewoners
van de Molenbuurt om de in de vorige vergade
ring toegestane verlichting aldaar niet aan te
brengen, werd ingewilligd, zoodat thanB allen
in 't donker biyven zitten, otschoon een
gedeelte tegen wil en dank. De bereids voor
de Molenbuurt aangekochte lantaarnpaal zal
thans in reserve worden gehouden «tot er eens
een stuk gereden wordt."
De verliohting van het stationsplein te Vlake,
de vorige vergadering ter sprake gebracht,
is thans aanhangig by de Directie der spoor-
wegmaatschappyzoo deelde de voorzitter
mede.
m
Te Colynsplaat is Woensdag door
het dochtertje van den heer Staal, predikant,
de eerste steen gelegd van de School met den
Bybel.
Met ingang van 1 October a. s. zyn be
vorderd tot kommies der 2e klasse by 'e ryks
belastingen de kommiezen 3e klasse in Zee
land: J. Kesteloo te Oostburg, T. L. Coone
te Aatdenburg, P. van Liere te Hnlst, K. Koets
en A. de Maat, beiden te Sas von Gent, en H.
Weststrate te Sluis.
De St.-Ct no 227 bevat do statuten der
muziekvereeniging Axels Werkmanskring te
Axel.
Nu de bietencampagne te Hoofdplaat
in vollen gang ia, blykt zoo schryft men
ons ten duidelyksto hoe do verbotering dor
havenwerken en vermeerdering der ladings-
plaatsen op de kade in een reeds lang govoeldo
behoefte voorziet.
Da havendyk is thans bestraat en biedt de
schoonste gelegenheid aan om op gemabkeiyke
manier de suikerbieten omlaag te lossen, ter'