MIDDELBURGSCHE COURANT.
Dinsdag
26 September^
Uil Stad en Pswsticia,
w w
N°. 227.
148° Jaargang.
1905.
Doze courant verschijnt dagelijks, met uitzondering van Zon- en Feestdagen.
Prijs per kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor alle plaatsen in Nederland franco pp., f 2.
Afzonderlijke nummers kosten 5 cent,
THEBHOHIBTER EN VERWACHTING.
2a Sept. 8 u. Tm. 55 gr., 12 u. 61 gr., av. 4 n. 58 gr. F. Verwacht: zwakke wind,
betrokken lacht en dezelide temperatuur.
Advertentiën: 20 cont per regel. Bij abonnement veel lager. Geboorte-, dood- en
alle andere familieberichten en Dankbetuigingen van 17 regels f 1.50; elke regel meer
20 oont, Beolamos 40 cent per regel. Groote letters naar de plaats, die zij innemen.
Tot de plaatsing van advertentiën en reolames, niet afkomstig uit Zeeland, betroSende
Handel, Ngverhoid en Geldwezen, is uitsluitend gereohtigd het Algomeon Adf«rUntlcBiir«aa
A. DM LA BIAB Al., RJ. Voorburgwal 366, Amsterdam»
Bij deze courant behoort een Bij
Middelburg 25 September.
nndiei
Sprokkelingen.
Het Centrum is het eens dat, nu eenmaal
vaet stond dat een man der Linkerzijde op den
presidialen zetel in de Tweede Kamer zoo
worden verheven, jhr Röell, de aigevaardigde
uit Utrecht, daarvoor aangewezen was.
•Bekwaamheid en hoffelijkheid gaan bg hem
hand aan hand; en hjj kan bovendien w|jzen
op een parlementaire ervaring, die slechts
weinigen met hem gemeen hebben".
Maar over éen punt maakt het katholieke
blad zich ongerust.
Zjjne redactie vreest dat de heer llöell niet
krachtig genoeg wezen zal, gevolg van zgne
hoffelijkheid, die hem allicht tot al te groote
plooibaarheid zul dig ven, met name waar hg
te doen heeft met sprekers van de uiterste
Linkerzijde
Die veelpraterg is een bedenklgk verschijnsel.
WJj beamen dit ten volle.
Maar men wgte die niet alleen aan de
uitorste linkerzijde.
Zooals in het vorig vierjarig tgdperk ook
menig lid van de rechterzijde, alleen uit zucht
om te getuigen, den nationalen tjjd mis
bruikte, het was meer dan ergerigk.
Het spreken voor de galerij", zooals Het
Cetitrum dit noemthet praten voor zgne kie
zers, zouden wg zeggen, was voor de aanhan
gers van dr Knyper ook een liefhebberg die
heel wat tgd kostte.
Als jhr Rüsll ook daaraan paal en perk kan
Btellen, zal hg een goed werk verrichten met
dit te doen.
En wanneer de Roomsch Katholieke Kamer
leden, partggenooten van Het Centrum, hun
breedsprakige antirevolationnaire bondgenoo-
ten en collega's in deze tot beperking kunnen
bewegen, dan bewgzen zg den lande een groo-
ten dienst en vergemakkelgken zg tevenB de
taak van den nieuwen president, door hen ook
zeker, bg alle verschil van meening, zeer ge
waardeerd.
En dan wordt Het Centrum een pak van het
hart genomen.
De Nieuwe Courant is door onze nadere me-
dedeeling over de meerderheid, welke zou zgn
aan de partgen die voor grondwetsherziening
ijverden, niet overtuigd.
Zg maakt er nu een rekensommetje van.
Als wg de redactie van dat blad er plezier
mee doen, willen wg wat zg na schrgit, ook
wel erg geestig vinden en er, in koor met De
Standaard, mede om lachen. Zoo zwartgallig
zgn wg niet, dat wg eene poging om ten onzen
koste eens grappig te willen wezen, niet over
onzen kant zouden kunnen laten gaan.
Maar wg constateeren dan tooh te gelgk dat
de Nieuwe Courant haar gemis aan argumenten
tegen onze bewering tracht te verbergen achter
een aardigheidje en wg kunnen met dezestil-
zwggende bekentenis van ongelgk zeer tevreden
zgn. Een poging om de lachers op z'n hand
te krggen moge slim wezen; slechts zelden
getuigt dit van groote kracht van argumen
tatie en van vertrouwen op de deugdelgkheid
van eigen standpunt.
Trouwens, de Nieuwe Courant kan inderdaad
niet beter doen dan bonne mine a
maken.
Het droevig échec, bg de Juni-verkiezingen
in Den Haag door hare candidaten geleden,
heeft zoo duidelgk aangetoond dat, in hare
naaste omgeving allereerst, de instemming met
het door haar gesteunde Van Houtensohe
•liberalisme" zoo luttel ia, dat het vooralsnog'
wel een hopelooze taak mag genoemd worden
te willen verbloemendat het oud-liberale
element inderdaad zelfs niet meer een stille
kraoht is, waar dit het nog sleohts tot een
zwakke uiting van instemming met een bgkans
overwonnen politiek standpunt weet te brengen.
Na deze opmerking in 't algemeen willen
wg nog wel een enkele toeliohting hierbg
voegen tot verduidelgking van onze, door onzen
collega in Den Haag bestreden meening, in de
hoop dat hg niet te veel stare in troebele
chocolade maar in den helderen spiegel, zoonis
do feitelgke tooBtand ons dien voorhoudt.
42 is nog geen meerderheid van 100.
Accoord Van Patten.
Maar die 42 zgn op één punt: dat der
grondwetsherziening om te geraken tot kies
rechthervorming het geheel eens.
Zg vormen dus een kracht, de meeste kracht
in de Tweede Kamer.
Nu waren de kiezers, die deze 42 afgevaar
digden kozen, ook wel bezield met het idee
om het/bewind van dr Knyper te doen eindigen,
maar het overgroote deel daarvan had tevens
het boginsel der grondwetsherziening voor
oogen.
Zg waren dan ook positief in hun uitspraak.
En tegenover hen stond een macht, BlechtB
bezield door het streven om dr Kuyper te
behouden, maar overigens niet verbonden door
één principe; zg was los dus op andere
punten, terwgl de »vrge liberalen", die met
eeratgenoomden het Kuyper-regime bestreden,
weinig positiefs naast hun negatieve verkie
zingsleuze wisten ie Btellen.
Daarom big ven wg bg onze meening dat
tegenover al die losse partgen Btond een groot
aantal kiezers die tevens wisten wat zg wilden
op het gebied van een belangrgk punt en die
dus sterker maoht, ja zelfs eene meerderheid
vormden in den lande.
En ah uitvloeisel daarvan rekenen wg, niet
numeriek, maar actief en moreel, de 42 Tweede
kamerleden, door de laatsten hoofdzakelgk
gekozen, veel sterker dan de 58, die thans, nu
het ministerie-Kuyper is verdwenen, niet zoo
vaBt meer verbonden zgn.
Daarbg komt dat de 58, die tegenover de 42
staan, niet allen besliste tegonstanderB zgn van
zulk eene herzioning, waarbg de gewone.wet-
gever vrg wordt gelaten in de regeling van
het kiesrecht.
Mannon, die voor het huismanskieBrecht zgn,
hebben ook belang bg zulk eene wgziging en
zoo zgn er allicht meerderen die voor zulk eene
herziening meer gevoelen dan de Standaard-
aanhangers en de oud-liberalen van het slag
der Nieuwe Courant.
Haar redactie verlieze ook niet uit het oog dat
zelfs onder de oud-liberalen mannen gevonden
worden wg noemen o. a. den heer Plate uit
Rotterdam die, al zgn zg geen voorstanders
van uitbreiding van het kiesrecht, zich ook
niet per se en onder alle omstandigheden
zullen verzetten wanneer eenmaal een voor
stel wordt gedaan om art. 80 der grondwet
te veranderen in meergenoemden zin.
Do Nieuwe Courant weet niet wat er gebeu-
n moet om ons terug te brengen van de
dwalingen onzes wegs.
Wg wol.
Als eenmaal do kwestie der grondwets-her-
zïoning in do Tweede Kamer ter sprake komt,
zullen wg nader zien.
Dan zal wel blgken of wg verkeerd oordeel
den.
Dan zal de kiaoht der 42 aan het lioht komen.
En al is onze collega in Den Haag nog zoo'n
goed cgferaar, wg blgven nog allgd van ge
voelen dat hg zich misrekend heeft en wg wel
in 't gelgk gesteld zullen worden.
Wel niet tot zgne vreugde.
Maar dat is niet onze schulddoch wel van
hen, die niet meegaan met hun tgd en alles
alleen onder ogfers willen brengen zonder op den
it, op de stroomingen onder ons volk te
letten.
En wat do EerBte Kamer betreft; daarover
liep thans de kwestie niet.
Maar oven goed als er boven veler verwach
ting plotseling eene kentering is gekomen in
de partg verhouding in de Tweede Kamer,
evenzeer kan dit ook Bpoedig het geval zgn
met ons Hoogerhuis.
Ten slotte dit:
Zou De Standaard, die de opmerkingen van
de Nieutoe Crt aan ons adres met zoo'n in
genomenheid zgn lezers meedeelde, dit ook
willen doen met het nu door ons geschrevene
Van de gelegenheid om Ons Huis en de
Huishoudschool alhier in hare nieuwe
woning te bezichtigen iB de vorige week druk
gebruik gemaakt.
Maar de daarvoor gekozen uren, in den
namiddag, waren niet geschikt voor den
arbeidersstand.
Om nu ook dien in de gelegenheid te stellen
kennis te maken met de tegenwoordige in
richting van Ons Hnis en ook van de pas
opgerichte Huishoudschool, beide voor de
arbeiders en hunne gezinnen juist bestemd,
zal morgen (Dinsdag) 'savonds van zeven
tot negen uren nogmaals ieder belangstel
lende toegang worden verloend.
Wg willen hopen dat van die gelegenheid
velen gebruik zullen maken.
Voor ons ligt de lgst van werkzaamheden
in dat Ons Huis voor het jaar 1905—1906.
Daarop vinden wg a cursussen voor vrouwen
en meisjes in verstellen en mazen, knippeD,
strgfcon en zingen, b bgeenkomat voor dienst
boden op hun uitgangsavonden, c clubs voor
meisjes boven 12 en van 8—12 jaar endlees-
avond voor meisjes.
Verder: e lessen voor vrouwen, meisjes,
mannen en jongens, in rekenen, Nederlandeche
taal, Fransob, Engolscli, Duitscb, sohrgven,
eenvoudig boekhouden, aanvankelgk lees-
onderwgs, een cursus in slöjd, g een turn-
olub, h reisclub en i leeszaal.
Ook zullen dit jaar weder van October tot
April verschillende voordrachten worden
houden over onderwerpen uit letterkunde,
natuurkunde, scheikunde, geschiedenis, staat
huishoudkunde, enz.
Zooveel mogolgk zullen deze voordrachten
door lichtbeelden (met den sciopticon) ot
proeven worden verduidelgkt.
Deze voorprachten zgn, voor zoover de
ruimte toelaat, toegankalgk voor de begunsti
gers, leden en belangstellenden van de Ver.
eeniging, do goabonneerden van de leeszaal,
de leiders en leidsters van lessen, cursussen
clubs, en de ingeschrevenen (boven 18 jaar)
voor lessen, cursussen en clubs.
Lgsten van de werkzaamheden, met breed
voerige inlichtingen omtrent de leiders der
clubs en de namen van hen die onderwgs
geven, mitsgaders van de uren waarop een en
ander plaats vindt en de kosten, zgnverkrgg-
baar bg den concierge van Ons Huis in de
Molstraat.
Zondagmiddag is in het hotel De Nieuwe
Doelen alhier gehouden de jaarlgksebe ver
gadering van de afdeoling Zeeland v
Alg. Ned. ftielr. Bond, onder voorzitterschap
van den heer J. C. Redolé alB vertegenwoor
diger van het dagelgksch bestuur.
Uit het jaarverslag van den afdeolingsconsul
bleek o. a. dat thans in deze provincie door
den Bond zgn geplaatst68 wegwgzers, 41
hulpkiuten, en 62 voefpompen. Voorts zgn
de plannen in voorbereiding voor de plaatsing
van 10 wegwgzers op Schouwen.
Als afdeelingsconsul werd herkozen de
A. W. Bs van Berlekom en alB zgn plaatsver
vanger do heer P. J. Boogaert.
Door verscheidene aanwezigen werd gewezen
op het veelvuldige en gevaarlgko links-van-
den-weg rgden, waaraan zich nog veel wiel-
rgders maar vooral wielrgdsters schuldig maken.
Er zullen, met het oog daarop, hier meer van
de bekende bordjes van den Bond worden
verspreid, waarop wordt aangedrongen op
rochtshouden.
De voorzitter deelde nog mee inzake het
verbod van overgang ovor den Sohelde-dam
tuaschen Zuid-Bsveland en Noord-Brabant dat
het bestuur van den d. N. W. B. nog steedB
deze kwestie zgn aandacht wgdt, en van
plan is door krachtig optreden te trachten haar
tot een goede oplossing te brengen.
Het circus-Wilke was Zaterdagavond
doch Zondagavond niet druk bezocht.
De laatste voorstolling eindigdo ook veel
vroeger dan anders. Men had wat meestal
j zulke gelegenheden het geval is haast
u alles tot afreizen goresd te maken.
Voor de bozoekerB is dat anders minder
plezierig.
Onder de voorstelling was men reeds bezig
met opbergendadelgk daarna begon men met
het afbreken en heden morgen vroeg zag men
op het Molenwater als overblgfael van het
circus, dat zeer velen genoegen verschafte,
niets dan wat stroo.
Per extratrem vertrok het gezelschap te
5 u. 5 m. naar Goes, waar het heden avond
ipeelt.
leeraar in de Nederlandeche, FranBche en En
taal aan den hoofdcursus te Kampen.
Bg kon. boBl. is de sergeant A. D. A.
Verbrugh van de le Cornp. 4 bat. aldaar be
noemd tot tweede-luitenant plaatselgk ad
jutant, met Btandplaats, Den Helder.
Evenals de dagboot Duitschland wordt
de Engeland van eene inrichting voor
draadloozo telegraphic voortien.
In den nacht van Zaterdag op Zondag
brandde te Wemeldingo een schuurtje al
van den heer Boer. In de vlammen kwamen
vet varken en eenige kippen, terwgl
een maBsa huishoudelgke artikelen, door den
verbouw zgner woning daar tgdelgk ge
borgen, eveneens oen prooi der vlammen wer
den. De inboedel was wol, het schuurtje niet
geassureerd.
meer van Philippine afwoont, werd besloten
daarvoor een post van f 150 uit te trekken en
van het tgk en de provincie t 200 aan te
vragen, wgl de gemeente veel bohoeftige in
gezetenen telt.
Verder werd de rekening over 1904 vastge
steld; één post onder de inkomsten eohter
werd niet goedgekeurd, omdat die t 8 was
geraamd en nihil was aangotoekend, torwgl
volgens verklaring van den gemeentewerkman
wel degelgk f 2.50 was ontvangen wegens
Terkoop van gras op de begraafplaatsen, zoo
dat deze som blgkbaar niet in de bas van don
gemeente-ontvanger was gestort. Do raad
besloot daarover den gewezen burgemeester-
secretaris te hooren.
De begrooting voor 1906van Ziorikzee
toont een totaalcijfer van inkomsten en uitga-
m aan van t 143.071MK
Voor hoofdelgken omslag is, evenals voor
1905, geraamd f 28.000.
De inkomsten uit bezittingen zgn begroot op
22.056.50'de schoolgelden voor lager onder
wgs op f 3300, voor middelbaar onderwgs f 3650,
subsidie rgk M. O. f 9500, idem avondschool
vakonderwgs f 1500 en bgdrage L. O. f 16.430.
Onder de uitgaven komen voorstraatver
lichting f 3375, gezondheidscommissie f 266.15,
reinigingsdienst f 2041, gewoon onderhoud van
openbare werken f 13 057.29, middelb. onderwgs
f22.627.02, lager onderwgs f25.322.12», subsidie
burgerlgk armbestuur f 12.000, verpleging
krankzinnigen f 2797.29'. De post voor on
voorziene uitgaven bedraagt f 1296 08'.
Uit Vlisaingen.
De kapitein C. M. J. Koorevaar ,van het 4e
bataljon 3e regiment infanterie aldaar, heeft
pensioen aangevraagd en wordt benoemd tot
Zaterdag is te N e u z e n door den heer
A. A. Bekaar, hoofdingenieur-directeur van
's rgks waterstaat, aan J. S. Loekemeger, bIuIs-
meeBfcer bg de Wostsluis, in het versierde
wachtlokaal bg die slnis, overhandigd de zil-
jren eere-medaille van Oranfe-Nastau.
Op last van den officier van justitie te
Middelburg agn aldaar nog twee personen, in
dienst bg inrichtingen op de kermis, gearres
teerd, als verdacht van medeplichtigheid aan den
reeds vermelden diefstal van een bankbriefje
van 10.
Die kermis iB weer achter den rug. Zg is de
heele week mot fraai weor begunstigd. Be
paalde nieuwigheden heeit zg niet gebracht,
maar er was voldoende gelegenheid voor amu
sement.
Behalve op Zaterdag was het vreemdelingen-
bezoek niet zoo druk als anders, maar de be
volking zelve heeft nogal van de kermis ge-
.teerd, al was de meeste avonden de drnkte
vroeger dan anders voorbg. De voorafgaande
ieeBten hebben blgkbaar hun invloed doen
gelden.
Met genoegen meent onze correspondent er
op te mogen wgzen dat er opgewekt kermis
is gevierd en van verstoring der orde niets
gehoord werd.
Zaterdag voormiddag kwam te Hoek
bg zekeren P. oen koopman, die verleden jaai
een ponny bad gekocht van zekeren Janssens
in België, deze vragen om het "dier weer te
verruilen.
De kooper had daar wel ooren naar en liet
het paard uit de weide halen. De leidsels
werden het dier aangedaan en daarna het op
den weg beproefd. De zoon van P. ging mede
om da leidBels te voeren.
Op een hoek van den weg sprong de zoon
van JanssenB op zgn fiets, die bg daar had
laten staan, ontnam den voerman de leidsels
der ponny en nam, zittend op zgn rgwiel, het
dier mee, gaande in de riohting van België.
Aangifte bg de politie werd gedaan, doch
in verband mot den Zondagsdienst kon geen
aansluiting verkregen worden met de brigade
marechaussees om die te waarschuwen.
Heden eohter is de wachtmeester der ma-
reohaussees met den zoon van P. naar België
vertrokken ter opsporing van het dier.
Toen Zondagnamiddag te Sluis een
employé van de tram BreskonsMaldeghei
op den in beweging zgndon trein wilde sprin
gen, gleed hg uit, zoodat zgn been door het
laatste rgtuig op twoo plaatsen ernstig ge
kwetst werd. Een geneeskundige constateerde
dat niets gebroken was.
Te Waterlandkerkje wendt mer
pogingen aan tot hot oprichten van een muziek
gezelschap. Een voorloopige commissie zamelt
daarvoor gelden in, terwgl een twaalftal per
sonen bg eventueele oprichting hunne mede
werking hebben toegezegd.
In do Vrgdagavond te P h i 1 i p p i n e ge
houden raadsvergadering kwam een sohrgven
van Gedeputeerde Staten ter tafel met de vraag
hoeveel de gemeente zou kunnen bgdragsn
voor eene gediplomeerde vroedvrouw. Omdat
zoo iemand in die gemeente dringend noodza-
kelgk is, aangezien een dokter oen uur en nog
Provinciale Staten van Zeeland.
Van het bestuur der Vereeniging De Am-
bachtsschool te Middelburg is een adres ingeko
men, hondende verzoek het besluit der Staten,
waarbg aan de vereeniging een subBidio werd
toegekend, berekend tegen f 25 per leerling
en per jaar tot een maximum van f 3000 per
jaar, in zoover te wgzigen dat de woorden:
den dag, waarop het nieuwe gebouw der
ambachtsschool te Middelburg zal worden in
gebruik genomen" vervangen worden door:
1 Januari 1906."
Zooals gemeld, stellen Ged. Staten voor af-
wgzend op dat verzoek te besohikken.
Bg het besluit der Staten van 16 Jali 1901
werd ten behoeve van deze sohool een subsidie
verleend voor een tgdvak van vgf jaren (1902
tot en met 1906). Gelgk tgdvak iB in al do
besluiten tot het verleenen vvn subsidie aan
ambachtsscholen aangenomen. In den loop
van zoodanig tgdvak is in het Bubsidie alleen
verandering gebracht, wanneer gohoel
veranderde omstandigheden daartoe aanleiding
gaven. Als zoodanig werd bg besluiten van
9 Juli 1902 en 13 November 1903 aangomerkt
Ihet vernieuwen of stichten van gebouwen voor
ambachtsscholen te Goes en te Zierikzeej
de nader# regeling van het subsidie word
daarbg afhankelgk gesteld van het in gebruik
nemen van de nieuwe inrichtingon.
Het besluit van 14 Juli 1905 is in den
zelfden geest genomen. Werd aan het ver
langen van adressant voldaan, dan zou veran
dering in een eenmaal verleend Bubsidie wor
den gebracht, zonder dat blgkt van wgziging
der omstandigheden, waaronder het subsidie
werd verleend. Dit komt God. Staten niet
wensohelgk voor.
Naar aanleiding van een verzoek van het
hoofdbestuur der Maatschappij lot bevordering van
landbouw en veeteelt in Zeeland om voor 1906
wederom een snbsidie van f 250 te verleenen
ter behoorlgke voorziening in de uitgaven
voor den zuivelconsulent, stellen Ged. Staten
voor aan de genoemde maatschappg, met in-
van 1906, tot wederopzoggens, een jaar-
lgksch subsidie te verleenen van f 250, ter
voorziening in de uitgaven voor den zuivel
consulent, o a. onder voorwaarde dat door het
Rgk voortdurend subsidie wordt verleend en
door de Maatsohappg ten minste f 150 worde
bggedragen.
De begrooting der provinciale inkomsten en
uitgaven voor 1906 beloopt in ontvang en «it-
gaftt f 556.334.37', verdeeld als volgt:
Inkomsten.
Hfdst. I, ontvangsten wegen, vroegere dien
sten f 61.449.02.
Hfdst. II, opbrengst van belastingen, f297.532
(daaronder 36 opcenten op de grondbelasting
der ongebouwdo eigendommen, f 150.400, 28
opcenten op die der gebouwde eigendommen,
f 58.920 en 21 opcenten op de porsoneele
bolasting i 68.420.)
Hfdst. Hl, baten en inkomsten van pro
vinciale eigendommen en van zaken, die
door de staten beheerd worden, f 10-890.
Hfdst. IV, uitkeering van het rgk, f 54.741.82.
Hfdst. V, ontvangsten van verschillenden
aard en toevallige baten, f 81.720.57'.
Hfdst. VI, buitengewone ontvangsten,
f 50.000.
Uitgaven.
Hfdst. I, algemeene bestuurskostoi?, f 125.642»
(daaronder de jaarwedde van don griffier f4000,
van de ambtenaren en bedienden ter provin
ciale griffie f 31,050, van den provincialen
waterstaat f 35.700 en voor presentiegeld van
de leden der Staten f 840.)
Hfdst. II, kosten van provinciale wegen en
werken, f 32.892,
Hfdst. III, koBten en lasten van provinciale
eigendommen en van zaken, die door do Staten
beheerd worden, f 8.638,70.
Hfdst. IV, rente en aflossingen van aan
gegane geldleeningen, f 66.750.38'.
Hfdst. V, uitgaven, bg bgzondere wetten aan
de provincie opgelegd, f 164.000.
HfdBt. VI) andere uitgaven, niet onder de
vorige hoofdstukken begrepen, f 92.777.50.
