MIDDELBIJRGSCHE COURANT.
W. 222.
Woensdag
20 September;
De Troonrede.
Uit Stad en Pswïncta,
148° jaargang.
1905.
Doze courant verflohijnt d a g e 1 ij k smet uitzondering van Zon- en Feestdagen.
Prijs per kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor alle plaatsen in Nederland franoo pp., f 2.
Afzonderlijke nummers kosten 5 cent.
THERMOMETER EN VERWACHTING.
19 Sept. 8 u. vm. 56 gr., 12u. 65 gr., av. 4 u. 63 gr. F. - Verwaoht: zwakke wind,
bewolkte lucht, waarschijnlijk droog weer, dezelfde temperatuur.
Advertentiën20 cent per regel. Bij abonnement veel lager. Geboorte-, dood- on
allo andere familieberichten en Dankbetuigingen van 1—7 regels f 1.50; elko regel meer
20 cent, Koclames 40 cent por regel. Groote letters naar de plaats, die zij innemen.
Tot de plaatsing van advortontiön en reclames, niet afkomstig uit Zeeland, betreffende
Handel, Nijverheid en Geldwezen, is uitBlaitend gerechtigd het Algnmenn Advartentte-Baraau
A. Dl LA HAR An., N,l. Voorburgwal 366, Amsterdam.
Bij deze courant behoort een Bijvoegsel.
Middelburg 19 September.
Per Telegraaf.
Door H. M. de Koningin werd heden in
de vereenigde zitting van de beide Kamers
dor Staten-Generaal de volgende rede uit
gesproken
„Mijne Heeren I
Het verheugt mij weder te midden der
vertegenwoordigers van het Nederlandsche
volk te mogen vertoeven.
De algemeene toestand van het land en
van de koloniën geeft in menig opzicht
reden tot tevredenheid.
Omtrent land- en tuinbouw luiden de
berichten, over het geheel genomen, be
vredigend, ondanks do schade, aan sommige
gewassen door nadeelige weersinvloeden
berokkend.
Handel en nijverheid blijven zich ont
wikkelen.
De scheopvaartbewoging in de Neder-
landsche havens neemt toe.
Intusschen laten hier, evenals elders, de
uitkomsten van het scheepvaartbedrijf ter
zee nog steeds te wenschen over. Hetzelfde
geldt ten aanzien der scheepvaart op de
binnenwateren.
Verschijnselen zijn waar te nemen
weder op eonige verbeteringen van den
economischen toestand der inlandsche be
volking op Java wijzen.
In de Zuider en de Oosterafdeeling van
Borneo werd het langdurig verzet der leden
van het voormalige sultansgeslacht ge
broken.
De houding van sommige vorsten in Zuid-
Celebes heeft genoodzaakt tot eon gewapend
optreden, dat aanvankelijk met gunstig ge
volg bekroond is.
Zee- en landmacht vervullen hare taak
op hoogst verdienstelijke wijze. Met dank
bare waardeering gedenk ik wat in Tersehil-
londe doelen van den Indischen archipel
door leger en vloot werd verricht.
Van den ijver en de toewijding van het
personeel der overige takken van dienst
kan ik eveneens met lof gewagen.
De betrekkingen van Nederland met de
andere mogendheden bleven zich 'ook dit
jaar kenmerken door het gewenschte vriend
schappelijke karakter.
De tijding der beëindiging ran den oor
log in Oost-Azië werd door mij met wel
gevallen vernomen.
Op het gebied der wetgeving wordt Uwe
medewerking gevraagd zoowel voor reeds
door de afgetreden ministers ingediende als
voor nieuwe voorstellen.
Het in werking treden der kinderwetten
wordt zooveel mogelijk bespoedigd.
De aanhangige wetsontwerpen betreffende
de arbeidsovereenkomst, de regeling van
het bewijs in burgerlijke zaken en de ad
ministratieve rechtspraak zullen veel van
Uwe aandacht vorderen.
Het ligt in het voornemen aan eene
herziening van het in menig opzioht ver
ouderde tweede boek van koophandel de
hand te slaan en enkele aanvullingen voor
te stellen van het algemeene deel van het
Wetboek van Strafrecht, waaronder do in
voering der voorwaardelijke veroordeeling.
In voorbereiding zijn wettelijke maatre
gelen tot invoering van het wetboek
militair strafrecht en van de wet op de
krijgstuoht.
Wat het onderwijs betreft, zal bevorde
ring van den bloei en de ontwikkeling van
het vakonderwijs op don voorgrond staan.
Eone herziening van de armenwet wordt
voorbereid.
De gewijzigde drankwet levert in hare
toepassing moeilijkheden op, welke veran
dering van sommige harer bepalingen
wenschelijk doen achten.
De toestand van 's lands financiën maakt
eon zuinig en omzichtig beheer beslist nood
zakelijk. De stijging van do
middelen is, hoewel belangrijk, niot vol
doende om het hoofd te kunnen bieden aan
de toeneming der uitgaven.
Versterking der middelen is' derhalve
noodig aanstonds en tijdelijk, met hot oog
op het voor 1906 geraamde tekort, duur
zaam ook ter bestrijding van de te ver
wachten uitgaven voor het lager onderwijs
en voor sociale hervormingen.
Voor do tijdelijke versterking wordt U
bij de Staatsbegrooting voor het volgend
dienstjaar een voorstel aangeboden, voor
de duurzame worden maatregelen voor
bereid.
Bepalingen zullen worden ontworpen
betreffende vooroefening der jeugd, ten
einde de mogelijkheid te openen om op
den duur door een verkorting van den
diensttijd onder de wapenen, te geraken
tot verhooging van het militie-contingent,
geleidelijk voerende tot weerbaarheid van
het geheele volk.
Eene regeling wordt voorbereid om het
daarheen te leiden, dat steeds over een
jong on krachtig kader kan worden beschikt.
De vraag is in overweging op welke
wijze een voorziening ware te treffen, waar
door zonder verzwaring der lasten de stel
ling van Amsterdam zou worden voltooid
binnen den kortsten tijd, waarin zulks, in
verband met technische eischen, kan plaats
hebben.
Ter bevordering van het verkeer en tot
verhooging der productiviteit van den bodem
in de onderscheidene deelen des lands, zal
naar mate de middelen dit toelaten, uwe
medewerking worden gevraagd voor den
aanleg of het subsidieeren van "openbare
werken.
De instelling van het Departement van
Landbouw, Nijverheid en Handel maakt
enkele wijzigingen in bestaande wetten
noodig.
an Uw oordeel zullen worden onder
worpen regelingen van do verplichte ziekte
verzekering, in verband met wijziging der
ongevallenwet, en van de verplichte invali-
diteits en ouderdomsverzekering. Deze
laatste in te voeren, zoodra de vereischte
middelen beschikbaar zullen zijn.
Behalve tot hen, die in landbouwbedrijven
en in de zeevisscherij werkzaam zijn, zal
U worden voorgesteld de Ongevallenverze
kering uit te breiden tot zeelieden ter koop
vaardij.
Wettelijke bepalingen zullen worden ont
worpen, teneinde scheepsrampen zooveel
doenlijk te voorkomen.
Stappen zullen worden gedaan om te
geraken tot geheele afschaffing van tienden.
De financieele toestand van Nedorlandsch-
Indië maakt verhooging van bestaande en
invoering van nieuwe belastingen onver
mijdelijk. Bij de voorstellen daartoe zal
echter in het oog worden gehouden, dat
de directe belastingen, voor zoover zij op
de inlandsche bevolking van Java en Ma-
doera drukken, niet mogen worden ver
zwaard.
Met het nemen van maatregelen tot
economische verheffing dier bevolking zal
worden voortgegaan.
Een voorstel is in bewerking, strekkende
om aan Nederlandsch-Indië op financieel ge
bied grootere zelfstandigheid te verleenen.
Tot vaststelling van een mijnwet voor
Curacao zal uwe medewerking worden ge
vraagd.
Teneinde den gewonen wetgever vrijheid
te govon bij de regeling der kiesbevoegd
heid zal U eene herziening worden voorge
steld van de daarover handelende bepalingen
der grondwet.
Yooraf wensch ik te doen onderzoeken,
welke andere wijzigingen nog in de grondwet
moeten gebracht worden.
Bij de uitvoering der aangekondigde
voornemens zal zooveel doenlijk rekening
gehouden worden mot do wenschen van
alle groepen van mijn volk zonder onder
scheid van richting.
Gewichtig is do taak, die U wacht.
Moge Uw arbeid, onder Gods zegen,
strekkon ten nutte van het Nederlandsche
volk
Ik verklaar de gewone zitting der Staton-
Goneroal te zijn geopend".
Aan de zeer gewettigde en verklaarbare
belangstelling van het Nederlandsehe volk
is thans voldaan Bij monde van H. M. de j
Koningin heeft het nieuwe Ministerie zijn
plannen voor de toekomst ontvouwd.
In een zeer moeilijken tijd geroepen tot
het bewind, heeft het een alles behalve ge
makkelijke taak te vervullen. En bij den
stand dor partijen in do Tweede en vooral
in de Eerste Kamer, zal bet zeer rooi be
leid moeten toonen om veel goeds en nuttigs
tot stand te brengen.
Dat het dit wil doendat bet beseft tot
welke ernstige plichten het geroepen wordt
en overtuigd is van de dringende eischen
van het oogenblik, daarvan getuigt de
Troonrede, oen zeer» uitvoerig maar, in
tegenstelling van de laatste jaren, ook zeer
zaakrijk stuk.
In haar aanhef is zij sober, maar toch
krachtig.
De Koningin geeft daarin de gebruike
lijke verzekeringen en betuigt hare erkente
lijkheid aan leger, vloot en het ambtenaars-
personeel.
Aan de feiten in Oost-Indië wordt her
innerd en tevens met een enkel woord
vreugde geuit over het einde van don oorlog
tusschen Rusland on Japan.
Yan meer belang zijn de verzekeringen
omtrent te verwachten ontwerpen. Dat voor
stellen omtrent noodzakelijke regelingen,
door de vorige rogeering d. w. z. uit-
.sluitond door den gewezen minister van
justitie ingediend, worden gehandhaafd,
lag voor de hand.
Maar tevens worden zeer vele nieuwe, goede
zaken ons beloofd.
Een herziening van het wetboek van
koophandel, aanvullingen van het wetboek
strafrecht, waarbij ons de reeds lang
gewenschte voorwaardelijke veroordoeling
wordt toegezegd, zjjn zeker zeer gewenscht.
Het vakonderwijs zal ook door deze regee
ring, wat trouwens te wachten was, met
zorg behartigd worden.
Een herziening van de drankwet zal zeker
velen zeer welkom zijnevenals die dor
armenwet, beide zoo dringend noodig.
De minister van oorlog gunt ons eon
kijkje in zijn plannen. Hij wil aansturen
op verkorting van den diensttijd en ge
leidelijk ons voeren tot weerbaarheid van
het geheele volk.
In die goede richting zien wij ons gaarne
gestuurd.
Omtrent onze financiën worden wij ge
wezen op de noodzakelijkheid van een
zuinig en omzichtig" beheer, wat trouwens
te wachten was.
De eischen, die het onderwijs en de soci
ale wetgeving stellen, zijn zoo hoog dat
versterking der middelen dringend noodig is.
Omtrent don weg, die daartoe zal worden
ingeslagen, tasten wij nog in het duister-
De minister van financiën zal ons dien later
aanwijzen.
Hieromtrent hadden wij gaarne wat meer
licht ontvangen. De desbetreffende para
grafen in de rede klinken ons al te vaag.
Met ingenomenheid begroeten wij do ver
klaring omtrent uitbreiding van de onge
vallenverzekering tot den landbouw, de vis-
sohers en andere zeevarenden en niet minder
ingenomen zijn wij met die betreffende
verplichte ziekte-, invaliditeits- en ouder
domsverzekering, die zeker wel op andere
leest geschooid zullen zijn dan dit door de
vorige regeering is geschied.
De belofte omtrent stappen, die gedaan
zullen worden tot geheele afschaffing van
tienden, zal door onze landbouwende be
volking zeker met vreugde worden begroet.
De verklaringen omtrent Oost- en West-
Indië getuigen van het streven om tegenover
onze koloniën rechtvaardigheid on billijkheid
te betrachten.
Het slot der troonrede is zoker niet het
minst belangrijke.
Een grondwetsherziening wordt ons toe
gezegd, niet alleen, hoewol toch hoofdzake
lijk, om het kieerechtvTaagstuk te helpen
oplossen, maar ook om andore noodigo
veranderingen tot stand te brengon.
Dat is vooral een bewijs van do voort
varendheid dezer rogeering, van haar besef
wat haar plicht is na de verkiezingen, die
eeno meerderheid verschaften aan do par
tijen, welke voor zulk eene herziening zoo
zeer hebben geijverd.
Alloon uiten wij de hoop dat het onder
zoek naar die in de grondwet nog te
brongen andere wijzigingenniet al te
lang dure en niet al te breed worde opgezet.
Wil mon dit soms aan eeno staatscom
missie opdragen, ons wel, mits die dan
tevens worde verzocht om in een bepaalden,
beperkten tijd verslag ait te brengen.
Wij herhalen wat wij begonnen zijn op
te merkende troonrede is een flink, zaak
rijk stuk, getuigend van don ernstigen wil
van dit kabinet om veel ten nutte van hot
land tot stand to brengen.
De redo is, behalve in de financiëele
paragrafen, duidelijk en veel zeggend.
Tal van maatregelen, waarvoor wij jaren
lang hebben gepleit, worden daarin ons toe-
Daarover hebben wij reden tot vreugde.
Het kabinet toont ia dit gewichtig stuk
te weten wat het wil.
Het biedt den Kamers een goed, flink
menu aan.
Als nu maar onze vertegenwoordigers dit
kabinet in zijn moeilijke taak steunen, dan
twijfelen wij niet of de wensch der Konin
gin al is zij ook eene gemeenplaats
geworden zal worden vervuld en do
gemeenschappelijke arbeid strekken ten nutte
van het Nederlandsche Volk!
Er worden prentbrieikaarten in den han
del gebracht, eok liier t e r a t e d e, o. a. die
omtrent de tuinbouwtentoonstelling, die aan
de adresïjjde ook een zekere schrijfruimte be
vatten.
Wjj vestigen er de aandaoht op dat het tot
duever niet is toegestaan op de adreszgde iets
anders te plaatsen dan het adres en den naam
den afzender. Alle andere schriftelijke
mededeelingen zjjn ook al is de briefkaart
met 2>/a cent gefrankeerd verboden.
Het is ons bekend dat van briefkaarten,
waarvan de schrijfruimte aan de voorzjjde was
benuttigd, een strafport van 7cent is
geheven.
Men zij dus gewaarschuwd.
We hebben de nieuwe installatie van
Ont Huis in het perceel in de Molstraat
alhier met genoegen beziohtigd.
Hoewel reeds gedurende eenigen tjjd het
grootste gedeelte in gebruik was genomen sedert
de verhuizing in Mei, is thans eerst het ge
heele gebouw voor zjjn bestemming in gereed
heid gebracht.
Een reehtsehe deur in de breede hoofdgang
openend, treden we de ruime en frisache lees
zaal binden. Boven deze deur zou Dante's
woord »Gjj die hier binnen treedt, laat alle
hoop nu varen", niet ter plaatse zjjn. Want
waarljjk men zou eerder geneigd z|jn eens
gauw een stoel aan de groote gezelschapstafel.
bedekt met kranten en geïllustreerde week
bladen, aan te schuiven, dan de deur met een
verschrikten ruk weer dicht te trekken, als had
er iets verschrikkelijks gezien. Een hooge,
lachte kamer, die een beetje de airs van een
zaal aanneemt, noodt den binnenkomende tot
heerljjk, maar vooral rustig zitje, om eens
op z'n gemak na to slaan wat men weten wil.
Van de leeszaal komt men door de biblio
theek, waar links lectuur van de Vereeniging
Voor jong en oud en rechts de biblietheek voor
Ons Huis in begordjjnde boekenkasten gevon
den worden, in de eveneenB zeer gezellige
vroolflke conversatie-zaal, waar een biljart
de spelers lokt en gezelschapstafeltjes nooden
tot een spelletje dam, sohaak of kaartspel.
Hoewel de cursussen nog niet zjjn begonnen,
zagen we hoe de leerlingen der hier ook geves
tigde Huishoudschool, die zich aan de andere
zjjde der hoofdgang bevindt, reeds de nuttige
lessen ontvingen, en opgevoed werden tot
alle sybaritischo deugden, waartoe haar een
ruime en heldere keuken ten dienste staat.
Opwaarts stijgende langs een makkelijken
trap, namen we nog een viertal kleinere, maar
toch zeer frissche en aan hun bestemming:
het houden van cursussen of vergaderingen,
volkomen beantwoordende kamers in oogon-
schouw.
Na nog even een blik te hebben geworpen
ia de groote zaal links, tegenover de leeszaal,
die, evenals deze, voor aan de straat gelegen
is en gebruikt zal worden voor de, gedurende
het winterseizoen, te geven voordrachten
lezingen en zanglessen, keerden we voldaan
huiswaarts met de wetensohap, dat Ons Huis
en de nieuw opgerichte Huishoudschool in eene
uitstekende woning zjjn gevestigd.
En tevens verheugden wjj ons op nieuw dat
Middelburg tot de, helaas nog wel in ons land
te tellon, gelukkige steden behoort, die een
gezellige en vrooljjke gelegenheid zjjn inwo
ners biedt, om het nuttige op aangename
wjjze te betraohten en het aangename onbe-
lemmord te genieten.
Maandagavond werd door het muziek
korps der d.d. schutterjj alhier op het
Molenwater een uitvoering gegeven, waarbjj
als pointe (Tattrailzooals voorat was aangekon
digd, do kleppermarsch nog eens met het mee-
rendee van hen, die op Koninginnedag mede
werkten, gozamenljjk zou worden ten gehoore
gebracht.
Rondom de lichte muziektent bewoog zioh
een donkere massa belangstellenden, allen be-
geerig nog eens de opwekkende en lustige
tonen der Marcta Castagnole te hooren weer
klinken.
Ook uit VlisBingen waren velen daarvoor
hierheen gekomen.
Nadat eerst door het korps enkele nummers
van het programma waren gespeeld, werden
de talrjjke aanwezige kinderen in de pauze
bijeengebracht in een daartoe afgeperkte ruimte
bjj de tent, waar zich ook enkele fakkeldragers
vereenigden.
Vroolfik en onbedwingbaar-jolig klonk toon
door den donkeren avond op hot wjjde veld
de bljjde muziek. En op aanhoudend applaus
werd de marsch gedeeltelijk herhaald.
Tot belooning voor hun muzikale vljjt wer
den de klakkeraars door den heer Morka ont
haald op taartjes, die met een vreugdegeklep-
per der opgewonden jeugd werden begroet en
daarna verslonden.
Aardig was toen na afloop dor uitvoering
nog eens als een »toe-fje" de marsoh gespeeld
werd en de hier en daar en overal verspreid
loopende kinderen toch mooi op maat, de volle
tonen begeleidden.
Een dankbaar en opgeruimd publiek ging
te negen uur, druk pratende en vrooljjk ge
stemd huiswaarts.
Bjj kon. besluit zjjn herbenoemd alg
burgemeester van Zoutelande W. van
Sighem en van Westkapelie A. Overduin.
Reeds gemeld in een deel der oplaag van
ons vorig nommer.
Onder nadere goedkeuring van Ged
Staten is het oude gemeentehuis von S e-
rooskerke (W.) bjj onderhandscheinsohrjj-
"n8 gegund aan den heer C. Klujjfhout voor
f 2000.
Door den raad is gunstig beschikt op een
verzoeksohrift van eenige ingezetenen tot
plaatBing van een lantaarn op den Oostkapelschen
straatweg, even voorbjj de villa Vrederust.
Dit berioht werd nog opgenomen in do
tweede editie van ons vorig i
De bjj het 3de regiment infanterio nieuw
benoemde tweede-lni tenant-kwartiermeester H
J. Koole is nader ingedeeld bjj het 3do batal
jon, in garnizoen te Bergen op Zoom.
Uit Goes
sohrjjft men ons
In zjjne openingstoespraak constateerde de
heer dr G. H. Leignes Bakhoven, voorzitter
van de Vereeniging voor Algemeene Wetenschappe
lijke Belangen, dat het eerste jaar van het be-
staan dezer Yereèniging <-edon tot dankbaar
heid heeft gegeven.
Zoowel het aantal leden, als de stond der
is, maar inzonderheid do belangstelling,
waarmee de gehoudon voordrachten zjjn bijge
woond en gevolgd, zjjn bewjjzen dot onze
Vereeniging in eene bepaalde behoefte voorziet.
Maar wie of wat stilstaat, gaat achteruit en
daarom spoorde de voorzitter de aanwezigen
aan om in hun kring nieuwe leden te werven-
Dat komt dan natuurlijk de kas ten goede en
daardoor kunnen alweer de werkzaamheden
worden uitgebreid.
Vervolgens braoht de seoretaris, dr D. J.
Hisaink, verslag uit over het afgeloopon jaar
voorn&meijjk bestaande in een overzicht van
de gehouden lezingen, waarover in dit blad
geregeld verslagen zjjn uitgebracht. Door ver
trek naar elders daalde het aantal leden van
97 op 86. 01 versterking dus gewenscht ia 1
Twee der voordrachten werden tegen betaling
van 50 ct voor niet-leden toegankelijk geBteld.
De uitslag was evenwel niet van dien aard,
dat daaraan veel uitbreiding zal gegeven worden.
De penningmeester, de heer J. de Hooghe,
werd gedechargeerd voor zjjn gehouden beheer.
Er was ontvangen f 252 en uitgegeven f 210.40s,
zoodat er een goed slot is van f 41.59*.
De beide aftredende bestuursleden, ds. S.
Spaans en dr D. J. Ilisaink, werden met
resp. 21 en 20 st. van de 23 herkozen en
u&men de benoeming aan.
Eindelijk werd ter tafel gebracht het »Werk-
plan voor 1905/06", bestaande in een zestal
wetenschappelijke voordrachten, die reeds ia
dit blad zjjn vermeld.
