MIDDELRURGSCHE COURANT.
Donderdag
7 September.
FEUILLETON.
Uit Stad en Provincie,
N°. 211.
148° jaargang.
1003.
Doze courant vorflohjjnt dagelijks, met uitzondering van Zon- en Feestdagen.
Prijs per kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor allo plaatsen in Nederland franco pp., 2.
Afzonderlijke nummers kosten 5 cent,
THBBMOHETER EN VERWACHTING.
nn -7> 4 n- 75 gr. F. —Verwacht: zwakke tot matige meest
6 S-?pt. 8 n. rm. 65 gr., 12 u. 70 gr., av. 4 n. io gr. r. ver
Z wind, betrokken lacht, regenachtig weer, dezelfde temperatnui
Advertentiën20 cent per regel. Bij abonnement veel lager. Geboorte-, dood- en
alle andoro familieberichten en Dankbetuigingen van 1—7 regels f 1.60; elke regel meer
20 oent, Beolamos 40 cent per regel. Groote lettors naar do plaats, die zij innemen.
Tot de plaatsing van advertentiën en reclames, niet afkomstig oit Zeeland, betreffende
Handel, Ngverheid en Geldwezen, is uitslnitend gerechtigd het Algemeen Advertentie-Bureau
A. DU LA MAR Al., N.I. Voorburgwal 366, Amsterdam.
Bij deze courant behoort een Bijvoegsel,
dat reeds Dinsdagavond aan onze geabonneer-
den te Middelburg, te Vlissingen en
in nog oen deel van Walcheren is go-
zonden.
Middelburg 6 September.
HERVORMD-ANTI-REVOLUTION-
NAIBKN.
Het communiqué over de nieuwe partg in
den dop kan zoo schrgft Het Vaderland
Se Standaard doen zuchten over de splijt
zwam en het kan de vrijzinnigen, wier eigen
gedeeldheid wel eens verder is gegaan dan
noodig wa°, troosten met de wetenschap, dat
geen enkele party, al heeit ze ook een leider
als dr Kuyper is, ontkomt aan de differentieering
die van haast allen vooruitgang zich de stage
metgezel betoonde.
Of het bericht dezer nieuwe partjjiormatie
nu ook inderdaad belangrijk bljjken ski, is
thans nog niet te zeggen. Op grond van wat
over de motieven der stichters verluidde, kan
daarnaar enkel worden gegist.
Twee motieven zjjn op te maken uit het
sober beticht: ontevredenheid met den uitslag
(en de leiding dus) der verkiezingen en ker
kelijke najjver van Nederlandsoh-Hervormden
op Gereformeerden, die by benoemingen aan
't Departement vai Binnenlandsche Zaken en
ook bjj Kamercandidaturen heeten te zyn voor
getrokken boven leden der Ned. Herv. Kerk.
Het tweede motiei is voor een gebeurtenis
als niets minder dan de formatie eener nieuwe
party wat klein. Dat Minister Kuyper par
tijdig was bjj het doen van benoemingen en
dat het antirevolutionair partijbestuur hem
hierin bij het verdeelen der Kamerzetels volg
de, is, nu Minister Kuyper is afgetreden
de Kamerzetels verdeeld zjjn, voor partysplit-
sing een nauwelgks houdbaar motief.
Van beter gehalte ia de andere beweeg
grond het verlies der districten Gorinohem,
Kampen, Leiden en Gouda. Gedoeld wordt
hier klaarblijkelijk op het gemis van samen
werking tusschen de rechtsche groepen in deze
districten, dat zich het scherpst aooentueerde
tusschen anti-revolutionairen en FrieBch-
christelyk-historischen. Blijkbaar zjjn de «in
vloedrijke mannen", die tot de nieuwe party
formatie den stoot gaven, met do politieke
vrienden der heeren Wagenaar en floedemaker
van oordeel, dat de Friesoh-christelyk-histori-
sohen door de anti-Tevolutionairen inderdaad
niet naar betamen behandeld zyn. Zelfs blijken
zy ernstig te hebben overwogen om kortweg
zich aan te sluiten by de Friesoh-ohristelyk-
historiscbe party. Waarom zjj dit echter niet
deden? Om »de onvaste leiding vandiWage
naar"; een andere reden wordt niet opgegeven,
zoodat de welbron dezer nieuwe party een
van hoogst ondoorziohtig water bljjft.
Er bestaat nl. tusschen anti-revolutionairen
en Friesoh-chriateiyk-historiBchen princi
pieel versohilbevordering van christelijke
instellingen naast de indifferente openbare
wensoht de eerste, kerstening der openbare
instellingen zelve wensobt de tweede party.
Dit is een versohil van beteekenis.
En welk program begeert voor zich ni
DE MAN EN DE VLINDER.
Naar het Engelsch
TH
Mrs HAROLD GORST.
nieuwe party, die om zuiver persoon-
1 y k e redenen zeide, met de Friesch-chrisie-
lyk-historischen niet in één huis te willen
wonen Zy verklaart uitdrukkelijk,-het program
van beginselen der anti-revolutionaire party
als basis te zullen aanvaarden
De heeren, die aan de N. Crt Bet bewuste
communiqué verstrekten, hebben zoo moet
wel aannemen het raadselachtige en
tegenstrijdige hunner mededeelingen niet ge
voeld.
Op scherp politieken aanleg wijst dit niet
En het bevestigt het vermoeden, dat de eigen
lijke reden van hun optreden gelegen is in
het oud zeer, dat nog altoos tusschen Neder-
landsch-Hervormden en Gereformoerden bestaat.
Vandaar ook de neiging om naar den kant
der Friesch-christelyk-hiBtorischen over te
wippen, die immers in de provinoie hunner
horkomst, in Friesland, zich haast zonder uit
zondering van de anti-revolutionnairen, die
>yna allen lidmaat van Gereformeerde Kerken
zyn, kerkeljjk onderscheiden door het lidmaat
schap der Nedorlandsch-Hervormde Kerk.
Maar is deze veronderstelling, die in de
weinige tot dusver bekende feiten en ook in
den naam der nieuwe party steun vindt, juist,
dan kan ook wel met zekerheid worden gepro
feteerd, dat de Hervormd-anti-revolutionnaire
party niet levensvatbaar zal geboxen worden.
Op zuiver onpolitieken grondslag kan geen
politiek gebouw verryzen.
PENSIOENREGELING VOOR
ONDERWIJZERS.
Door den minister van Binnenlandsche Zaken
tot de Ged. Staten de volgende circulaire
gericht
■Art. 23 der Weduwenwet voor de onderwij
zers 1905 en art. 6 der wet van 5 Juni 1905
Slblno. 154), welke wetten 1 Januari 1906Jin
werking treden, laten belanghebbenden vry,
de hun toegedachte pensioen saanspraken al dan
niet te aanvaarden. Dienaangaande moeten zy
beslissen vóór 1 April 190e en het is 'us wel
van belang dat gegadigden, voor zoover zy
thans in eene gemeentelijke pensioenregeling
.gn opgenomen, tydig oen parallel knnnnen
trekken tusschen de daaraan verbonden voor-
deelen en die welke de rijksregeling biedt.
Het ligt dan ook voor de hand, dat, waar
de noodige bepalingen voor een geval als zich
thans voordoet, ontbreken, in die leemte, zoo
spoedig mogelijk worde voorzien. Nn de wet
belanghebbenden vry laat in de keuze, kan de
gemeentelijke verordening uit den aard der
zaak die vryheid niet beperken. (Rechtstreek-
sche of zydelingache drang om de deelneming
in gemeen telgko fondsen voort te zetten, b.v.
door tot bydragen in die fondsen te blijven
nopen, schijnt dus met de wet niet overeen
te brengen.)
Opdat voorts de keuze van hen, die een
dienettjjd aan onverplichte gymnasia en ge
meenteburgerscholen achter den rug hebben,
geheel zaakkundig geschiede, kan het van nut
zyn, belangbebbonden te wgzen op het bepaalde
in art. 9, eerste lid, sub. d, der burgerlijke
Pensioenwet, geljjk die bepaling luidt na de
wijziging, welke art. Hl der wet van 5 Juni
1905 (Stbld 152) bracht. Uit dit voorschrift
vloeit n.l. voort, dat alle diensten, ook vóór
het in werking treden der wet van 5 Junij.l.
Stbld no 154), krachtens vaste aanstelling aan
inrichtingen van middelbaar en hooger onder
wijs bewezen, medetellen bjj de beoordeeling
der pensioens-aanspraken. Eenige inkoopsom
deswege is niet verschuldigd, zoodat ook de
jaren, aan onverplichte gymnasia of gemeente
burgerscholen doorgebracht, als diensttyd in
aanmerking komen. Voor zoover noodig, zouden
de gemeentebesturen op een en ander opmerk
zaam kannen worden gemaakt, waartoe ik mg
veroorloóf uwe welwillende bemiddeling in te
roepen."
BENOËilSiÊHr ENL
By kon. besluit
zjjn overgeplaatst bjj bet reg. gren. en jagers
de lste-luit. H. G. Winkelman, van het 4de,
en T. J. C. A. Boele, van het 7de reg. inf.
Er loefde eens een Man, eerbiedwaardig,
welmeonend en heel knap,. Hjj zat volgestopt
met feiten: vervelende kleinigheden die wjj
allen in onze jeugd op school leerden, maar
die do meesten van ons gelukkig vergeten
hebben. Maar voor den Man waren die
specerijen en de geur van het leven. Hjj had
een datum voor iedere gebeurtenis; hjj kon
het welsprekendste gedicht lezen - onder het
lezen lederen zin ontledend zonder ook
maar iets op te vangen van het mooieen hjj
kon de geschiedenis, de aardrijkskunde, do
meteroologie enz. als een lesje opzeggen.
Zijn geheele leven had hjj doorgebracht in
een omgeving van runderachtige schepselen,
die berustend en tevreden iederen dag het
gewone graB herkauwden, maar niets zagen van
de wuivende boomen boven hun hoofd. Den
geheelen dag en soms tot laat in den nacht
spraken de Man en zjjn uitverkoren metgezellen
over feiten.
Feiten, feiten, feiten, niets dan feiten.
Ze waren verrukt als ze weer een nieuwe
gemeenplaats ontdekten waarover zjj konden
disoussieeren, schryven en redetwisten.
De Man was heel tevreden met zyn lot, en
zyn leven gleed vadzig voort. Maar op zekeren
dag beging hjj een verschrikkelijke fout.
Hjj werd verliefd op een vlinder.
Men zou hebben gedacht dat er in een geest,
zoo geheel vervuld van dingen die waren of
waren geweest, geen ruimte zou zyn gevonden
voor iets zóó luchtigs.
De meeBten van ons hebben wel eens gelezen
van het kleine zaadje dat in de spleten van
een gebarsten vloersteen viel. Langzamerhand
groeide het, dagelijks werd het sterker, totdat
het ten slotte kracht genoeg had om dat harde
stuk graniet van zjjn plaats te dringen.
Gedurende eenigen tyd geleek de liefde in
de borst van den Man op dat zaadje. Zy
groeide, wies voorspoedig, droeg groene bladen
en geurige bloesems, en overschaduwdo tjjde
ljjk do aardsche dingen aan haar wortels.
Do Vlinder wns een lioht beweegljjk schep
seltje, gewend om licht en vrooljjk den ge
heelen dag in den zonneschijn te dansen. Zy
zag slechts weinig van de prozaïsche aarde
want zjj was in de gedaante, waarin z
bestond, een wezen van do lucht.
Vroeger, in de eombero dagen van haar
rupsen-tyd, versmachtte haar hart toen zy
veroordeeld werd om aldoor koolblaren te eten
en om steeds zoo dicht te worden gehouden bjj
den modderïgen boesem van de zwarte aarde.
Maar toen z|j overging in den donkeren droom
van het verpoppen was zy gelukkig, want een
Oost-In dit;.
Naar men meldt, zal de dappere le luitenant
H. ChriBtoffel, la suite geplaatst bjj het
wapen der marechaussee in Ned.-Indië, met
éénjarig verlof wegens langdurigen dienst
in Nederland terugkeeren.
Luitenant Christoffel heeft byna 20 jaren
in het Indische leger gediend, is van gewoon
soldaat wegenB buitengewonen moed bevorderd
tot luitenant. Zyn borat is versierd met de
Militaire Willemsorde 3de klasse.
Vrydag 15 dezer zal voor de arrondisse-
ments-rechtbank alhier behandeld worden
zaak tegen zekeren L. F., te Buist,
klaagd van smaadschrift door middel van een
strooibiljet, in verband met de jongste
meenteraadsverkiezing aldaar.
De brievenbesteller J. L. Heeren wordt
den 16en dezer overgeplaatst van Amsterdam
naar Middelburg.
Uit Vlissingen
De Reimer Claeszen en het Spaanse he oor-
logssohip zyn nog blijven liggen tot heden
morgen vroeg en toon vertrokken.
Het laatste zet koers naar Marien (Galicië).
Volgens do VI. Cl werd Maandagavond aan
boord van den Spaanschen kruiser door den
admiraal een feestmaaltijd gegeven, waarbjj,
behalve de Spaansohe gezant met zyn secretaris,
tegenwoordig waren de heer J. W. A. F. van
Maren Bentz van den Berg, inspeoteur van het
Nederl. loodswezen, do ~kapt.-luit. ter zee G.
Fabius, commandant van de Reiner Claeszen
do luit. ter zee G. W. do Leur, oommandant
van de Bulgiabovendien nog enkele Neder-
landscho marine-officieren, de heer Felix
Stokvis, vice-consul van Spanje te Rotterdam,
alsmede de aan den admiraal toegevoegde adju
dant, R. H. van Meerlant.
>jj het aan boord komen werden de genoo-
digden verwelkomd met het Wien Neerlands
blosd, uitgevoerd door de scheepskapel.
Aantatöl warden de noodige speeches geslagen.
y het verlaten van het schip omstreeks half
elf was dit geheel electrisch verlicht, terwgl
buitendien in Bengaolsch vuur de nationale
kleuren werden ontstoken.
De gonoodigden vertrokken in een stoom-
sloep naar de buitenhaven en van den kruiser
werd met zoeklicht de buitenhaven geheel
verlicht, zoodat het zeer gemakkelijk ging deze
binnen te komen.
Dinsdagmiddag word door den Spaansohen
gezant met zyn secretaris een afscheidsbezoek
gebracht ten huizo van den vieo-consul, den
heer P. Smith ViBser.
In den nacht van Maandag op Dinsdag
zyn te Serooskerke (W.) op verschillende
plaatsen konijnen ontvreemd. De daders zyn
nog zoek. j
Zaterdag jl. hield de heer BruBBe van
Westkapelle te Aagtekerke zgn voor
dracht over de bloembollenteelt. Het koffie
huis van den heer C. Maljera was goed bezet
met belangstellenden. De spreker behandelde
zyn onderwerp ook hier duidelyk voor hun
die van hunne belangstelling bljjk gaven.
Eenige inwoners sullen een proef met bloem
bollen nemon.
Dioht bjj Oostkapelle schrikte Dins
dagavond het voor de postkar gespannen
paard, tengevolge waarvan de kar in de sloot
terecht kwam Ongelukken kwamen niet voor
on na een oponthoud van een halt uur reed
de post weer naar Middelburg.
Uit Goes
schrijft men ons:
Onze voorspelling is uitgekomen. Het ker
misbezoek was zeer gering. Zoo miniem als
het Zaterdag was, weet niemand zich te her
inneren. Enkele tenten en kramen werden
eeiBt 'b avonds geopend, toen de üoesena&TB
zich op straat vertoonden.
De laatste dag, Dinsdag, braoht nog al wat
volk van buiten, maar lang niet zooveel als
vroeger.
Zooals wy Teeds vroegeT hebben gemeld, be
stond het voornemen om in don optocht ter
gelegenheid van de viering van den jaardag
der Koningin ook een historisch deel te las-
schen. Dit heeft nu zyn beslag gekregen en
daarvoor is de keuB gevallen op de Inkomst
van Prins Willem V aan de stad Goes op 11
en 12 Juli 1786.
Donderdagsavonds zullen extra treinen loopen
Tien mnziekgezelschappen zullen aan den
oplooht en het f3stival deelnemen, t. w. de
koninklijke harmonie Vlijt en Volharding, Roo
sendaal Eendracht maakt Macht, Serooskerke
(W)Vooruitgang is ons Streven, O.- W.-Souburg;
Oranje, Fegnoort; Eendracht maalt Macht, Krui-
ningenOefening en Uitspanning, Nieuwerkerk;
Apollo, WisBekerkeExcelsior, Kloetinge; Euplo-
Goes en Goescfie Fanfaren, Goes.
Een aantal winkeliers te Neuzen zyn
het slachtoffer geworden van een tweetal
gezinnen, wier hoofden, polderwerkers, zich
met een aantal kostgangers daar voor ee:
weken vestigden en, na aanzienlijke schuld
gemaakt te hebben, met de noorderzon ver
trokken, zonder betaling. De tuBBohenkomBt
der politie is ingeroepen, maar 't is te vreezen
dat dit niet baten zal.
Door een gediplomeerd land- en tuin
bouwkundige uit Axel is, in opdracht van
de Maatschappij van landbouw in Zeeland, een
onderzoek ingesteld naar den aardappelbouw
in Friesland.
Ig de Ned. Herv. gemeente te Bier
vliet zal nu Zondag a. in de voormiddag
samenkomst het nieuwe orgel ingewjjd worden.
stem fluisterde haar toe dat haar treurige
govangeniswanden spoedig zouden worden ge
opend, en dat zy, in het bezit van de schoon
heid die zy zoo zeer verlangde, zou mogen
binnengaan in do praohtige tuinen van den
Sohyn.
O, wat een verrukking en een vreugde, toen
de dag van bevrijding werkeljjk kwam, en zjj
balanceerend op het bevend blad van een schit
terenden populier, haar gazige vleugels uitsloeg,
gereed om die mooie nieuwe wereld in te
vliegen.
En de eerste dagen brachten haar ook geen
ontgoocheling, want zy zorgde er voor onder
de bloemen te blyven en de kool te vergeten.
Toen ontmoette de Vlinder den Man, en de
Liefde wierp een echgn over hem, waardoor
haar gezicht beneveld werd. Zy bad hem lief,
en haar dagen schenen zelfs nog vroolyker dan
te voren.
De Man was tamelgk tevreden, want de
Vlinder had hem haar hart gegeven.
De liefde maakte don Man echter niet lni.
Hjj had nog gonoeg te doen. Overdag moesten
de teere bloesems van de Verbeelding worden
neergemaaid met de soherpe zeis van de
Logika, en 's avonds besprenkelde hjj de plan
ten van Jonge Geestdrift met jjsfcoud water
uit de kraan van Gezond Verstand. Soms deed
het hart van de Vlinder pjjn als ze keek naa
de gebukte gestalten van haar vroegere vrienden
en vriendinnon, die op deze wjjze naar de aarde
werden gebogen. Maar ze kon hen niet hel
Tot gemeente-geneesheer teDreischor
benoemd do heer W. Bal, arts te Groot
Raadszittingen.
In alle Dinsdag door de gemeenteraden ge
houden vergaderingen zyn de herkozen en go-
kozen leden van die college's geïnstalleerd en
meerendeols de afgetreden wethouders herbe
noemd.
Dit in 't algemeen.
De volgende bijzonderheden dienen nog
vermeld
Te Oost- en West-Soubnrg werd tot
wethouder, in de plaats van den aftredenden
titularis, den heer I. de Pagter, benoemd de
heer J. Kramer.
Op de vraag van don voorzitter of by de
benoeming aannam, verklaarde deze te willen
gebruik maken van den bjj de wet toegestanen
bedenktijd.
Aan het einde van de vergadering diende
de heer I. de Pagter zjjn ontslag in als raadslid.
—Te Koudekerite werd, in plaats van don
heer A. Aarnoutse, die wegens hoogen leettgd
bedankt had als lid van den raad, tot wethou
der benoemd de heer J. Kraamer.
In de te Meliskerke gehouden zit
ting werd besloten over te gaan tot vernieuwing
van het torenuurwerk, dat versleten is.
Te Westkapelle werden tot wethou
ders benoemd de heeren L. Cjjsouw en P. Hen-
drikse, eerstgenoemde in de plaats van don
heer P. Minderhout, die periodiek aftrad,
laatstgenoemde ter vervanging van wjjlendhr.
J. Minderhoud Kz.
Verder werd door den voorzitter mededee
lingen gedaan, dat door de provincie on het
Rjjk ieder f 1Ü0 subsidie toegezegd werd voor
den geneesheer.
Tot lid van de commissie van beheer over
den grindweg Westkapelle-Zoutelande werd
bênoemd de heer L. Cjjsouw.
Te Borssele benoemde de raad tot
ambtenaar van den burgerlgken stand den heer
J. L. Richel, burgemeester, en tot wethou
der den heer C. Mol Az., beide ter vor vanging
van den heer J. Bruinooge, die wegens hoogen
leeftjjd niet meer in aanmerking wensehte
te komen.
Door den raad van Yerseke is in de
zelfde zitting gunstig besohikt op een vorzoek
van het comité voor de feestviering op SI
Aug. 11. om een gratificatie van f 40.
Te Ellewoutsdjjk zyn bonoemd tot
wethouderin da vacature-P. Geonso de heer
J. Nieuwenhuise, en in de vacature-J. Nieu-
wenhuise de heer J. van Liere.
De heer A. Hujjsen, die benoemd werd in
de vaoature-P. Geense, nam die benoeming niet
aan.
Voor deze benoemingen waren acht stem
mingen noodig.
Te Wissekerko benoemde de raad met
algemeone stemmen tot havenmeester te Cam-
perland den gemeente-veldwachter aldaar H.
Minderhoud.
Te Zierikzee werd door den raad tot
leeraar in de wiskunde aan de avondschool
voor vakonderwjjs benoemd de heer L. Bonter
pen, want ze wist niets van argumentum ad
indicium, en ze wist ook niet dat or nog andere
middelen waren.
Eenigen tyd ging alles goed. Maar toen
begon de Man sommige gebreken in de Vlinder
te ontdekken. Hg kon haar liefde voor bloemen
en haar afkeer van kool niet begrjjpen en niet
verdragen. De eersten, betoogde hy, waren
onkruid, en het tweede was good om te eten.
Maar de Vlinder kon or zich zelf niet toe
bewegen het daarin met hem eens te zyn,
de Man nam niet in aanmerking dat wat ge
schikte kost en gemakkelijk verteerbaar was
voor iemand van zyn krachtig gestel, onge
nietbaar was voor eon sehepstl van haar teere
organen.
Toch hield hy van de Vlinder op zyn manier,
en by droomde dat hjj van haar nog iets kon
makendat hy haar ton vervormen naar het
model van zyn herkauwende vrienden, wat
erg dwaas van hem was. Want al kan men
heel goed OBsen spannen voor den ploeg van
het Materialisme, een vlinder in een tuig is
een monsterachtige anomaliteit.
Op een goeden dag wilde de Man de Vlinder
eens wat dichter bjj onderzoekenmisschien
begon het hem ook te vervelen haar altjjd
boven zyn hoofd te zien zweven. Hg ving
baar en hield haar gevangen in don vasten
greep van zyn begeerige handen, fierst snikte
zjj, en sloeg wild mot haar vleugels om aan
zyn Bterke vingers te ontkomen.
Maar de Man gaf daar niet om. Hg vond
dat iets vrouwelgks en geheel in den haak.
In de ongelijke worsteling word er iets af
gewreven van de teere bloesem van het brooze
lichaam van het slachtoffer, en het heldere
kleurenspel van haar vleugels werd dof door
de brutale aanraking.
De Vlinder hield ten slotte op met tegen
spartelen, want ze bemerkte dat hot nutteloos
was. Maar in stilte weende ze om haar ge
havende schoonheid, want ze wist dat die
nooit meer in haar leven hersteld kon worden
dat ze altgd gekneusd en gevlokt moest blyven
Maar de Liefde was nog oppermachtig, en
de Vlinder gaf haar liohaam over zooalfl ze
reedB haar hart had gegeven.
Van dien tyd afvloog ze minder inde lucht,
want ze moest naast den Man wandelen, haar
neerhangende vleugels meeslepend door het
slyk en het stof van den weg, toxwjjl ze pro
beerde met hem gelgken pas te houden.
De Man voelde zich behaaglyk gestemd,
want zooals andere mannen gat hy er de
voorkeur aan de dingen uit de lucht naar zgn
eigen peil omlaag te trekken. Het had hem
altgd wat ontstemd dat zg boven hom zweefde.
Het was vervelend altgd omhoog te moeten
zien.
Toen de Man op zekeren dag onderzoekend
naar zgn gezellin keek, bemerkte bg dat zc
er niet meer zoo jeugdig en schitterend uit
zag als in het begin van hun idylle, dat haar
vermoeide oogen door het lang naar de aarde