MIDDELBIRGSCHE COIIMNT. nr. l»7. Donderdag 10 Augustus. Uit Stad en Proviim 148° Jaargang. 190o. Deze courant verschijnt d a g o 1 ij k s met uitzondering van Zon- en Feestdagen. Prijs per kwartaal, zoowel voor MiddolbuTg ala voor allo plaatsen in Nederland franco pp., f 2. Afzonderlijke nummers kosten 5 cent. THERMOMETER EN VERWACHTING. 9 Aug. 8 u. vin. 67 gr., 12 u. 75 gr., av. 4 u 70 gr. F - Verwacht: zwakke metst Z.W. wind, zwaar bewolkte lucht, mogelijk onweer, dezelfde temperatuur. Advertentiën20 oent per regol. Bij abonnement veel lager. Geboorto-, dood- en allo andere familioboriohten en Dankbetuigingen van 1—7 rogols f 1.50; elke Tegel moor 20 cont, Roolames 40 eont por regel. Groote letters naar de plaats, dio zij innomen. Tot de plaatsing van advertentiën en reclames, niet afkomstig uit Z e o 1 a n d, betredende Handel, Ngvorheid en Goldwezen, ia uitslaitend gerechtigd het Algemeen Advertentie-Bureau A. DU LA MAB Al., N.l. Voorburgwal 360, Amsterdam. Middelburg 9 Augustus. HET NIEUWE MINISTERIE. Er schgnt omtrent de samenstelling van dit kabinet nog eenige onzekerheid te heersohen. Recht duidelgk zijn ons niet de mededee- lingen omtrent prof. Van Hamel. Dinsdagmiddag werd ons geseind dat, volgens bericht in het Hbld, het nog onzeker was dat hg in het ministerie sou worden opgenomen. En een halt uur later verzocht men onB, ook per draad, die mededeeling niet op te nemen, zjjnde ongegrond. Van die tegenspraak nu zagen wg in het Hbld niets. Volgens Hel Vad. heeft jhr mr De Marees van Swinderen, gezant te Washington, mede gedeeld, dat hg op z|jn voorwaardelijke toe zegging terugkwam. Men zie Laatste berichten. Het Volk schrgft: Over de samenstelling van het kabinet, dat eerst Donderdagavond definitief in de Staats courant komt, want de heeren moeten eerst aan de koningin worden voorgesteld, zullen wg nog niets zeggen. Alleendat het er komt, staat nu wel vast. Hiermede verdwijnt der klerikalen laatste hope, dat hun vasthouden aan de antithese de vorming van een liberaal kabinet onmogelijk zou maken. Hoe zwaar het hun zal vallen, zjj moeten afscheid nemen van het kasteel, waar het nest zoo warm en de wierook zoo zoet is, Zjj komen nu weer in de kou, en hebben dus de volle gelegenheid, om thanB >het geestelgke voorop" te stellen. Voor de liberalen die nu gaan regeeren, zegt De Tijd, zal het toer wezen, tegeljjkertjjd de gunst van de antiklerikale meerderheid in de Tweede, en die der klerikale meerderheid in de Eerste Earner te winnen. Maar dat is de kwestie nietde moeilijkheid is, in de bedorven politieke atmosfeer, die in beide Kamers hangt, wat frisch leven te brengen. Er moet daar gestoft, gelucht, en met bezemen gekeerd worden, en de groote vraag is, of de liberale schoonmaaksters, die op komst zjjn, helder genoeg kunnen werken. Afwachten. HERSTEMMING TWEEDE KAMER. In het district Z u t p h e n had Dinsdag, ter voorziening in de vacature, ontstaan door het bedanken van den heermr H. Goeman Bor- gOBius, eene herstemming plaats voor een lid der Tweede Kamer. De uitslag was als volgt Aantal kiezers 8175. Geldige stemmen 6801. Ditgebracht werden op de heeren: F. Lieftinck (C/nie-liberaal) 3838, en R. P. J. Tutein Nolthenina (Nat.-lib., gesteund door de kerkeljjke partgen) 2963 stemmen. Gekozen is dus de heer F. LIEFTINCK Den 1 Aug. waren uitgebracht op de heeren P. G. van Helsdingen (S.-D.) 917, Lieltinck 3035 en Tutein Nolthenius 2835. Den 16en Juni 11 verkregen de heeren Goe man Borgesius 3484, Van der Goea 623 en Talma 3368. B|j de herstemming op 28 Juni werd de heer Goeman Borgesius herkozen met 4137 stemmen en verkreeg do heer Talma er 3476. Ook in 1901 stond de heer Nolthenius tegen over den heer Borgesius on werd laatstge noemde bg herstemming herkozen met 2874 stemmen tegen 2481 op eerstgenoemde. Te 9 uur 's avonds arriveerde de heer Lief tinck aan het station te Zutphen, waar hjj door verschillende besturen der vrgzinnige kiesvereenigingen in het district werd begroet. Daarna ging het naar de buitenaooiteit, waar de heer Lieftinck goestdriftig begroet werd. Verschillende personen voorden het woord waaronder ook het nieuw gekozen kamerlid. Onder het publiek waren ook veel dames. Eenige vragen beantwoord. In de jongste aflevering van het tydechrift Evenredige vertegenwoordiging levert do redacteur, de beer 0. E. van Koetsveld, eene beschouwing, die zeker wel de aandacht verdiend, omdat daarin oonige vragen gedaan worden, waarvan de beantwoording oen eigenaardig licht werpt op eenige resultaten der 16 Juni gehouden stemmingen voor leden der Tweede Kamer. Die vragen toch worden door de ojjfers op uiterst zonderlinge wjjze beantwoord. Wy laten de besohouwing in haar geheel hier volgen De vragen luiden dan als volgt: lo. Zijn de gekozenen ook werkelijk de meest begeerden Nemen wg eerst enkele districten waar liet pleit reeds by eerste stemming werd beslist: Gekozen werd den löen Juni in het district; Rotterdam III een candidaat met 2093 atemm. Amsterdam IV 1680 Niet-gekozen op 16 Juni iü Eet district: Gorinohem een candidaat met 3401 etemm. Middelburg 3542 Amersfoort 3593 Ridderkerk 3676 r- Doetinchem 4042 Sterker nog spreken de ojjfers zoo wg ons afvragen hoeveel stemmen 16 Juni werden uit- gebraoht op den 28 Juni, bg herstemming ge kozenen of gevallenen. De bg herstemming gekozen candidaat in het district Sohoterland verkreeg op 16 Juni 2085 st. Amsterdam VII -> 1667 Utrecht II 1351 Amsterdam VIII 1336 Zevenbergen 1325 Amsterdam II 722 Maar, zoo werpt men ons wellicht tegen nu vergelgkt gg verschillende districten met elkander. Dat deugt niet. De vraag is maar of een gekozene in zijn district de meest be geerde is. Welnu 1 het antwoord op die vraag geve dan het volgend lgstje van de districten waar de op 28 Juni gekozene den 16en Juni achterstond bg den met hem in herstemming komenden mededinger. Rotterdam II 28) Gouda 300) I(— 33) Rotterdam I(— 367) Leeuwarden 42) Dordrecht 384) AmsterdamVIII (- 55) Amsterdam II 455) Enkhuiten 78) Den Haag I 469) Amsterdam VII (—104) Zuidhorn 471) Alkmaar (—145) Franeker 710) Leiden (—170) Zevenbergen 763) Utrecht I (-201)Utrecht II (-1071) Loohem (—215) Ensohede 2o. Heeft mijn woonplaats invloed op de waarde van mijn stem t Enschedé stelt 14.396 kiezers. Kwamen die allen ter stembus, dan zouden 7199 stemmen noodig zgn om de meerderheid te halen. Elke stem heeft dus als het ware voor 1/7199 over den uitslag te beslissen. In Amsterdam II ech- waar 1741 de grootst noodige meerderheid vormt, beteekent elke stem 1/1741 van bet succes. In Amsterdam II heeft dus een stem ruim viermaal meer waarde dan in Enschedé. Maar men behoeft niet van de eene gemeente naar de andere te verhuizen om de waarde van zgn stem geweldig te zien stggen. Eene ver huizing van de eene straat oi gracht naar do andere is daartoe óék reeds voldoende. Men vergelgke maar eens met elkander de Amster- damsohe districten, uiteenloopend van 12.748 tot 3481 kiezers 1 3o. Kunnen even groote kiezersgroepen evenveel en grooteren méér dan kleineren bereiken 1 Een groep van 6000 kiezers in Amsterdam IX is er volstrekt niet zeker van iets te kunnen uitrichtenmaar diezelfde groep, gelgkmatig verdeeld over de districten Amsterdam IV, VIII en II, verovert drie zetels. Dit is een theoretisch voorbeeld. Thans n, ontleend aan de prnotyk. Een groep van !01 kiezers in Enschedé braobt één candidaat in herstemming en die candidaat viel. Een over de districten Zevenbergen, Utreoht II, Amsterdam VII, VHI en II verdeelde groep van 6401 kiezers (duB niet noemenswaardig grooter, bracht vijf candidaten in herstemming, i die vgf werden allen gekozen. Even sterke kiezersgroepen bereiken dus niet evenveel. Zouden Bterkere meer mogen dan zwakkere Als men in Enschede, Amsterdam IX en verwjjk neemt de helft 1 der kiezers en cjjfera bgeen telt, dan krijgt men een. totaal van 16.750. Als men in Amsterdam IV, VIII en II samentelt de helft -f- 1 der kiezers, dan krygt men 5635. Welnu, de 5635 zullen drie afgevaardigden kunnon kiezen, en de 16.750... geen enkele. Men noeme dit geen overdrijving der theo- ie. De praktgk heeft ons nog wel iets sterkers geleverd. In Zevenborgen, Amsterdam II en VHI brachten 3383 kiezers drie candidaten in herstemming, die alle drie gekozen werden. In Ensohede, Enkhuizen en Gouda brachten 14.453 kiezers óók slechts drie oandidaten ia her stemming, maar... die niet gekozen werdon Ons kiesstelsel houdt er eene zonderlinge logica op na. Het heet een meerderheidsatehel. Tooh aoht het 3883 hooger dan 4 X 3383 -f 9211 4o. Van hoeveel stemmen kan het verwerven of verliezen, de versterking of verzwakking der Kamermeerderheid afhangen f Indien bg do stemming van 16 Juni anders gestemd hadden (nl. rechts in plaats van links) in het distriot Gorinchem 53 kiezers AmBterd. VII 68 II 78 in hot district Enkhuizeu 78 kiezers Amsterdam VHI 107 Dordrecht 178 Zierikzoo 187 Rotterdam IV 201 Leiden 235 Gouda 235 met de vorigen samen dus 1420 kiezers, dan ware do verhouding in de Kamer gebleven rechts 58, links 42. Bovendien nog in Rotterdam II 243 kiezers, dus totaal 1663, dan ware de verhouding ge worden: rechts 59, links 41. Hadden daarentegen links in plaats van rechts gestemd: in het district Steenwgk 5 kiezers Ridderkerk 10 Middelburg 53 Tietjerksteradeel 235 samen 303 dan ware de verhouding in de Kamer gewor den: rechts 44, links 56. waren dus verschuivingen noodig over slechts 1663 303 1966 kiezers om de samenstelling der Kamer te doen varieeren :hen 59 rechts en 41 links tot 44 rochts en 56 links Deze vragen en antwoorden waren nog te vermeerderen. Ook het kieBverzuim, hoewel ditmaal buitengewoon gering, zou ons nog wel Btof tot interessante beschouwingen kon- Samen 199 kiezers dan wbb de verhouding in de Kamer geworden rechts 51, links 49. Als verder nog rechts hadden gestemd in plaats van links DE REIZEN VAN Dr KUYPER IN HET BUITENLAND. Het Vad. heeft aan den »oud-diploruaat", van wien wg in ons vorig nommer eene m< deeling opnamen, gevraagd wat hg dacht over dr Knyper's geheimzinnig rondreizen aan Euro- peeBche hovenen aan het van hem ontvangen antwoord is het volgendo ontleend Met onzen toenmaligen gezant te St. Peters, burg ondervond Hr. Ms. Minister zgn eerste o. Toen nl. dr A. Kuyper, kort na zgn optreden, dezen gezant rechtstreeks per brief met een opdracht wilde belasten, heeft de heer Van der Staal zeer beleefd en zeer correct ge antwoord, dat die opdracht door tusschonkomst van den Minister van Buitenlandscbe Zaken behoorde te geschieden. Ook te Weenen bleef de aanwezigheid van dr A. Kuyper alleen opgemerkt door de hoogst vleiende ieolame van den premierin de pers. ten gunste der Ooetenrgksche badplaatsen, waar hg meer dan eens wel wildo betuigen zgn gezond heid te hebben teruggevonden Te Hamburg echter, waar geen Nederlandseh gezant zetelt, Btond het dr A. Kuyper op zgn doorreis vrg, om zonder ongerief zgn incognito te verbreken en zgn naamkaartje als »Minister van Binnenlaudecho Zaken" bg Seiner Magni- ficez den eersten Burgemeester van Hamburg at te geven. Hg deed het, welke vriendelijkheid den Burgemeester aanleiding gaf zich af te vra gen, welk verband er bestaan kon tussohon dat bezoek en de Hamburg? ohe handelsbelangen. Gelukkig dreigde goen geraar en konden i zich op eigen wieken in het wereldverkeer rustig ontwikkelen blgven. Doch aan welk Hof dr A. Kuypor zjjn op wachting maakte, dit moet getuigd worden, dat hem de meeste onderscheiding allerwegen beurt viel. Zoo werd hem b.v. te Dresden door den Koning van Saksen een exprestrein ter beschikking gesteld, een aanbod, dat de gdelheid van ieder ander ministerieel sterve ling dan dr A. Kuyper zou geprikkeld hebben. Te Berljjn werd ter ecre van dr A. Kuyper aan den keizerlyken disoh onvorwgld een kostelyke lunch aangericht en betoondo de Keizerin den geleerde do meeste genegenheid. De prinsen zaten* mede aan, en dr Kuyper Bmaakte de voldoening met eigon oogen te zien, dat deze een voortreffelgko opvoeding genoten en bet keizerlgk huwelgksleven niots te wenschen overliet. De Keizer schiep or later behagen, in, aan derden zich uit te laten over het bezoek van onzen Calvinistischen Pastor- Minister. Dr A. Kuypor bad als minister-president het Koninkrgk der Nederlanden voorzichtiger wellicht gehandeld, door zich aan eventuali teiten, wolko altyd mogelgk zgn, wanneer men zich begeeft op plaatsen, waar uien minder te maken heeft en zich inlaat mot zaken, waarvoor men minder geïoepen ie, niet bloot te stellen, zal men zeggen; wg wachten ons wel, iemand als dr A. Kuyper den gewonen maatstaf aan te leggen. Te Brussel heeft dr A. Kuyper zgn grootste diplomatieke lauweren geplukt. Opuitdrukke- Igk verzoek van Koning Leopold, is hjj feeste- Ifik daarheen getogen en dat verzoek was hem overgebracht door don graaf de Grello Rogier. Leopold ontving don Nederlandschen regeer der uiterst minzaam, met de navolgende woor den >Ik wensch u zeer geluk, monsieur le Ministre, met u groot succes in de onderdrukking der spoorstakingen." zeer beleefd, Sire", antwoordde Neer- lands eerste Minister, »mnar er is ook veel geluk en toeval bg geweest. •Noen, neen, monsieur le Ministre" zoo wees de Koning ondeugend den Calvinistischen teoloog terecht, »dat is volstrekt geen toe val goweest, dat hebt ge aan de Voorzienig heid te donken gehad." Meer dan eenB werd Zyne Excellentie ten Hove genoodigd, en zoozeer betoonde de Koning zich met onzen diplomaat der kleine luyden ingenomen, dat hg het een eer achtt" tfoor do Leopoldsorde confrère A. Kuyper als Grootkruis te mogen opnemen, een onder soheiding in alle kringen, zoowel daar als hier te lande, met welgevallen begroet. Omtrent het bezoek van dr A. Kuyper te irgs, heeft Het Vaderland reeds zeer gewich tige mededeolingen gedaan. Daar heeft hg met de Engelsche regeering over de Transvaal onderhandeld, men weet met welk buccob. Op het Departement van Buitenlandsche Zaken is men later bezorgd geworden, dat dr A. Kuyper zich op den Quai d Or say met het behandelen van andere staatsstukken bezig hield, zoodat de Minister van Buitenlandsche Zaken den Nederlandschen gezant te Pargt met een onderzoek daarnaar belast heeft. Het vermakelgke antwoord van den heer De Stuers is een eereplaats waard in het eerstuitkomend Oranjeboek. Dat aan een bezoek te Rome behoefte ge voeld is, mag geen twgtel lgden. Doch even atellig had de Consulta aan den Nederlandschen gezant aldaar zgn paspoorten toegezonden, wan de Patriarch van Holland en Brabant by het Vatioaan aangescheld had, alvorens by het Quirinaal aan te kloppen. Hoezeer ook het bezoek van den Combinatore della bcnedetta coali- zione den Heiligon Vader zou gestreeld hebbon, tactvolle bemiddeling misschien van den kardinaal Merry del Val, misschien van den vleugel-adjudant De Wilde, schjjnt dr A. Kuyper in de Kanaalstraat te hebben gehouden, zoodat hier tenminste ernstige diplomatieke verwik kelingen gelukkig voorkomen zgn. De aandrang van Nederlandsche sjjde, om Zyne Heiligheid nog in het Tribunaal van Arbitrage verte genwoordigd te zien, wordt by sommige mo gendheden, welke het geestelgk gezag buiten wereldBche bemoeiingen willen houden, reeds met ver van gunstige oogen aangezien. Ditmaal genoeg over dr A. Kuyper's rond reizen. Een diplomatieke vrgbuiter als Juarez is hg niet geweest, diplomatieke propaganda voor de Calvinistische beginselen, gelgk Glad stone placht te maken, heeft hjj zich niet veroorloofd: bg is nooit als een nuntius zgner Kerk opgetreden. Maar met dat al bljjft over do Buitenhof-crisis een geheimzinnige wolk En nooit is de keuze van een minister van buitenlandsche zaken met echt Nederlandsohe tradition, gewichtiger geweest, dan na de heerechappg der Roomsch-Dordtsche coalitie. In hoever deze mededeelingen in alle deelen juist zgn, willen wg daarlaten. De »oud-diplomaat" ondervond reeds van zeer bevoegde zgde tegenspraak op een door hem gedane mededeeling. Maar geheel zal het door hem geschrevene wel niet op phantasie berusten en dan zgn de door hem gemolde bg zonderheden wel lezenswaardig. Een ieder kan daaruit een eigen conclusie trekken. In Het Vad. van heden verklaart de heer R. baron Melvil van Lynden dat by geen kennis heeft aan do opstollon, die in dat blad over do buitenhoiori9is voorkomen on dat al die stukkon geheel buiten zgn voorkennis of medeweten zgn opgesteld en geplaatst, terwjjl bet hem volkomen onbokend is, wie de stellers of inzenders daarvan zyn. Men kont de dubbelo beteokenis van dat woord: Minister en Evangeliedienaar. HOF VAN ARBITRAGE. Het scheidsgerecht in het Engelacb-Franscb geschil betreffende het sultanaat van Masoate besliste Dinsdag zooals toen reeds in een deel dor oplaag werd gemeld - dat na Frankryk niet gerochtigd was schepen Mascnte te vergunnen de PranBcho vlag te voeren, behoudens enkele uitzonderingen. Engeland is hoofdzakelgk in het gelgk ge steld. BENOEMINGEN, EN?. Bg kon. besluit is benoemd tot ridder in de orde van Oranje- Nassau, P. J. A. Brands, die op z(jn verzoek eervol 1h ontslagen als directeur der geva n'iBaen te 's Hertogenbosch is, met ingang van 8 Augustus, op verzoek, eervol ontslag verleend aan den heer jhr mr W. M. Van Weede als minister van buitenlandsche zaken, met dankbetuiging, en het beheer van het dep. van buitenlandsche zaken ud interim gen aan den minister van marine, den vice admiraal A. G. Ellis; (dit berioht is reeds medegedeeld in de tweede editie van ons vorig nommer) bonoemd tot directour van het post- en telegraafkantoor te Siiedreoht, L. M. Baale, thans commies der telegraphie van de 1ste ki. is A. Hagedoorn, predikant by de Ned.-Herv. gemeente te Maurik, benoemd tot prodikant by de Prot. gemeente in N.-I. HET CAPITÜLANTENSTELSKL. Met 1 Ootober treedt in werking eene reg ling voor den overgang van personeel der zee macht in burgerbetrekkingen, die onder bet departement van Marine ressorteeren. Dan zullen de vacature» in een 42-1al bg de rege ling aangeduide verschillende betrekkingen bg het departement, bg de Rgkswerven, bg het loodswezen en bg de kustverlichting, - voor zoover daarin niet wordt voorzien door op klimming van in die betrekkingen reeds die nend personeel voortaan vervuld worden door onderofficieren en mindere schepelingen der zeemacht wier diensttjjd van ten minste jaren ten einde loopt en die zich door goed gedrag hebben onderscheiden. Elke schepeling, die aan de gestelde vor- eischten voldoet, kan togen het tjjdatip van het verlaten van den dienst, op zgn te kennen gegeven verlangen, gedurende 6 maanden wor den opgenomen bg degenen, uit wie voor de vervulling der vacaturen in die betrekkingen eene keuze moot worden gedaan. Ingeval van afkeuring wegens lichaamsge breken. kansen de schepelingen in aanmerking komen binnen de gestolde grens van 10 jaren diensttgd. Door deze regeling zal bereikt worden: lo. dat alle openvallende plaatsen in de genoemde betrekkingen zullen worden ingeno- door personeel der zeemacht; dat alleen zg, die zich door geruimen diensttgd en door goed gedrag zekere aan spraken hebben verworven, kunnen worden geplaatst. Vóór de stemming op morgen (Donder dag) in het tweede distriot van V1 i s- in gen, ter verkiezing van een lid voor den raad, nog deze enkele herinnering: De stembus is geopend van 's morgens acht tot 's namiddags vijf uren. Wie een goede keuze, in vrgzinnigen geest, doen wil, stemme op den heer H. C. Beijerman. Blgkens een annonce in dit nommer gaat ook de reclame-optocht op 31 Augustus alhier door. De deelneming daaraan is voldoende. Verschillende prgzen in geld en kunstvoor werpen zullen worden uitgeloofd. Ingevolge een in ons blad gedaan verzoek heeft het bestuur der vereeniging Uit het Volk - Voor het Volk besloten den teriujjn van aan gifte te verlengen tot en met 15 Aug., in de hoop dat daardoor nog meerderen bunno mode werking aan dien optocht of het bloemencorso zullen verleenen. Na dien datum zal oen regeling plaa's hebben van de prgzen, waarvan tgdig kennis zal worden gegeven. Wg hopen dat, nu hot plan in zgn gohool toigaat, zich velen zullen begvoren om bet in alle opzichten te doen slagen, vooral door het aantal deelnemers èn aan den reelaino- optocht in aan hot bloemen-corso te helpen vermeerderen,hetzy door persoonlgbe deelname, hetzg door opwekking van anderen om een mooi geheel tot stand to brengen. Zooals onder Laatste Berichten in ons vorig nommer gemeld word, zgn de vier kostbare schildergon, die onlangs uit de villa van den heer H. A. van Adrichem Boogaert alhier werden gestolen, terecht en door denoigeuasr terug gekocht. Wg zgn thans in staat hioromtrent eenige nadere bgzonderheden mede te deelen. Door den heor Boogaert word dezer dagen een brief ontvangen van zekeren heer Eug. HaniBens, advocaat bg bot hof vnn appcl te Brussel, waarin deze meldde dat oen zgner elienten vóór eenigen tgd vior schildergen ge kocht had die, zooalB hem later uit do publiek gemaakte signalementen was gebleken, afkom stig moesten zgn van den te Middelburg go- pleegden diefstal. Namena zgn cliënt bood de advokaat den heer Boogaert die schilderyen te koop aan voor <r. 3000. De justitie alhier, daarmede in kennis ge steld, deed nu alle mogelgke moeite om door tusschenkomet der Belgische justitie op die

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1905 | | pagina 1