MIDDELRURGSCHE COURANT. Zaterdag 8 Juli. IN0. 189. 14ö° ïaargang. 1903. Deze courant verschijnt d fl g e 1 ij k s met uitzondering van Zon- en Feestdagen. Prijs per kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor alle plaatsen in Nederland franco pp., f 2. Afzonderlijke nummers kosten 5 cent. THERMOMETER EN VERWACHTING. 7 Juli. 8 d. vm. 63 gr., 12 n. 72 gr., av. 4 n. 72 gr. F. Verwacht: zwakke wind, bewolkte lacht, waarschgnlgk droog weer, hoogere temperatuur. Advertenticn20 cent per regel. Bij abonnement voel lager. Geboorte-, dood- en alle andere familieberichten en Dankbetuigingen van 17 regels f 1.50elke regel n 20 cent. Reolames 40 cent per regel. Groote letters naar de plaats, dio zij ii Tot de plaatsing van advertentiën en reclames, niet afkomstig uit Zeeland, betreflende Handel, Njjverheid en Geldwezen, is uitsluitend gereohtigd bet Algemeen Advertentie-Bureau A. OR LA MAR Ar., N.Z. Voorburgwal 366, Amsterdam. Middelburg 7 Juli. De strijd, die gestreden is, en de strijd, die ons wacht Donderdagavond werd, onder voorzitterschap van den heei Herm. Sngders, op de bovenzaal der sociëteit De Vergenoeging alhier eene vergadering gehouden van bovengenoemde kiesvereeniging. Er was eone goede opkomst. Het eerste punt der agenda waa de verkie zing van een bestuurslid, noodig door de perio dieke aftreding van den heer J. W. Happée, die niet direct herkiesbaar is. Voor de vervulling der vacature werden door bet bestuur aanbevolen de heeren J. A. Geill en F. Rozenga. Eerstgenoemde werd gekozen met 24 stem men, tegen 9 op den heer Rozenga en 1 stem op den heer Hegse, tetwgl drie briefjes blanco waren en een van onwaarde werd verklaard. Daarop deelde de voorzitter mede dat de uitslag der verkiezing voor leden van den ge meenteraad van Vlissingen geweest is dat in het eerBte district de drie vrijzinnige candida te n zgn gekozen, de heeren Geelhoed, Ja- cobze en Vermaas, en dat de heer Van der Meer is uitgevallen, dat in het tweede distriot de heer Kalböeiach is herkozen en dat een herstemming moet plaats hebben tusschen de heeren Blum en Stuart, en dat in het derde district de heeren Lucieer en Van Niftrik zgn gekozen. (Applaus.) Door het bestuur werd voorgesteld aan den hoer Van Niftrik een telegram te waarin de vrijzinnig-democratische kiesvereeni ging de vrijzinnigen te Vlissingen geluk wenicht met de behaalde overwinning en goed succes voor het verdere verloop der verkiezing. Dit werd met applaus goedgevonden. De heer Geill, thans door den voorzitter gevraagd of bij zioh de keuze laat welgevallen, deelde mede dat hg tot z{jn spjjt de benoeming niet kan aannemen wjjl de betrekking, die hg bij de Propaganda-club bekleedt, hein zoo veel werk geeft dat hg geen andere kan bekleeden. De voorzitter antwoordde dat juist de ver diensten van den heer Geill ten opzichte van de propaganda-club het bestuur tot de aanbe veling hadden geleid. Bij de daarop gevolgde vrye stemming kooB de vergadering met 24 Btemmen tot bestuurs lid den heer F. Rozenga. 2 stemmen verkregen elk der heeren Vinke, Van Tiel en Robgn, een ■tem de heeren Hejjse, Rank, G. J. Boogaart, B. ten Have en Schenk, terwijl 2 briefjes blanco waren. Den heer Rozenga zal van de benoeming kennis worden gegeven. Door den heer Herm. Snjjders werd daarna een toespraak gehouden over het onderwerp: »De strgd, die gestreden is, en de strgd, die ons wacht." Het bestuur der kiesvereeniging heelt, zeide ■preker, een bijeenkomst van de leden der kiesvereeniging wensohelijk geacht voordat misschien het seizoen nog meer ongeschikt wordt om te vergaderen. Al is er in ons distriot geen aanleiding tot feestvieren, zooals elders, toch zal er bg vele leden wel behoefte bestaan om eens een oogen- blik samen te zgn na den Btryd, ook al is die strjjd niet door overwinning bekroond. Als men zoo'n strjjd gevoerd heeft, is het gewenscht eens den blik achterwaarts te slaan en ook voorwaarts. De indrukken van wat voorbjj is zgn thans nog versch, en door die te bespreken worden ijj versterkt en de herinnering eraan levert kracht en geeft moed voort te gaan op de wgze al» bg deze verkiezing. Er is een mooie strjjd aohter den rug. Wel is waar is de overwinning niet behaald, maar toch is door den strjjd de vrjjzinnige zaak in het district Middelburg vooruitgegaan. Toch is winate behaald. Er is warmte geweest, geestdrift getoond, van toewjjding en grooten jjver bg het werken gebleken by velen. Er is propaganda gemaakt voor de vrjjzinnige beginselen; er is sympathie gekweekt voorde Vereeniging bjj nog niet aan geslotenen; het besef is verlevendigd dat ae vrijzinnigen in dit district een macht hebben, waarmede behoort gerekend te worden. Een winst van deze verkiezing is geweest dat, al werd de nederlaag geleden, er vooruit gang was te zien, waarvan later de vruchten zullen worden geplukt. (Applaus). Vervolgens bracht de heer Sngders een woord van harteljjken dank aan zoovelen die het be- Btnur bjj zgn werk hadden bjjgestaaner waren medewerkers en helpers, die zioh maanden lang ter beschikking stelden. Tal van menschen zgn het bestuur behulpzaam geweest en er zgn krasse staaltjes van hard werken ookzoo bjjv. 's morgens naar Veere gaan, 's middags naar Biggekerke en 's avonds weer naar Veere. Het bestuur had slechts te spreken ten tal van personen waren tot helpen bereid. Daarvoor zegde de spreker, zoo namens de Vereeniging als namens de vrjjzinnigen, dank. Een bjjzonder woord van lof bracht bjj ver der aan de vrjjzinnige propaganda-club. Het heeft lang geduurd eer er te Middelburg een club van jonge vrjjzinnigen bg elkaar werd gebracht, maar eindeljjk is er toch een geko men, die dadeljjk zich ontwikkelde en groote kracht en jjver aan den dag legde. De olub waB direct volwassen, heeft groote diensten aan de vrjjzinnige zaak bewezen en belooft veel voor de toekomst. Het is goed dat vrjjzinnige jonge mannen en vrouwen hel pen en steunen in den strjjd, want daaruit worden later gerecruteerd de mannen die strjjd voeren bg de Btembus. Nogmaals bracht de spreker lof aan de pro paganda-club. Applaus). Vervolgens herdacht de heer Sngders de harteljjke samenwerking van de kiesvereeniging met andere vereenigingen, comités en personen in dit diBtriot. In de eerBte plaats met Vlis singen. De nauwere samenwerking werd in 1901 verbroken, eigenljjk tengevolge van een misverstand. Sedert lang is weer samenwer king voorbereid en nu kan geconstateerd wor den dat van weerszgden op de meest loyale zjjde weder hulp is verleend en die samen werking zeker vruchtdragend zal wezen Aan den energieken voorzitter der Vlissingache kiesvereeniging, den heer Van Niftrik, bracht de spreker tevens hulde. Ook ten plattelande iB door comité's en particuliere personen veel gedaan. En daartoe behooren aldaaT groote moreele en materieele moed. Aan die hulp is de vrjjzinnige zaak veel yerplioht. Eindeljjk bracht de spreker dank aan den voorzitter van het centraal comité, den heer Van Niftrik, maar vergat daarbjj ook niet den secretaris, den heer mr H. Doorenbos. Spreker herinnerde eraan dat bjj menigen strjjd te zamen met diens vader heeft gestreden en con stateerde dat de eigensohappen van het ras zioh bjj den zoon niet hebben verloochend. Voor de groote toewjjding van den secretaris van het centraal comité braoht hg dezen dank. En wat is nu het resultaat van ons werk? Een antirevolutionnair orgaan in deze pro- schreef al maanden geleden, direct na de voorloopige candidaatstelling, dat Middel burg een voor de vrjjzinnigen verloren dis- striot was. En na de verkiezing merkte een ander blad op dat mr Lucasse, ook al woont hjj niet in het district en al sprak hg geen enkele maal voor de kiezers, tooh gekozen is. Middelburg was dus vaster dan ooit te voren. Dat is wel wat al te boud gesproken en de vrjjzinnigen zullen zich daardoor niet laten ontmoedigen; zjj zgn niet tevreden met wat verkregen is, zjj willen meer. Ofschoon het te betreuren is dat bjj de stemming nog niet meerdere vrjjzinnigen zgn opgekomen, omdat dan de uitslag wel andere had kunnen zgn, is toch gebleken dat bet district niet meer muurvast is voor tegenpartjj en dat bjj nog wat meer krachts inspanning do kans op de overwinning voor de vrjjzinnigen groot is. Er aan herinnerd hoe de heer Talma, in het Schuttersho f sprekend en geen vr jjzinnig debater tegenover zioh ziende, oventjes de liberale party in dit district dood en onb steekenend ver klaarde, meende spreker dat het cjjfer van 3542 stemmen op den ergzinnigen candidaat niet wjjst op een quantite' negligable. Het is voor een doode nog al een aardig cjjfer. In 1901 heeft dr Kuyper ook gezegdde liberale partjj iB er niet meer, maar tooh heb ben de liberale en de vrjjzinnig-demooratiBche party hem een boodschap thuis gebracht, die hjj niet zoo aangenaam zal gevonden hebben. En we zeggen het onzen tegenstanders duideljjk en onomwonden Wjj zullen big ven strjjden en geen enkel eerljjk middel onge bruikt laten om ook hier te overwinnen. Luctor et Emergo is ook onze lens. (Applaus.) Wat is elders gebeurd Oostburg, het laatste bolwerk van de libe rale party uit Zeeland, moeBt volgens dr Kuyper thanB ook vallen. Maar Oostburg ia niet gevallen. Met verpletterende meerderheid is de vrjjzinnige candidaat gekozen. En wat meer zegt, ook Zierikzee is voor de vrjjzinnige partjj gewon nen. Dat zgn, wat Zeeland betreft, resultaten waarover men tevieden mag zgn. Het ohristelgk-histoiisch blad in onze pro vincie heeft wel een snauw gegeven aan katholieken in Oostburg en hoopt dat zg na vier jaren meer naar beginselen zullen bande len, maar het feit staat vast dat de antithese daar geen effect heeft gesorteerd. Spreker wees verder op het gebeurde te Zie rikzee, waar een katholiek kiezer, omdat door een der antirevolutionnaire sprekers de Paapsche mis een vervloekte afgodcrjj is genoemd, zich ronduit verklaarde voor den vrjjzinnigen oan- didaat en zgne medekiezers opwekte zgn voor beeld te volgen. Ofschoon ds Klomp hier in het distriot Mid delburg hetzelfde verkondigde in eene lezing, schgnen de katholieken hier minder gevoelig te zgn. En nu hel resultaat over hot ganBcho land 1 Welke teleurstelling hier werd ondervonden, zjj is overheerscht door do groote vreugde, die de uitslag van den 28 Juni ons heeft gobraoht. Mr Sybrandy heeft op een lezing hier gezegd: de coalitie is hecht en sterk; de heer Talma ze hechter en sterker dan ooit te voren, en vele sprekers op de Walohersche dorpen hebben dat ook beweerd, maar gebleken ie dat Bpleten en kloven in bot cement aan bet licht gekomen zgn en dat in sommige distric ten de overwinning dor vrgzinnigon te danken geweest is aan de hulp der FrieBch Christelgk hiatorischen, chriBten democraten en aan dio der katholieken. Gebleken is verder dat de yrjjzinnig deino- oraten, de liberalen van onderscheiden scha keering en de sociaal-democraten groote kracht hebben ontwikkeld en in staat geweest zgn tot dit ministerie een tot hiertoe en niet der toe te roepen. Door de uitspraak vau de stembus is het regime van dr Kuyper ten sterkste veroordeeld en het vonnis erover gevold. Het is herhaaldelgk gebleken dat een groot deel van het Nederlandsche volk wel gods dienstig van aard is, maar wars van menging van Btaatkunde en godsdienst, dus anti-clericaal. En nu moge men de behaalde overwinning m negatieve noemen, meer recht is van een positieve te spreken, eene die getoond heeft dat men wil dat een regeeringatelsel als dat van dr Kuyper voor langen tgd de pas wordt afgesneden. Mogelyk zal de uitspraak van de stembus het den genialen leider der antirèvolution- nairen doen zien dat hg zich heeft vergist in het op den voorgrond stellen der antithese in de politiek en hg beter deed toen hg stuur de in democratische richting. Wat onB nu te doen staat? Werken en strgden en onvermoeid stand houden voor onze beginselen. In de eerste plaats in dit district. Daar is nog veel te doen; te kampen met groote be zwaren. Wgl de vrijzinnigen niet over den kansel kunnen beschikken om politieke pro paganda te maken, moet met kracht op andere wgze propaganda voor hun beginselen go- aakt worden. Want een feit is het dat het nn niet lukte overal op elk dorp in Walcheren, waar dit wenschte, een zaal te krggen vo»r een politieke voordracht. De zaalhouders durfden en konden die niet afstaan om de afdoende reden dat dit hnn in hun brood schade zou doen lgden. s een schande voor onze tegenwoordigen tgd en eert niet de partg waardoor dit mo- ilgk wordt gemaakt. Spreker zou niet gaarne kwaad met kwaad vergelden en keurt het stellen van den broodval ten sterkste af, maar vraagt tooh aan den ande ren kantis het voor de vrgzinnigen niet hoogst gewenscht om toch bg voorkeur te den ken aan de buisgenooten des vrgzinnigen geloots be heer Herm. Sngders wees nog op een enkel staaltje uit velen betreffende de eigen aardige manier waarop de vrgzinnige can didaat in dit district bestreden is. Op den dag de stemming zeide iemand, die het met zich zelf nog niet eens was hoe te stemmen, dat men hem op zgn dorp had verteld dot de vrg zinnige candidaat de jongens nog langer in de kazerne zou laten blgven. En dat notabene waar door den vrgzinnigen candidaat steeds was betoogd dat hg voorstander was van een volksleger en het kazerneleven tot een mini mum te willen inkrimpen. Bg zulke staaltjes van geheime propaganda- voering -blgkt hoe noodig het is dat door de vrgzinnigen op Walcheren nog meer contact wordt gezocht met het platteland. Door den bejaarden oud-leider der antirevo lutionairen, den heer Littooy, is te Meliskerke gesproken dat de vrgzinnige candidaat op het terrein der antirevolutionnairen zgn voet had gezet, maar spreker erkent geen speciaal terrein voor de antirevolutionnairen. Wg moeten en zullen trachten op Walcheren meer en meer vasten voet te krggen. Want overal is daar ook terroin voor de vrgzinnigen. Wat hebben de vrgzinnig democraten thans te doen Wg moeten zgn en blgven vrgzinnigzgn en blgven democratisch. Anti-clericaal zgn we geweeBt zoolang er een clericaal bewind was, maar we moeten thans de bestrgding der antithese niet meer op den voorgrond stellen dan voor zoover me* ons daartoe dwingt. Wg moeten gveren voor een betere partgformatie dan die welke men ons vier jaren heelt opge- De georganiseerde conservatieve partg, hervomnngspartg en de sociaal-democratische partg zgn do drie groote politieke stroomingen en nu moet, met den uitslag der stembus voor oogeD, een ministerie optreden dat in elk ge val rekening er mee zal moeten houden dat er 42 leden in de Kamer zgn. die den bestaan- den kiesruchtgrondslag verkeerd vinden en dus willen wgzigen. Dat vraagstuk blgft aau de orde. De tariefwet is van de baan, doch de be lastingwetgeving zal moeten herzien worden. De nieuwe regeering zal geen gemakkelgke taak hebben want de onderwgswet en de daar voor noodige 2,/'a millioen is een niet zonder aangename erfenis van het vorig bewind. Mot een opwekking om te blgven strgden met al de kracht die in ons is omdat dan de overwinning later zal komen, sloot de heer Sngders zgne toespraak. Nadat de toejuichingen, die op de Tede volgden, waren bedaard, nam de heer L. Ley het woord om den heer Sngders dank te zeggen voor diens frisch, warm, op wekkend en kraohtgevend woord. Wg allen verheugen ons in den algemeenen uitslag van de verkiezingscampagne in het land, omdat daardoor een eind gekomen is aan een regeeringsbeleid dat niet anders dan ram pen en ellende over het land kan brengen. De onderwgswet was er een voorproefje van. Het was een regeeringsbeleid dat het partgbelang stelde boven het algemeen landsbelang- Een groote teleurstelling is het dat wg in het district Middelburg niet geslaagd zgn. Het is niet gemakkelgk om de oorzaak daar in na te gaan. Spreker echter gelooft dat de ongunstige uitslag voor een goed deel is toe te 8cbrgven aan de lauwheid en onverschillig heid in Middelburg en den onwil om op iemand stemmen, die tot de Vrgzinnig-democrati- sche richting behoort. Er breekt eohter een tgd aan waarin moet getracht worden meer en meer personen het doen leenen aan de zuiverheid van de beginselen der vrgzinnig-democratisehe partg, In een opzicht is spreker zeer tevreden. En dat wel over de wgze waarop de strgd gevoerd is. Die strgd is zeer lang geweest, zeer hard; in dit distriot misschien wel het warmst. Het leeuwenaandeel in dien strgd komt den heer Sngders toe. En hg heeft dien strgd gevoerd op een wgze, verheven boven den lof van spreker. Ofschoon spreker door ongesteldheid dien strgd niet heeft meegemaakt, is hg toch door couranten lectuur op dc hoogte gebleven en eerlgk erkent bg bewondering gevoeld te hebben voor de onver poosde en onvermoeide vlgt, door den heer Sngders getoond. Ook bewondering voor zgn optreden als spreker en debater. Op waardige, nette, nobele wgze is de strgd hier gevoerd; en ofschoon van den overkant de pglen van den laster op den heer Sngders werden afgeschoten, is hg daardoor niet scherp geworden, maar altgd waardig gebleven. Namens de kiesvereeniging zeide spreker den heer Herm. Sngders dank voor de wgze waarop hg den strgd gevoerd heeft. Daverende toejuichingen volgden hierop. De heer Sngders zegde daarop den heer Van der Ley dank voor zgne woorden en de vergadering voor hare bewgzen van sympathie. Hg voegde daaraan nog toe dat de vele be wgzen van instemming, door bem tgdens en na de verkiezing ontvangen, hem een ruime belooning waren voor de moeite, die hg zich heelt getroost om de beginselen te verdedigen die hom en onB allen dierbaar zgn. Den heer Rozenga, thans ter vergadering, werd gevraagd of hg de benoeming als bestuurs lid aanneemt. Hg verklaarde zich bereid. De voorzitter bracht thans dank aan het aftredend lid, den heer Joh. W. Happée, voor de aangename wgze, waarop hg met de andere bestuurders beeft samengewerkt, en voor het geen hg in het belang der vrgzinnige partg heeft gedaan. Door den voorzitter werd namens het bestuur nog machtiging gevraagd om namens de kies vereeniging een afgevaardigde te zenden naar de betooging voor algemeen kiesrecht in Sep tember in Den Haag. Dit werd goedgevonden. Ten slotte werd door den heer J. P. Doorenbos dank gezegd voor de vriendelgke woorden, ten opziohte der propagandaclub sproken, en tevens propaganda gemaakt v die club. Hg spoorde de leden dor kiesver eeniging aan haar, 't zg door lid te worden, zg door als donateur toe te treden, te steunen. Hierop Bloot de voorzitter de vergadering. STEUN AAN MILICIEN». De Nationale Vereeniging tot steun aan mili ciens wendde zich met een manifest tot alle werkgevers in Nederland met verzoek om haar te helpen de milioiens, die binnenkort mot groot verlof huiswaarts keeren, aan een be trekking te helpen. Velen hunner zallen hunne plaats in de burgermaatschappg ingenomen vinden door een ander. Reeds honderd en twintig staan er bg de Vereeniging op de lgst; zg hebben reeds de treurige zekerheid dat zg weldra zullen zgn zonder brood. Het zgn personen, die hun plicht deden en een betrouwbaarheid sproei in plichtsbetrachting en orde hebben afgelegd. De werkgevers worden daarom verzocht om, wannoer zg in fabriok, pakhuis, magazgn, winkel, werkplaats of kantoor werkkracht noodig hebban, daarvan bericht te gaven aan den heer P. J. Beekman, gep. kapt. t./a. seore- taris der afdeeling Amsterdam, Spaarndam- mersBtraat 26. Onmiddelgk daarna wordt dan van wege de Veieeniging de sollicitant toegezonden. Is doze elders woonachtig, de reiskosten worden ge dragen door de Vereeniging. EEN MI»VERSTAND schgnt bg velen te bestaan omtrent de betee- kenis der in het district Steanwgk uitge schreven verkiezing en eventueels stemmin gen. Zg schgnen te meenen dat deze iets te maken hebben met het a. nieuwe zittingsjaar Dat iB het geval niet. De verkiezing moet voorzien in de aanvul ling eener plaats, in de nog bestaande Kamer opengevallen wegens de bevordering van het Kamerlid voor Steonwgk, den heer Duymaer van Twist, tot kapt. der infanterie, dus tot een bezoldigd staatsambt. Ofschoon de oude Kamer wel niet meer bgeen zal komen, be halve op den dag der sluiting, moet toch aan valling plaats hebben, omdat de Kieswet voor- schrgft, dat bg tusschentgdsche vacatures de verkiezing (candidaatstelling) binnen dertig dagen na het openvallen moot geschieden. Strgd zal in het distriot Steenwgk wel niet gevoerd worden. De verkiezing zal aüoopen met de candidaatstelling van den heer Van Twist, zoodat hg terstond als benoemd kan worden verklaard. Diens bevordering geschiedde bg kon. be sluit van 10 Juni. Voor de nieuwe kamer bad de stemming 16 Juni plaats. Ergo wisten de kiezers toon dat de heer Duymaer van Twist kapitein was goworden Voor de nieuwe zittingsperiode is dus geen nieuwe verkiezing meer noodig. KORTE MEDEDEELINEEN VERGADERINGEN. In de te Utrecht gehouden algemoeno ver gadering van de Vereeniging van ambtenaren in dienst bg den rgkswaterstaat Eendracht maakt macht werd o. a. de heer J. Zoeter te Middelburg als bestuurslid herkozen. Op voorstel van de afdeeling IJmuidon werd het hoofdbestuur opgedragen aan den minister te verzoeken den dienBttgd voor vol pensioen te brengen op 30 jaar, ook voor diegenen, die door te late aanstelling daarin niet kun nen deelen en bg het overschrgdon van hnn 65-jarigen leeftgd. Onder vol pensioen is hier- bg te verstaan het laatst genoten traktement. Op voorstel van de afd. Arnhem en omstreken zal de vereeniging zich tot den minister wen den met het verzoek aanvangatractemonten der rgksarbeiders in alle provinciën te brengen op t 425. In verband met een voorstel van de afdee ling Zeeburg ter verbetering der Zondagsrust voor kanaalbeambten werd het hoofdbestuur opgedragen den minister te verzoeken een vrg- Zondag van 24 uur om de 14 dagen bene vens 8 dagen verlof. benoemingen. en*. Bg kon. besluit is benoemd tot notaris binnen het arrondis sement Rotterdam ter standplaats Middelhamis, P. A. van Buuren, candidaat-notaris te Som- is benoemd tot adjunot-commies bg het de partement van justitie H. J. Schobben, thans eerBte klerk bg dat departement; is aan den reserve-tweede luitenant J. O. Eisma, van het 9e regiment infanterie, en den kapitein-magazgnmeester der artillerie J. P. Hom, bg de stapelmagazgnen te Delft, op ver zoek eervol ontslag uit den militairen dienst verleendde laatBte met toekenning van pen sioen, f 1300 'sjaaTs; zgn benoemd tot raad-adviseur bg het de-

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1905 | | pagina 1