NIDDELBURGSGHE COURANT.
Zaterdag
1 Juli.
W. 183.
148s Jaargang.
1905.
Deze courant verschijnt dagelijks, met uitzondering van Zon- en Feestdagen.
Prlja per kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor alle plaatsen in Nederland franco pp., 2.
Afzonderlijke nummers kosten 5 cent.
THEB9IOMGTEB EN VERWACHTING.
30 Juni. 8 u. vm. 73 gr., 12 u. 81 gr., av. 4 u. 81 gr. F. -Verwacht: zwakke wind, veranderlijke
bewolking, mogelgk onweer, koeler weer.
Advertentiën20 cent por regol. Bij abonnomont voel lager. Geboorto-, dood- en
allo andero familieberichten en Dankbetuigingen van 1—7 regels f 1.60elko regol i
20 cent. Reclames 40 cent per regol. Grooto letters naar de plaats, die zij innemen.
Tot de plaatsing van advertentiën en reclames, niet atkomstig uit Z e o I a n d, betreffend#
Handel, Nijverheid on Geldwezen, is uitslaftend gerechtigd het Algemeen Advertentie-Bureau
A. DU LA MAR Az., N.X. Voorburgwal 366, Amsterdam.
Middelburg 30 Juni,
Sprokkelingen.
Het is tegonwoordig loom in de lucht.
Zwaar drukt de atmosfeer.
Het onweêr, dat hier en daar heeft gewoed,
frisohte niet voldoende op; het kwam niet
genoeg door.
Zoo blijft hangen wat een enkele, flinke,
krachtige bui zou kunnen wegvagengelgk
wg dat vroeger wel beleefden maar wat nu niet
aobünt te kunnen gebeuren.
Zoo is het de laatste vier jaren ook in de
politiek in ons land geweest.
Er hing een zware lucht.
Men regeerde zwaar.
Men redeneerde zwaar.
Men getuigde zwaar.
Men lasterde zwaar.
Men loog zwaar.
Men viel zjjn naaste zwaar op het lgf met
geloofatheorieën-
Men legde zwaar de hand op ieder die niet
geloofde wat men zelf beleed.
En zoo kwam het dat velen angstig werden
voor de toekomst.
De meeste Nederlanders gevoelden zioh als
passagiers op een schip die geen vertrouwen
hebben in den commandant.
En dat alles maakte den politieken toestand
van ons land zoo badenkelgk.
Waar gaan wjj toch heen? vroeg men
elkaar af.
Als er nog een ministerie Kuyper was, zon
der de overheerschende macht van den premier,
men zou allicht geruBter zgn geweest.
Maar nu: steeds was het éen man die de
bevelen gaf; éen man die op den voorgrond
trad; éen man, die zjjn collega's beheersohte
en over hen allen regeerde; éen man wiens
wil een wet was.
En welk een man
Een die opging in zjjn geloofs-principes en
meende dat in zgn geloof alleen Ae'ohristelgk
geloof was belichaamd.
Een man die aangebeden wilde worden en
die ook aangebeden werd door velen die meer
voor hun kerk gevoelden dan voor het land.
Een man die gedragen werd en zich liet
dragen door eene par tg, welke ook louter oog
had op de belangen van hare kerk.
Dat alles bracht onrust in het land en VTees
en onzekerheid.
En dam: al dat zonderling gedoe van den
man, die hoofd is van het kabinet, vond
klank bjj vele zgner annhangers.
Zjj deden ook al gewiohtig, werden
pretentieus, lieten zioh ook voorstann op hun
geloof, en meenden dat zjj rechten haddon boven
hun landgenooten.
Men werd wee van veler pedanterie en op
geblazenheid.
De kleine autoriteitjes wilden den prooien
man nadoen.
En als men hen tegenwerkte of aan hun on
geoorloofd optreden paal en perk wilde stellen,
stonden zjj dadeljjk op hun achterste beenen
en gereed met hun verweer dat zjj bjj dien
grooten man wel steun zonden vinden.
Vraag bovendien niet hoevelen de opgaande
zon aanbaden terwille van hun eigen belang
of op weg waren zich moer en meer aan te
■luiten bjj de machthebbende partjj.
Aan dat alles is nu een einde gemaakt door
de herstemmingen op Woensdag.
Het gros van het Nederlandsche volk heeft
gezegdtot hiertoe en niet verder. Het is
nu moer dan genoeg.
De drukkende atmosfeer is verdwenen.
W|j zjjn als 't ware verlucht.
Het is of wjj reeds dadeljjk herademden.
En wjj houden onB stellig overtuigd dat
menig bezadigd anti-liberaal ook in zjjn hart
verheugd is over een oplossing, die velen ge
hoopt maar niet verwacht hadden.
Het kerkgeloof is geen element voor hot
staatsbestuur.
En allerminst wanneer men dit gebruikt als
middel om te verdeelen en te heeraohen.
Wie zooals in de ministerieel e pers ge
schiedt klaagt over de uiterst felle, nog
nooit vertoonde, persoonljjke bestrijding van
den minister-president, bedenke dat de schuld
daarvan ligt bjj den premiereen zjjno partg-
genooten. Zjj, zoowel als hg zelf, schoven
steeds zjjn persoon op den voorgrond en
stichtten door zjjn bekende anti-these on-
eenigheid op godsdienstig gebied.
Woensdag 28 Juni was daarom voor ons
land een belangrjjke dag.
Toen werd een eind gemaakt aan eei
gevaarljjk stelsel voor 's lands bestuur.
Wjj hebben moed dat dit voor goed zal
geweerd zjjn en dat nooit meer in Nederland
een kabinet van zulk een uiterste richting zal
plaats nemen aan de regeeringstafel en aller
minst met een dictator als leider.
Wat het is geweesthoe gevaarljjk het was
wjj hebben bet daarom nog even opgeteekend
als de herinnering aan een benauwden droom.
Een mensch is zelden tevreden.
Ook velen met ons niet.
En wel over het district Middelburg.
Hoe dankbaar wjj zgn over het flink aantal
stemmen, dat Herman Snjjders verkreeg, wjj
hadden, aohteraf beschouwd, meer gewenBcht.
En dit had kunnen geschieden.
Zierikzee gaf een voorbeeld van jjver, van
samenwerking, zoo welsprekend, zoo duideljjk,
zoo flink dat er eigenljjk alle reden is voor
jaloezie.
Wjj zagen met opzet ons ljjstje van 16 Juni
nog eens op 'na.
Zeker: er komen daarop mooie cjjfera voor,
maar of, als daar in Schouwen, in ons district
alle of bjjna alle vrijzinnige kiezers opkwamen,
betwjjfelen wjj.
Van de gemeenten op het platteland mogen
als loffeljjk voorbeeld worden genoemd Veere,
waar van de 188 kiezers 180 stemden, Oost-
kapelle 189 van de 208, Domburg 198 van de
Aagtekerke 127 van de 130, Grgpskorke
182 van de 187, St. Laurens 125 van de 128
en Meliskerke 141 van de 143.
Maar de meerderheid en de jjver schuilden
dear niet onder de onzen, wel aan de andere zjjde.
In Middelburg bleven nog 242 en in Vlis-
singen 318 kiezers thuis, samen dus 560.
Nu zullen er in onze zusterstad onder die
318 wel antiliberalen zgn geweest en anderen
die wegens hunne betrekking afwezig moesten
zgn, zooals b. v. loodsen en ambtenaren van
de Zeeland, maar allicht kunnen wjj tooh de
helft voor ons rekenen.
En zoo ook in Middelburg.
En mr C. Lucasse verkreeg slechts een meer
derheid van 113 stemmen.
Die hadden wjj zeer goed kannen halen.
Dan ware er eene herstemming geweest die
bjj aaneensluiting zooals nu WoenBdag in alle
districten in den lande, waar eene herstemming
plaats had, een zekere kans voor de overwinning
had geleverd.
Dit napleiten verandert wel niets aan bet
feit dat de zegepraal niet was aan ons,
voor het vervolg heeft het zgn nut.
Ala menigeen maar wil begrgpen en leeren l
En thans staan nog de raadsverkiezingen
voor de deur.
Wg herhalen als algemoenen wenk slechts
wat wg Maandag schreven, in verband met de
pretentieuso motie, door de- antirevolutionnairo
kiesvoreeniging to Vlissingen aangenomon
denkt om het openbaar onderwgs. Het is de
schnld van onze tegenpartg, die de jongste
wgziging der lager onderwgswet doordreef, dat
dit standpunt onzerzgdB moet worden inge-
>men.
Meer nog dan voorheen en als gevolg van
vroegere wgzigingen in die wet, is door die
laatste verandering de zorg voor onze openbare
school en bare dienaren in banden der ge
meenteraden.
En hoe anti-revolutionnairon, vooral de
ultras, de goede niet te na gesproken daar
over denken en daarmee omspringon, weten wg
uit onze naaste omgeving, uit woorden en uit
daden van de tegenstanders dier school.
En dan: de bepalingen der drankwet, de
kwestie der sluiting van herbergen en socië
teiten op ruBt- en andere dagen, of dit op
praotische of onpraotische wgze zal geschieden;
het Zondagsrust-vraagstukdit alles maakt
het noodzakelgk dat men togen menig enndi-
daat zich stelle.
Daarom ock in deze goon consideratie.
Het kan en mag ditmnal niet.
Wg inooton duidolgk woten wat wg aan
elkaar hebben.
Dit in T algemeen.
In het bgzonder zjj nog hier gemeld dat wg
bg de a. stommingon aaubevelon voor
IXISSIXGIEV
waar de stemming op Donderdag 6 Juli plaats
beeft, de candidaten:
J. W. Jacobze
en
M. Geelhoed
beiden aftredende leden
en
J. P. Vermaas
in de vacature-Gewin
alle drie in bet eerste district;
C. A. Kalbfleisch (aftr. lid)
en
J. M. Staart
in het tweede district
P. L u o i e e r (oitr. lid)
en
J. G. van Niftrik
in het derde district
MIDDELBURG
heeft slechts in twee districten te voorzien
l wel op Dinsdag 11 Juli.
Het tweede vaardigde op nieuw den heer
J, H. C. Heyse af.
En nu dringen wg bg de kiezers in het
e r s t e district aan om te stemmen op de
aftredende leden
J. F. v a n D u n n
en
L. K. van der Harst JJz
en bg die in bet derde district om bun stem
uit te brengen op
P. J. Boogaert
D. B i m re
Wg komen op een ei
terug.
31.
ander nog nader
DE SLAG VERLOREN.
Onze ruimte laat niet toe aan alle ontboo-
mingen der olericale perB over den afloop der
herstemmingen een plaafs te verleenen.
Wg bepalen ons daarom alleen tot de ver
melding dat de grondtoon daarvan is teleur
stelling en tot eene enkele aanhaling nit De
het orgaan van den man, die vooral
door het votum der kiezers van Woensdag 1.1.
is getroffen.
Dit blad dan schrgft onder bovenstaand
opschrift
De Liberaal-Sooialiatiaohe coalitie heeft haar
aanvankelgk succes van 16 Juni op gisteren
met zulk een alleBoverweldigende kracht voort
gezet, dat de meerderheid in de Tweede
Kamer minderheid is geworden, en het Kabinet
ten stand kan houden.
Van 58 is de coalitie Rechts op 48 terug
gebracht van dit oogenblik ai wordt ze weer
oppositie.
Op zichzelf ligt hier niets vreemds in. Dat een
Kabinet, na vier jaren het bewind te hebben
gevoerd, zgn meerderheid verliest, was dusver
sttgk en zet. Het gold niet alleen als regel,
maar als regel zonder uitzondering. En ware
het ditmaal anders geloopen, dan zou bet een
novum geweest zgn op politiek gebied. Zelfs
zgn verreweg de meeste Ministers geen vier
jaren gebleven.
En ook is het maar zelden voorgekomen dat
een regeoringsmeerdBrbeid minderheid werd
met nog 48 stemmen. Zelden behield ze meer
dan 46. Het is nu twee meer
Alleen Kampen sloeg tegenmaar voor 't
overige stond reeds op 16 Juni vast, wat do
uitkomst zou on moest zgn, bgaldien do coalitie
van Liberalen en Socialisten doorging.
Sloten deze groepen zioh over heel de linie'
als één man aan elkander, dan wezen de
cgfers het vooraf uit, dat voor Rechts alle
uitzicht op winst verloren was.
Zg die, zoowel Links als Reohts, nog spra
ken van een meerderheid voor het Kabinet
van 52 stemmen, baseerden deze verwachting
dan ook uitsluitend op de mogelgkheid, 5f dat
de Manifest-Liberalen niet met pak en zak op
de Socialisten zouden overgaan, £>f dat de
Socialisten er voor paBsen zouden, om voor
mann,en als Van Karnebeek in het vuur te gaan.
Thans staat vast, dat deze mogelgkheid zelfs
niet bestond.
elkander met volle kracht, over en weer, ge
steund hebben.
Zoo behaalden zo dan de overwinning, maar
een overwinning die aanstonds do vraag doet
rgzoüWhat shall they do with it f Wat zullen
ze met hun tropheeën doen V
Met 52 stemmen, in coalitie uit de bus ge
komen, kunnen ze de verantwoordelgkheid
voor het bewind niet van zich afschuiven.
Ze zgn voor het bewind aansprakelgk.
Een verre van bengdbare verantwoordelgk
heid, alleen te dragen door een staatsman van
den eersten rang.
Hebben ze dien?
We wachten de dingen af, die komende zgn,
en bereiden ons er op voor, om onze oude rol
van oppositie te hernemen.
Tooh doen we dit ditmaal niet zonder be
zorgdheid voor de toekomst van land en volk."
Die bezorgdheid wordt ook uitgesproken
door bladen als Het Centrum en andere.
Men wil aan die zgde voor het heil van
beide blgven waken en voortgaan met te Btrg-
den om beide duurzaam te redden.
Het ia ons wel.
Als hunne mannen maar niet meer het roer
van staat in handen krggen
Allen erkennen rondweg de geleden néerlaag.
Trouwens er veel tegen inbrengen kan men
niet. De cgfers zgn te welsprekend.
EEN NIEUW*MINISTERIE.
Een »oud-liberaal" geeft aan het Hbld het
volgende Igatje:
LELY, Waterstaat
CORT v, x». LINDEN, Justitie;
GOEMAN BORGE8IUS, Binn. Zaken
CREMER, Koloniën
PIERSON, Financiën
DE BEAUFORT, Buit. Zaken
ELAND, Oorlog
ELLIS, Marine.
Wg hebben ons in ons vorig nommer met
opzet onthouden van namen-noemen. Wg
achten dit minder gewen scht.
Maar nu men in Amsterdamaohe bladen dit
wél doet, zouden wg willen vragenware het
niet verstandig om b. v., geheel in den door
ons aangegeven geest, den Vrgzinnig-demo-
craat mr C. Th. van Deventer als minister
van koloniën een plaats te geven in het te
wachten nieuwe kabinet.
Reeds werd die naam genoemd in de vol
gende combinatie
Financiën PIERSON
MarineJANSSEN
Binnenlandsohe Zaken BORGESIUS
Buitenlandsohe DE BEAUFORT
KoloniënVAN DEVENTER
JuBtitieSMIDT
OorlogTHOMSON en
Waterstaat HUBRECHT.
Een blad is zoo dwaas om eene combinatie
aan te bevelen waarvan mannen als De Savor-
nin Lohman, Röell, De Visser, Van Karnebeek,
Tydeman, Kelkman e.a. deel kunnen uitmaken.
Men stelle zich eens voorDa Visser en
Kolkman als ministers na de uitspraak der
kiezers.
Onder welken invloed staat een blad dat
zoo iets durft voorstellen
Wat voor de hond lag en te verwachten
was, wordt thans als zeker gemeld, nl. dat de
heer mr H. Goeman BorgesiuB, die teZutphen
en Enkhuizen gekozen werd, voor laatstgenoemd
district heeft geadopteerd.
De volledige uitslag der herstemming in het
district Grave is, dat uitgebracht zgn 5431
Btemmen, waarvan mr di D. A. P.
Kooien 3001 en mr J. J. I. Harte van Teoklen-
burg 2430 stemmen kreeg.
BENOEMINGEN, ENZ.
Bg kon. beBluit:
zgn benoemd tot ontvanger der directe be
lastingen enz. te Overschie A. W. Rehm, te
Tubbergente Groningen J. H. H. Eelsingb,
te Dordrechtte Slochteren F. S. Boonstra,
te Coevorden; te Tilburg L. J. Janssen, te
Bergen op Zoom; te Rotterdam (2de afd.)
J. F. Mirandolle, te Gouda; te Leeuwarden
(buiten-gemeenten) J. H. CoolhaaB, te Franeker
te Grootegast R. A. Bakker, te Bodegravente
Oadewater, J. G. Sypkons, te Bladelte Haar
lemmermeer J. D. Wiohman, te Boskoopte
Enkhuizen J. Fokkens, te Tornaardte Haaks-
P. H. J. G. van Manen, te Waardenburg
tot ontvanger der directe belastingen, enz. te
Texel F. Bruins, ontvanger derzelfde middelen
te Makkumte Loenen C. Rambonnet, te Uit
huizen te Dordrecht B. Ribbink, te Sneekte
Zutphon D. N. Houwing, te Beverwgkte Sappe-
meer E. Hemmes, te Dragtente Middelharnis
5. J. Kok, te Geldermalsente Grave G. P. J,
Schimmelpenning,Ho Edam allen ontvanger
der genoemde middelen
en is ingetrokken de benoeming van den
ontvanger der belastingen J. J. Roest, te IJssel-
monde, tot ontvanger te Medemblik, met be
vestiging van dien ambtenaar in zjjno tegen
woordige betrekking
zjjn benoemd bg hot wapen dor inf.tot
gen.-maj comm. der 4de divisie, de kol. A.
D. Petter, comm. van het 6de reg.tot kap
de eerste-luit. op non-act. W. F. d'Uarvant,
van dat wapen, en de eerste-luit. D. Postma,
van het reg. gren. en jagers, van de kol. reserve
gedet bjj het leger in N.-I.bjj den Btaf van
bet wapen: tot inaj., de kap. A. Buytendjjk,
van dien Btaf, werkz. bg de Cadettenschool;
J. H. Habbema, adj. van het reg. gren. en
jagersbg het lste reg.tot maj. de kap. J.
M. F. J. L&tour, van het reg. gren. en jagers
tot kap. de eerste-luit. N. J. Kooiman, van
den stal van het wapen, weTkz. bg den hoold-
cnraus; J. G. Loverland, van het 8ste reg., en
H. Borel, adj. bjj het reg. gren. en jagers
tot eerste-luit. de tweede-luit. jhr J. H. Strick
van Linsohoten, van het korpsbg het 2de
tot kap. de lste-luit. R. B. A. N. de
Quay, van het reg. gren. en jagers, J. M. C.
Haak, van het 5de regen G. A. de Reede,
van het instr.-batalj.tot lste-luit. de 2de-
luit. E. C. J. Moonen, van het korps; bg het
ieg.tot kap.do lste-luit. H. J. E.de Bont-
bon, adj. bg het 4de reg., L. B. G. van Asperen,
het korps, en J. N. Bruyn, van den staf
der inf., werkz. bg de Kon. Mil. Aoad.bg het
tot kol. de lnit.-kol. D. F. H. Helbach,
comm. van het korps tot eerste-luit. de tweede-
luit. G. W de Bruyn, van het korps; bjj het
5e reg. tot luit.-kol. de maj. P. G. Weuringh»
van het korpstot m^j. de kap. jhr E. A.
Teding van Berkhout, van het reg. gren., en
D. W. de Jager, van den staf der infwerkz,
bg de Kon. Mil. Acad.tot kap. de eerste-luit.
W. von Renning, van bet algem. dep. van
disc., en F, Köhlbkugge, comm. dor 2e comp>
hospitaals old.bg het 6e reg. tot kol. oemm.
van het korps de luit.-kol- A. E. Roest van
Limburg, van den staf der inf., toegevoegd aan
den insp. van het wapen; tot kap. do eerste-
luit. R. W. van Wieringen, van den staf van
wapen, werkz. bg de Kon. Mil. AcadL. M.
Leezer on A. H. de Balbian Verster, beiden
van het korps, en W. J. J. Hasselbaoh, van het
reg.bg het 7e reg. tot luit.-kol. de maj.
J. F. N. van Bunge, van het korpstot eerste-
luit. de tweede-luit. J. M. van dor Heyde en
O. P. Bennewitz, beiden van het korpsbg het
tot kol. de lnit.-kol. D. de Rondo
comm. van het korpstot luit.-
kol. de majoor F. H. Donner, van hot korps
tot kap. de eerste-luit. H. G. Post, mede van
het korps, en H. J de Klein, adj. bg het korps;
bg het 9de reg: tot luit-kol. de maj J. Dit-
mar, van het korpBtot kap., de eerste-luit.
A. Boek, van het 4de reg., J. R. van der Moer,
van den stat van het wapen, werkzaam bg de
Cadettenschool, en M. F. Goldenberg, van het
8de reg. gedet. bg het kol. werid.tot eerste-
luit. de tweede-luit. I. J. Froger, van het korps
bg het 10de reg.: tot kap. de eerste-luit. D.
van Leer, adj. bg het 4de reg.; tot eerste-
luit. de tweede-luit. G. W. van Lommei, van
bet korps; bg het 11de reg.: tot kol. D. L.
Hoogkamer, van don gen. staf, chef van den
staf der 3de divisie; tot maj. de kap. P. P.
C. Coilette, van den staf der inf., adj.
van den insp. van het wapen, en J. van
Delft, van het 4de reg.; tot kap. de lste-luit.
H. Albrecht, van de Normaalschietschool,
E. J. van Bel en C. F. Muschart, beiden van
het reg. gren. en jagers, en S. Gal, van het
2de reg.; tot lste-luit. de 2de-luit. B. D. van
:ckelens, van het 2de reg.;
bg het wapen der artill.: bg den staf van
bet wapen tot kol. de lnib.-kol. J. A. D. de
Fremery, van dien staf, hoofd der IVde afd.
van het dep. van oorlog; bg hef 2de reg.
veld-artill.: tot kol.-comm. van het korps de
luit.-kol. J. D. Wagner, belast met het bevel
over dat reg.; bg het 8de reg. veld-artill. tot
kol.-comm. van het korps do luit.-kol. F. van
Hasselt, belast met het bevel over genoemd
reg.; tot luit.-kol. de maj. A. W. de Jonge van
der Halen, van het korps; bg het pers der
mil. adm. tot kap.-kwartierm. de eerste-luit.-
kwartierm. P. J. Ruygrok, van het 2de reg.
veld-artill.;
is op non-aof. gesteld do maj. A. Holland,
van het 5de reg. inf.
zgn in bun rang overgeplaatst, bg den gen.
staf, de maj. A. L. Klerk de Reus, van het
5de, en W. H. van Terwisga, van bot lste
reg. inf., alsmede de kap. J. L. ten Tlosoh,van
het 2de reg. vesting-artill.bg het reg. gren.
en jagers, de kapt. J. G. Kist, van den stat
der int,, werkz. bg het dep. van oorlog, G. F.
Brantsma, van het 3de, en H. B. J. M. Bakker,
van het Gde reg int., alsmede, bg het reg.
van Hellemondt, te Harseltte Beek (Limburg)
U. J. de Willigen, te Bergum; te Dalfaen H. J. 1 gren, en jagers, de kap. bg den gen. staf jhr.
Koning, te Willemstad; to Cuyk J. H. F.IG. A, A. Alting von Geusau, leeraar aan de
De cgfers wgzen het uit, dat beido groepen Claessens, te Twellote Hengelo (Gelderland) hoogere krggsschool
