Maandag 19 December. Uit Stad en Provineie. N°. 299. 1476 Jaargang. 1904, Kameroverzicht. Bij deze courant behoort esn Bijvoegsel. Middelburg 17 December. MIDDELRURGSOIE OOIRAAT. Deze coarant verschijnt dagelijks, met uitzondering van Zon- en Feestdagen. Prijs, per kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor alle plaatsen in Nederland franco pp.,/ Afzonderlijke nummers kosten 5 cent. THERMOMETER KW VERWACHTING. 17 Dec. 8 u. vm. 53 gr., 12 n, 54 gr., av. 4 a. 53 gr. F. Verwacht! zwakke tot matige Z. W. wind, zwaar bewolkte lucht. AdvertentiSn20 cent per regel. Bij abonnement veel lager. Geboorte-, dood- en alle andere familieberichten en Dankbetuigingen van 17 regels 1.50; elke regel meer 20 cent. Reclames 40 oent per regel. Groots letters naar de plaats, die zij innemen. Tot de plaatsing van advertentiën en reclames, niet afkomstig uit Zeeland, betreffende Handel, Njjverheid en Geldwezen, is uitsluitend gerechtigd het Algemeen* Advertentie-Bureau A. DB LA MAR Ai., N.I. Voorburgwal 266, Amsterdam, Zitting van Vrjjdag. De heer De Marez Oyens, minister van Waterstaat, Handel en Nijverheid, moet slecht geluisterd hebben toen dr Kuyper verleden week zjjn .wereldprobleem" in de Kamer uit legde en verdedigde. Want wat hjj heden bp het Bpoorwegdebat verkondigde in verband met de Zondagsrust voor het personeel was dood eenvoudig zóo paganistiscb, dat zelfs een Sybrandi het voor geen geld ter wereld aan het kleine volk zou durven oververtellen. Wat zou het niet kosteljjk geweest zjjn als eenige besturen van clericale kiesverenigin gen heden de zitting hadden kunnen bp wonen om te kunnen constateeren wat de minister krachtens zjjn beginsel had moeten zeggen, maar wat hp listig verzweeg? Wp zpn er van overtuigd dat de brave mannen weinig gesticht de zaal hadden ver laten. Is dat nu een .drager" van beginselen, is dat nu een type van calvinisme, zooals het in de verbeelding van velen dier oprechte broederen leeft, man uit éen stuk, man van de daad, die onbeschroomd uitkomt voor zpn overtuiging Het leek er niet naar, wat wp heden van den minister over de Zondagsrust op de spoorwegen hoorden. Hp had .sympathie" voor een ieder en voor alles. Hp vloeide over van .sympathie". De waggon A. B. 371, die 3 December j.l. niet verlicht was, toen de heer Harmen Smeenge er zpn dierbaar lichaam aan toevertrouwde voor een reis van Amsterdam naar Den Haag, de stoomtram Maastricht—Vaals van den heer Merkelbach, de halte van den heer Nol ting, het dubbelspoor van den heer Van Kol, alles had 's ministers sympathie en .aandacht". Maar dit behoort thuis in de rubriek Smeengeininia, een kiezers gevlei en geflikvlooi van de aller- bedenkelpkste soort. .Sympathie" was het eenige wat de minis ter met voeg voor al die soort van zaken kon over hebben. Waar de Zondagsrust echter ter sprake kwam, daar had een duidelpk woord moeten gespro ken worden. De heerenVanAsch vanWpck,Brants en Schok king hadden van hun standpunt Zondagsrust op den oud-testamentischen grondslag ver langd en verdedigd De heer Schaper had óók voor Zondagsrust gepleit, maar met inachtne ming van de eischen van het publiek. De eersten waren voor inkrimping van den dienst, de laatste voor vermeerdering van personeelde twee oplossingen van dit vraag stuk. Wat verkondigt nu de minister Inkrimping van den dienst is zeer moeilpk. Hjj zal er nog eens .proeven" mede nemen. Vermeerdering van personeel is erg kostbaar. Hp trekt om beide alternatieven een cirkel, geeft weinig houvast, maar helt duidelpk over naar de richting van hen, die de handhaving van den tegenwoordigen toestand willen be houden. Was het wonder dat de broederen bedroefd waren? Van Aach van Wjjck .niettevreden" Schokking aan Z.Exc verzocht, het beginsel ernstig onder de oogen te zien." Van dominee kreeg de minister formeel een standje over zooveel onvastheid in de leer. Dominee, in wiens stem het altjjd weent, was heelemaal van streek Was dat nu een spreken over de Zondagsrust Men versta ons wel. Wp zpn met deze .coalitie-beginselen" ten zeerste ingenomen. Haar dat neemt niet weg, dat het op zpde schuiven van een beginsel als door den heer De Marez Oyens geschiedde, een fundamenteel beginsel nog wel, toch zpn zeer bedenkelpke zjjde heeft. Vooral als gedacht "wordt aan de a.s verkiezingen, waarbp dan hoog opgegeven wordt over die zelfde „beginselen", welke alleen redding kunnen brengen om het volk voor ondergang te behoeden. In dat licht bezien, krjjgt men er een anderen kjjk op en dan begint het voor de oogen te schemeren. Is dat nu het Calvinisme in de praktjjk zooals het straks weer overal op het platteland zal worden verkondigd? Het slot was niet minder verheffend. Na de ernstige vermaning van de heeren Van Asch van Wpck en Brants moest Z. Ex. het weder een beetje goed praten. En hp begon te keuvelen en te vertellen, dat hp persoonlpk .abolationist" was, d. w. z. geheel afschaffer van den .heidenschen" Zondag, en als hp tramde op den Zondag, had hp .sympathie' voor den conducteur] Zeiden wp te vee), dat dergelpke verhalen eens hadden moeten aangehoord worden door de kiezers, die den heer De Marez Oyens aan een ministerzetel hebben geholpen Vooral ook om de zwierige manier, waarop hp die zaken mededr ->lt. De li _>r Lohman, man van weinig woorden, stond er met aandacht naar te luisteren. Wp hadden wel eens willen weten wat er in zpn hooid omging bp het aanhooren van dat verhaal over 's ministers tramzitten op den Zondag. En dan dat liefhebben van den .Naam des Heeren", dat er aan te pas komt. Na de vermaning van dr. Schokking Wp hebben in den heer De Marez Oyens nooit een stoeren stjjlen Calvinist gezien, maar hp zeilde heden zoo scherp op het compas der .sympathie" als wp nog niet bijwoonden. Men lette nu eens op de verslagen in de clericale pers over dit debat Melvil is .kranig" gebleven, en Oyens zal het er niet minder afbrengen. DE VRUCHTEN DER CHRISTELIJKE SCHOOL Nu tal van tegenstanders der openbare school zich niet ontzien haar allerlei slechte dingen ten laste te leggen en vooral met dat z g .ongeloof' het verbazend druk hebben, is het zeker nuttig te vernemen wat mannen van ervaring meldden omtrent de vruchten van de z.g. chri stelp ke school. Die zpn allesbehalve schitterend. In De Bode, orgaan van den Bond van Ned. Onderwijzers, las men in den laatsten tjjd daar over verschillende stukken. Zoo o. a. een van den heer J. J. van Aartsen te Goes, vroeger te Middelburg woonachtig. Deze haalt in het nommer van De Bode van 16 Dec. de volgende feiten en gegevens aan, die, o. a. in Middelburg, gemakkelpk zpn te controleeren a. Als leerling heb ik mpn opleiding ge noten aan een kristelike school waarvan het toenmalige hoofd tegenwoordig een niet-kris- telik-kostschoolhouder is. Bij diens overgang, maakte een mjjner medeleerlingen de opmer king in de klas»De oude heeft z'n rokje om gedraaid", wat door het bewuste hoofd werd gehoord, verstaan en begrepen, getuige de vaderljjke vermaning die er op volgde. No. 2 is beurtelings openbaar en kristelik onderwpzer geweest, later van het onderwps afgegaan en dezer dagen overleden. No. 3 is op het oogenblik openbaar onder wpzer en een der hoofdmannen der S. D. A. P. in Twente (voor diens benoeming bp het openbaar onderwps heeft ondergetekende de sollicitatie geschrevenbewps van .Berin gen wekken, voorbeelden trekken"). 5. Kwekeling ben ik geweest op een kriste like school, waarvan het personeel bestond uit een hoofd en drie klasse-onderwijzers. Het hoofd is een paar jaar geleden gestorven. Een der klasse-onderwpzers is nog altpd aan diezelfde school werkzaam. c. Ons kwekelingenstelletje bestond uit zes jongelui. Resultaat No. 1 is nooit onderwpzer geworden, en is thans Anti-Revolutionnair raadslid hier ter stede. No. 2 is in de jaren zpner .kwekeling- schappe" overleden. No. 3 is, na eenige malen tevergeefs bp het openbaar onderwps gesollisiteerd te hebben, nu hoofd ener kristelike school op de Yeluwe. No. 4 is, na enige jaren aan een kristelike school geweest te zpn, naar Amerika vertrokken. No. 5 is nu openbaar onderwpzer. No. 6 onderget. idem. Wat op die school de vruchten van het onderwps betreft, deze zjjn verschillend. Ik ken ze, oud-leerlingen als bestuursleden der S. D. A. Pmaar ik ken ze ook als ds. G. Wisse uit Leiden (uit de laatste nummers van het Schoolblad bekend) e. De school stond bekend als de meest tuch teloze van al de scholen (een tiental) uit onze gemeente. De jongens kwamen of bleven weg naar ze er zin in hadden, zonder dat het hoofd der school of de ouders er iets van wisten of zich er iets van aantrokken. Ze verschenen en verdwenen op elk uur van den dag. De helft der leerlingen was soms niet tegenwoordig en genoeglik bezig met .achter dagen lopen" oi aan 't spelen buiten voor de deur. In de gang waren er altpd te vinden. Om alle verkeerde gevolgtrekkingen te voorkomen, meld ik nog, dat de school, waar van hier sprake is, er geen is van ver dacht kristelik gehalte, maar een van de oudste en meest bekende scholen op Gerefor meerde grondslag, waarvan het toenmalige hootd een der voornaamste bestuursleden was van de Vereniging voor Gereformeerd onderwijs, f. De besturen der verschillende kristelike scholen drjjven een onkristelik.j huichelachtig spel met hun personeel en overtroffen alle paganisten in ergerlik geknoei, (Ondervinding, bewpzen voorhanden). En nu als slot zoo schrpft de heer Van Aartsen nog een mededeling aan kollega's die soms in debat mochten komen met ds. G. Wisse uit Leiden. Wanneer genoemde heer soms de brutaliteit mocht hebben om te spreken over de onzedelikheid of zoo iets van de open bare school, zal het verstandig zpn. eens even bp hem te willen informeren of op kristelike scholen nooit onzedelikheid is voorgekomen Als hp dan z'n geheugen raadpleegt, zal hij vermoedelik daarvan liever zwjjgen. TWEEDE KAMER. In de Vrijdagavond gehouden zitting, die tot kwart over een heeft geduurd, is hoofd stuk VI der staatsbegrooting, Marine, aan genomen met 46 tegen 8 stemmen, die van de heeren Helsdingen, Ketelaar, Ter Laan, Mel- chers, Schaper, Hugenholtz, Van Kol en Van der Zwaag. Goedgekeurd werden nog de wetsontwerpen betrekkelijk versterkingen voor marine en aan- vullingsbegrooting. Verschillende bekende grieven werden vooral door den heer Hugenholtz te berde gebracht, o.a. over de schending van het brievengeheim aan boord van de Asahan, waar een briet, voor een schepeling aan boord gebracht, op Jast van den commandant van genoemd vaartuig was geopend, nadat die matroos geweigerd had het zelf te doen. De heer Lohman en de minister verdedig den dit en verklaarden dat er geen schennis plaats had van de bp de Grondwet gewaar borgde onschendbaarheid van de »aan de post of aan eenig openbaar middel van vervoer toe vertrouwde brieven." Nu betoogde de heer Hugenholtz dat dit niet wil zeggen dat de onschendbaarheid niet alleen geldt zoolang de post de brieven in handen heeft, maar dat die onschendbaarheid absoluut is, eene opvatting, die merkt de Overzichtschrijver van het Hbld op naar wp herinneren ook wel in de bedoeling van de negen mannen schpnt te hebben gelegen, maar die volgens den heer LoLman en ook volgens Buys niet in de Grondwet is neergelegd. Formeel moge deze laatste meening juist zpn, de vraag of de geest van de grondwet niet daarmee in strjjd is, is daardoor toch allerminst uitgemaakt. En nu heeft minister Ellis zich Vrjjdagavond eene uiting laten ontvallen, die wel doet bljjken in welk een bedenkelpken gedachtengang hp zich reeds bevindt. De commandant van een schip, zoo beweerde de Minister, kan zelfs wel eens in de noodzakelijkheid komen om te handelen in strpd met de wet. De be voegdheid tot handelen in strpd met de wet uitdrukkelijk verkondigd van de regeeringstafel. Door een lid van een kabinet, dat vooral het gezag hoog wil houdenEen hoogstbedenke- lpk voorbeeld Mogen wij de liefhebbers van goede mu ziek en goeden zang en allen, die willen me dehelpen aan de bevordering van een goed doel, nog even herinneren aan de matinée, die morgen (Zondag) in de Concerten Gehoorzaal alhier plaats heeft. Het flinke doel, waarvoor deze gegeven wordt een bate te verschaffen aan de kas der Ver- eeniging tot hel bezoeken der armen, die het zoo noodig heeft, en het genot, dat den bezoekers wacht door de medewerking van zeer verdien stelijke dilettanten, maken zeker verdere aan sporing overbodig. Naar aanleiding van eene, ons van meer dan eene zpde gedane vraag, meenen wp in het belang der minnaars van eene goede komedie, eene mededeeling te moeten doen. Men vroeg ons of er Maandag wel plaatsen te krjjgen zouden zpn voor niet-leden van het Ned. Tooneelverbond en voor hen die geen vaste plaatsen hebben. Vooral nu er van zooveel belangstelling bljjkt voor de voorstelling Dinsdag a. Daarop antwoorden wjj dit Wel zjjn er steeds veel liefhebbers, maar toch waren er ook nog bp de vorige voorstel lingen in dit seizoen, bp de loting voor het publiek plaatsen over en deden zp, die een hoog nommer trokken, niet practisch met weg te gaan; omdat o.a. deze of gene bezitter van een laag nummer geen plaatsen naar zpn zin kon verkrjjgen en dus niets besprak. Dit geldt voor alle rangen, maar het meest voor den tweeden Men beproeve in elk geval Maandag a, op de aangegeven uren, een plaats machtig te worden. Er heerschte Vrijdag in den vooravond in het Schuttershof alhier een vroolpke en aangename stemming. Een 70-tal meisjes en jongens, allen beneden de zestien jaren, waren daar aanwezig en amuseerden zich uitstekend met dansen op het kinderbal van de Walcher sche wielrjjdersvereeniging T.A.V.E.N.U. Zp werden allen verbljjd mot een cadeautje en eenige surprises, terwjjl zp allen aan oen tombola zonder nieten deelnamen. Na afloop van het kinderbal opende de voor zitter van genoemde vereeniging, de heer I. P. J. de Groot, het bal voor de ouderen met een korte toespraak, waarin hjj alle aanwezigen harteljjk welkom heette. Het speet hem dat het aantal leden niet grooter was. Hjj bracht verder dank aan het comité van uitvoering, voor hetgeen het gedaan heeft. De voorzitter van het comité van uitvoering de heer H. van Brakel, bracht dank aan de dames, die zich op zoo'n goede wjjze van haar taak hadden gekweten, ten opzichte van het kinderbal. Daarna ving het bal aan, waaraan door zeer velen tot vroeg in den morgen werd deelge nomen. Eenige voordrachten, ter afwisseling ten beste gegeven, oogstten grooten bjjval in. De Wilhelmina kapel, directeur de heer R. Bekker, zorgde voor goede muziek voor het dansen terwpl zp niet weinig bjjdroeg tot ver hooging der vreugde. De zaal was zeer aardig met giorno's en vlaggedoek versierd. - Met 16 Janu ari a. is de postbode van Koudekerke op Meliskerke P. Hendrikse, naar Middelburg verplaatst en belast met den bodeloop Middelburg—Veere. Met ingang van 22 December a. s. worden bp het 2de bataljon 3de regiment Infanterie bevorderd tot milicien-sergeant de milicien korporaals H. J. Hoekstra, P. Pieterse, E. D. de Waal, A. Korstanje, J. W. de Brujjne en G. Kaptein, allen van de lichting 1904. Eon poelier van Kwaden damme, die zich j. 1. Dinsdag van Heinkenszand naar Goes wilde begeven met zpn kar en paard, had bljjkbaar te veel van zjjn dier gevorderd, al thans het bleet te Heinkenszand steken, viel neer en was niet in staat verder te gaan Toen de man dit bemerkte, liet hjj paard en kar, waarin zich ook eenige konjjnen bevonden, dood kalm op den weg liggen, huurde een fiets en reed naar Goes. Door voorbijgangers werd de politie van het gebeurde in kennis gesteld deze bracht het dier overeind en leid de paard en kar op een nabjj gelegen stuk land. Eerst tegen den avond kwam de eige naar zien hoe het met zpn gespan stond en daar het paard nog niet volkomen in orde was, ging hp weer maar naar huis en liet paard en konjjnen in den regen staan. Mede lijdende menschen verschaften paard en konij nen een onderdak. Den volgenden dag werd den eigenaar van politiewege bevolen zjjn eigendom terug te komen halen. Tegen den man werd proces-verbaal opgemaakt. (4 Ct). Te St Annaland zpn in de drie laat- te dagen door eenige heeren in het jacht- terein aldaar een 279 hazen geschoten. Uit Vlissingen. Heden werd op de wert der Koninklpke Maatschappij de Schelde aldaar met goed gevolg te water gelaten de torpedoboot G. I., in aanbouw voor rekening van het departement van. marine en bestemd voor de binnenlandsche defensie. Het vaartuig, van het type Ophir, is 152'-6'' lang en 15/-41/3'' breed. Het wordt voorzien van twee waterpppketels van Yarrow-Schelde- type en van eene vertikale triple compound stoommachine van ongeveer 2000 I.P.K., en zal bp den proeftocht eene snelheid moeten bereiken van 24 mijl per uur. Het Engelsche stoomschip Barbara,hier eenige dagen geleden binnengesleept met verlies van schroef, vertrok heden middag, na van een andere voorzien te zjjn, naar Cardiff. Het stoomschip Roma, dat op de scheeps werf voorheen J. Smit Cz. te Alblasserdam voor rekening van de Deensche regeering gebouwd is, wordt naar de Kon. Maatschappij de Schelde overgebracht om voorzien te worden van ma chines en ketels. m m Het uitgaande Koudekerksche publiek heeft Vrijdag avond weer genoten van het instrumentaal concert, gegeven door het fanfarenmuziekgezelschap Voorwaarts. Als altpd was de aandacht grootde uitvoering ver diende die dan ook ten volle. Zeer verdien stelijk werden de nommers van het program ma uitgevoerd, gevolg van veel studie en de goede leiding van den directeur, den heer Calatz. Het woord van dank voor het genotene, den directeur en den leden aan 't eind der uitvoering door den burgemeester, den heer Van Panhuys, gebracht, was dan ook zeer verdiend, zegt onze berichtgever. Vrjjdagavond gaf te Oostkapelle de zangvereeniging Eendracht maakt macht haar gewone jaarljjksche uitvoering. Na een welkomstwoord van den voorzitter werd het programma, bestaande uit 15 nom mers, ten gehoore gebracht. Een woord van dank en aanmoediging aan den directeur en de leden der Vereeniging besloot deze gezellige bpeenkomst. De afdeeling Goes van den Volksbond tegen misbruik van sterken drank is er thans in geslaagd een eigen lokaal te verkrjjgen voor het houden der bijeenkomsten. Een vroegere werkplaats achter den melk- salon op den Opril van de Groote Markt wordt daarvoor in gereedheid gebracht. In het lokaal zal men stichtelijke en nuttige lectuur vinden en zich met verschillendé spelen kunnen onledig houden. Aldaar hebben zich 55 hoofden van ge zinnen en kostwinnende zoons bp de Werk verschaffing aangemeld. Het vorige jaar bedroeg dit aantal 40. Door den ambtenaar van het O. M. bjj het kantongerecht aldaar is hooger beroep aangeteekend tegen het vonnis van 3 December 1904, waarbp S. van der P., te Goes, wegens overtreding van de Veiligheidswet, met ge deeltelijke vrjjspraak, is veroordeeld tot twee boeten van vpf gulden elk, subsidair drie dagen hechtenis voor elke boete. Er zjjn 22 sollicitanten naar de betrek king van dpkbaas bjj het waterschap Groede en Baanst. Door den gemeenteraad van Breskens is in zpn laatste zitting de verordening op de heffing en invordering van het vergunnings recht herzien, doch met dit resultaat dat de hoofdbepalingen der bestaande verordening werden gehandhaafd. Door burg. en weth. werd nog medegedeeld dat het hun tot hun leedwezen onmogelpk was in deze vergadering mede te deelen dat de Tweede Zandstraat was overgenomen. Alles is thans technisch wel tot genoegen van dit college ingericht, maar nog een klei nigheid ontbreekt aan den vorm, die de gemeente een groote last zou kunnen veroorzaken. 6 HET POSTKANTOOR TB MIDDELBURO. voldeed sedert lang niet meer aan de eischen, die de uitbreiding van den dienst in de laat ste jaren stelde. Er heerschte groot gebrek aan ruimte, zoo voor het personeel als voor het publiek. Toen dan ook de gelegenheid zich voordeed om een aan het postkantoor grenzend groot heerenhuis aan te koopen, maakte het rjjk zooals gemeld, daarvan gebruik, met het doel om beide perceelen te sloopen en een nieuw gebouw te stichten, waarin een post- en telegraarkantoor vereenigd gevestigd zouden kunnen worden. Aan dat voornemen is echter tot dusver geen gevolg gegeven, vermoedelpk wegens de groote kosten, die de verwezenlijking ervan zou vorderen. Men heeft zich alleen bepaald tot uitbreiding van het postkantoor en dit zoowel voor het personeel als voor het publiek veel gerieflijker gemaakt. Nu de verbouwing is "afgeloopen, en het werk is opgeleverd, hebben wp er eens een kjjkje genomen, waarbp ons bleek dat aan vele der bestaands grieven is tegemoet gekomen. In het bjj gekochte huis is een flink lokaal ingerieht als bureau voor den directeur en daarachter een groot vertrek aangewezen als bestellerskamer. Daarin worden de brieven gerangschikt en uitgezocht voor de bestelling. Zooals men weet bedraagt het aantal der brievenbestellers thans 21, die in dat lokaal gemakkelpk hunne bezigheden kunnen ver richten. Het vroegere kantoor heeft nu een afzon derlijk expeditielokaal voor de brieven- en pakketpost en rond de wachtkamer voor het publiek bevinden zich de verschillende lokalen, waar de onderscheiden onderdeelen van den dienst worden behandeld. In die wachtkamer, die zeer goed is inge richt, voldoende ruimte aanbiedt, gevrijwaard is voor tocht, in den winter verwarmd en des avonds goed verlicht is, zpn de verschillende loketten voor zaken betreffende de rijksver zekeringsbank, postwissels, aangeteekende brie ven en postspaarbank, voor dienstbrieven, be nevens voor den zegelverkoop en het aan nemen van postpakketten. Verder vindt men 40 locks-boxes, waarvan er reeds een 25tal in gebruik zpn en die door de houders, met een hun uit te reiken sleutel, kunnen worden geopend. Ook bevindt zich daar een binnenbus, waarin de op het postkantoor geschreven brieven of kaarten kunnen worden geworpen. In het gansche gebouw heerscht eene gelijk matige warmte, wpl de lokalen en de wacht kamer door gaas zjjn afgesloten, wat in den winter den ambtenaren, zoowel als het publiek ten goede komt. Verder heeft, het gebouw een afzonderlijken uitgang in den Blindenhoek, waardoor het personeel in en uit gaat en de postwagens

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1904 | | pagina 1