W oensdag 14 December. Uit Stad en Provincie. 147° Jaargang. 1904, Middelburg 13 December. Kameroverzicht jen. S 78% 78%. zaken. \1 Vs en Voor tetaald. Ie Epe. Jonge, 3, cand. iet s s. 10 lem II, |a het Suez ia; 10 |a naar Sophie Is. Sin- Armi Java naar Prins 295. Have, |j- .ven, z. b. VoJ ine z. 'an der [t. week alleen nitzon- jeek in er vast genoeg ie om en be- iergin- jin een ;en per [luit in ■ast en pshou- ImptieJ iringen ppelen Vpgen bleef Bruin zaden 30 a I 207s 11% a J4, per |atge- Salak oening {raad in Java |rpving prjjs- ies nog rkt op prijzen ras de cerkoo- Zieken- Joris MIDbELBURtiNCHB Deze courant verschijnt d a g e 1 ij k smet uitzondering van Zon- en Feestdagen. Prjjs, per kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor alle plaatsen in Nederland franco pp., 2. Afzonderlijke nummers kosten 5 cent. THERMOMETER EN VERWACHTING. 13 Dec. 8 u. ',\m. 41 gr., 12 u. 45 gr., av. 4 u. 44 gr. F. Verwacht: zwakke tot matige N. W. wind, betrokken lucht. AdvertentiSn20 cent per regel. Geboorte-, dood- en alle andere familieberichten en Dankbetuigingen van 1—7 regels 1.50; elke regel meer 20 cent. Beelames 40 cent per regel. Groote letters naar do plaats, die zij innemen. Tot de plaatsing van advertentiën en reclames, niet afkomstig uit Zeeland, betreffende Handel, Ngverheid en Geldwezen, is uitsluitend gerechtigd het Algemeen* Advertentle-Burrao A. DB LA MAR Az„ N.l. Voorburgwal 266, Amsterdam. De nieuwe abonnés op ons blad tegen 1 Januari ontvangen de nog deze maand verschijnende nummers kosteloos. CHRISTELIJK. »Een z. g. paganist" gaf dezer dagen aan de dagblad-pers den raad om waar 'n gedeelte der Nederlanders, nl. de zoogenaamde christe nen, ons volk verdeeld heelt in «paganisten" en .christenen" »in 't vervolg niet meer in hare regelen te gewagen vanchristeljjke regeering, christelijke dit of dat, maar steeds van zoogenaamd christeljjke regeering, zooge naamd christelijke kiesvereeniging, zoogenaamd christelijke dit of dat." Trouwe lezers van ons blad zullen weten dat wp reeds meermalen die uitdrukkingen bezigden. Het woord «christelijk" wordt meer en meer misbruikthet wordt verlaagd tot een orna ment, een uithangbord, waarmee men te koop loopt, en dat dikwijls tot schild strekt om egoïsme, huichelarij en partybelang, in den slechten zin van het woord, te verbergen. Waarachtige christenen, die het ernstig meenen, gaan stil hun weg. Zjj weten zeiven wel dat zjj nog veel te kort komen en zullen hunne medemenschen, die een andere meening dan de hunne koes teren op godsdienstig gebied, niet uitmaken voor paganisten. Daarom te meer kenne men aan dat uiter lijk teeken, dat tegenwoordig op allerlei ver- •enigingen wordt geplakt, niet meer waarde toe dan aan elk opschrift, dat dient tot etiket. Goede wpn behoeft geen krans; de ware christenzin, de echte christelijke deugd komt toch wel voor den dag als ze aanwezig is. Maar met hoeveel ophei de leus ook wordt aangeheven, het gemis van den zuiver chris- teljjken geest blijkt maar al te vaak en al te duidelijk EEN «REEP VIT HET MILITAIRE LEVEN. Men schrijft ons De luitenant A., een viertal maanden gele den nog cadet, wordt belast met het toezicht op het voorbereidend militair onderricht in de gemeenten X. en T. Alvorens dit onderricht zal aanvangen, gaat een dienstreis naar die gemeenten maken, teneinde de noodige voorbereidingen te treffen, doch onervaren op dit voor hem zoo geheel nieuw terrein, als hjj is, zjjn hem die voorbe reidingen onbekend en bepaalt hjj zich tot het brengen van een bezoek bjj de respectieve burgemeesters der gemeenten. Om het evenwicht wat te herstellen, wordt den jongen officier, een zeer ervaren onderof ficier, wiens dienstjaren den leeftpd van den luitenant overtreffen, als instrueteur toegevoegd, Op den dag van aanvang der oefeningen begaven beiden zich op marsch, gedeeltelijk per spoor of boot. De luitenant vertrekt een gelegenheid later, omdat deze voor den nog vrjj grooten afstand, door den onderofficier te voet ai te leggen, gerechtigd is zich op rijks kosten een rptuig te versohaffen. De onderofficier komt vermoeid, doch overi gens, dank zjj het bjj toeval gunstige weer, vr§ frisch in de gemeente aan. Na eenige be moeiingen voor zjjne inkwartiering wordt hem deze aangewezen bjj den gemeenteveldwachter, die echter, wetende dat hem geen andere ver' goeding daarvoor wordt toegekend dan de vast gestelde, door den onderofficier zelf te betalen 080, de noodige middelen aanwendt om op dit onwelkome logies niet al te veel toe te geven De luitenant laat het rjjtuig tot voor de woning van den burgemeester rjjden, waar deze hem, als gevolg van de kennismaking bjj de hierboven genoemde voorbereiding, opwacht ook de onderofficier is hier reeds wachtende tot het ontvangen, zoo noodig, van bevelen. De oefeningen worden gehouden van 6—8 uur n.m. De luitenantjzaljjvoor ditmaalj— hjj kan daar moeiljjk van buiten beleelfde uitnoodiging van den burgemeester voor het diner aan nemen en beveelt daarom den onderofficier zjjn komst by de oefening niet ai te wachten, doch op het bestemde uur daarmede aan te vangen zelf zal trachten in bet laatste uur nog even te komen zien om met de jongelui ken nis te maken. Doordat de onderoffioier de oefening op- zstteiyk wat rekt, komt de luitenant, vergezeld van zyn gastheer, nog juist intgds om de jonge l*i toe te spreken en alzoo aan deze eerste oefening een waardig slot te geven. Den volgenden dag wordt hetzelfde program gevolgd, met dit onderscheid, dat op marsch naar de tweede gemeente de luitenant aan den onderofficier een plaatsje in zpn rptuig afstaat, er nu voor laatstgenoemde meer tyd is-om zich te vervelen, voor eerstgenoemde om bezoeken af te leggen, en dat de oefening van 5—7 uur wordt gehouden om in den avond van dien dag het garnizoen te kunnen bereiken. Bevoegde beoordeelaars beweren, dat het voorbereidend militair onderricht, mits het wordt gegeven door goede instructeurs, geen toezicht noodig heeftook wp meenen dat voor die bewering veel is te zeggen, hoewel in het vorenstaande de Ijjnen scherp getrokken zpn. En wat te zeggen van het volgende, als slot van onze greep de luitenant geniet crp den dag, aan het einde waarvan hp buiten zpn garnizoen moet overnachten, voor zpne diensten een toelage van 6 en voor zpn verder verblpf 3, be nevens vergoeding voor rptuighuur, fooi voor den koetsier en kosten voor het medevoeren van een handkoffertje en de onderofficier in den regel een sergeant-majoor-titulair met radicaal om te velde een luitenantsplaats te vervullen ontvangt op den eersten dag 0.75 toelage alzoo 0.05 te kort om zpne huisvesting met voeding te betalen en f 0.50 voor den tweeden dag edoch, hp wordt na elke maand ook nog voorgedragen voor eene vergoeding van 0.15 voor elk vol uur, dat instructie heeft gegeven. Zitting van Maandag. De replieken van heden middag hebben op sommige punten in het debat der voorafgaande dagen het hoog noodige meerdere licht gewor pen. Door verschillende sprekers werd soms op voortreffelpke wpze de puntjes op de i gezet. Uitnemend was in een woord de repliek van professor Van der Vlugt. Fpntjes, als het ware spelender wpze, zette hij het onhoudbare van dr Kuyper's anti-these uiteen. Het was een vernietigende critiek, welke hp uitoefende. Wat dr Kuyper als grond slag der «moderneidee" op den voorgrond had geschoven, was reeds bp de Grieken be kend. Het «apiksplinter nieuwe" ging er daar door wel wat af. Maar niet alleen verwierp hy de anti-these als juist; ook het daaruit af geleid en door den premier aanvaard «systeem" der rechtsgelpkheid van den staat, en tegen over de «modernen" en de «christelpken" ging onder het ontleedmes van den «Leidschen hoogleeraar." En er bleef na die sectie niet veel meer van over. De geponeerde anti-these zelf vernietigde het «parallel-systeem" der «rechtsgelpkheid". Immers, zoo vroeg hp, als inderdaad de anti-these daar ligt waar dr Kuyper haar plaatst, n.l. «modernen" eenerzpds en «chris tenen" anderzpds en de Staat den invloed dier beginselen hetzp de moderne hetzp de christelpke moet ondervinden, hoe kan die zelfde Staat indifferent blpven, de rechtsgelpk heid handhaven tegenover beide groepen De Staat moet, als «vader des huizes", beiden zonen gelpke rechten toe kennen. Waar gp dus, om de treffende beeldspraak van den spreker te gebruiken, aan den eenen kant den Staat het mes in de handen duwt om de vruchten van den giftboom af te snpden, schrpft gp hem evenzeer als plicht voor de wortels van den giftboom met water te be sproeien Een tegenstrpdigheid welke in theorie de juistheid dezer anti-these reeds om ver werpt. Maar ook in de praktpk blpktzp allerminst op te gaan. In Engeland en Ame rika, de landen waar de calvinistische begin selen het meest en treffelpkst doorwerkten volgens de eigen opvatting van dr Kuyper ziet men geen partpgroepeering op theologi schen, dogmatischen grondslag. Ging de split sing der maatschappp in deze twee deelen op. dan moest zp zeker in die landen zpn waar te nemen. Daarentegen juist in landen als Frankrpk en Spanje, waar het calvinistisch beginsel een slechten bodem vond om tot wasdom te ge raken, daar bestaat juist de splitsing, die dr Kuyper hier te lande als noodzakelpk uit vloeisel van zpn anti-these voorstelt. Daar be- heerscht het clericalisme en het anti-clericallsme Staat en maatschappp. Theorie en praktpk ver zetten zich dus tegen de juistheid van deze tegenstelling. Lag het soms in zijn bedoeling om thans het Darwinisme als «schrikbeeld" te gebruiken, evenals bjj vorige gelegenheden het Marxisme voor datzelfde doel werd gebe zigd Dr Kuyper schudde van «neen" maar hp zal daarvoor het bewps moeten leveren En hoe inconsequent dr Kuyper bp de toepas sing van dit «allesbeheerschend wereldpro bleem" te werk gaat, biykt hier uit dat in dezelfde rede, waarin hp deze anti-these ver dedigde, tevens verklaard werd dat een groe peering van democraten en conservatieven «mogelpk", «om* zelfs «noodzakelpk" was Waar blpft dan de scheiding in «modernen" en «chrintsiyken Ondeugend merkte de heer Van der Vlugt hierbp ter loops op, dat dit misschien met het «electorale vraagstuk" verband hield. «Wanneer de stembus er zich niet tegen verzet" is een factor bp het opstel len van «wereldproblemen", een soort van magischen invloed, waaraan zelfs de premier zich niet kan onttrekken. Niet minder bptend was 's professor's spot toen hp opmerkte, dat dr Kuyper met het eene «dogma" het andere «dogma" verdreef; liberalen en vrpzinnigen op één hoop joeg, katholieken en orthodox-protestanten op een anderen hoop dreef, wat in de taal wan den bpbel heet «het uitdrpven van de duivelen door Beëlsebub, den Overste." Een homeopa thische geneeswpze waarvoor de premier veel zal voelen. Deze toespeling met het oog op de voorliefde van dr. Kuyper voor de hoineo- patisohe geneeskunde. De premier was zeer onrustig onder de rede voering van den heer Van der Vlugt. Telkens werd er een laagje van het verguld van het schoone gebouw, Zaterdag door den bouwmees ter opgetrokken, afgekrapt en zichtbaar scheen hem dat te verdrieten. Het «wereld probleem" scheen op een rots gebouwdEn dan te moeten hooren dat de vulgaire stembus basis en grondslag wasDat is even bedroe vend als de ervaring van den heer Van der Vlugt, in de verkiezingscampagne in Juni j.I. opgedaan, toen hp steeds moest vernemen dat hp «paganist" was, dus ongelpk had Deugde- lpkheid van proiectie of hooger onderwjjs het kwam er niet op aan. Hp was paganist; dus was het ongelpk aan zpn zpde. Is dat niet het «wereldprobleem" in de praktpkin vergaderingen «met debat ge- wenscht De heeren Borgesius en Tydeman bewogen zich in lager spheren. De heer Borgesius drong nog eens aan op een nadere verklaring van den premier inzake de Overpselsche quaestie. Dr Kuyper had zich blpkbaar «vergist", zeide de heer Borgesius, toen hp in de Eerste Kamer verklaarde dat het besluit tot weigering van het verzoek van den commissaris van de Koningin om de Sta ten nogmaals bpeen te roepen met machtiging der Koningin was genomen. In de Eerste Kamer kon hp geen nadere verklaring geven om dat hy het «stuk" niet bp zich had. Maar in dat stuk stond niets van dien aardOm zich parlementair uit te drukken, verklaarde de heer Borgesius maar dat dr Kuyper zich «ver gist" had. Inderdaad is het dan ook «verme tele overmoed' om,waar de onloochenbare feiten dit aantoonen, zelfs tot een aanval over te gaan, en eigen plichtsverzuim te bedekken met een aanval op de Statenmeerderheid. Nadere inlichting werd ook over de Trans- vaalquaestie gevraagd. Het was niet «edel moedig" om dit aan den minister van buiten- landsche zaken te endosseeren. De heer Mei vil kruiste fier de armen over elkander en zag den spreker vastberaden in de oogen. Maar dr Kuyper noteerde en dan is het gemakkelpk zoo'n hooge borst te zetten. Intusschen het was een verheffend tooneel. De heer Tydeman refuteerde het verwijt als zou hp de opkomst van het bpzonder on- derwps alleen toegeschreven hebben aan het «drpven van predikanten en pastoors". Maar dat «predikanten en pastoors" er veel toe hadden bpgedragen, dat hield hp vol, met taaie, Tydemansehe volharding. Over het «blanco artikel" en de concentratie viel uit de redevoeringen van de verschillende sprekers het volgende te constateeren De heer Tydeman, sprekende namens enkele politieke vrienden, was voor een grondwets herziening, die «een technisch karakter" moest dragen, maar af zou hangen van «tyd en om standigheden". Dat is dus niet bpzonder dui- deiyk. Een «blanco artikel" heette «onprac- tisch en ontactisch", beloofde ruzie in de toekomst. De heer Borgesius is voor een «blanco ar tikel", omdat het aan den kiesstrpd een «eer- lpken basis" geeft. Velen zpner vrienden zouden zich echter verzetten tegen een «blanco arti kel" als daarmede later «algemeen kiesrecht" werd ingevoerd. Een zeer ruime slag om den arm dus. Ten slotte herhaalde de heer Van Raalte namens de vrpzinnig-democraten de verklaring dat zp het «blanco artikel" aanvaarden om direct tot algemeen kiesrecht te komen en gaf den heer Borgesius nög eens een kleine aan «poring er wat haast mede te maken. Van veel oprechte en warme belangstelling n het kiesrechtvraagstuk getuigden de woor den van de heeren Borgesius en Tydeman niet. Het was alles even voorzichtig wat zp er over zeiden; het duurde geruimen tpd voor dat zp iets positiefs verklaarden. En dan nog, wat verklaarden zp positief te willen f Men zal er de Handelingen op moeten nazien om het fijne van de zaak te begrppen. Het geleken wel groote cirkels welke eerst getrokken werden, die langzamergand kleiner en kleiner werden, zoodat men op het laatst niets meer zag dan een klein, heel klein puntje. En dat kleine puntje zal men nog met den loep nader in oogenschouw moeten nemen. Groote politiek leek het niet. Zouden de ongeorganiseerde liberalen zich georganiseerd hebben Misschien vertelt de heer Tydeman ons dat later wel eens. Heden avond buitenlandsche zaken. TWEEDE KAMER. In de Maandag gehouden zitting is de be handeling aangevangen van de begrooting van buitenlandsche zaken, nadat de hoofdstukken en II, Huis der Koningin en Hooge colleges van Staat, zonder beraadslaging en stemming waren goedgekeurd. Bp de algemeene beraadslagingen over bui tenlandsche zaken, vroeg de heer Van Nispen tot Sevenaer of de regeering iets bek«nd is van het voornemen der Pruisische regeering inzake het heffen van rechten op den Rjjn en welke stappen in dat geval van deze zpde ge daan worden. De heer Duymaer van TwiBt besprak de lpdensgeschiedenis der dubbele verzekering voor de ongevallen en stelde in het licht dat de Duitsche régeering haar ongevallenpremies wel weet binnen te krpgen, terwpl wp daartoe onmachtig zpn. De heer Van der Vlugt behandelde de toe treding van Nederland tot de Berner-conventie hp hoopte den minister alsnog tot andere ge dachten omtrent dit onderwerp te brengen. De heer Yan Bylandt besprak o. m. den meisjeshandel en uitte de hoop dat de re geering de Kamer spoedig in de gelegenheid zal stellen de desbetreffende overeenkomsten goed te keuren. Verder werden besproken de quaestie van de geldelpke hulp aan schipbreukelingen doer Nederlandsche consularire-ambtenaren in den vreemde, het zalmtractaat en de consulaire examens. De minister beantwoordde de verschillende vragen. Wat den meisjeshandel betreft, deelde hp mede, dat eerlang de Kamer een wetsontwerp bereiken omtrent den handel in blanke slavinnen, waarin gevraagd wordt de goed keuring van een arrangement, te dezer zake gesloten door de Nederlandsche Regeering op de Parpsche Conferentie, in Juni 1903 gehouden. De correspondent van het Hdhl. te Batavia seinde Maandag Op Banka bestaat een tekort van vpfduizend arbeiders voor de tinmpnen. De consul-generaal Singapore leverde na aangeschreven te zjjn dezer dagen elf honderd mpnwerkers. de aankomst te Muntok, de hoofdplaats het eiland, weigerden echter vierhonderd hunner het werkcontract te teekenen. Tussohen bajonetten moesten de weigeraars terug geleid worden naar de stoomboot. Zp zpn leden yan hetDrie-Vingeren-Verbond. De vrees bestaat voor ernstige ongeregeldheden evenals in 1899, want de vicieuss toestanden Banka zpn sedert wel iets verbeterd, doch niet opgeheven. Op het eiland zpn allen onte vreden, Europeanen, zoowel als Chineezen en Inlanders. Op Billiton daarentegen heeft men nooit last met de mpnwerkers. Evenmin komen daar gevallen van berri-berri voor. De voorzitter van de vergadering va* Zaterdag avond, waarin de Onderwpsnovello behandeld werd,— en welke bpeenkomst uitging van de atdeelingen Middelburg en Vlis- i n g e n van 't Nederlandsch Onderwijzers- Genootschap en van den Bond van Nederlandsche onderwijzers, terwpl de afdeeling Middelburg van Volksonderwijs en de Vrijzinnig-democratische kiesvereeniging haar steun verleenden verzoekt ons te melden dat de hoofdbesturen der beide Onderwpzersvereenigingen aan de groene tafel nog een specialen vertegenwoordiger hadden, nl. de heeren Klinke en Peerlkamp. De ver gadering is een gevolg, zoo voegt de voor zitter aan deze mededeeling toe, van de actie, die van beide vereenigingen uitgaat vóór de openbare school, in verschillende deelen va* t land. Men zie verder de rubriek Ingezonden stukken Uit Vlissingen. Het Belgisch aviso Ville d' Anvers vertrok hedenmorgen naar Ostende. Oost-Indië. De tekst van de veelbesproken circulaire van den nieuwen gouverneur-generaal over overtollig personeel is nu verschenen, 't Blpkt dat zp een gevolg is van overleg tusschen den minister van koloniën en den landvoogd, om een zoo groot mogelpke zuinigheid te betrachten «Als onwrikbare eisch moet derhalve gesteld worden dat gestreefd wordt naar vermeerdering der middelen en naar bezuiniging op hetgeen, in ruimen zin genomen, onder de gewone be stuursuitgaven valt." Op grond daarvanjwordt dus verlangd een zoodanige regeling van den arbeid, dat alle boven de organieke formatie werkzaam perso neel kan worden ontslagen en öf op wachtgeld gesteld öf bp een diensttak verplaatst, waar meer personeel noodig is. Nog een gevolg van de koersverandering is een besluit, dat aan den commandant van da zeemacht, die tot nu toe voor alle beschik kingen, op de vloot betrekking hebbende, met redenen omkleede voorstellen moest indienen zelfs b. v. bp de kleinBte herstellingen aan een schip, nu machtiging is verleend de sche pen van oorlog en de gouvernements-marine, met inachtneming van de bestaande formatie in en buiten dienst te doen stellen, te ver plaatsen, te laten dokken en kleine herstel lingen te doen ondergaan. De vlootvoogd zal zelf hebben te oordeelen of de herstellingen al dan niet als kleine zpn aan te merken. Yan zpn beschikkingen moet hp de mede deeling doen aan de regeering. Van den resident van Timor en Onderhoo righeden is onder dagteekening van 3 Nov. het volgend telegram ontvangenDe weer spannige kampong-complexen Watoesinie en Nangabaa werden op 26 on 27 October getueh tigd door de landings-divisiën van de Gelder land en de Mataram en gewapende politie. De vpand vluchtte na geringen tegenstand. Mei de bevolking is nog geen aanraking verkregen Drie zpdelings in het verzet betrokken kam pongs onderwierpen zich en hebben de opge legde boeten grootendeels betaald. De Gelder land vertrekt heden naar Batavia, de Mataram blpft nog te Endeh met politiemacht en con troleur Hellwig, voorzien van instructiën. ONRUST OP BANKA. Aan mejuffrouw W. Elve, weduwe va* wyien J. van Leersum, in leven gepensionneerd ryksveldwaohter te B i e z e 1 i n g e, is e«* pensioen verleend van f138 'sjaars. In den Wühelminapol&Qr, onder W i 1 h e 1- minadorp, zpn door leden van de jachtclub Het Klopje ditmaal 346 hazen, dat is dus dit aar niet minder dan 1077, geschoten. (G. Crt.) In de Maandag teOud-Vossemeer ge houden raadsvergadering werd de heer M. A. Vermet als nieuw gekozen raadslid beëedigd, terwyi in de vacature van wethouder werd voorzien door de benoeming van den heer C. A. Gunst met 5 van de 7 stemmen. Verder werden in behandeling genomen d« bepalingen der algemeene verordening va* politie betreffende keuring van vee en vleeseh, waarin als voornaamste wpziging werd aange bracht dat voortaan vee uit nood geslacht of vleeseh van gestorven dieren door een gediplo meerd veearts moet gekeurd worden. Ook de verordeningen op de heffing en in vordering van het vergunningsrecht werd«* gewpzigd in verhand met de nieuwe Drank wet. Ten slotte werd de heer J. Aarnoudse her benoemd als lid van het Weezen-Armbestuur. DRANKWET. Door den minister van binnenlandsche zaken is aan Ged. Staten gevraagd hun go- voelen te vernemen omtrent twee ontwerp#* voor algemeene maatregelen van bestuur ton opzichte dor Drankwet. Ged. Staten van Zeeland hebben, in verband hiermede, aan de colleges van burg. en wetk. in Zeeland bericht gevraagd of omtrent de doelmatigheid van de ontwerpen bp hen be denking bestaat. Het eerste ontwerp is dat bedoeld in art. le lid, der Drankwet. Het luidt Art. 1. Om voor eene, door burg. en weth. te verleenen vergunning voor den verkoop van sterken drank in't klein, met uitzondering van die voor den verkoop, bedoeld in art. 1,2e lid, 'letter b, der Drankwet, in aanmerking te kunnen komen, moet een localiteit een inhoud hebben van ten minste 100 M3 en mag de hoogte nergens minder bedragen dan 3 M. Art 2. Ten minste één wand van de locali teit moet buitenwand zpn over de volle afme ting, die de localiteit aan de zpde van dien wand heeft. Art. 3 Van iedeien buitenwand moet ten minste twee derde van de oppervlakte bestaan uit één of meer lichtramen van ongekleurd Ten minste twee derde van de lichtramen

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1904 | | pagina 1