V rijdag 9 December. Uit Stad en Provinsie. N°. 291. 147e Jaargang. 1904. Kameroverzicht Middelburg 8 December. Jachtwet en Arbeidswet. BENOEMINGEN, ENZ. LETTEREN EN KUNST. Deze courant versohijnt d a g e 1 ij kjamet uitzondering van Zon- en Feestdagen. Prijs, per kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor alle plaatsen in Nederland franoo pp., 2. Afzonderlijke nummers kosten 5 cent. THERMOMETER EN VERWACHTING. 8 Dec. 8 u. vm. 43 gr., 12 u. 40 gr., av. 4 a. 42 gr. F. Verwacht: matige N. W. wind, veranderlik weer, weinig verandering in temperatuur. COURANT. AdvertentiSn20 cent per regel, Geboorte-, dood- en alle andere familieberichten en Dankbetuigingen van 1—7 regels 1.50; elke regel moer 20 cent. Reclames 40 cent per rege/,' fifroote letters naar de plaats, die zij innemen. Tot de plaatsing van advertentiën en reclames, niet afkomstig uit Zeeland, betreffende Handel, Nijverheid en Geldwezen, is uitsluitend gerechtigd het Algemeen"1 Advertentie-Bureau A. DE LA HAR Az,, N.l. Voorburgwal 366, Amsterdam, Of er tusschen deze wetten veel overeen komst bestaat? Neen, integendeelzg vormen juist de grootst mogeljjke tegenstelling. Maar daarom leenen zg zich en meer nog de toepassing harer strafbepalingen niet minder tot vergeljjking. De grootst mogelijke tegenstelling, zeiden w}j. De Jachtwet, een niet genoeg te veroor- deelen overblijfsel van middeleeuwsche opvat tingen, de Arbeidswet, een hoogelgk toe te juichen uiting van nieuw rechtsgevoelde eerste een overbodig, ja geheel misplaatst stelsel van hinderlijke verbodsbepalingen en dwingelandij, de tweede een nog veel te be perkte bescherming van de maatschappelijk zwakken, die nog dringend uitbreiding behoeft. De Jachtwet, een wet, die in het belang van weinige aanzienljjke jachtlustigen, de wildplaag met zorg in stand houdt en den landbouwer zoo goed als voortdurend verbiedt op eigen grond de vernielers van de vrucht van zjjn arbeid te dood en de Arbeidswet, die in het belang onzer geheele samenleving den orermatigen of gevaarlijken arbeid te keer gaat van vrouwen en kinderen en deze per sonen dus tegen te harde eischen, van wie ook, beschermt. Een wet, die nog steeds een vloek is, tegen over een wet, die meer en meer een zegen moet en zal worden. In het bijzonder was het de toepassing der strafbepalingen, die wjj wilden vergelijken. Welnu, de uitgaven van het Centraal bureau voor de statistiek doen ons daarvoor leerrijke gegevens aan de hand. Allereerst omtrent de Jachtwet. In de laatste Bijdragen tot de statistiek van Nederland, atdeeling Crimineele statistiek, loopende over het jaar 1902 en in November 1904 verschenen, vinden wjj, dat er in 1902 ingevolge de Jacht wet 7215 veroordeelingen plaats vonden. Van deze vonnissen luidden er 427 op hechtenis, 6788 op geldboete of plaatsvervangende hech tenis. Voegen wij hier nu nog bjj, dat van jachtwetboeten een zeer groot deel niet pleegt te worden betaald maar .uitgezeten", wat uit den stand en de financieele draagkracht der veroordeelden zeer begrjjpeljjk is, zoodat dus de veroordeelingen, die feitelijk op hechtenis te staan kwamen, veel talrjjker zjjn dan 427, en met 2000 zeker nog veel te laag worden geschaten voegen wjj er ook nog bjj, dat van de 7215 veroordeelden er 388 waren jongens beneden 16 jaar, 2346 beneden 23 jaar, dan komt men uit deze cjjfers al aanstonds tot deze beschouwingv In één jaar zjjn er in Nederland meer dan 7000 personen van hun beurs of hun vrijheid beroofd, omdat zjj het waagden oogstvernielend gedierte te vellen buiten jachttjjd of zonder jachtacte of ondanks heerljjk jachtrechtomdat ze dus, hetzjj opkwamen voor de vruchten van hun inspanning, hetzjj een broodwinning zochten door toeëigening van wat niemand's eigendom is. En onder die veroordeelden zjjn er zeker 2000, die om hun vergrjjp de gevangenismuren werden binnengeleid; binnengeleid,, in die atmosfeer van verderf, waar zoo menig ver oordeelde onbedorven sjjn intree doet om het, na goeden .leertjjd," als candidaat-misdadiger weer te verlaten. Want men bedenke, dat meer dan 2300 der in 1902 wegens jachtdelict veroordeelden nog minderjarigen waren. Waarljjk, als de staat aankweeking van werkeljjke misdadigheid bedoelde terecht zou de';Jachtwet er een vernuftig middel toe heeten. En thans de cijfers der Arbeidswet. Daar omtrent vermeldt het Tjjdschrift van ons •tatistisch bureau, dat in het jaar 1903 2524 overtredingen werden berecht. Niet, dat de Arbeidswet niet meerdere keeren zou zjjn overtredennoch dat er niet meerdere proces sen-verbaal zouden zjjn opgemaaktbet getal wil alleen zeggen, dat in 2524 gevallen van overtreding veroordeeling gevolgd is. Trekt men van dit getal nu af de 1220 ge vallen, waarin de overtreding slechts bestond in niet behoorljjke invulling van vereischte formulieren, dan bljjven er over 1300 gevallen van eigenljjk aantasten van het weinige, dat de bestaande Arbeidswet beschermen wil. Zoo bestonden 112 overtredingen in het doen arbeiden van een kind beneden 12 jaar. Als men daarbjj in 't oog houdt, dat, erg genoeg, het verbod niet geldt voor land- en tuinbouw of veender jjdat alle huisarbeid, waarbjj schro melijke kinderexploitatie veelvuldig is, er buiten valtdat ten slotte een onvoldoende inspectiemacht waken moet voor de naleving van wat dan wèl verboden is dan geeft het getal van 112 veroordeelden zeker nog stof te over tot onvoldaanheid. Het verbod, vrouwen of kinderen te doen arbeiden als regel vóór 5 uur 's morgens of na 7 (soms 10) uur 's avonds, werd in hetzelfde jaar 816 maal overtreden. Werd, wat een lichtzjjde mag heeten, voor het doen arbeiden eener vrouw binnen 4 weken na haar bevalling slechts één maal veroor deeld van het doen arbeiden van vrouwen of kinderen gedurende de voorgeschreven rust uren werden weer 319 gevallen met veroor- deelend vonnis getroffen. Maar nu de zwaarte der straffen. Zet a schrap lezerbereid u voor op het verhaal van den strengen arm des gerechts. Van de 2524 overtredingen der Arbeidswet werden er 444 met geldboete van slechts 50 cents gestraftmet inbegrip dezer 444 werden er 1113 gestraft met geldboete van 1 of minder, en 1575, dat is 3/s van alle overtre dingen met geldboete van 2 of minder. Slechts in 160 der 2524 gevallen beliep de boete 10 of meer. Meer dan f 20 boete kwam slechts 16 maal voor. Hooger dan f 30 werd in het geheel niet opgelegd. En ten slotte veroordeeling tot hechtenis wegens overtreding der Arbeidswet heeft twee malen plaats gehadEens hechtenis van 2 en een keer van 5 dagen. Beide keeren ge schiedde dit nog door denzelfden kantonrechter. In 1902 kwam hechtenis zelfs niet éénmaal voor. 7215 overtredingen der Jachtwetzjj worden gestraft met hechtenis in 427 gevallen, dat is bjj 6 percent der overtredingen. 2524 overtredingen der Arbeidswetzjj wor den gestraft met hechtenis in 2 gevallen, dat is bjj 0.07 percent der overtredingenin 1902 zelfs bjj 0 percent. Zoo handhaaft men ten onzent de wet, die het wild beschermt. En zoo handhaaft men de wet, die vrouwen en kinderen beschermt. V, B. Zitting van Woensdag. Het regeeringsbeleid is heden van drie zjj den aangevallen. Door de oud-liberalen, bjj monde van pro fessor Van der Vlugt, door de socialisten bjj monde van mr Troelstra, en door een .wilde", den heer Staalman. Laatstgenoemde, die het laatst sprak, was zeer gematigd in zjjn critiek. De .wilde haren" van vroeger jaren zjjn er bljjkbaar uit. Natuurljjk bljjit hij volharden bjj zjjn op positie, zjjn afkeer van »een beljjdenis der lippen". In de Memorie van Antwoord heeft zelfs niet eenmaal den naam Gods gevon den. En dat van een christelijk kabinetriep hjj uit. Het was een grief van den heer Staalman. Trouwens, hjj had er meer. Zoo was dr Kuyper »te gemoedelijk" tegen over de linkerzjjde. Die .patiënten" moesten flinker aangepakt worden. Of dat een grap of een grief was, weten wjj niet, maar gezegd in dat Calvinistisch bargoensch werkte het op onze lachspieren. En niet minder op den lach lust der Kamer. De afgevaardigde voor Den Helder is meester in die taal, maar hjj zal toch goed doen zich in dit opzicht eenige zelfbeperking op te leggen. Het heeft veel van profaneeren als men daar die rollende phrazen over 'God Almachtig als Opperbestuurder, als Souverein, enz. enz. hoort, vergezeld door een schaterlach van de om standers, waaraan zelfs de partjjgenooten van den heer Staalman zich niet kunnen onttrekken. Wat zouden de vrome luiden in den lande wel zeggen als ze een tooneeltje bijwoonden geljjk heden onder de redevoering van den heer Staalman aanschouwd werd Hoe zouden ze denken over het gebruik van den naam des Heeren geljjk daarbjj geschiedde Dat geschet ter over de .partg des ongeloofs", over de .revolutionnaire-democraten" (dat stellen de socialisten voor) afgewisseld met een paar dikkeProyram-woorden maakt geen verheffenden indruk. »Gjj maakt van God een spotternjj", riep de heer De Klerk, en dat was volkomen juist. Toch was de persoon, die het zeide, een pa- ganist, een heiden. Wjj schrjjven dit niet omdat wjj twjjfelen, aan de oprechtheid, waarmede de heer Staal man in deze beginselen gelooft, evenmin om de geloovigen, die er een schik van belang in hadden, in een min gunstig daglicht te stel len. De heer Staalman zegt dikwjjls zeer goede en juiste dingen en deed dat ook heden. Hij is het .geweten der anti-revolutionnaire partjj" en verdient allen lof voor de beslist heid, waarmede hjj voor zjjn vrjjheid van spreken en denken opkomt. Maar toch het was een weinig stiohtend tooneel, dat daar heden vertoond werd. Het was geen gebruik maai een misbruik van het heilige. Zeker tegen den wil van den spreker maar misbruik bleef het. De heer Troelstra, die ongeveer drie uur aan het woord bleef, was ditmaal bjjzonder gematigd. Hjj deed zeer duideljjk uitkomen welk een verschil er was tusschen theorie en praktjjk der christeljjk-democratische beginselen. En zeer gelukkig was zjjn uitleg »van de zweep van Troelstra." Hjj beweerde, niet ten onrechte dat deze zweep een uitvinding was van de heeren der rechterzijde, die daarmede hun eigen kleine luyden koest houden Het schrik beeld, dat een eventueel liberaal ministerie daarmede gestriemd zou wordenhet bleek duideljjk dat dit niet meer dan een schrikbeeld was. Want evenmin als een clericaal Kabinet volgens de opvatting van mr Troelstra goede sociale wetten kon afleveren, zou een liberaal dit kunnen doen. Clericaal of liberaalhet deugde geen van beiden. .Over de .uitleving" der bourgeoisie werd door hem een lang be toog geleverd, waarop het antwoord zeker niet zal uitblijven. Maar een zaak werd zeer gepro nonceerd door hem op den voorgrond geschoven en wel het algemeen kiesrecht. Zonder het algemeen kiesrecht, zeide hjj, geen flinke sociale wetgeving. Een uitspraak die van de zjjde der oud-liberalen ongetwijfeld critiek zal uitlokken. De heer Van der Vlugt verweet der regee ring de verscherping der religieuse tegenstel lingen in ons land en de partjjbenoemingen. Ten slotte de mededeeling dat dr Kuyper aan wezig was en er vrjj goed uitzag. Ten minste sporen van ongesteldheid waren niet in zjjn gelaat op te merken. Met zjjn aanwezigheid zjjn de .dictaat-houdende ministers" verdwe nen. Zjj luisterden nu weder als gewoonljjk'; wat lang niet zoo interessant en beziens waardig was. Morgen voortzetting. EERSTE KAMER. In de Dinsdagavond door die Kamer gehouden zitting waren de nieuw gekozen leden voor Overjjsel voor het eerst tegenwoordig. De heer Stork legde beloften, de beide andere leden legden eeden af. Dinsdag 27 dezer komen de heeren weer bjjeen om over het voorstel van den voorzitter tot vaststelling van den rooster van aftreding der leden te beslissen en met de Indische be grooting nog eenige andere zaken af te doen. TWEEDE KAMER Bjj het afdeelingsonderzoek van het wets voorstel tot wjjziging van het IXe hoofdstuk der staatsbegrooting voor 1903 (waterstaat) werd o. agevraagd welke stappen zjjn gedaan om terugbetaling te krjjgen door België van onzerzjjds gemaakte kosten tót verbetering van het kanaal Gent—Neuzen en of de pogingen onzer regeering te dien aanzien een zóo ernstig resultaat hebben gehad, dat wg op onze voor schotten thans geen renteverlies te ljjden hebben. Bjj kon. besluit: is aan den reserve-tweede-luit. mr W. H. de Greve, van het 9de reg. inf., op verzoek, een eervol ontslag verleend uit zjjne betrek king tot de landmacht; is de korporaal der inf. van het leger in N.-I. K. van Besten, ter zake van zjjn gedrag op 9 April 1904, als commandant der eere- wacht bjj het paleis van den sultan van Tidore, benoemd tot ridder 4de kl. van de Mil. Wil lemsorde. KORTE MBDEDKCELIN GEN VERGADERINGEN. In een Woensdag te Utrecht door het hoofdbestuur van den A ederlandschen Bond van V'ereenigingen van den Handeldrijvenden Mid denstand gehouden vergadering had de opening plaats van de stembriefjes, inzake het voorstel van het bondsbestuur om voortaan den titel van den Bond te doen luiden»Ned. Bond van Vereenigingen van den Handeldrgvenden en InduBtrieelen Middenstand". Uitgebracht werden 96 stemmen, die zich allen vóór het voorstel verklaarden, zoodat het met algemeene stemmen is aangenomen. Wg leven in de dagen van weldoen, hulp verleenen, verlichten van moeite en zorgvan zinnebeeld der Kerstdagenlicht brengen in menige duistere woning, vreugde in menig ouder- en kinderhart. De Nieuwjaars-commissies zullen vragen voor hun bekend doel. Voor Kerstfeesten ter wille van de jeugd zal 'een beroep gedaan worden op de goedgeefschheid van velen, leden van verschillende kerkelgke gezindten, van vereenigingen als Samen Sterk alhier. Het Leger des Heils te Middelburg en zeker ook wel in andere plaatsen der provincie roept veler steun in om met Kerstmis ook ouderen van dagen een vreugdedag te bereiden. Welnu, mogen die allen in hun loffelgk streven worden gesteund En moge de weldadigheid groot zjjn, vooral bg hen, die van hunne stoffelgke bezittingen wat kunnen missen Wg vestigen de aandacht onzer lezers op de openbare bgeenkomst, die Zaterdagavond in het Schuttershof a 1 h i e r zal worden gehouden en waarin de heeren J. J. Lamers en L. C. F Bigot als sprekers zullen optreden, de eerste met het onderwerp .openbare of bgzondere school", de tweede met het onderwerp .kritiek op de onderwgsnovelle." De toegang is vrg en debat wordt gewenscht. n D e Middelburgsche Bestuurdersbond alhier streeft er naar het .hoor en wederhoor" in toepassing te brengen. Nu in den laatsten tgd de kwestie van het Nieuw Malthusianisme weer meer aan de orde van den dag is gesteld en daarbg allerlei, in onze oogen lang niet altgd even eerlgke, wa penen tegen den Nieuw Malthusiaansclien Bond worden gehanteerd, zal die Bestuurdersbond twee openbare vergaderingen houden om dit gewichtig onderwerp te bespreken. In de eerste, Dinsdag a. te houden, zal de heer dr H. Pinkhof, van Amsterdam, de felle bestrgder van het Neo Malthusianisme, als spreker optredenin de tweede, die halt Januari van het volgende jaar zal plaats hebben, hoopt de heer dr J. Rutgers, voorzitter van den Nieuw Malthusiaanschen Bond, het woord te voeren- Er liepen en loopen nog geruchten dat H. M. de Koningin het voornemen zou hebben om met haar gemaal in den aanstaanden zo mer een bezoek te brengen aan Zeeland. Dit werd in verband gebracht met de opening van de kanaalwerken te Neuzen. In kringen, waar men zoo iets allicht zou moeten weten is, naar men ons meldt, van zulk een voornemen niets bekend. Naar wy vernemen zal het 40-jarig be staan der Rgks Hoogere Burgerschool alhier in Maart 1905 feestelgk gevierd worden. Uit Vlissingen schrgft men ons De heer G. B. Dommisse gaf Woensdag avond met zgne zangklassen eene uitvoering en daze verdient een woord van lof.Kinderzang is natuur- lgk altgd aantrekkelgken werden wg al eens gestoord door mindere zuiverheid in toon, zooals in Moeders Verjaardag, och die onaan gename gewaarwording verdween weer bg eene Vriendelijke Zmne en een zeer aardig schaatsenrgdersliedje. De solopartg in het lied aan de Lente werd niet onverdienstelgk gezon gen, maar miste alle voordracht, en wg meenen dat deze een zeer machtige, factor is tot het welslagen van eene uitvoering, omdat zg alleen in staat is het dressuurachtige onder een grooten liefdesmantel te verbergen. De drie speelliedjes vielen bgzonder in den smaak en moesten worden herhaald. Krachtig gesteund door de medewerking van violisten van het stafmuziekkorps van Bergen op Zoom, kwam het Marschlied goed tot zgn recht, en vooral de zeer schoone Kerstcantate van R. Hol. En hier durven wg met vertrouwen verklaren, dat de heer Dommisse aan allen, die weten hoeveel moeite het kost om een 140 jongere en oudere leerlingen voor te bereiden tot eene uitvoering van zoo'n nummer, het bewgs heeft geleverd, dat hg op een goeden weg is om liefde voor zang en muziek aan te kweeken Onze hoofdstad is te bengden, omdat zg in staat is aan de schoone kunsten recht te doen wedervaren zg zal niet minder op prgs stellen dat de zusterstad tracht met alle haar ten dienste staande middelen den zin voor muziek en zang te ontwikkelen. Iedere poging daartoe zal zeker worden toegejuicht en daarom ver dient de heer Dommisse den dank van het zeer talrgk opgekomen publiek voor zgn gver en toewgding. Dat die hem ten deel valt, bleek opnieuw uit de stoffelgke bewgzen van waardeering, waarmede hg na de uitvoering van de cantate, bg monde van een paar leerlingen, werd ver rast. Een lauwerkrans, een ruiker en een stan daard met breed verzilverden hoorn van over vloed werden hem onder de hartelgksto be langstelling aangeboden. Erkentelgk voor de waardeering, hem be toond bg de 25e uitvoering, die hy met een zangcursus gaf, verklaarde de heer Dommisse, dat hg hoopte nog vele jaren met denzeltden lust en gver zgne beste krachten te wgden aan de ontwikkeling van het muzikale leven in de plaats zgner inwoning. Wg hopen hetzelfde en wenschen hem geluk met deze zee r goed geslaagde uitvoering. Het stoomschip Prinz Regent der Diutsche Ost-Afrika Linie kwam heden morgen hier binnen en meerde aan de nachtboot-ponton. Na landing van passagiers, mail en bagage vertrok het schip naar Hamburg. Bg het examen wiskunde 1. o. slaagde Woensdag te 's Gravenhage, zooals reeds in een deel der oplaag van ons vorig nornmer is gemeld, de heer J. van Rosendaal te Vlis singen. In de buitengewone vergadering van ingelanden van het calamiteuse watorschap Ellewoutsdijk, Woensdag te Driewegen ge houden, werd besloten tot het verleenen van financieelen steun aan de gemeente Ellewonts- dgk, voor het begrinden van een dgk in Eve- ringen, die een verbinding vormt met de kom der gemeente Oudelande. Als bgdrage in de jaarlgksche uitgaven, welke daardoor ten laste der gemeente zullen komen, werd verleend 12 cent per hectare. Aan den concessionaris voor de tramlgn Borsselen-Goes—Wolphaartsdgk werd op diens verzoek de vroeger toegestane bgdrage ad 100 met 13 pet. verhoogd en het aantal jaren van 15 op 20 gesteld, evenwel onder voorwaarde dat, behoudens nader besluit van ingelanden, de toezegging vervalt, indien niet vóór 1 Mei 1908, met den aanleg of de voor bereidende werkzaamheden is begonnen Op een verzoek van eenige kleine grondbe zitters in het waterschap, om het getal hectaren grond, vereischt voor stembevoegdheid, te bren gen van 8 op 3 a 4 hectaren, besloot de ver gadering adressanten te kennen te geven, dat een dergeljjk verzoek behoort te worden gericht aan Gedeputeerde Staten die, ingevolge het reglement, daarop het advies van ingelan den inwinnen Ten slotte werd van gedachten gewissseld' over de vraag of het niet wenschelgk en mogelgk zgn zou te trachten de waterschap pen Ellewoutsdijk c. a en Borssele, sedert 1872 vereenigd, tot het onderhouden van de zee wering en het uitvoeren van werken ter ver dediging van den oever gescheiden te krygen in verband met den gunstigen toestand van zeewering en oever van Ellewoutsdijk c.a., waarvan het gevolg zou kuunen zgn dat Ellewoutsdijk en Briewegen op vrg verklaring zouden kunnen aansturen. Met het oog op het groote gewicht deze* aangelegenheid werd besloten in de eerstvol gende vergadering hierover nader van gedach - ten te wisselen. De €7. Crt. maakt de ambtenaren van den burgerlgken stand in de verschillende gemeen ten opmerkzaam, dat zg vóór 1 Januari den vereischten eed voor de arrondissementsrecht bank dienen af te leggen. Gedurende de week van 30 November tot en met 6 December zgn in Zeeland voorgekomen 1 geval van typhus of febris ty- phoidea te St. Maartensdgk. 3 gevallen van roodvonk te Kruiningen en 7 gevallen van diphtheritis, nl. 1 te Arnemuiden, 2 te Goes, 1 te Graauw en Langendam en 3 te Halst. De directie der vereeniging Be Harmonie te Groningen heeft geweigerd in te gaan op een door 46 leden gedaan verzoek tot het instellen van een onpartgdige commissie, be staande uit vier gewone leden en vier leden der directie, teneinde de quaestie Van 't Krugs nader te onderzoeken. De algemeens vergadering zal nu ter be slissing worden geroepen. Er is een prgsvraag uitgeschreven voer een monument ter eere van wglen dr H. J. A. M. Schaapman. Alleen Nederlandsche kunstenaars kunnen mededingen. Zg moeten leveren een ontwerp, geteekend op een schaal van 10 cM. per 100. Aan den kunstenaar, wiens ontwerp, volgens het oordeel van de jury, het beste en voor uitvoering het meest geschikt is, zal de ver vaardiging van 't monument kunnen worden opgedragen, indien hjj een beeldhouwer is, die door de jury daartoe bekwaam geacht wordt. Is dit niet het geval, dan zal hem een pijjs worden toegekend van f300. Voorts zal toegekond worden een prgs van f 200 gulden voor het daaropvolgende, en een prgs van f100 voor het derde ontwerp. Een ondernemend impressario, Max Burg, heeft het plan opgevat om, met behulp van Duitsche kapitalisten, een tweede Bayreuth te stichten, n.l. een Wagner-theater te Weenen. De bedoeling is dus uitsluitend de werken van Richard Wagner ten tooneele te voeren, doch dit kan niet vóór 1914, want dan eerst mogen deze vry in Oostenryk worden opgevoerd.

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1904 | | pagina 1