Dinsdag 6 December. Uit Stad en Provineie. N°. 288. 147u Jaargang, 1904. Middelburg 5 December. Kameroverzicht RECHTSZAKEN, ONDERWIJS. MIDIlKMUIUiSdlIK Deze courant verschijnt dagelijks, met uitzondering van Zon- en Feestdagen. Prijs, per kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor alle plaatsen in Nederland franoo pp., 2. Afzonderlijke nummers kosten 5 cent. THEBMOMBTEB EN VERWACHTING. 5 Dec. 8 u. vm. 58 gr., 12 u. 53 gr., av. 4 u. 52 gr. F. Verwacht: matige tot krachtige Z. W. wind, betrokken lucht, buiig weer, weinig verandering in temperatuur. Advertentiên: 20 cent per regel. Geboorte-, dood- en alle andere familieberichten en Dankbetuigingen van 1—7 regels 1.50; elke regel meer 20 cent. Reclames 40 cent per regel, Groote letters naar de plaats, die zij innemen. Tot de plaatsing van advertentiên en reclames, niet afkomstig uit Zeeland, betreffende Handel, Npverheid en Geldwezen, is uitsluitend gerechtigd het Algemeen' Advertentls-Bnnzn A. DB LA HAR As., N.S. Voorburgwal 360, Amsterdam. Zitting van Zaterdag. Van een eigenlijk Indisch-begrootingsdebat was heden zoo goed als geen sprake meer. BS de .uitgaven in Nederland" kwam het tot een ruzie tusschen de heeren Passtoors en Nolting over Amsterdamsche arbeidersloonen in verband met de vraag of de minister bp aanbestedingen voor Indië de Nederlandsche industrie niet een beetje bevoordeelen kan. De onde quaestie dus, die regelmatig elk jaar door de heeren Pastoors en Nolting wordt uitgevochten, waarbjj de heeren, in het zuiverst Amsterdamsch voor Ketelaar om jaloersch te wordende juistheid van elkanders bewe ringen in twSfel trekken. Het liefst hadden sS gezegd»jjj liegt", maar nu de loonscpfers van den heer Passtoors in de Handelingen zjjn opgenomen, kan dat later in de dagen van het kiezersoordeel nog wel verteld worden. Die opname in de Handelingen werkte dan ook zeer kalmeerend op het verontrust gemoed van den heer Nolting. Hp zou hem nu wel krpgen Of nu de loonen te Amsterdam lager zpn dan in het buitenland, dat hield natuurlpk heelomaal geen verband met het schoone Insu- linde, dat volgens den minister koopenzouop de goedkoopste markt. Na dit ruzietje, dat de spaarzaam aanwezige leden niet weinig geamuseerd had, werden de beide andere wetsontwerpenMiddelen in Nederland en Middelen in Ned.-Indië, goed gekeurd, zoodat daarmede de geheele Indische begrooting was afgeloopen. Bleven nog de vier wetsontwerpen over, welke als het ware de bp wagens zpn van deze begiooting. Het decentralisatie wetsontwerp verschafte den heer Fock de gelegenheid om te consta- teeren, dat hp indertpd gelpk gehad heeft, dat men beginnen moest met plaatselijke raden in het leven te roepen en niet met geweste lijke raden, gelpk indertpd door den minister was betoogd. Voorts drong hp aan op spoed. Waarop Z Ex. antwoordde, dat de zaak erg ingewik keld was, de dure regeerings-commissaris, die met de voorbereiding belast is, zeer goed werk aflevert en dat later bij een Kon. besluit, nu nog bp den Raad van State aanhangig, alles haarfijn geregeld zal worden. En de primeur van dit Kon besluit kreeg de heer Fock bovendien doordat de minister hem de bepa lingen voorlas. De afgevaardigde van Rotterdam kon al weder bemerken dat hp over dezen minister geen klagen heeft, hetgeen ook zpnerzpds tpdens de beraadslagingen duideljjk bleek op prjjs te worden gesteld. Daarna werd het wetsontwerp aangenomen. De kabelovereenkomst met Frankrpk ging er zonder beraadslaging door. Wel was de minister van buitenlandsche zaken met een dikke portefeuille op het tooneel van den strpd verschenen om te helpen .verde digen", maar niemand scheen luBt in een aan val te hebhen, zoodat het bp een paradever- toon bleef. .Behandel ze met zachtheid", scheen de Kamer zeker te denken. By het beroemde stuk no 76 (het hulpplan maatregelen ter opbeuring van de economische ontwikkeling van Ned.-Indië) kwam het be kende immigratieplan nog heel even ter sprake en verklaarde de minister, in antwoord op een wensch van den heer Fock om toch vooral voorzichtig te zpn met die .Transmigratie", zooals bjj dat noemde, dat hjj met de Indische regeering er nog eens .ernstig" over denken zou. En de heer Van Kol bereed er zpn be kend stokpaardje bp, nl.invoering van een algemeen irrigatieplan. Ten slotte nog de uitgaven voor de uitrus ting en reiskosten van generaal Van Heutsz j 60.000 voor .uitrusting" en 20.000 voor .reiskosten". De heer Melchers vond dat men zich van die bedragen een zeer knappe .uitrusting' kon aanschaffen, en de f 20.000 meer bedroeg dan een le klasse biljet naar Indië. Wat de minister niet tegensprak, terwjjl hp beloofde bfi een volgende maal te trachten goedkooper uit te zpn, waarop de heer Melchers weder repliceerde, dat hp en zpn partpgenooten tegen dezen post bleven. Daarmede was Oost-Indie voor dit jaar weder ingespannen en was de beurt aan West-Indie. »De West" zou ditmaal nu eens grondig behandeld worden Anders kwam het gewoon- ïyk in behandeling als de Kamer reeds lang .ingezonken" was en meer aandacht aan spoor boekjes wydde dan aan de West-Indische be langen. Nu zou het onmiddeliyk na de Indische begroeting aan de orde gesteld worden. Dan zou er wel meer belangstelling komenEilacie wat een misrekening. Debat bpna nihilbelangstelling miniem aantal sprekers zeer gering. En toen de heer Fock dat even vaststelde wp telden 25 leden in de zaal, die zich allen zaten te vervelen begon warempel de heer De Waal Malelyt te protesteeren en te zeggen dat de Kamer wel belangstelde in de West, maar er zoo weinig over sprak omdat zp het met den minister zoo goed kon vinden Daarop antwoordde de heer Fock, dat hjj geen oogenblik twpfelde aan de West-Indische belangstelling van den heer De Waal Malefyt Meer niets. Dit was misschien het beste, wat hp nog gedurende al deze debatten gezegd had. Het was weder erg mal dat .protest" van den .leider"; en Talma en Heemskerk schudden dan ook bedenkelpk het hoofd. Het debat had dus niets om het lpf. Het was het gewone refrein.Het woord is aan den heer Van Kol.het woord is aan den minister." En wat de heer Van Kol dan mededeelde, waren meestal reisindrukken, verhalen uit de West, welke ons deden denken aan de waarde, welke de heer Van Kol b.v. als special corres pondent voor een echt Amerikaansch sensatie blad zou moeten hebben. Want welk een on geëvenaard opmerkerstalent ligt hier, uit een journalistiek oogpunt beschouwd, niet braak En welk een voortreffelpke copy moet er niet in die feiten zitten, door hem medegedeeld, als diezelfde feiten behoorlpk .aangekleed" worden Om een paar voorbeelden te noemen. In het oud mannenhuis te Bonifaoe, dat door hem bezocht was, had hp gezien, dat de .open doodkisten" in het gesticht gereed stonden. Dat vond hp allesbehalve kiesch. Maar het ware van het verhaal kan men alleen genieten als men het door den heer Van Kol hoort ver tellen. Dan komt er leven in, tot zelfB in de .open doodkisten". En dan die directeur van dat gesticht'. Die had hem gezegd, dat het verschil tusschen een Hernhutter en een katholiek hierin bestond, dat eerstgenoemde een witte jas en] een witten broek droeg, terwpl laatstgenoemde een witte jas en een zwarten broek draagt. Maar nogmaalsdat moest men hem höören ver tellen. Net als die bpzonderheden over het krankzinnigengesticht te Cura9ao. En dan al die bpzondere ziekten, waarbjj de heer Van Kol direct weet, hoe men ze genezen moet. Men krpgt de diagnose er direct bp. Als men de Josziekte heeft een .afzichteljjke huid ziekte" dan is de mediopn te Ceylon te verkrpgen. Hp weet het wel Wat aan deze West-Indische reisherinnerin gen alleen nog ontbrak was een beschrpving van de vermaarde .tambourdans" te Cura9ao. Ter completeering van de .indrukken" had dat geen kwaad gedaan. Men zietwelk een talent en hoe verkeerd de leden deden, die de West in den steek lieten. Uit het zakelpk verhandelde was alleen dit van belang, dat de minister nader over de Godden-quaestie de Amerikaan-Engelsch- man,die de phosphaat-mpnen niet wil ontginnen onderhandelt en daarvan thans nog geen mededeelingen wensckt te doen. Tegen half vier werden de West-Indische begrootingen aangenomen en besloten Dinsdag a. s. een aanvang te maken met het algemeen begrootings-debat, waarbjj dr Kuyper zeer waarschpnlpk aanwezig zal zpn. Dit deelde de voorzitter mede naar aanleiding van een voorstel van den heer Borgesius om, ingeval dr Kuyper nog niet hersteld mocht zpn, deze debatten uit te stellen. De Indische debatten zpn hiermede afge loopen. Zeer belangrjjk zondert men de Gajoe- affaire en de discussies over de Koelie-ordi nanties te Deli uit waren zp over het alge meen niet. Trouwens, de begrooting gaf er weinig aanleiding toe, want zelfs de hulpver schaffing was reeds vroeger in beginsel uitge maakt. Wel opmerkelpk echter, en dit in tegenstel ling met het vorig jaar, was de veel betere houding welke de minister maakte. Hjj bleek zpn stof tot zelfs in de kleine details geheel te beheerzchen en had dan ook geen klagen over gebrek aan vertrouwen van de Kamer. Nergens was dan ook een spoor te bekennen van oppositie. En dit brengt ons tot een tweede opmerking. Opvallend was de tegemoet komende hou ding van de socialisten met Van Kol aan het hoofd. Hp scheen met den heer Idenburg als het ware te dwepen. Geen bittere verwpten, geen hartstochtelpke aanvallen alles liep tus schen hem en den minister als van een leien dakje. De heer Van Kol was dikwpls zoo mi nistrieel als men het maar wenschen kan. En niet minder welwillend waren zpn partpgenoo ten. Het was .Excellentie" vóór en na Ons dunkt dit was een zeer opmerkelpk succes van den minister, die dan ook alles deed om de goede verhouding niet te storen. De ingebrachte klachten vonden bp hem een willig oor; een gemoedeljjk woord bracht dade- ljjk kalmte op de onrustige golven van de sociaal-democratische grievenzee als deze hoog dreigden te gaan. Het was een lust om te zien DE RIJKSPOSTSPAARBANK. Aan het thans in boekvorm verschenen ver slag van bovengenoemde instelling over 1903 is door ons het volgende ontleend De resultaten waren weder hoogst bevredi gend. In 1881 waren op 31 Dee. in omloop 22.831 boekjes en in 1903 1.035.527. Dit laatste getal was 69.094 hooger dan in 1902 en ver meerderde dus met 7.1 pet. In Zeeland waren op uit. Dec. 1881 8.2 inleggers op de 1000 zielen, in 1903 194.2, voor het rpk waren die cpfers 5.7 en 190.7. Het totaal bedrag der inlagen over het ge heele rpk bedroeg op 31 Dec. 1881 per 1000 zielen f 263.41in 1903 f 9.491.70. In 1903 werd ingelegd in 1.420.098 posten f 51.549.182.476 of 68.124 posten en f 3 975 701.56 meer dan in 1902. Het gemiddeld bedrag der inlagen beliep in 1881 f 13.10 in 1903 f 36.30. In 662.127 posten werd in 1903 terugbe taald f 46.279.859.515 of in 42,001 posten meer f 4.039.229.685 dan in 1902. In Zeeland bedroeg het saldo der in lagen en terugbetalingen op 31 December 1902 f 4.351.967.356, ingelegd werd f 2.318.121.66 en terugbetaald f 2.100.351.065. Het saldo be droeg dus op 31 Dcc. 1903 f 4.569.737.95 Op 31 Dec. 1902 waren uitgegeven 40.907 boekjes, op 31 Dec. 1903 43.388. In onze provincie bedroeg ultimo December 1903 het aantal kantoren 110, het aantal inleggers 43,388 met 58.833 inlagen ad 2.318.121.66 of een gemiddeld bedrag van f 39.40. Het aantal terugbetalingen beliep 18.615 ad f 2.100.351.066 of gemiddeld f 112,83. Het bedrag van het tegoed was f 5.622.488.19 of gemiddeld f 129.586. Uit het verslag, zegt de heer Sassen ten slotte, blpkt dat er bp voortduring in hooge mate reden blpft bestaan, om zich te verheugen over de resultaten van den zegenrpken maat regel, die ten jare 1880 door den Nederlandschen wetgever werd genomen. Dit oordeel vindt ook bevestiging in de om standigheid, dat op 1 November jl. het inleg gers-aantal was gestegen tot een cpfer van ongeveer 1.100.000, wier tegoed toen zon der den interest over 1904 ruim 1166 mil- lioen gulden bedroeg. Uit een afzonderljjk bjjgevoegd overzicht, van vergeljjkenden aard, betreffende den toe stand van de, daarin aangeduide, 6 Europeesche postspaarbanken, aan het einde van het 19de levensjaar blpktdat, èn wat het aantal boekjes, per 1000 inwoners, èn wat het ge middeld tegoed, eveneens per 1000 inwoners, aangaat, Nederland de hoogste plaats inneemt, Oost-Indië. Het bericht dat de heer mr J. L. T. Rhemrev, officier van justitie, zich bp de Tweede Kamer zou hebben beklaagd over zpn passeering bjj de benoeming tot president van den Raad van Justitie te Soerabaja, wordt door hem zeiven ten stelligste tegengesproken. Het is geheel uit de lucht gegrepen. In de Zaterdagnamiddag te vier uur in het Schuttershof alhier gehouden algemeene vergadering der vereeniging Kunstmuseum, werd door den secretaris, den heer A. C. A. Jacobse Boudewpnse, verslag uitgebracht over 1903. Uit dit verslag bJ.pkt dat in dat jaar geen aankoop van schilderpen plaats had. Het aantal leden verminderde van 65 tot 60, dat der be gunstigers van 32 tot 29. In het verslag wordt herdacht wplen de heer J. J. H. Doorenbos, als bestuurslid en oprichter en afgevaardigde der vereeniging Uit het volk—voor het volk. In zpn plaats werd ge kozen de heer mr J. J. Hepse, terwpl verder in de plaats van den heer Gerlaoh van Sint Joosland gekozen werd de heer P. Dumon Tak en in de vacature-J. A. Altorffer de heer J Lutepn. In het verslag wordt voorts herinnerd dat het Museum in 1903 werd bezocht door 49 personen, een zeker niet druk bezoek, waaraan de ongelukkige ligging van het gebouw niet vreemd zal zpn. De strpd tegen het vocht werd voortdurend voortgezet, hetgeen intussohen niet heeft kun nen beletten dat enkele schilderpen te lpden hadden. De rekening over 1903 toont een goed slot van 2918.49. Door het bedanken voor de benoeming tot bestuurslid door den heer J. G. Meinesz bleef in 1903 de plaats van den heer A. Y. A. Looyen open. In deze vacature werd thans voorzien door de verkiezing van den heer P. Dumon Tak. In de vacature-P. Dumon Tak, die aan de beurt van aftreden was, werd gekozen de heer J. A. Zip. J* Bp dit bericht meenen wjj eene enkele op merking te moeten maken. Toen Zaterdag middag die Vereeniging hare algemeene vergadering in het Schuttershof hield, vervoegde onze verslaggever zich daar met verzoek te worden toegelaten. De voorzitter had daartegen echter be zwaar. De bpeenkomst was niet publiek. Men zou wel een bericht zenden wanneer er iets te publiceeren viel. En zie in een paar bladen, die steeds uit een en dezelfde bron worden bediend, las men des avonds van dien dag eene mededeeling uit het verslag, op die vergadering uitgebracht. Waar, naar ons gebleken is, een der andere bestuursleden, op die vergadering aanwezig, daartoe heeft meegewerkt, is de houding, tegen over ons aangenomen,eenigszins onverklaarbaar en te zonderlinger waar het hierbp eeneMiddel- burgsche instelling betreft, voor de ingezetenen van veel meer belang dan voor de buiten onze gemeente wonenden, terwjjl ook de Vereeniging zelve meer behoefte heeft aan hun steun en aan bekendmaking in een locaal blad van den toestand van het Museum. Hoe het zp in elk geval ware het zeker gewenscht dat het bestuur of de algemeene vergadering van deze Vereeniging een besluit nam omtrent het publiceeren in de bladen, in welken vorm en op welk tpdstip, opdat er in deze niet meer verwarring heersche. Naar wp vernemen, zal eerstdaags alhier eene vergadering van fabrikanten worden ge houden, teneinde te overwegen gezamenlpk te protesteeren tegen eventueele inspecteurs van den arbeid, die geen vakkennis hebben en hun taak eenzpdig opvatten, waaruit voor den fabrikant een toestand geboren wordt, die on houdbaar is Men zie, onder de rubriek Rechtzakende uitspraak van den Goeschen kantonrechter in een zaak, die tot bovenbedoelde vergadering aanleiding geeft. De fourier Goetheer en de sergeant San- derse, beiden van het 2e bataljon 3e regiment infanterie te Middelburg, worden, respee tieveljjk op 15 en 30 December a. s., ingedeeld bp het nieuw op te richten 3e bataljon van het le regiment infanterie, dat te Assen in garnizoen komt. Të Borsselen zpn dit najaar verscheept 3.268.200 K.g. suikerbieten Verleden jaar bedroeg het cpfer 4.653.402 K.g. In 1902 3.761.975. In 1901 7.168.627 K.g. De mindere uitvoer van bieten werd vergoed door meerdere verscheping van aardappels. In de laatste drie maanden werden daarvan ruim 18.000 hectoliter ingeladen. Aan het station te A x e 1 is thans de aanvoer van bieten geëindigd. Aangevoerd werden ongeveer 13.000.000 K. G. In de Zaterdagavond te Colpnsplaat gehouden vergadering van het departement »Noord Beveland" der Maatschappij tot A ut van Algemeen zpn met algemeene stemmen op één na tot candidate» voor het lidmaatschap van het hoofdbestuur gekozen mej. E. S. Bientait en de heeren mr G. Jannink en J. C van den Berg. Daarna trad als spreker op de heer Croïn uit Dordrecht met het onderwerp: Eene causerie over Rusland en Japan. In eene keurige rede wees spreker op de ontwikkeling van het Japansche volk, gaf een kjjkje in zpn leven en werken en zpn vooruitstrevenden geest en toonde aan op welk een hoogte Japan zich thans verheft. Verder werd de verdorven toestand van het Russische rjjk geschetst en hoe dit reuzen rpk nog voor een gedeelte verkeert in den nacht der onwetenheid en der barbaarse hheid. Men meldt ons uit Zierikzee: De centrifugaalpomp in het vernieuwde deel van het stoomgemaal Schouwen is plotseling na een paar dagen achtereenvolgende malen defect geraakt, waardoor nog slechts met de oude machine, 't scheprad, kan gewerkt wor den. Reeds zjjn eenige werklieden uit Am sterdam overgekomen om het gebrek op te sporen en te herstellen. Te Axel werd Vrpdag morgen nabp een met water gevulden put een fiets en 8on pet gevonden. De vinder, meenende dat een onge uk moest zpn gebeurd, begaf zich met deze voorwerpen naar den commandant der mare chaussee aldaar. Den volgenden morgen kwam de eigenaar, een persoon uit een naburige gemeente, opdagen, hp had naar alle waar- schynlpkheid de voorwerpen in een abnormalen toestand achtergelaten. Naar men ons meldt, heeft prof. De Koek die onlangs in het jachtveld onder Z a a m s 1 a g bp ongeluk werd aangeschoten, zich naar Parps, begeveD, om zich aldaar onder geneeskundige behandeling te stellen. Een hagelkorrel no 2 welke tot achter in een der oogen is doorge drongen, is daaruit niet verwyderd kunnen worden. Uit Groede schrpft men ons Vrpdag trad in de gewone vergaderzaal van het A'Wsdepartement, alhier op als spreker vanwege het Hoofdbestuur, de heer dr Van der Meulen van Bergen op Zoom met het onder werp »Nicolaas Beets als dichter en schrpver." De spreker, een oude bekende op onze volks voorlezingen, boeide ook ditmaal zpn gehoor in hooge mate. Met eene pakkende causerie over advertentiên in couranten in den trant van dr Laurillard en de voordracht van een paar gedichtjes hield de spreker het overige van den avond het belangstellend opgekomen publiek bezig. 't Was een aangename avond, vol littera- risch genot. Jammer dat nog zoovelen van die zoo nuttige byeenkomsten wegblpven, zoovele die waarlpk wel eens zoo'n opfrissching van den geest konden gebruiken De in den nacht van 28 op 29 September gestolen twee koeien van mej. de wed. Albregfs te Sluis zpn door de politie te Cockelaere (bp Thourout) opgespoord bp een zwager van den thans in hechtenis genomen M. H en zullen spoedig op hun ouden stal zpn. In hoever verband bestaat tusschen den gepleegden diefstal bp dhr. J. Baas en de nog tot nu toe onopgeloste diefstallen in de omge ving van Sluïs, kan de justitie wellicht tot klaarheid brengen. Arrondissements-Rechtbank te Middelburg. Bp bevelschrift van die rechtbank is naar de openbare terechtzitting verwezen de zaak tegen P. H. T., oud 19 jaar, kantoorklerk, ge boren en wonende te Vlissingen, thans in hechtenis te Middelburg, ter zake dat hy te Vlissingen op het kantoor van de firma Tspping en Spindler, met het oogmerk van wederrechterlpke toeëigening, heeft weggeno men op of omstreeks 84 Juli 1904, op of omstreeks 7 Augustus 1904 en op of omstreeks 20 Augustus 1904, telkens een Engelsch bank biljet ter waarde van 5 pond, welke bankbil jetten toebehoorden aan bovengenoemde firma, althans aan een ander dan aan hem beklaagde. Aan den beklaagde is de heer mr J. de Witt Hamer, advocaat te Goes, ambtshalve als ver dediger toegevoegd. Kantongerecht te Goes. Heden werd uitspraak gedaan in de veel besproken zaak tegen S. v. d. Pepl, directeur van La Vitesse, fabriek voor houtbewerking, beschuldigd dut hjj, door enkele machinerieën in die fabriek niet behoorlpk te voorzien van toestellen ter voorkoming van ongelukken, de voorschriften der Veiligheidswet heeft over treden, wat door den adjunct-inspecteur van den arbeid, bp een vjjftal machines in die fabriek, was geconstateerd. Hjj werd veroordeeld tot 2 geldboeten ieder van f 5 en wel a voor het niet aanwezig zpn van hot spouwmes, bjj een zaag in de fabriek en b voor de niet beveiliging van het rader werk aan de kraari bjj de Vest, waarmede boomen opgetrokken worden. Van de 3 andere feiten is hp vrjjgesproken. De eisch was, voor 5 feiten, 5 geldboeten ieder van 25. De heer V. d. Pepl gaat niet in hooger be roep. Hjj ontving van een twintigtal fabri kanten, zoowel uit Zeeland als uit Holland, betuigingen van adhesie in zjjn krachtig ver weer en protest tegen het optreden van een ambtenaar bp de arbeidswet. 1>E EINDEXAMENS AAN HET GYM NASIUM TE DOETINCHEM. Het uitvoerig rapport is verschenen aan den raad der gemeente Doetinchem, uitgebracht door de commissie van enquête over de gym nasium-kwestie. Ten aanzien van den rector dr K. G. P. Schwartz komt de commissie tot de conclusie dat als bewezen kan worden aangenomen, dat dr Schwartz zich hoogst onbehoorlpk gedraagt in de klas en dat door hem oneerlpkheden van meer of minder belang zpn gepleegd. Om de verklaringen van verschillend^ met name genoemde lieoren groepeeren zic'i

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1904 | | pagina 1