W oensdag 30 November. Uit Stad en Provineie. N°. 283. 147® Jaargang. 1904. Middelburg 29 November. De Oorlofcsbegrooting. BENOEMINGEN, ENZ, MlftDËLBIJHfiSCIIK Deze courant verschijnt d a g e 1 ij k s met uitzondering van Zon- en Feestdagen. Prijs, per kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor alle plaatsen in Nederland franoo pp., 2. Afzonderlijke nummers kosten 5 cent. THERMOMETER EN VERWACHTING. 29 Nov. 8 u. vm. 48 gr., 12 u. 44 gr., av. 4 u. 45 gr. F. Verwacht: zwakke wind, betrokken lucht, weinig verandering in temperatuur. Advertontiën20 cent per regel. Geboorte-, dood- en alle andere familieberichten en Dankbetuigingen van 1—7 regels 1.50; elke regel meer 20 cent. Beolamos 40 cent per regei, ffroote letters naar de plaats, die zij innemen. Tot de plaatsing van advertentiën en reclames, niet afkomstig uit Zeeland, betreffende Handel, Ny verheid en Geldwezen, is uitsluitend gerechtigd het Algemeen^ Advertentie-Bureau A. DB IiA MAR Ai„ N.S. Toorbnrgwnl 360, Amsterdam, »De steeds klimmende eischen, aan 's Ryka schatkist gesteld, zonder daaraan geëvenredigde staging der inkomsten, maken het ten plicht, elke niet dringend noodzakelijke uitgave te verdagen en op aanvulling der middelen be dacht te zijn". Deze zinsnede uit de jongste troonrede schijnt den minister van oorlog voor den geest gestaan te hebben bjj het samenstellen der oorlogsbe- grooting voor 1905. Terwjjl toch voor eenige met name in de memorie van toelichting genoemde onderwerpen ruim 6 ton meer moest worden aangevraagd dan voor het loopende jaar is toegestaan, is de minister »door de uit gaven voor andere onderwerpen zooveel moge lijk te beperken er niettemin in geslaagd eene ontwerp-begrooting aan te bieden, waarvan het eindcjjfer" eenige millioenen lager is dan de som die voor den dienst van 1904 werd toegestaan, zal men denkendoch dan heeft men het mis. Wellicht zou zonder de jongste troonrede-klacht eenige millioenen meer ge vraagd zyn, maar de minister is er nu «niet temin in geslaagd om ^slechtej 212.644 meer te vragen dan voor 1904 werd toegestaan. Dat noemt men aan het departement van oorlog zuinigheid betrachten en »bet ten plicht maken elke niet dringend noodzakelijke uitgave te verdagen." Ja, en bleef het daarbj) nog maar doch op meer dan eene plaats in de memorie van toelichting leest men, dat de aanvragen, die nu nog achterwege gelaten zjjn om de eene of andere reden, den minister wellicht aanlei ding zullen geven, .daarop te zjjner tjjd nader terug te komen en voor zooveel noodig een voorstel te doen tot verhooging van deonder- werpeljjke begrooting." De bezuiniging, waarin de minister .niette min geslaagd is", bljjkt achteraf dus slechts een zeer tjjdeljjk karakter te dragen. De achter wege gelaten aanvragen wjjzen met vrjj groote zekerheid er op, dat in den loop van het jaar nog suppletoire aanvragen zullen worden gedaan, die te zamen niet minder zullen zjjn dan de in het loopende jaar toegestane ver hoogingen. De beperking van de uitgaven voor de onderwerpen, waarop bezuinigd wordt, is dan ook eenvoudig een uitstel van executie. De begrooting is, zooals in het voorloopig verslag der Kamer terecht wordt opgemerkt, >op kunstmatige wjjze laag gehouden door allerlei uitgaven, waarvan bjj de regeering vaststaat dat zjj zullen moeten geschieden, niet reeds dadeljjk te doen maar nog voor kortoren of langoren tjjd uit te stellen." Het eindcjjfer, dat nu ruim 27 millioen be loopt, zal dan ook met de suppletoire bedragen dertig millioen gulden overschrijden. Bedenkt men nu, dat straks, als de dure legerorgani- satie geheel in werking is, andermaal het bndget voor oorlog met een of meer millioen zal stygen. dan is het voor het Nederlandsche volk meer dan tjjd om te vragenwaar moet dat heen? Geld voor sociale hervormingen, die iets kosten, is er niet. Hoe lang wachten onze minderbedeelden niet op aUerlei wettelijke maatregelen, waarvan dr Kuyper in 1891 al zeide, dat zjj geen dag en geen nacht meer konden wachten. Arbeiderspensioneering is dringend noodig, tal van verzekeringswetten eischen veel geld, en, terwjjl de woning- en gezondheidswet ongeveer geljjk met de leger- wetten in het Staatsblad zjjn verschenen, is voor de uitvoering dezer sociaal-hygiënische wetten geen geld beschikbaar. Onze sociale wetgeving is meer dan achterljjk. En toch is de plaat niet onjuist, waarop het bekende ezeltje geteekend Btaat met de beide militaire ministers, die, zooals één hunner volgens het onderschrift zegt, .altjjd genoeg van den gouden regen kunnen krjjgen, al is deze ook nog zoo schraal". Het is niet onmo gelijk, dat, nu minister Ellis geld voor een pantserschip bjj suppletoire begrooting zal vragen, de totale uitgaven voor .Oorlog" en .Marine" ongeveer vijftig millioen gulden zullen bedragen. Waar moet dat heen? Het is nog niet alles. .Onzs hooge defensie uitgaven zouden nog eene lichtzjjde hebben indien men tevreden kon zjjn over hetgeen met de vele millioenen werd bereikt en de overtuiging mocht koesteren, dat 1s land weer' baarheid daardoor wordt bevestigd of althans maar verhoogd. Naar de meening van vele leden echter ontbreekt zelfs deze lichtzyde en maakt dit het feit, dat zoo hooge uitgaven moeten worden gedaan, nog dubbel verdrietig." Aldus wordt in het voorloopig verslag geklaagd •ver de waar, die het Nederlandsche volk voor zjjn vele milioenen ontvangt. En terecht. Nie mand, ook de minister van oorlog niet, zal kunnen volhouden, dat onze onafhankelijkheid en neutraliteit met het tegenwoordige leger, dat zelfs na de uitbreiding nog maar 66000 man infanterie zal tellen, zjjn gewaarborgd. Tegenover welke mogendheid, die ons bestre den of onze neutraliteit schenden wil, kunnen wjj met onze geringe weermacht pal staan .ImmerB zoo zeggen de .vele leden" in het voorloopig verslag meer terecht kan een leger slechts dan sterk en deugdelyk zjjn, wan neer het steun vindt in het volk en het volk medeleeft met zjjn leger". Eerst wanneer heel het volk in staat is voor zjjne onafhankelijk heid en neutraliteit te strjjden, zal onze weer macht in staat zjjn om ook den machfigsten vjjand ontzag in te boezemen. Een volksleger zal daarvoor noodig zjjn. .Maar in de rich ting van een volksleger stuurt de regeering niet", zegt het voorloopig verslag, »zjj schjjnt slechts heil te zien in eene .staande armee", geljjk het heet in de memorie van toelichting." Generaal Bergansius het was bekend is militarist van den ouden stempel en wil van een volksleger niet weten. Zelfs heeft hjj bljjk- baar den minister-president van diens vroegere liefde voor een volksleger bekeerd Alleen wanneer de volksvertegenwoordiging met klem zou aandringen op maatregelen, die tot een volksleger leiden, kon verwacht worden dat dr Kuyper het aloude gezegde .oude liefde roest niet", zou waar maken. Maar zooveel ruggegraat zal er bjj deze kudde-achtige meer derheid niet te vinden zjjn. eene toepassing van het recht van enquête door de Tweede kamer". Het gaat eenvoudig niet langerjaarljjks stjjgen de militaire uitgaven en allerlei soci ale hervormingen moeten achterwege bljjven, omdat er geen geld is. Moge het de kamer gelukken, den minister tot de instelling eener staatscommissie te bewegen en moge de mi nister erin slagon een dergeljjke commissie uit bekwame, deskundige, onafhankeljjke man nen saam te stellen, die, met eeno ruim verstrekte bevoegdheid, in staat zullen bljjken te zjjn om hier te doen wat noodzakeljjk is een arbeid, ten goede komende aan heel het land en heel onze defensie. V. D. Is men al van burgeljj ken kant niet tevreden met de tegenwoordige richting van het de partement van oorlog, niet minder is in het leger zelf de ingenomenheid verre te zoeken. In het voorloopig verslag wordt met kennis van zaken gezegd, dat .in het leger onder de officieren zoowel als onder het kader en de minderen een zekere geest van malaise en lusteloosheid heerscht. Het kader voelt over het algemeen weinig voor den dienst en zoekt veelal ten spoedigste zjjn heil in burgerbe trekkingen. En onder de officieren, voorname lijk onder de jongeren, die praktisch met de troep in aanraking komen, worden er steeds meer gevonden, die meenen, dat men hier te lande niet op den goeden weg is". Ook in de pers komen meermalen uitingen over den geest in het leger voor, die op bestaande ontevre denheid wjjzen. Niettegenstaande de vele millioenen, welke .Oorlog" behoeft, ontvangt het Nederlandsche volk geen waar voor zjjn geld en heerschen in het leger zelfs malaise en lusteloosheid, ja zelfs ontevredenheid. Nogmaalswaar moet dat heen Het kan niet zoo bljjven doorgaan. Elk jaar stjjgen de uitgaven, onze weerkracht neemt niet in verhouding toe, de geest in het leger wordt slechter. Er moet raad geschaft worden en met het voorloopig verslag meenen wjj op eene staatscommissie te moeten aandrin gen. Eene staatscommissie, die echter niet alleen zal hebben te onderzoeken, of er te bezuinigen valt, en zoo ja, waar en op welke wjjze, maar die ook een enquête naar de le gertoestanden instelt en dus zoowel voorstel len van financieelen aard als voorstellen be treffende de richting van het defensiewezen en de organisatie zal moeten indienen. Zjj zal ook de oorzaken van malaise, lusteloosheid en ontevredenheid moeten nagaan en maatre gelen voorstellen, welke beoogen dien minder gewenschten geest uit het leger te bannen. Het is begrypelyk, dat de minister, wellicht hierin gesteund door de hooge legerautoritei- ten, van eene dergelijke commissie niet weten wil. Het heet dat zjj de taak zou overnemen, welke op de legerautoriteiten rust en het zou ook jammer zjjn als dit argument bleef rustenniet zou overeen te brengen zjjn met het gezag, dat aan die autoriteiten toe komt. Men vreest bljjkbaar de enquête. Nu is dat allerminst te verwonderen. Het militaire huishouden is zeer duur en wonderljjk inge wikkeld ingericht. Een onderzoek door be kwame, deskundige mannon zou hier tal van misstanden aan het licht brengen, die men liever in het donker wil doen bljjven Zoo zou b. v. een nauwgezet onderzoek naar de meermalen uitgesproken meening, dat onze genie zeer duur en dikwjjls zeer onpraktisch bouwt, geen schitterende resultaten voor de militaire bouwkundigen opleveren. Een on. derzoek naar de omslachtige administratie zou vele zaken aan het licht brengen, die evenmin aangenaam zouden zjjn. Gelukkig komt de aandrang om eene der- geljjke commissie in te stellen, van verschil lende zjjden. En men laat het niet bjj een aandringen, maar is zelfs van oordeel dat, .zoo de minister mocht bljjven volharden bjj zjjne weigering om de meervermelde commissie in te stellen, hier ernstige overweging verdient KORTE MEDEDVCEIilN GEN VERGADERINGEN. De alg«meene vergadering der patroons» vereeniging Boaz heeft het bestuur gemachtigd in beginsel sympathie te betuigen met het tariefontwerp. Er bleken echter, wat sommige artikelen betreft, nog al bezwaren te bestaan, 't Referaat over de arbeidswet van mr, C. W. Wormser luidde gunstig voor 't ontwerp. Ook daar rezen echter eenige bedenkingen. Op voor stel van den heer Talma werd besloten, dat het bestuur binnen den kortsten tjjd van de leden materiaal zou trachten te verzamelen, om dan, onder medewerking van mr. Wormser, die getoond heeft de wet goed te kennen, met een doorknede memorie bjj de regeering te kunnen komen, voordat deze haar memorie van antwoord inzendt. Daartoe werd besloten, nadat nog de opmerking was gemaakt, dat het dan wenscheljjk is, om de bezwaren uit het oogpunt der patroons te noemen en niet, zooals bjj dit debat was geschied, uit dat der arbeiders. Een poging van een der leden, mr A. Slob, aan de verslaggevers van vrjjzinnige bladen den toegang te ontzeggen, omdat zjj de opmerkin gen, ter vergadering gemaakt, tegen het ministerie zouden kunnen uitspelen, vond krachtige bestrjjding en werd ten slotte met op 3 na algemeene stemmen verworpen. De voorzitter bracht zelfs lot aan ds objectiviteit van de verslaggevers der liberale bladen. Beide naamlooze vennootschappen zjjn aan gegaan voor 29 jaar, De eerste heelt ten doel het vervoer van passagiers, goederen en vee, benevens het slepen van schepen tusschen Vlissingen, Mid delburg, Dordrecht, Gouda, Amsterdam en Zaandam, en het kapitaal bedraagt f 10.000, dat volteekend is. De tweede bedoelt het vervoer van passa giers, goederen en vee, benevens het slepen van schepen tusschen Vlissingen, Middelburg, Dordrecht, Utrecht en Amsterdam en terug over Gouda. Het kapitaal bedraagt f 20.000 en is eveneens volgestort. Van beide vennootschappen is directeur de heer Douwe de Vries Sr te Middelburg. Bjj kon. besluit is de met verlof in Europa aanwezige le- luit. der art. van het leger in N.-I. H. E. Vis- scher, ter zake van lichaamsgebreken, eervol uit den militairen dienst ontslagen, met toe kenning van pensioen. Deze week verleenen de ministers van ma rine en van koloniën geen audiëntie. Morgen (Woensdag) avond houdt de Vrij zinnig Democratische kiesvereeniging te M i d d e 1- b u r g eene belangrjjke vergadering. Daarin zal een der kwesties van den dag de Onderwjjsnovelle besproken worden, na eene inleiding door den heer L. A. E. van der Ley. Aan belangstelling zal het zeker niet ont breken, waar het zulk een gewichtig vraag stuk geldt. Maar wjj meenen toch goed te doen met er aan te herinneren en even erop te wjjzen dat de vergadering in de Kegelbaan der sociëteit De Vergenoeging gehouden zal worden en te acht uur aanvangt. M Vrjjdag 23 December zal voor de arr. recht bank alhier behandeld worden de zaak tegen C. W. 23 jaar, boerenknecht, geb. te Arnemui- den en wonende te Oost- en West Souburg, thans gedetineerd in verband met den te V 1 i s- s i n g e n gepleegden moord op den landbouwer Stroo. In deze zaak zullen zes getuigen worden gehoord, waaronder twee tevens als deskundi gen. Den zelfden dag zullen zich te verantwoor den hebben L. G v. W., 37 jaar, werkman, en H. M., 26 jaar, slachter, beiden gedetineerd, beklaagd van diefstal van vier runderen uit een weide onder Sluis. In deze zaak komen drie getuigen voor, Bjj de heden plaats gehad hebbende ver kiezing voor zes leden van de Kamer van koophandel en fabrieken alhier werden uitgebracht 41, alle geldige, stemmen. Herkozen werden de aftredende ledon, de heeren P. A. Verhuist met 41, W. J. Sprenger met 38, H. Boasson met 40, C. Boudewjjnse met 40, C. M. Ghjjsen met 38 en E. A. C. F. Mes met 39 stemmen. Buitendien werden nog uitgebracht op de heeren L. W. Hildernisse en W. J Verhulst ieder éen stem. In bjjvoegsels tot de St.-Ct. no. 280 zjjn opgenomen de akten tot oprichting van de naamlooze vennootschappen Middelburgsche schroefstoombootdienst Annie I en Annie II, te Middelburg. Met ingang van 1 December a. s. is de kommies te water 2e klasse P. H S. Fröburg t» Vlissingen (haven) bevorderd tot kommies te water der eerste klasse. Zooals nog in een deel der oplaag van ons vorig nommer werd gemeld, is op 'eon- activiteit gesteld, buiten bezwaar der schatkist, kapitein J. Struycken, van het 3e reg. infanterie. Het is voor een liefhebberytooneel een heele durf om Het Goudvischje door Van Nouhujjs in studie te nemen en voor het voetlicht te brengen. De Goesche tooneelvereeniging Onderling kunstgenot heeft dit gedaan en getoond dat zjj krachten bezit om zich aan zulke hooge eischen te wagen. De uitvoering van genoemd dramai die Maandagavond in de Prins van Oranje plaats vond, had veel succes. Het bljjspel in een bedrjjf De Schoolrijdster vanEmilPohl, dat er op volgde en los en vlug werd afgespeeld, verdiende ook den warmen bjj val, die eraan deel viel. Ter afwisseling gaf De Symphonie eenige mu zieknummers ten besfe. Het publiek, dat in grooten getale aanwezig was, waardeerde ook deze medewerking De zustervereeniging Nut en Genoegen te Kattendjjke, die was uitgenoodigd, gaf door hare komst bljjk van waarde ering. Zondagmiddag onder kerkt yd is te Krabbendyke, torwjjl eenige kinderen boven aan het spelen waren, brand ontstaan in een winkel. Huis en inboedel gingen bjjna geheel verloren. De schade wordt grootendeels door assurantie gedekt. Het naast de woning gelegen perceel kon behouden bljjven. De pogingen der brandweer om het bran dende perceel te blussohen, moesten, wegens watergebrekgestaakt worden. Ongeveer tegenover den veerdam aan den Orwusfpolder (Camperl and) is de vo rige week een oeverafschuiving ontstaan, die by een breedte van 48 meter een inscharing van 18 meter bleek te hebben. te leggen van de dikte afmeting der boomen, om daaruit te kunnen opmaken welke boomen ryp zyn om te worden gerooid. In de Maandag gehouden zitting van den gemeenteraad van T h o 1 e n werd het voorstel-Moelker, om 80 boomen van de ge meente-wandeling te rooien, waarover in de vorige vergadering de stemmen staakten, met 6 tegen 4 stemmen verworpen. Op een verzoek van bewoners van perceelen naby de plantage, om eenige hinderlyke boomen op te ruimen, werd de beslissing aangehouden. Ook werd aangehouden de beslissing op een verzoek van den onderwyzer Hekkert, om zyn belooning voor het geven van teekenonderwys te verhoogen. By de bespreking bleek dat adressant 0.27 per lesuur geniet, terwyl het minimum van de belooning voor herhalings- onderwys is gesteld op f 0.6per lesuur. Burg. en weth. stellen voor de bezoldiging te brengen van f 50 op J 100 'sjaars. De heer jhr Van Vredenburgh vroeg waarom eenzelfde verzoek van den onderwyzer Van Dyke, den voorganger van den heer Hekkert, was geweigerd, waarop de voorzitter zeide in de volgende vergadering daarop te zullen te rugkomen. Ingewilligd werd het verzoek van den ge meente-klokluider, om het loon voor het luiden van de klokken by begrafenissen te brengen van f 0.60 op 1. Burg. en weth. verzochten den heer Holle stelle om zyne denkbeelden te ontvouwen omtrent de bestemming van de veldwachters woning, welke hy in de vorige vergadering ongeschikt noemde. De heer Hollestelle gaf in overweging den veldwachter een betere woning te verschaffen en zyn tegenwoordig woonhuis te verhuren aan een kleiner gezin of te verkoopen. Burg. en weth. zegden overweging van dit denkbeeld toe. Ingekomen was het advies van den rjjks- tuinbouwleeraar aangaande middelen tot be- stryding van den iepen-spint-bever in de boomen der gemeente-wandeling. De aange geven middelen zullen te zyner tyd worden aangewend. By de rondvraag sprak de heer Hollestelle de wenschelykheid uit dat den opzichter der wandeling worde opgedragen een register aan De Vlaamsche Gazet meldt: De Kamer van Koophandel te Neuzen heeft de tusschenkomst van die te Antwerpen ge vraagd, om een verlichte en luidende boei te bekomen in de pas van Neuzen en vlak vóór Breskens. Het bureel heeft zich in betrekking gesteld met het marine-wezen en kan mededeelen dat de regeering der Nederlanden eerlang, op hare kosten zulk een boei te Neuzen zal plaatsen, dat de beide regeeringen het eens zyn, dat ar geene reden bestaat om er een in 't zicht van Breskens te leggen, doch dat er een zal ge plaatst worden injde Wielingen, bekostigd door het Belgisch staatsbestuur en geplaatst door dat der Nederlanden. Uit Y zendyke schryft men ons In de Maandag gehouden raadszitting maakte de heer Hendrikse, na het voorlezen der notu len van de laatst gehouden zitting, de op merking dat de wethouder Calon zich vergist had toen hy beweerde dat wylen zyn vader ƒ2500 geschonken had voor de oprichting der R. C. bewaarschool. Dit was voor de bijzondere school, wyi toen hoegenaamd nog geen sprake was van eene bewaarschool. En die gift heeft naderhand grootendeels gediend tot afkoop van den kerkelyken hoofdelyken omslag voor den schenker en zyne kinderen. De heer Calon beaamde dit en de heer Carpreau voegde er aan toe dat het niet 2500 maar 1300 ge weest was. De uren voor het ontvangen van aangiften voor den Burgerlyken Stand werden bepaald van des voormiddags 9 tot 12 uur op werk dagen en van 9 tot 91/a ure op Zondagen en christeiyke feestdagen, ter gemeente-secretarie. Eene verordening tot het heffen van ver gunningsrecht volgens art. 72 der drankwet werd vastgesteld op den bepaalden voet, zoodat de kleinste tappery evenveel zal moeten bly ven betalen als de grootste loealiteithouder, wat d# heer Hendrikse eene onbillykheid in de nieuw* wet noemde, waarmede voor het platteland geen reaening is gehouden. Hy hoopte echter dat door een beter toezicht op den clandesti- cen drankverkoop de vergunninghouders min der redenen tot klagen zullen hebben dan thans het geval is. De voorzitter zeide tegen 1 Mei 1905 streng toezicht toe. De begrooting voor 1905 werd op verzoek van Gedeputeerde Staten herzien en opnieuw vastgesteld. Omtrent den grond van De Jaeger, reeds in twee zittingen besproken, werd andermaal ge discussieerd. De heer Carpreau bleef zyn meening handhaven dat de raad niets met de zaak te maken heeft en de beide wethouders hem hebben verklaard er buiten te staan, zoo dat de burgemeester, heeft hy verlof tot bouwen gegeven, daarmede zeer onvoorzichtig gehandeld heeft. De heer De Jaeger, een broer van den be trokkene, was van oordeel dat, als de burge meester daarmede in zyn kwaliteit heeft ge handeld, de gemeente wel degelyk verantwoor- deiyk is. De heeren Leenhouts en Hendrikse waren voor minneiyke schikkingde kwestie van den put aan het Molentje, die de gemeente honderden guldens heeft gekost, lag dien heeren nog versch in het geheugen. De hoer Carpreau was wel tot schikking te vinden, maar niet tegen den ongehoord hoogen prys van f 3 per M5. f 1.25 was zyn inzien* meer dan genoeg. Met algemeene stemmen werd daartoe be? sloten. De heer De Jaeger hield zieh buiten stemming Nadat de agenda was afgehandeld, vroeg de beer Hendrikse den voorzitter of het waar is dat hy den verkoop op Zondag op de openbars straat van Aelandia en van de Maldeghemscht Couranten heeft verboden, en zoo ja, op wel ken grond De voorzitter zeide dien verkoop te hebben verboden op grond van de Zondagswet en omdat men, laat men den verkoop van genoemde bladen to?, gevaar loopt dat ook De Toekomst zal worden gecolporteerd. »'t Doet er niet toe", viel de heer Carpreau hem in de rede»ik ben voor volstrekte vrg^- beid en tegen alle censuur, want dan moesten ook de Nieuw Malthusiaansche geschriften, die de meisjes elkander laten lezen, door den bur gemeester gecensureerd worden en men kan van zoo'n ambtenaar toch niet vorderen dat hy alles naspeurt." «Pardon,repliceerde de heerHendrike»ik ben niet tegen den verkoop van alle dag- en weekbladen maar wel tegen de schandaal-ool- portage; en aan het tot stand brengen van eene Verordening dtórop zal ik gaarne mede werken 1" De heer Leenhouts, die het gevoelen van

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1904 | | pagina 1