Dinsdag 29 November. I II Uit Stad en Provineie. N°. 282. 147° Jaargang. 1804. mi, Kameroverzicht 1Z. Middelburg 28 November. ENZ BENOEMINGEN; |ote Lats- Iterjj lliek den |Nog stie- izjjn b, na Deze courant verschijnt d a g e 1 ij k s met oitzondering van Zon- en Teestdagen. Prjjs, per kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor alle plaatsen in Nederland franco pp., 2. Afzonderlijke nummers kosten 5 cent. THERMOMETER EN VERWACHTING. 28 Nov. 8 u. vm. 41 gr., 12 u. 44 gr., av. 4 u. 43 gr. F. Verwacht: zwakke wind, betrokken lucht, mist, weinig verandering in temperatuur. Advertentiën: 20 cent per regel. Geboorte-, dood- en alle andere familieberichten en Dankbetuigingen van 17 regels 1.50; elke regel meer 20 cent. Beolames 40 cent per regef, Groote letters naar de plaatB, die zij innemen. Tot Handel. A. DE Zeeland, betreffende Advertentie-Bureau Zitting van Zaterdag. In de algeloopen week is in de Kamer veel geredeneerd over dat pjjnljjke woord«inzin king," om eens met den beer Van Karnebeek te spreken, die bljjkbaar van «inzinking" even min gediend is als van automobielen en wer kelijk begon te bibberen en te beven tjjdens zjjn protest tegen die «inzinking", zoodat alleen de vele teugen uit bet glaasje water hem nog op de been hielden. Had dr Kuyper Donder dag den invloed van dat rare woord op dien geachten afgevaardigde kunnen waarnemen, dan voorzeker had hp toenmaals misschien als een gewoon mensch van «achteruitgang" ge sproken «Inzinking", wat is dat nu ook voor een woord Welnu, waar zooveel over werd geredevoerd, datzelfde verschijnsel viel heden in de Kamer te constateeren. De Kamer zeli was «inge zonken". Zelfs geen tweede Oajoe-expeditie zou in staat geweest zjjn haar heden uit die inzinking op te heffen. Het was een inzinkig veel dieper dan die van Java; maar gelukkig een zoodanige dat de heer Van Karnebeek er ten minste nog een rustig dutje bjj kon doen. Een sluimering waarnaar de heer Van Alphen met jaloersche blikken zat te kjjken, totdat ook hjj langzamerhand eindelijk kalm «inzonk". En om deze beide schoone slapers heen hing een zware nevel van grijze verveling en doffe uitputting, welke op de vergadering loodzwaar nederdrukte. Lusteloos hingen de enkele ge trouwen in hun banken; de sprekers konden voor stoelen en tafels oreeren; èn de minister èn de voorzitter schenen elkander telkens met de oogen te vragen of het nog geen tjjd werd om de zaak maar te sluiten. Het was een troosteloos gezicht, die Kamer zitting van heden. Aan de «orde" was de Indische begrooting. Maar wie bekommert zich nog over de «Indische begrooting" na vier dagen debat, na 27 redevoeringen en 20 sprekers aange hoord te hebben? En dan nog wel op een Zaterdag Ja, dat was de quaestie. De Zaterdag, die maakt aan alles een eind. Niet alleen aan de geheele wereldschepping maar ook aan de belangstelling, welke de Kamer voor zaken, aan de «orde" gesteld, kan hebben Onver schillig of het Indië of Nederland geldt. Geen beter middel om de bron van Kamerwelsprekend heid kalmer te doen vloeien dan dezehoudt zitting op Zaterdag. Alleen reeds de mededee- ling is soms in staat haar geheel te doen stoppen. En zoo was het nu ook heden gesteld. Wel geteld, waren er soms niet meer dan tien leden in de zaal present. De rest afwezig of in de koffiekamer. De Roomsche trekvogels waren meest naar het Zuiden gevlogen. De muschjes, de sjjsjes, de vinkjesallen waren op stok. Slechts Nolens en Kolkman, condor en adelaar, waakten voor de veiligheid van de heilige veste. En het kleine grut in den calvinistischen hoek was al evenmin op zjjn post. Waar was de dierbare ds Brummelkampwaar was zjjn hooggeachte buurman Staalmanwaar was Duymaer van Twist, die krjjgsman zonder vrees of blaam; waar was Seret, de gevreesde met den haviksneus en den schoonen witten baard waar was het schoolhoofd Bjjleveldwaar was Heemskerk met de wapperende harenkuif en den heiligen ernst, «mjjnheer de voorzitter" waar was de sinistere Lucassewaar was Pompe, geleerd in Schrift en wet; waar was Van der Borch, klem van hoofd maar groot van mondwaar waren al deze mannen-broe ders; waar was het fundament, de vaste, onwrikbare grondslag van het Kabinet In de koffiekamer, overigens bjj moeder de v rouw. Ja, zóó zag het er heden in de Kamer uit. «Inzinking" rechts en «inzinking" links. Want ook daar was de wacht slecht be trokken. Waar was Ketelaar, doorkneed in Amster- damsch en Nederlandsch, «hulpe" (van het onderwijswaar was Roessingh, schrik van alle journalistenwaar was Tydeman, man van jacht, «tefóefoon" en automobielwaar was Van der Vlugt, de wjjze waar was Van Raai te de eigenwjjzewaar was Cremer, opperste der «specialiteiten"waar was Borgesius, kenner van kiezers en kiesrecht; waar was Verhejj, de zachtzinnigewaar was Lieftinck, de le eraar waar was de vrijzinnigheid, waar waren de paganisten, de heidenenwaar zat de «zenuw achtige oppositie." Alweerin de koffiekamer of bp moeder de vrouw. Tot zelfs op de sterksten onder de sterkende sociaal-democraten, had de Zater dag als op den meest ordinairen «bourgeois" gewerkt. Waar was Troelstra, vriend van dr Kuyper; waar was Schaper, de oprechte; waar was Hu- genholtz, de toevlucht van alle matrozen; waar was Helsdingen, beschermheer van alle stroo- pers; waar was Ter Laan, de steun van alle miliciens Waar waren deze «misdadige woe- lers" Waar zat de propaganda Alweer zoo prozaïsch mogeljjkmeestentijds in de koffiekamer of thuis bp moeder de vrouw. De kiezers moesten het eens weten. Alleen op de «groep van Lohman", in vroe- geren Standaard-terminologie gesproken, her innering uit dagen van broedertwist en kra keel, op die «groep", tegenwoordig «partjj", scheen de echte, de orgineele Sabbath de minste uitwerking gehad te hebben. En dat nog wel, nu de jacht open is en hazen en faizanten geen dag en geen nacht meer kunnen wachten Dr De Visser, man van alle markten thuis, was er niet alleen maar sprak zelfs, neen, sterker: luisterde ook. Lohman, de generaal, zat en bleef zitten, schoon voorbeeld van stoel vastheid Styrum, de adjudant, dribbelde op en neer en Idsinga, de spichtigeBylandt, de snoode belager van Melvil'a kostbaar leven, waren allen present. Het was een lust om te zien deze fleurige oase te midden van de groene woestpn van stof en laken. Anders een spreker, twee leden die er naar schenen te luisteren, tien a vijftien, die met schrjjven en praten den(tjjd doodden, de minister, wiens gezicht blank papier was, en de voorzitter, die boos keek omdat het zoo lang duurde. En wat er nu gesproken werd en wie er nu ook in het sprekersbankje kwam te staan, in dit decor en in deze opstelling kwam geen veran dering. De geest was vermoeid, de lust was er uit, de belangstelling gevlogen. Van Kol en De Stuers hadden de Kamer doodgepraat. Het was wanhopig voor de «copy" zoeken den, daar boven op de tribunehet was een trieste aanblik welke deze door de «inzinking" zelf «ingezonken" Kamer te zien gaf. f >P De lezers zullen het in ons dan ook zeker wel verschoonen indien wjj bjj deze Kamer dispositie kort zjjn over het heden gevoerd debat. De financieele quaestie kwam het is te begrjjpen nu beter tot haar recht. In de voorafgaande discussies hadden de Gajoe's de millioenen in de schaduw gesteld, welke nu echter gelukkig weder meer voor het voetlicht werden gebracht. Twee sprekers in het bpzonder hebben deze belangrjjke zaak nog eens op uitnemende wjjze toegelicht. De heeren Röell en Bos trachtten nogmaals den minister te overtuigen dat zjjn systeem van hulpverschaffing, èn als systeem èn wat de gevolgen betreft, in de toekomst moest falen. De heer Röell zette vooral het bedenkelijke van het stelsel der regeering uiteen; de heer Bos weeB voornamelijk op de gevolgen, ook in verband met den toestand en de toekomst van de moederlandsche financiën. Tegen het stelsel had de heer Röell vooral dit bezwaar, dat er geen absolute zekerheid kon gegeven worden dat van de gelden ook de uitgaven zullen betaald worden, welke daartoe thans aangewezen zjjn. M. a. w. dat wat hier voor «buitengewone uitgaven" wordt gevoteerd, in Indië ook werkeljjk voor dat doel zal besteed worden en niet ter bestrijding zal dienen voor «gewone uitgaven", welke dan desnoods in «buitengewone" omgetooverd kun- nen worden. Hjj herinnerde hier terecht aan het gebruik, dat vroeger van het Indisch batig saldo gemaakt werd. Dat geld werd als een gewone post onder de «Middelen" opge nomen en had geen speciale bestemming. Hp vreesde dat hetzelfde met de thans te leenen millioenen voor Indië; zou gebeuren, en met de ervaring van «Indische ramingen" voor oogen, is deze vrees verre van denkbeeldig. Bovendien is het critiseereh wat «buitenge woon" en wat als «gewone uitgaven" be schouwd moet worden, allesbehalve duidelpk". «Buitengewone uitgaven", zegt de minister, zjjn uitgaven welke na eenige jaren afloopen. Maar ook wegen wil de minister uit het te leenen bedrag betalen. Is het onderhoud van wegen dan een afloopende uitgaaf; afgeschei den van het toch zeer «gewoon" karakter van die uitgaaf? De heer Bos noemde de land- bouwcredietbank ook van dat geld te betalen Is het salaris der ambtenaren van die bank dan niet een uitgave, die als een gewonen post op de begrooting moet gebracht worden Men ziet, de regeering gebruikt hier een zeer willekeurigen maatstaf. Zjj goochelt met woorden en cjjfers. En de afgevaardigde uit Winschoten liet zich voor de toekomst zeer pessimistisch uit. Na eenige jaren, zeide hp, komt men weder te staan voor den toestand, dat er een aanzienlijk bedrag aan vlottende Indische schuld is, welke geconsolideerd moet worden, en dan staat Nederland weer voor het zelfde feit, dat dé gaten gestopt moeten wor den. Vooral bedenkeljjk omdat wjj in Neder land, wat ons belastingsysteem betreft, in de toekomst door den invloed van dure sociale wetten als uit andere oorzaken voor een ver schuiving van lasten komen te staan, welke tot groote voorzichtigheid maant. Tegenover het benepen, enge plan van den minister getuigde dat van een breeden blik De heer Bos wenschte dan ook liever het be drag tot 100 millioen op te voeren. De minister bleef echter aan zjjn 40 millioen vast houden en gaf zelfs de juistheid van de opmerking van den heer Bos niet toe, dat het langer duren van de uitvoering der werken, welke uit het millioenenpotje zullen betaald worden, deze veel duurder maken. Zuiver commercieel be schouwd, is die manier van werken veel duur der loontrekkenden vestigt, kan hier bljjven rusten. Er is veel voor te zeggen, dat het kiesrecht van onvermogenden de macht van hen, van wie zjj afhankelijk zjjn, vergroot, en dus werkt ten bate van de geestelijkheid en van het groote kapitaal. Ook aan hen, die er om deze reden voorstanders van mochten zpn, of het met Bismarck als het meest conserva tieve kiesstelsel mochten beschouwen, weigeren wjj natuurljjk evenzeer onze medewerking." Het merkwaardigste in deze uitlating van mr Van Houten is dit, dat hp hier het alge meen kiesrecht niet bevecht om duidelpk omschreven nadeelige gevolgen, die hij zelj daarvan tegemoet ziet, maar nu eens, omdat A er een klasseheerschappjj der arbeiders van verwacht, dan weer, omdat B er baten van voorziet voor de geestelijkheid, ter afwisseling, omdat C de macht van het groote kapitaal er door hoopt te zien toenemen, ten slotte, omdat D het 't meest conservatieve kiesstelsel vindt. Verwacht de heer Van Houten wellicht alle vier die gevaren Waarschjjnljjk niet, want zoo de arbeiders, de geestelijkheid, het kapitaal en de behoudzucht allen bjj algemeen der. Schitterend was deze verdediging van den kiesrecht baat vonden, dan zou dit nog vol- minister niet. Al wil hp van dit systeem van «potjes" niets weten, toch doet het sterk den ken aan het Boerenschroomspel met je boeren- potje, heerenpotje, azenpotje. Eenvoudig en duidelijk is anders. Memoreeren wjj uit de verdere verklaringen van den minister nog dat hjj de uitgave voor de immigratie, waartegen van bjjna alle zpden verzet kwam, niet kon terugnemen, maar dat hp de gerezen bedenkingen onder de aandacht van de Indische regeering zal brengen. Wat zooveel wil zeggen alshet gebeurt toch. Ook het heffen van een uitvoerrecht op sui ker en tabak staat vast. dit onderwerp kregen wp den heer De maakter zjjn dan de kieswet van '96 Te boeken valt intusschen mr. Van Houten's pertinente verklaring, dat eerst wanneer het algemeen stemrecht wordt weggeborgen, in aanmerking kan komen «de vorming van een bloc tegen het Kuyperiaansch bestuur". DE TOESTAND TAN MINISTER KUYPER. Volgens den Haagsohe Kroniekschrijver van de N. Gron. Crt. is de premier ernstigerljjdend dan men wel weet. De neuralgische aandoe ning, waarvoor hjj in verandering van omge ving onlangs baat zocht, is niet 't ergste, maar vooral een keel-ziekte, waarmee het hoofd van het kabinet ook een jaar of vpf zes geleden Ram, van Wilhelmina trust-befaamdheid, man ^-as geplaagd en die hem niet sleohtB het van notoire bekendheid in de zakenwereld, te spreken maar zelfs het openen van den mond hooren, die een heele speech afstak om hetbemoeilpkt, veroorzaakt eenige ongerustheid, uitvoerrecht^ op de suiker in 1898 afge- clat er dadelijk of ernstig gevaar zou be- schaft niet weder te herstellen, en vooral gtaan voor serieuse complicaties, maar de aan- als t u blieft niet de tarieven van het suiker- doening is van een vrjj hardnekkigen aard en vervoer op de sporen te verhoogen. Dat kon dreigt van langen duur te zullen zpn. Van de suiker niet betalenDe weinige leden, daar dat men reeds de mogelpkheid had voor die aanwezig waren, moesten toch even lachen 1 opgesteld dat de premier aan de begrootings- over zooveel naïvi- teit Een brutaliteit zou den wjj willen zeggen. Natuurljjk werd hjj met breed gebaar door debatten niet zou kunnen deelnemen, wat te waarschijnlijker is nu de premier Zaterdag om gezondheidsredenen naar het buitenland is ver den minister in den hoek gezet en kreeg hjj trokken. In dat geval, zoo schrpft die corres- direct na afloop van den heer Kolkman een pondent, zal de Minister van Justitie zpn taak standje Het is dan ook bar. Ten slotte werd de plechtige verzekering gegeven, dat alleen expeditiën zouden uitge zonden worden als de «onvermjjdeljjke nood zakelijkheid" daarvan voor de minister vast stond. «Voor mjj" onderstreepte Z.Ez., want verschil van opinie over die expedities was volgens zpn leuke opmerking in de Kamer niet uitgesloten. Het zendingskrakeel tusschen de heeren De Vries en Van Kol en de betoogen van de heeren Van Karnebeek en Troelstra waren meer echo's van de afgeloopen debatten dan van bpzonder belang. En over het quasi han dige maar inderdaad zeer onhandige zetje van den heer Borgesius om nota bene zich zelf geluk te wenschen met het resultaat, door oen ander d.w.z. den heer De Stuers, in deze debatten verkregen, nl. de regeeringsverklaring over het zenden van expedities, hier boven ver meld, zullen wjj maar het zwjjgen bewaren. Het is zeer onaangenaam slag op slag politieke geestverwanten en dan nog wel een zoo op den voorgrond gestelde door vriend en vjjand in de Kamer te zien uitlachen. Inder daad behooren zulke «handigheidjes" thuis in Plancius, Seinpost of Diligentia. Niet in de Kamer. Dat is tweede-rangs politiek, die geen goed maar alleen kwaad doet. En leiding geeft zjj alleen in de verkeerde richting. Dinsdag de artikelen. TAN HOUTEN'S TWEEDE BRIEF. Het Vad. komt op tegen het kennelpk pogen van den heer Van Houten in dien brief om zpn tegenstanders dubbelzinnig en oneerljjk spel te verwijten. Deed men dit wederkeerig, het peil der politiek zou daardoor niet rjjzen. Verder schrpft het Haagsche blad De niet-sociaal-democratische voorstandera van algemeen kiesrecht argumenteeren niet Misschien tegenover den heer Van Houten niet meer. Men wordt het moede een tegenstander te weerleggen, die slag op slag bljjk geeft van de betoogen zjjner wederpartjjders niet de minste notitie te nemen. De heer Van Houten is trouwens weinig consequent. Heet het eerst, dat het algemeen kiesrecht bedoelt een klasseregeering der loonarbeiders te vestigen, later heet het «De vraag of allemanskiesrecht in werke lijkheid steeds of spoedig een klasseregeering als woordvoerder van het kabinet overnemen. Doch men gevoelt dat 't mooie van het poli tiek debat er dan at is, terwjjl men juist dit laatste jaar van de loopende periode reden had zich op een zeer pikante en belangwekkende discussie voor te bereiden. Ik weet dat niemand dezen samenloop van omstandigheden meer betreurt dan dr Kuyper zelf, die, militant van aard en niet beducht voor een heet vuurtje, de begrootings-discussie natuurljjk had willen benutten voor een krachtige voorbereiding voor de komende verkiezings-campagne. Dit in 't licht te stellen acht ik een plicht der eerlijk heid, nu er reeds velen zjjn en niet enkel onder de politieke tegenstanders van den pre mier die 't min of meer vragenderwijze of met eenige ironie doen voorkomen als ware de ziekte slechts voorgewend en een middel om de moeilijkheden, waarvoor de Regeering bjj een fel en scherp beljjnd staatkundig debat vermoedelijk zaldromen te staan, te ontloopen. Wie dat van dr Kuyper denkt, kent hem niet en doet hem als moedig strjjder onrecht aan. Ik doe aan dergeljjke kleine politiek van ver dachtmaking liefst niet mee TWEEDE KAMER In zpn Memorie van antwoord op het voor- loopig verslag der Tweede Kamer verklaart de Minister van justitie te zullen bevorderen, dat de inwerkingtreding der Kinderwetten plaats hebbe met ingang van 1 September 1905. Behoudens onvoorziene omstandigheden zal dit kunnen geschieden. De Memorie van Antwoord over het ont werp omtrent de onderwjjzers-pensioenen is thans zoo spoedig te wachten, dat na het Kerst-reces het ontwerp in openbare behande ling kan komen. Bjj kon. besluit is de gedane benoeming van B. C. van Berkel tot bewaarder van de hypotheken, het kadaster en de scheepsbewjjzen te Utrecht, op zpn verzoek, ingetrokken en ia hp bevestigd in zjjne tegenwoordige betrekking van ontv. der reg. voor de g. a. en der dom. te 's Graven hage, en is benoemd tot bewaarder der hypo theken, het kadaster en de scheepsbewjjzen te Utrecht mr 0. E. Achterberg, insp. der reg en dom. le kl. aan het Dep. van financiën is benoemd bjj het personeel van den ge- neesk. dienst der landmacht, tot off. vad ge- zondh. 2de kl. de burger-geneeskundige (arts) P. H. E. Verberne; In de St. Ct no 279 maakt de minister van koloniën bekend dat in 1905 ter beschikking van den gouv.-gen. van N.-I. gesteld zullen kunnen worden13 personen ter benooming tot commies 3de kl.8 personen ter benoe ming tot commies 2de kl.en 4 personen ter benoeming tot commies 1ste kl. bjj den post en telegraafdienst daar te lande Vrouweljjk personeel is voor die betrekking niet benoembaar. De eischen voor uitzending en de eraan verbonden voordeelen vindt men in de ge noemde St-Ct. Donderdag verleent de minister van oorlog geen audiëntie. KORTE MBDEDEELINGEN TERGADE RINGEN. In de te Amsterdam gehouden jaarljjksche algemeene vergadering van de verbonden zeil- vereenigingen van Nederland en België is be handeld een voorstel der Société Royale Nauti- qn-e Anoersoise om jaarlpksche wedstrpden te houden om een wisselbekar te Amsterdam, Rotterdam, Ostende, Vlissingen en Ant werpen, met zooveel jachten als er aangesloten vereenigingen zpn, alle van hetzelfde type en gelijken inhoud, bemand door heeren-lief- hebbers. Het voorstel werd bestreden door den voor zitter, die van oordeel was, dat men geen be sluit kon nemen, en enkel de al of minder wenschelpkheid kon bespreken. Besloten werd te beproeven dergelpke wedstrpden te organi- seeren. Als datum voor den internationalen zeilwed strijd te Vlissingen werd 29 Juli 1905 aangewezen. NI G I. De correspondent te Batavia van de N.R.Ct, seinde Zaterdag: «Een mobiele colonne uit Makassar, onder kapitein Engelen, is met den resident Brug man vertrokken ter tuchtiging van Sigi." Dit sluit aan op het regeeringstelegram, dat wjj de vorige week meldden, waarin werd be richt dat Sigi niet voldeed aan de uitlevering van de m het landschap Sigi aan de Tomini- bocht (Celebes) thuis behoorende aanvoerders eener bende, die in Juni 11. te Tambarana een, aan een gouvernementsonderdaan toebehoorende toko plunderde en daarbp een Minahasser en een Gorontaloschen knaap vermoordde. Wp herinneren de kiezers voor de Kamer van koophandel te Middelburg nog even aan de stemming, die morgen (Dinsdag) voor dat college moet plaats hebben. De stembus is geopend van 's morgens tie* tot des namiddags een uur. De aftredende leden, tegenover wie, voor zoover bekend, geen andere candidaten zpn gesteld of genoemd, verdienen ieder wel dat zjj met een goede meerderheid worden herkozen. Dringend verzoeken wjj onzen correspon denten in en buiten Walcheren nogmaals ons van politieke voordrachten geen verslag te leveren, tenzjj wjj dit verzochten. In elk geval is overleg vooraf gewenscht. Herhaaldelijk toch spreken dezelfde personen op meer dan eene plaatsen loopen wp kans dubbele verslagen te ontvangen. Bovendien zpn in de eerstvolgende maanden dergelpke voordrachten in zulke groote getalen te wachten dat wp onmogeljjk van alle een verslag kunnen opnemen. Een be knopt bericht is meer dan vol doende; en dan nog alleen wanneer groote voormannen van de eene of andere partp optraden of indien op de bijeenkomst iets zeer belangrijks voorviel. Zaterdagavond vierde alhier, in het Schuttershof, de Middelburgsche voetbalvereni ging Olyinpia op feestelpke wijze haar tien jarig bestaan, wat in onze stad met betrek king tot sportvereenigingen tot de zeldzaam heden behoort. De voorzitter, de heer N. Cornelisse. opende de «soirée amusante" en heette de in grooten getale opgekomen aanwezigen harteljjk wel kom. Hjj bracht dank aan hen, die de Ver- eeniging financieel of op andere wjjze hebben gesteund. Verder wees hp er op dat ook deze Vereeniging hare goede en slechte tjjden had gekend, en er tot voor korten tjjd zelfs vrees voor het bestaan ervan bestond, doch door het samensmelten met de voetbalvereeniging La Vitesse werd de moeilpkheid opgelost. H|j wenschte verder allen aanwezigen een genoeglijken avond toe. De heer C. Janse, afgevaardigde van de voetbalclub Eendracht maakt Macht te Vlissin-

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1904 | | pagina 1