Maandag
21 November.
N°. *116,
147e Jaargang,
1904.
Middelburg 19 November.
Zeeuwsche omtrekken.
Kameroverzicht.
deze courant behoort een By voegsel.
MIDDELBURGSE COURANT.
Deze courant verschijnt dagelijks, met uitzondering van Zon- en Feestdagen.
Prgs, per kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor alle plaatsen in Nederland franco pp., 2.
Afzonderlijke nummers kosten 5 cent.
19 Nov. 8 u. vm.
veranderlik weer.
THERMOMETER EN VERWACHTING.
48 gr., 12 u. 50 gr., av. 4 a. 50 gr. F. Y e r w a c h tmatige W. wind,
Advertentiën: 20 cent per regel. Geboorte-, dood- en alle andero familieberichten en
Dankbetuigingen van 1—7 regels 1.50; elke regel meer 20 cent. Reolames 40 cent per regel,
Groote lettors naar de plaats, die zij innemen.
Tot de plaatsing van advertentiën en reclames, niet afkomstig uit Zeeland, betreffende
Handel, Nijverheid en Geldwezen, is uitsluitend gerechtigd het Algemeen'' Advertentie-Bureau
A. DE LA MAR Ai., N.l. Voorhnrgwal 366, Amsterdam,
Onze waarde en waardige Statenleden
hoe zullen wij die uitverkorenen der kiezers
anders betitelen, om aan de hun toekomende
eer niet te kort te doenhebben dit
jaar hun plicht weer gedaan.
Zij zijn tweemaal ter zitting opge
gaan, hebben hun arbeid, zoo zorgwekkend
en moeitevol, met ernBt en nauwgezetheid
verricht en zoo noodig met vuur gesproken,
geijverd en gestemd wanneer het de belan
gen van hun eigen district gold.
En toen zijn de buiten Middelburg
wonenden onder hen, voldaan en wel, huis
waarts gekeerd met het vooruitzicht op het
restant van de dertig galden, die zij, plas
de reiskosten, wanneer die gemaakt zjjn,
voor elke zitting zullen ontvangen.
Nu wordt wel beweerd dat een enkel lid
soms even slechts ter vergadering verschijnt
om zulk een tegemoetkoming niet te ver
beuren, maar dit zal wel op een misverstand
berusten.
Wie zou dat doen en niet zich tot plicht
rekenen om het werk, dat men daarvoor
te vervullen heeft, zoo'n enkele maal in
het jaar, ook ten volle en goed te
verrichtenOf anders op geen vergoe
ding aanspraak maken
Zoo even komen, dan weggaan, om straks
weer eens te verschijnen en kort daarna
opnieuw te verdwijnen; het maakt toch een
zonderlingen indruk.
En geschiedt dit toch, dan zullen andere,
zeer dringende bezigheden wellicht daartoe
nopen.
Toch zouden wij meenen dat, wanneer
men geroepen wordt de belangen der Pro
vincie onder de oogen te zien, men daar
aan zich geheel moest wijden en andere
zaken laten rusten.
Dat mogen de kiezers wel vorderen.
En nu trof ons toch weêr bij de jongste
najaarszitting hoe het ledental ten slotte
erg dunde, zoo zelfs dat er nog een oogen-
blik gevaar heeft bestaan dat geen be
sluiten konden genomen worden wegens
onvoltalligheid der vergadering.
Gelukkig kon men nog eenige heeren bij
hun jasje houden.
Zie, dat moest eigenlijk niet.
De heeren zijn geroepen om de belangen
van het gewest te behartigen.
Dat moeten zij doen met hart en ziel
daaraan dienen zij hun tijd te geven, zoo
lang die gevorderd wordt.
Of anders moesten zij hun taak neer
leggen.
De tijd om eerebaantjes op zich te nemen
zonder zich aan de werkzaamheden, die deze
meebrengen, gansch en al te geven, is voorbij.
Eenigen hunner schijnen nu een broertje
dood te hebben aan het overblijven van
een nacht meer en haasten zich 's middags
als het uur van vertrek eener boot nadert
Het is of de kosten voor zoo'n iets langer
toeven van de dertig gulden verblijfkosten
niet meer af kunnen.
Die provinciale belangen, nu ja, dat is
bijzaak.
Als wij den heeren eene opmerking mo
gen maken, zouden wij hun zeggennoen,
mijne heeren, op dat oogenblik zijn zc
hoofdzaaktot goede behartiging ervan zijt
ge geroependoet het dus zooveel mogelijk
en zoolang als men u daartoe noodig heeft,
De bespreking van den stoombootdienst
op de Wester-Schelde, uitgelokt door den
heer H. G. Hammacher, heeft in de jongste
zitting der Staten, Yrjjdag 11 Nov., geen
praotisch resultaat gehad.
Men weethet gold hier de slechte ver
binding, vooral die met de post, van het
vierde district met Vlissingen en Middel
burg en met den middagtrein van één uur
naar Holland.
Wat de heer Yan Rompu hieromtrent
mededeelde, was bekend; en de interpel-
lant kon niet anders dan hem dank zeg
gen voor de gegeven inlichtingen.
Eene enkele toelichting op en herinnering
aan het toen gesprokene, komt ons, vooral
voor oDze lezers in dat district, niet onge-
wenscht voor.
Noch het overleg, dat plaats had tus-
schen Ged. staten en de directie der Staats
spoorwegen en die van de tram Breskens-
Maldeghemnoch dat tusschen hen en den
heer Schwan, inspecteur der posterijen en
telegraphie, heeft eenige verandering kun
nen brengen in den bestaanden toestand.
Het vooruitzicht daarop is alles behalve
gunstig.
Het groote bezwaar schuilt hem in de
noodzakelijkheid om vóór alles te zorgen
voor eene goede, snelle verbinding met het
buitenland.
Daarvoor dient alles te wijken.
En wat nn den stoombootdienst betreft,
door de commissie daarop is, zoo deelde
de heer Yan Rompu mee, langdurig gewikt en
overwogen hoe aan de bezwaren tegemoet
te komen, maar zij is niet tot een voldoende
oplossing kunnen komen.
Yan de vier provinciale booten zijn er
drie, Walcheren, Zuid-Beveland en Zeeuwsch-
Vlaanderen, nog in goeden staat. De Zee-
landia, met 7mjjlsvaart, telt in den tegen-
woordigen dienst, gebaseerd op 11 a 12
mijl, niet meer mee.
Er zijn twee booten geregeld in de vaart.
De derde boot komt in dienst wan
neer een der twee andere oplegt om
schoongemaakt en gerepareerd te worden.
Dit geschiedt om de vier wekendan ligt
edere boot twee weken stil. De onder
vinding toch heeft het groote voordeel aan
getoond, hieraan verbonden, dat de booten
nn en dan opleggen. Dat werkt voor
schepen en machines uitstekend.
Er zijn ook drie equipages en daardoor
kan geleidelijk een deel der varenden, die
anders van 1 Januari tot 81 December in
bet getouw zouden zijn, nu en dan wat
minder inspannenden arbeid verrichten.
Komt de nieuwe boot, dan zal deze met
de Zuid-Beveland en de Zeeutvsch-Vlaander en
dienst moeten doen op dezelfde wijze.
De Walcheren wordt dan reserveschip
zonder bemanning.
Stel dat men de derde boot aanwees om
eiken dag voor het bekende doel een reis
te maken tusschen Vlissingen en Breskens,
dan zou men het belangrijk voordeel derven
om de booten geregeld te kunnen opleggen
waarvan groote reparation het gevolg
zouden kunnen zijn en de bemanning de
noodige rust te geven.
Men zou daardoor de provincie nood
zaken tot eene uitgaaf van ongeveer
25.000 a f 30.000.
Dit laatste zou nu misschien niet
het hoofdbezwaar wezen indien men af
doende geholpen werd.
Doch dit is niet het geval.
De te verkrijgen winst zou lang niet ge-
ljjk staan aan het nadeel.
Men zou toch daardoor alleen Breskens
en een paar daar dicht bij gelegen plaatsen
helpen, dus slechts een zeer klein gedeelte
van de streek waaruit de klachten vernomen
worden, tenzij de directie der Trammaat
schappij een extra tram inlegde van Mal
deghem naar Breskens, wat van haar, voor
enkele passagiers en eenige brieven, moeilijk
kan gevergd wordendaargelaten nog of
dit, in verband met den loop van andere
treinen, op de slechts van enkel spoor
voorziene lijn mogelijk zou wezen.
Is het ook doenlijk door eenige wijziging
in den tegenwoordigen dienst het bezwaar
op te heffen Zoo kan men vragen.
Maar ook daarop is een bevestigend ant
woord niet mogelijk.
Die dienst was vroeger en is nog zoo
geregeld dat de boot, welke uit Neuzen
te Vlissingen aankwam, naar Breskens voer
en omgekeerd.
Daardoor was, behoudens overmacht, aan
sluiting verkregen op de treinen te Vlis
singen en Neuzen en op de tram te Bres
kens.
Bij die regeling lag elke boot eenigen
tijd stil om kolen te laden en de beman'
ning rust te gunnen.
Nu bracht de Staatsspoor eensklaps ver
andering, door den trein van 1.7 op 12.35
te stellen (later nog vervroegd tot 12.30).
De aansluiting van Zeeuwsch-Ylaanderen
op dien trein zou behouden hebben kunnen
blijven op deze wijze: de provinciale boot
van 9.30 uit Vlissingen naar Breskens om
10.20 laten gaan en uit Breskens terug om
11.05. Later zou niet kunnen, omdat deze
boot te 11.50 van Vlissingen naar Neuzen
moet vertrekken om daar den trein van
1.28 op Mechelen te halen. In verband
daarmede zou de tram, die te 10.37 uit
Breskens gaat, later moeten vertrekken en
zou er te ongeveer 11 uur een tram moeten
aankomen in plaats van te 9 53.
Daartegen had de directie van de tram
Breskens—Maldegbem bezwaar.
De reizigers, die, met bestemming voor
den overkant, te 8.52 uit Walcheren
en Zuid-Beveland te Vlissingen aankomen,
zouden aldaar meer dan anderhalf uur
doelloos moeten rondloopenals zij op éen
dag heen en weer willen voor het doen van
zaken in het vierde district, is dat een groot
tijdverlies.
De tram, die nu tegen 10 uur te Bres
kens aankomt, zou niet later dan ongeveer
te 10.30 kunnen arriveeren, omdat zij in
jeen geval later dan 11 uur van Breskens
kan vertrekken, teneinde de aansluiting te
Maldeghem op den trein van 1 uur naar
Gent te halen. Reizigers en post zouden
dus niet meer dan ongeveer een half uur
winnen. Bovendien zou verlating van de
10-uur tram de directe correspondentie uit
België met het vierde district en met Wal
cheren verbrekenWat zeker niet in het
belang zou zijn van hen, die de Middel-
burgsche markt bezoeken, en van de
vreemdelingen, die Walcheren in den zomer
een bezoek brengen.
Nog had de trammaatschappij een tech
nisch bezwaarWanneer een tram om 11
uur van Breskens vertrok, zou verandering
moeten gebracht in de kruising met de
tram, welke te 12.14 te Breskens aankomt.
Deze kruising heeft thans te Oostburg plaats
om 11.28, het tijdstip, waarop een groote
massa marktbezoekers (150 a 200) elke week
in beide richtingen huiswaarts keeren, ten
einde nog thnis het middagmaal te ge
bruiken. Wilde men, wat tot hun ongerief
zou zijn, dit uur van kruising verlaten, dan
zou de thans te 12.14 te Breskens aanko
mende ti'am daar eerst na 1 uur kunnen
arriveeren, dus na het vertrek van de pro
vinciale boot van 12.15.
Ziedaar de redenen, waarom verandering
van den toestand onmogelijk is.
Er valt dus niet anders te doen dan te
berusten.
„Zij, die hunne bijdrage nog niet toe
zegden, gelieven dit ten spoedigste te
doen. Er is veel geld noodig
Zoo luidde eene kennisgeving van het
bestuur der Vereeniging XJit het VolkVoor
het Volk in ons nommer van Donderdag.
Ongevraagd meenen wij toch eenige toe
lichting te mogen geven op die uitnoodiging.
Zij betreft het St. Nicolaasfeest, door die
Vereeniging op 5 December kinderen van
o«vermogenden te Middelburg te be
reiden.
Dat er veel geld noodig is, kan ieder
nagaan dio de dezer dagen verspreide
circulaire met aandacht heeft gelezen.
Het aantal opgegeven kinderen van o/v
vermogenden bedroeg reeds 1257. En zoo
gaarne zou men ook die der minvermogen
den gedenken, waardoor het totaal der
kleinen naar schatting zou stijgen tot 2200.
Dat is een hoog cijfer
Wie dus nog niet iets afstond, hetzij in
natura, hetzij in geld, hij doe het nog.
Dit geven wij vooral in overweging hun
die zeiven kinderen hebben en iets nog
missen kunnen.
En zij zullen dat doen wij woten
het zeker wanneer zij zich herinneren
hoeveel vreugde er op zoo'n avond in ei
gen huis heerschten hoe heerlijk het is
een gelukkig kind te aanschouwen.
Laten wij ons dan met elkaar, elk naar
zijne krachten, bejjveren, om het goede
plan der Vereeniging te doen slagen.
Maar wie wat geven wil, hij doe het
spoedig.
Dit zal het moeilijk werk der commissie
gemakkelijk maken.
Een vraag nog aan het adres van hen
die deze zaak regelen:
Was hot wel practisch de circulaires niet
te doen afhalen
Het bezoek, vooral van jonge meisjes,
doet menigeen eerder in de beurs tasten
afgescheiden nog van het feit dat velen wel
eens vooraf eenige inlichtingen verlangen of
zulk een circulaire terzij leggen, wel met
het doel later iets te geven, maar dit dan
toch zoo licht vergeten.
Er hangt nu wêer een nieuw plan in de
lucht om Vlissingen als badplaats te
exploiteeren.
Wij maakten daarvan reeds vroeger mel
ding.
Naast een Engelsch-Belgisch-Nederland-
sche combinatie, die reeds lang met dit
doel aan het werk is, maar door allerlei
omstandigheden, buiten haar om, niet slaagde
in haar pogen, is thans eene Duitsche com
binatie gevormd met hetzelfde doel.
Men zegt dat kapitaal-krachtige mannen
hierbij betrokken zijn.
Zooals de andere combinatie, wil ook deze
den geheelen boulevard overnemen, dien
verlengen, een pier laten bouwen enz.
Of hiervan iets komen zal
Het is te hopen.
Naar ons verluid wordt, zjjn de plannen
nu bij het gemeentebestuur aanhangig, voor
zoover zij betreffen de overname van ge
meentegronden.
Dat bestuur is verstandig genoeg om in,
deze te handelen in gezonden geest, in het
oelang der badplaats.
Wie dat bestuur de beste waarborgen
oiedt voor eene flinke, soliede exploitatie,
die de gemeente Vlissingen als badplaats
kan brengen tot eene goede, haar waardige
hoogte, zal zeker zijn man zjjn.
Reeds lang bestaat daaraan behoefte.
Dit zal stellig ook wel erkend worden
door allen, die tot heden met zooveel
energie en practische kennis zich beijverden
voor dat doel maar wien bet zonder meer
dere hulp onmogeljjk is dat te bereiken.
Een onzer vorige Omtrekken heeft het
sein gegeven tot eene zeer nuttige gedach-
tenwisseling tusschen de heeren B. F. Catz,
te Nieuw- en Sint Joosland, en J. L. C.
Wortman te Noordgouwe.
De een leverde een pleidooi voor het
Groene Kruis, de ander verdedigde zijn be
kend standpunt ten opzichte van ziekenhui
zen ten plattelande, te stichten met steun
van particulieren, den Staat en gemeenten.
In beginsel zijn beiden het eens.
En de goede zaak der ziekenverpleging
kan niet anders dan voordeel hebben van
zulk een moeningstrijd, gevoerd door vak
mannen, bezield met een en hetzelfde doel
het heil der menschheid te bevorderen.
Wat het Groene Kruis wil, weten wjj
zorgen voor de zieken en voor de gezon
den door.'t bevorderen der hygiëne.
Zeker, de taak van eene afdeeling dier
Vereeniging is hoogst nuttig, al is zjj anders
dan die van een ziekenhuis.
En toch, dunkt ons, liggen beide op één
en dezelfde lijn.
De heer Wortman qualificeert die taak
als een voorbereidende. „Het Groene Kruis
zal, zegt hij, de wjjk-ziekenverpleging en
hare hulpmiddelen ten plattelande ingang
doen vinden en daardoor den weg banen
tot het besef van de groote tekortkomingen,
welke ten aanzien van openbare ziekenzorg]
ook na voorziening in wijkverpleging, zul
len voortbestaan. Maar daarmede heeft het
Groene Kruis zijn haton de maréchal bereikt.
Het ziekenhuis en zjjne exploitatie vragen
meer."
Een vorig maal, toen wjj de aandacht
vestigden op het verdienstelijk werk van
den heer Wortman, wezen wij ook op de
vooroordeelen en veroordeelen, die er tegen
ziekenhuizen bestaanop de moeiljjkheden
die er te overwinnen zijn om dergelijke
inrichtingen, als in Noordgouwe, te stich
ten op den tjjd dien het kost het zoover
te brengen.
Welnu, wjj zouden zeggen: laat, zooals
de heer Catz dit wenscht, het Groene Kruis
zich op het platteland uitbreidenhet kan
den weg banen tot hetgeen de heer Wort
man verlangt.
De afdeelingen dier nuttige Vereeniging
kunnen, elk in haar kring, alles doen waar'
aan zoo groote behoefte bestaat en wat de
Nieuwlandsche arts aldus omschreef: „Den
zioken, die niet naar Ziekenhuizen kunnen
noch willen vervoerd worden (en die zjjn
er nog ozooveel), de hoogst noodige ver
pleging verschaffenen de gezonden dage
lijks wjjzen op het nut van ziekenzorg en
op het nemen van hygiënische maatregelen
en wat al meer door dusdanige vereeniging
wordt tot stand gebracht".
Voor de besturen dier afdeelingen is van
zelf aangewezen wat hun te doen staat
voortdurend jj veren tegen de helaasnog
zooveel bestaande „vastgewortelde behouds-
begrippen"; samenwerken in de door den
heer Wortman aangegeven richting om in
verschillende gemeenten den geest levendig
te houden, de offervaardigheid en den lust
op te wekken tot het stichten van oen ge-
meonschappeljjk ziekenhuis.
En niet het minst om de gemeentebè-
sturen te doordringen van het besef dat zjj
in deze ook een nuttigen, dringenden plicht
te vervullen hebben.
Het eene doen en het andere niet nalaten,
geldt ook in deze.
Zitting van Donderdag.
Met de smotorwet" is de Kamer heden niet
verder gekomen dan tot art. 14. Ongeveer
op de helft dus. De wet telt 29 artt. Maar
over een der belangrijkste onderwerpen, welke
in deze wet geregeld worden, n. 1 de snelheid,
waarmede motorfietsen en automobielen langs
den openbaren weg mogen rjjdendaarover
is heden ampel en breed gediscussieerd.
Art. 14 schrjjft n. 1. voor, dat de bestuurder
van een motorfiets of van een automobiel zóó
moet rjjden, dat de »vrjjheid of veiligheid van
het verkeer op den weg niet wordt belemmerd
of in gevaar gebracht" en »onder alle omstan
digheden" mag hp met geen grootere snelheid
dan van 40 K. M. per uur rjjden.
Professor Drucker en de heer Van Nispen
tot Sevenaer wie de automobiel al niet te
zamen kan brengenwenschten dit maxi
mum, in de wet genoemd, te schrappen. De
menschen zelfs de .verstandige automobi
listen" die het artikel in de praktjjk zouden
moeten brengen, konden dan allicht tot de
opvatting geraken, dat het »in gevaar brengen
van het verkeer op den openbaren weg" bijzaak
het maximum hoofdzaak is, waar zjj op dienden
te letten. Inderdaad een zeer plausibele rede
neering. De gevaarljjke automobiel-mannen
hechten het meest aan de snelheid van de
machine. Hoe sneller het gaat, des te grooter
sportgenoegen. En daar deze heeren met een
vaart van 20 of 30 K.M. met hetzelfde succes
een hondenkar of kinderwagen onderstboven
rjjden, beduidt een maximum-snelheid voor
hen niets. Het gevaar voor anderen is bjjzaak
de snelheid hoofdzaakal tjjd in de oogen van
de personen, voor wie juist deze nuttige be
paling gemaakt is, n.l. de niet-verstandige
automobilisten.
Dan komt er nog iets bjj. De geoorloofde
snelheid zal ook veel afhangen van de om
standigheden, de plaats, het uur, waarop gere
den wordt. In den nacht b v. zou men aan
liefhebbers kunnen toestaan op de heide met
een snelheid van 80 K. M., als dat mogeljjk
was, te rjjden. Daar schrikt hoogstens een
haas van, en kan de liefhebber een ongeluk
xrjjgen, zonder dat anderen daardoor schade
ljjden. Dat zou dus als een particuliere aan
gelegenheid beschouwd kunnen worden. Maar
ook zou overdag het berjjden van eenzame
landwegen zonder gevaar al tjjd voor anderen
met een grootere snelheid mogeljjk zjjn
Dan staat dus het maximum, eenmaal wette-
Ijjk vastgesteld, aan dit billjjk automobilisten
verlangen in den weg.
Dit alles gaf den heer Drucker aanleiding
voor te stellen dit maximum in art. 14 te
schrappen.
De heer Ter Laan en zjjn sociaal-democra
tische vrienden wilden echter een maximum
behouden. Voor de politie was dat bjj het
calangeeren en verbaliseeren gemakkeljjker en
ook met de strafrechteljjke toepassing zou het
veel beter gaan als er vastgesteld kon worden
dat boven een zekere snelheid was gereden.
Bovendien was er nu een machine uitge
vonden, die de snelheid aanwees, waarmede
gereden werd. Een soort dus van voortreffe-
ljjken verklikker, die dollemannen-automobilis
ten direct aanbrengt. Al te gader redenen om
een maximum te behouden. Maar niet een
maximum van 40 K. M. Neen, de heer Ter
Laan achtte 30 K. M. al heel hoog; in elk
geval voldoende.
En de heer Van Karnebeek wilde nog lager
gaan.
De afgevaardigde voor Utrecht had »warme
