Woensdag
16 November.
De balans opgemaakt.
Middelburg 15 November.
Drank bij de stembus.
BENOEMINGEN, ENZ.
K#. 271.
*904.
COURANT.
Deze courant verschijnt dagelijks, met uitzondering van Zon- en Feestdagen.
Prjjs, per kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor allo plaatsen in Nederland franco pp., 2.
Afzonderlijke nummers kosten 5 cent.
THEBnOMGTRR EN VKBWACHTING.
15 Nov. 8 u. vm. 44 gr,, 12 u. 4-9 gr., av. 4 u. 48 gr. F. Verwacht: zwakke tot matige Z.
wind, licht bewolkte luchtj droo} weer, geringe toename in temperatuur.
AdvertentiSn20 oent per regel, (geboorte-, dood- on alle andere familieberichten en
Dankbetuigingen van 1—7 regels 1.50; elke regel meer 20 cent. Reclames 40 cent per regel,
Groote lettors naar de plaats, die zij innemen.
Tot de plaatsing van advertentiën en reclames, niet afkomstig uit Zeeland, betreffende
Handel, Nijverheid en Geldwezen, is uitsluitend gerechtigd het Algemeen Advertentie-Burend
A. BB LA HAR As., N.I. Voorburgwal «66, Amsterdam,
Wie getrouw lezer is van politieke bladen
en dit jaar gevolgd heeft al wat daarin
over, vóór en tegen het ministerie is ge-
•ehreven, zal niet veel belangrijks vernomen
hebben bij het lezen van het voorloopig
verslag der Tweede kamer over de staats-
begrooting voor 1905.
Dit was trouwens ook niet te wachten.
De oppositie laat niet licht na en zij
heeft ditmaal meer dan anders aanleiding
daartoe te wijzen op de fouten, de on
handigheden, de zwakheden van een kabinet.
En zulk een schralen oogst brengt ons een
kabinet, waarvan de premier zoo werd
herinnerd in 1891 op het sociaal con
gres met klem wees op de dringende be
hoefte aan wettelijke maatregelen in het
belang der arbeidersklasse
maatregelen, even onpractisch als nadeelig j
middelen die juist hen benadeelen, in wier!
belang men nuttige en noodige hervormingen
het leven wil roepen.
in
Men haalt niet, zooals bij de voorgestelde
tariefwet, uit den vak van hen, die men
helpen wil, wat noodig is voor die hulp.
Dat wederom op bezuiniging bij Oorlog en
Marine werd aangedrongen, ligt voor do
hand. Die departementen zijn men
veroorlove ons die krasse maar zoo juiste
en duidelijke woorden vretende kankers
voor onze financiën en een ramp voor de
belasting betalenden.
Zie daar algemeene punten van beleid,
die in het Voorloopig verslag zijn besproken.
En hoe ernstiger, hoe degelijker zij haarltorie der laatste jareu kgnt, weet wel beter. I Over bijzonderheden, zooals den zoo vaak
taak opvat; hoe meer recht zij heeftI Bij alles en bij alle gelegenheden getuigtIbehandelden financieelen nood der gemeen-1die elders woonden en nog op de ljjststonden
tot aanmerkingen hoe ijveriger de Re-1 dit Kabinet, en wel het allermeest zijn pre-1 ten, den toestand van handel, scheepvaart iets dergeljjks aangeboden Die ververschingen
geerlngspartij in de weer is met haar pogen I mier, van zijn geloof, zijne levensopvatting. I en nijverheid, dien men, in tegenstelling met
om die aan- en opmerkingen, met of zon-1 Getuigen in woorden en bij benoemingen, I de Regeering, ongunstig noemde, het perma-
maar bij den wetgevenden arbeid geschiedt I nente presidentschap van minister Kuyper,
dit niet, tenzij alleen bij de Hooge Onder-1 dat men zeer afkeurde, zullen wij niet uit-
wijswet ten bate van kerkeljjke instellingen. I weiden.
Over den strijd tusschen geloof en onge-|
loof, door den premier vooral op den voor
grond gesteld, bevatten de algemeene beschou
wingen ook menige gegronde opmerking.
En niet zonder reden.
Van andere zijdon moge men beweren I
dat het niet aangaat de schuld daarvan aan I
het Kabinet te geven maar dat deze schuilt
[bij zjjn bestrijders wie de politieke his-
stryd steeds heftig en hevig is, moet men
uiterst voorzichtig zjjn en niet te spoedig
toegeven aan de zucht om toch vooral niet
partjjdig te schjjnenof te wel zich onpartij
dig te toonen.
Dat dit hoog noodig is, bleek ook nu wêer.
Een onverdacht getuige, een man, die den
toestand daar van nabjj zeer goed kent, heeft
thans het bericht naar waarheid gebrandmerkt.
De heer J M. Elshout te Gorichem heeft in
de N. R. Ct. over deze kwestie een uitvoerig
stuk geplaatst, waarin hg o a. dit schrjjft:
Steeds is het hier dejgewoonte
geweest, aan kiezers, die dit verlangden, onder
wie er waren, die een uur gaans van Gorinchem
afwoonden het is een gemeente met groote
oppervlakte buiten de wallen een verver-
sching aan te bieden, n a d a t zjj hun kiezers
plicht hadden vervuld. Ook werd aan kiezers,
BEN VERDEDIGER VAN MR P. I.
VAN DIGGELEN.
G.
der grond, te ontzenuwen.
De tegenwoordige ministerieele partjj
heeft in dit opzicht een moeilijke taak. Zij
moge groot in aantal wezen, wat haar al
dus sterk maakte, Is een zwakheid van hare
regeeringsmannen geweest.
Men denke slechts aan de beloften, in
1901 gedaan maar onvervuld gebleven aan
de ontbinding der Eerste kamer.
En de groote beweging, die deze partij
en hare organen dagelijks maakt, pleit juist,
naar onze meening, voor de overtuiging dat
z{j zelve de positie van haar kabinet zwak
acht.
Welnu èn van de ideeën der oppositie
èn van de beweringen der aanhangers van
het huidige kabinet is dit voorloopig ver-
•lag der Tweede kamer de echo,
Enkele punten daaruit, en in 't bijzonder
uit de algemeene beschouwingen, verdienen
toch wel eenigszins nader de aandacht,
Daarover zijn de z. g. paganisten niet
uitsluitend ontstemdneen juist het meest
zij, die op het terrein van geloof geheel i
bijna op één lijn te stellen zijn met de]
vrienden van het kabinet.
Geen wonder dat in de afdeelingen der
Kamer evenals door ons en anderen her-1
haaldelijk is geschied gewezen werd op
het feit dat het voortrekken van hen, die I
op godsdienstig gebied de geestverwanten]
van het Ministerie zijn, op den duur schijn
vroomheid in de hand moet werken.
Vooral werd gewezen op den betreurens-]
waardigen invloed, dien het misbruik, dat
van de geloofsleuze wordt gemaakt, op^den
geest des volks oefent. In de rede, die de
Minister van Binnenlandsche zaken gehou
den heeft in eene vergadering van christe-
Tegenover al die bezwaren, welke de
Regeeringsgezinde kamerleden trachtten te
ontzenuwen, wisten dezen in 't algemeen
niet anders te stellen dan een redeneering
over den toestand der huidige oppositie,
wanneer zij in 1905 eens de meerderheid
mocht verwerven.
Onze tegenstanders verdiepten zich in
eene beschouwing hoe een Kabinet, dan
uit vrijzinnigen samengesteld, er wel zou
uitzien.
Laat hen daarmee zich het hoofd echter
niet breken.
Wezenlijkzij worden bedankt voor hunne
belangstelling. Maar in deze zal de tijd
ook wel raad geven.
Mocht het soms zoover komen, dan zal
vooral van hen die niet zoo licht te be-1 lijke onderwijzers en onderwijzeressen, heeft J wej eene oplossing gevonden worden.
roepen
tegen het ministerie-Kuyper uit te brengen.
wegen zjjn zulke uitvoerige staatsstukken I hij het zelfs doen voorkomen, aRof alleen
te lezen en toch in het volgend jaar ge-1onder de geestverwanten van het Kabinet]
zullen worden hun stem vóór of jeerbied en zin voor godsdienst en zedelijke]
begrippen waren te vinden. Men protes
teerde met nadruk tegen deze voorstelling en
merkte op, dat door dergelijke uitingen de
verdeeldheid in den lande wordt aange
wakkerd.
Scherp is vooral de opmerking van eenige
leden dat om al die redenen dit Kabinet
een ramp is voor het land, wijl het de
politiek bederft.
Dat er trots de schoone beloften,
waarop wij reeds zinspeelden zoo weinig
op wetgevend en vooral op sociaal gebied
tot stand is gebracht, werd nog eens na
drukkelijk geconstateerd.
„Laat men de reeds door het vorige Ka
binet voorbereide wetsontwerpen buiten
rekening, dan vindt men, dat de wet tot
herziening der Drankwet de eenige belang
rjjke wet is, welke sedert de laatste alge
meene verkiezingen in het Staatsblad werd
opgenomen, en deze wet kan, naar men
meende, nu juist niet beschouwd worden
als een fraai staal van wetgeving".
Waarlijk die wet is allesbehalve een or
nement voor het ministerie,
En wee als volgens haar recht moet ge
daan worden!
Wat zullen onze rechters dan doen
Men beweert dat er in en buiten onze
provincie eene groote beweging op touw
wordt gezet gerugsteund door een goed
gevolde beurs om door de rechterlijke
maoht tot in het hoogste ressort te doen
uitmaken of die wet kracht bezit na de
vaststelling door eene onvoltallige Eerste
Kamer.
Daaruit kan een interessant proces voort
komen.
En zulk een zwakke wet is zoo merkte
men op de eenige vrucht van dit
kabinet
Natuurlijk op het gebied der groote
ataatswetten.
Maar men vergeet toch de stakingswetten,
waartegen ernstige bedenkingen zijn
maakt, omdat ze voor een deel zulk
een reactionnair karakter droegen en het
streven der Regeering zoozeer kenteekenden
En dan de speetwet
Evenmin een juweel. IntegendeelEen
schrede terug op het gebied der sociale
wetgeving.
Het eenige motief tot verdediging van
Gemakkelijk zou de taak van zulk een
vrijzinnig ministerie zeker niet zijn,
Maar ook dit is de schuld van het hui
dige Kabinet, dat door de ontbinding der
Eerste Kamer onzen politieken toestand
totaal bedorven heeft en den wagen van
Staat vast heeft gezet als in een moeras.
Ook dit is een groote debetpost op de
balans.
Wij kunnen gerust tot de slotsom komen
dat deze sluit met een aanzienlijk tekort,
dat onmogelijk nog in dit zittingjaar, het
Die leden voegden hieraan toe dat van 1 laatste der vier, is op te halen.
den invloed der christelijke beginselen ook
niets te bespeuren is in de wijze waarop
het Ministerie optrad bij gelegenheid van de J
werkstakingen in het voorjaar van 1903,
Hier had niets anders gegolden dan het
machtsbesef der in ons land heerschendel
Het christelijk Ministerie, en in 't bij
zonder de premier, heeft veel geredeneerd,
handig gedebatteerd, vaak geprofeteerd, van
zijn z.g. christelijk standpunt zeer mooi
georeerd, maar nog meer geprofiteerd, en,
hoeveel moeite het ook kostte, met beleid
groepen, die zich door de arbeidersbeweging vaak gemanoeuvreerd om de coalitie niet
uiteen te doen spatten.
Maar nooit nog, voor zoover wij ons
herinneren, heeft in ons land een ministerie,
al stak het nog zoo hoog de vlag der
bedreigd achtten,
Wij behoeven niet te vragen van welke
zijde die laatste opmerking komt maar
daarom is zij zeker niet te minder gegrond.
En als uiting in onze Volks vertegen-
bestonden in bier, melk, koffie, een broodje
enz., maar drank werd steeds streng geweerd.
Wij deden dit in de sociëteit Gezelligheid, waar
een zeer vertrouwd man alles beheerde. Nooit
hebben die uitgaven meer dan dertig gulden
bedragenzeker een geringe somOok de an-
ti-revolutionnairen deden dit en doen dit nog
in hun lokaal Obadja en in een pakhuis op de
Kalkhaven. Als myn geheugen mjj niet be
driegt, hebben zjj vroeger daarvoor ook een
gewone herberg gebruikt. Het kan zjjn, dat
een enkele jjveraar voor onze richting wel
eens een borrel gaf, maar die werd niet door
ons betaald. Zoo iets zal overal wel gebeurd
zjjn en is met de scherpste contröle niet te
voorkomen. De booze wereld fluistert hier
zelfs, dat ook bjj de antirevolutionnairen,
horribile dictu wel een dergeljjke afwjjking is
voorgekomen. Gewoonlyk wegen die afdwa
lingen tegen elkander op.
Toen nu in den aanvang van dit jaar een
nieuw Vrjjzinnig Comité optrad, was de Gezel
ligheid niet meer beschikbaar en de liberalen,
die geen eigen lokaal hebben, vestigden in Juni
hun bureau in een koffiehuis. Ook toen werden
aan sommige kiezers de genoemde ververschin
gen aangeboden, maar na afloop kreeg het
comité zulke hooge rekeningen van verschotten
enz. dat men op andere middelen peinsde en
men besloot in November onderteekende bons
van v p f c t uit te reiken met uitdr ukke-
lpk verbod daarvoor jenever te geven. Het
kan zyn, dat een enkele kiezer daarvoor toch
jenever heeft genomen, maar het nauwkeurigst
onderzoek heeft ons geen feiten aan den dag
gebracht, want ook wjj zouden zulk een ge
drag naar verdienste brandmerken. Op de
uitnoodiging aan de Drie Provinciën om namen
te noemen, is door haar geen gevolg gegeven.
Alleen noemde zy den naam van den onder
teekenaar der bonsnu, dat dat was geen ge
heim, want hg had zich openlgk voor de uit
reiking daarvan en de contröle daarop beschik
baar gesteld; en dat dit in hoofdzaak goed
geschiedde, blykt uit het feit, dat er in het
geheel dertig gulden aan bons is vereffend.
Van drankmisbruik is dan ook op 2 Novem
ber geen sprake geweestals een vreemdeling
op dien dag door onze straten had gewandeld,
zou hg niet vermoed hebben, dat er zoo'n
felle, bittere strgd met stembusbriefjes gele
verd werd. HeerBchte er des avonds echter in
de liberale gemoederen een bigde stemming
als gevolg der ontspanning na inspannende
worsteling geen oogenblik heeft die stem-
Mr Van Diggelen zelf heeft nog steeds ge
zwegen over het rapport van zgne liberale
medeleden der Staten van Overgsel en op de
zware beschuldiging, tegen hem ingebracht.
In Zwolle zelf moet de verontwaardiging
over hem groot zjjn.
Tot een oordeel over hem achten wy om
echter niet gerechtigd, zoolang hem nog niet
de noodige tgd is gelaten om zich te verde
digen.
Blyft hg zwygen, dan is het oogenblik daar
om over hem te oordeelen.
Middelerwgl heeft iemand den handschoen
voor hem opgenomen Jen wel de heer Van
Meeteren Brouwer te 's-Gravenhage, die in
een ingezonden stuk in de Prov. Overijs. en
Zwolsche Crt. o. a. schrgft
t De feiten zijn dus: mr P. I. G. van Diggelen
heeft in Juli jl. geene Jormeele verklaring afge
legd de heer Van Dedem heeft mr Van Dig
gelen zien frommelen met briefjes maar weet
niet of ze uit de linkerbroekzak of uit een
zakje kwamende heer Jacobs heeft ge
zien dat door Van Diggelen een ander briefje
nagezien en in de bus geworpen werd, dan
het ingevulde, maar weet tevens nietwat er
op dat briefje stond. Dat zyn dus de feiten.
Ik onderstreep, mynheer de redacteur.
De moreele opvatting is, dat mr Van Diggelen
zich niet krachtig en manlyk verdedigd heeft,
en noch mondeling, noch schriftelyk, onmid-
dellgk of korten tgd daarna, over de plaats
gehad hebbende aantggingen de noodige vol
doening heeft gevraagd, van de veronderstelling
uitgaande, dat mr Van Diggelen die aantg
gingen heeft gehoord.
Deze onverantwoordelgke gelatenheid wordt
nu als wettig vermoeden voorop gezet. Een
ieder met mg zal die onverschilligheid streng
afkeuren, maar het kan toch niet leiden tot
een openbare beschuldiging.
De algemeene beoordeeling moge in het
nadeel van mr Van Diggelen zgn, men vergete
niet, dat meermalen gebleken is. dat een oor
deel onverdiend te streng geweest was, ja, dat
zelfs rechters zich in hun uitspraak hebbes
vergist."
Alles goed en wel.
Maar laat mr Van Diggelen zich dan openiyk,
flink en ferm verdedigen en de tegen hem
ingebrachte beschuldiging ontzenuwen
DE VOEDING VAN DEN SOLDAAT.
reclame in top de verwachtingen teleur-
woording over grove fouten, te plaatsen op j gesteld, zelfs van velen die Hosanna riepen I ming zic^ op onwaardige wyze geuit."
de debetzijde der Regeering, verdient zij te J toen het in de wereld kwam.
En 's lands belang heeft door dat alles
allerminst winst behaald.
meer de volle aandacht.
Ook de financieele plannen van het Mi
nisterie werden het spreekt van zelf
aan eene ernstige kritiek onderworpen.
Terecht werd het een grief gemaakt van
zjjn pogen om eene te ongunstige voor
stelling te geven van den financieelen toe
stand des lands, teneinde stemming te
maken voor het ontworpen tarief van in
voerrechten.
Men verwachtte op den dienst van 1905
geen tekort, en in elk geval een v r ij
wat lager dan de minister van financiën
ons voorspiegelt.
Daarom gaf men hem in overweging zijne
belasting-plannen te laten rusten.
Een verstandige wenk voorzeker, waar
van het opvolgen ook deze goede zijde zou
hebben dat de stemgerechtigden in het
Ziedaar onzes inziens voldoende weerlegd
I het perfide praatje, met zooveel ophef als een
wapen tegen de liberalen gehanteerd.
Dezer dagen ia door het antirevolutionnaire
Gorinchemsche blad De Drie Provinciën, en
verder natuurljjk met gretigheid door verschil
lende geiykgezinde bladen, zelfs in Zeeland,
verspreid het bericht dat in het district Go
rinchem bp de jongste Statenverkiezingen van
liberale zjj de bons voor jenever zouden zjjn
verstrekt.
Hoewel de N. Gorinchemsche Ct. bet beslist
tegensprak, bleef dat praatje door de pers
loopenen tot onze verbazing schonken zelfs
een paar liberale bladen dadeljjk goed geloof
volgend jaar bij de algemeene verkiezingen I aan dit verhaal en gingen zjj, zonder een na-
over die plannen dan tevens hun oordeel I der onderzoek en een weerlegging af te wach-
in om strafpredicaties te houden
het Kabinet was dat volle verwezenljjking I zouden kunnen uitspreken. I ^en' er0P 'n om strafpredicaties
*an het Regeeringsprogram in den tijd van I De vrienden der Regeering wezen weer I ^eSen eigen partygenooten.
vi« jaar niet denkbaar was, en er bij de I op de behoefte aan geld met het oog op de I Waarom nist d? 200 noodige re;
Kamer toch wel wetsontwerpen zjjn ingediend, sociale hervormingen; maar waar het Kabi- zLTrndach™ V?'6761
i- I J*' T" tu8Bchea ^dienen en afdoen net daarmee volstrekt geen haast maakt, Teg6nover zulke van ouds bekende pogingen
versehil. In dit lftfctsio jftflr valt I is het allerminst noodig* rööds nu in de! om de liberalen zwart te maken, vooral in dis-
et niet veel meer te garen. I behoefte van middelen te voorzien door tricten al# het Gorinchemsche, waar de party-
DB TARIEFWET.
De Handel wil haar niet.
De Njjverheid wenscht haar niet,
De arbeiders vreezen haar.
De landbouwers zyn niet op haar gesteld.
Aldus wordt in de Studies in Volkskracht de
Tariefwet gekarakteriseerd.
En de vraag wordt gedaan»Wie dan mi
nister Harte's voorstel steunen wil?
Die vraag is door een vergelpking te be
antwoorden.
De tappers wilden de drankwet niet.
De drankbestryders wenschen haar niet.
Wie afkeerig zyn van vryheidsbeperking
vreesden haar.
Wie eerbied voor de wet als een der hoek'
steenen van de maatschapjj erkent, was niet
op haar gesteld.
Men had dus de vraag kunnen doenWie
zullen dus minister Kuyper's drankwet steunen.
De regeeringsmeerderheid heeft niettemin
dat paskwil van wetgeving gesteund en aan'
genomeuj
Als het partybelang het vordert, zal zy ook
de Tariefwet wel aannemen.
Aan Het Vad. deelt men het volgende mee
Overwegende dat, door een by het 7e regi
ment infanterie genomen proef, de mogeiyk-
heid is gebleken om zonder meerdere uitgaven
de voeding van den soldaat te verbeteren, in
dien zin, dat meer afwisseling wordt gebracht
in de morgen- en middagmaaltyden, en teven#
de spyzen worden bereid op zoodanige wyz»,
dat ze meer overeen komen met die, welke de
soldaat voor zyn indiensttreding gewoon is te
nuttigen, heeft de minister van Oorlog o. a.
bepaald, dat de commandeerende officieren der
korpsen van het leger, te rekenen van 1 Januari
1905, tot nader order worden gemachtigd, van
de rations, voorgeschreven by de beschikking
van 7 Januari 1904, af te wyken voor zoover
daardoor de gemiddelde kosten van de voeding,
berekend naar die der voorgeschreven rations,
niet worden overschreden
Een leidraad is vastgesteld voor de samen-
steUling van verschillende rations levensmid
delen, welke in vervanging kunnen komen van
de voorgeschreven rations.
Dy kon. besluit:
is A. J. van 'Munster, hoofdcommies ter
provinciale griffie van Utrecht, benoemd tot
ridder in de orde van Oranje-Nassau
is de adelborst 1ste kl. M. Bottenheim be
vorderd tot luit. t/z. 2de kl
is aan den officier-machinist 1ste kl. by den
marine-stoomvaartdienst J. J. Hessels, op zyn
verzoek, eervol ontslag uit den zeedienst ver
leend, onder toekenning van pensioen
is bevorderd tot officier-machinist 1ste kl. de
officier machinist 2de kl. J. Maandag
zyn benoemd: tot ontvanger der dir. bel.
enz. te 's Gravenzande (standplaats Hoek van
Holland), J. H. Claessen, ontvanger te Itter-
voort o. a.te Ommen c. a., J. P. Janssen, ont
vanger te Hattem c. a.te Baalte c. a. G. van
der Zee, ontvanger te Sint Anna Parochie c. a.
te Eist c. a., E. van de Pol, ontvanger te Ede
c. a.te Steenbergen c. a. P. C. H. Huver»,
ontvanger te Oud-Beyerland c. a.te Vianen
c. a. A. W. Overvoorde, ontvanger te Zwart
sluis c. a.te Valkenberg c. a. R. F. baren
van Raders, ontvanger te Wyck station (ge
meente Meerssen); te Appingedam c. a. P.
Schouten#, ontvanger te Woudrichem c. a.;
is een pensioen verleend aan K. M. Pilaar,
wed. van den gep. directeur van 'a Ryk* te-
