HiËelrpciie Courant
FEUILLETON.
Califula en Dicle.
BUITENLAND.
BIJVOEGSEL
Verschillende Berichten.
Iets over de tabaksteelt.
Middelburg 5 November
VAM DB
VAM
Maandag 7 November 1904, no. 263.
Wij ontvingen door tusschenkomst van de
redactie het volgend schreven:
»Door een landbouwer te Zaamslag is
dit jaar een proef genomen met het ver
bouwen van tabak. De proef is aanvankelijk
goed geslaagd, zoodat gebleken is dat de
grond er wel voor geschikt is.
Bedoelde landbouwer zit verlegen, wat
hij nu met de tabak moet doen en hoe
met de bewerking en het afzetgebied op
de hoogte te komen. Zoude dit niet iets
zjjn voor uw landbouwmedewerker
Gaarne zgn wjj bereid een en ander aan
gaande de bewerking van de tabak mede te
deelen, maar wg vreezen, dat onze mededee-
lingen reeds te laat komen, omdat de oogst
van de tabak zich over vier of vjjf achtereen
volgende maanden uitstrekt, waarvan de meeste
nu reeds verloopen zgn.
Verder moeten wg opmerken, dat over het
al of niet geslaagd zgn van de proef nog geen
oordeel is te vellen. Om te beoordeelen of de
grond voor tabakscultuur geschikt is, moet het
blad eerst geheel verwerkt en daardoor geble
ken zjjn, dat het product voor den handel
geschikt is. Het groeien van de plant op
Zeeuwschen bodem en de ontwikkeling in een
waTm jaar, zooals 1904, bewjjst op zich zelf
niets. Meermalen hebben wg tabak als sierplant
in den tuin aangekweekt en daarvan niet al
leen reusachtige planten met buitengewoon
groote bladeren verkregen, maar herhaaldelijk
heeft het zich voorgedaan, dat in het jaar,
volgende op dat, waarin wg tabak zaaiden,
hier en daar eene plant opkwam uit zaad, dat
in 't vorig najaar toevallig in den grond was
gekomen. Groeien wil de tabak in Zeeland
wel maar is zjj bruikbaar
Tabak moet brandbaar zgn, wil zjj in den
handel eenige waarde hebben. Nu heeft de
ondervinding geleerd, dat aan zee gelegen gron
den en gronden, die uit zeeklei bestaan, in
den regel minder brandbare tabak opleveren,
terwjjl daarenboven het nicoifne-gehalte van
slecht brandende soorten veel grooter is dan
van de goede soorten.
Vóór de tabak geleverd wordt, worden de
bladeren opgelost. Men ziet het aardgoed zorg
vuldig na en bindt de volkomen gave bladeren^
die van eene zelfde kleur zgn, bjj elkander tot
eene bos van 1 kilogram met een band van
tabaksbladeren om den voet van de bladeren,
alsdan kop genoemd. De gescheurde, de be-
sehimmelde, de te licht of te donker gekleurde
bladeren, die onder het aardgoed voorkomen
worden afzonderlijk opgebost; even zoo het
zandgoed. Het aardgoed wordt gewoonljjk op-
gebost bij droog helder weer, het zandgoed
daarentegen bg vochtig weer. Het bestgoed
bost men gewoonlgk op in Maart in bossen
van 2Va KG. Ook deze bladeren worden zorg
vuldig gesorteerdde daarbjj uitvallende bla
deren worden eveneens saamgebonden en als
pluksel van bestgoed in den handel gebracht,
zoo ook de bladeren van de zuigers.
Uit het voorgaande zal het ieder, die tabak
wil teelen, duidelijk geworden zgn, dat bg de
bewerking na het binnenhalen nog al heel wat
komt kjjken en dat het bedrjjt van tabaksteeler
Nicotine, alzoo genoemd naar Nicot, die in
't laatst der 16e eeuw Fransch gezant was bg
het hof van Portugal en de tabaksplant herba
nicotiana) naar Frankrjjk overbracht, is eene
zeer vergiftige kleurlooze olie, die in ver
warmden toestand zeer sterk naar tabak riekt.
Nicotine verstjjft niet bjj 10° C en kookt
240°, maar wordt reeds vluchtig bg een
gewonen warmtegraad. Men verkrjjgt nicotine
door een aftreksel van tabak met kaliloog te
vermengen en de vrjj geworden nicotine met
aether op te vangen.
3 Uit het Duitsch.
NAAR
H. ROSENTHAL-BONIN.
Oreste schreide wanhopig, sloeg zich met
de handen voor het hoofddoch dat alles
baatte nietdaardoor werd zgn ezel niet weder
levend. Hg had zgn eenig bezit, zgn hand
werk, zgn kostwinner verloren. Wat nu te
beginnen
Het schrijnwerken had hjj verleerdwie
zou een zoo ongeoefend gezel in dienst willen
nemen; er bleef hem niets anders over dan
dagloonerswerk te verrichtensteenen en
aarde te dragen. Wanhopig wrong hg de
handen ineen en verliet zgn kamertje niet.
Dat duurde eenige dagen, tot de gemeente
zich er mede ging bemoeien, zgn deur met
geweld open brak, den dooden ezel weghaalde
en hem dwong brood en wjjn tot zich te nemen.
Men zou toch niet willen dat de vreemde
lingen konden zeggen dat Nervi éen van zgn
inwoners den hongerdood liet sterven
Juist in dien tjjd zond een Amerikaansche
dame uit het »Hotel d'Inglese" een boodschap
naar Oreste, om hem en zgn ezel voor een
tocht te bestellen. Deze dame was de beste
klant van Orestebjjna om den anderen dag
voor den handel heel wat kennis vereischt, die
gewoonlgk eerst door jarenlange behandeling
verkregen wordt.
Ook de handel in tabak heeft zjjne eigen
aardige moeilijkhedendaarbjj toch komen
verscheidene gebruiken voor, waarvan men
volkomen op de hoogte dimt te zgn, evenals
zulks weleer bjj den meehandel vereischt werd.
Zonder die kennis moeten wg de tabakscul
tuur bepaald ontraden; met die kennis toege
rust, durven wjj haar voor Zeeland niemand
aanbevelen.
Voor het opspjjlen der bladeren maakt men
met een mesje eene insnede in de hoofdnerf;
het zandgoed wordt zoo opgespjjld, dat de
rugzjjde van het eene blad komt tegenover
de voorzjjde van het volgende blad, deze
bladeren hangen dus in geljjke richtingbjj
bestgoed worden de ruggen, dus ook de voor
zijden, van twee op elkaar volgende bladen
tegenover elkander gehangen om het opkrullen
te voorkomen. Van de dieven droogt men de
groote bladeren op geljjke wjjze, de kleinere
dieven worden in zjjn geheel opgespjjldde
lompen worden op stokken ter droging gelegd
en de in het land overbljjvende tronken wor
den gedroogd en als brandstof gebruikt.
In 't zuiden van Frankrjjk en ook in Ame
rika volgt men de methode van Holzschner.
Wanneer het zandgoed is afgenomen en de
overige bladeren tot voldoende ontwikkeling
zgn gekomen, snjjdt men de plant af, maakt
in den stengel eene insnede en spjjlt haar op
met de toppen naar beneden. Zoo worden zjj
in droogkamers gebracht, waar de tempera
tuur langzaam stjjgt van 30 tot 750 C en waar
zjj in 3 a 4 dagen volkomen droog zgn.
De droogschuren, in Nederland in gebruik,
staan aan de noordzjjde van het tabaksveld in
de richting van oost naar west. In de zij
wanden zjjn draaibare luiken, die open gezet
worden om de lucht te laten doorstroomen
van binnen zgn zjj voorzien van het noodige
latwerk, hanken, om de spjjlen op te leggen.
De schuren zgn geheel van hout en met pan
nen gedekt. Bjj droog, zonnig weer worden
alle luiken opengezet en de pannen gedeelteljjk
weggenomenbjj droog weer zonder zonne
schijn worden slechts enkele luiken geopend,
bjj vochtig weer en tegen den avond worden
alle luiken gesloten. Wanneer het weder zeer
vochtig is, moet men door het aanbrengen van
vuren of het plaatsen van een kachel eene
kunstmatige droging doen plaats hebben.
Wanneer de bladeren voldoende droog zgn
wat men daaraan kan zien, dat twee bladen,
die men tegen elkander heeft gedrukt en op
gerold, zich bg het loslaten dadeljjk ontrollen
en niet aan elkander big ven kleden, worden
aard- en zandgoed verspjjldde bladeren van
4 spjjlen worden aan één spjjl geschoven en
opnieuw op de hanken gelegd of do spjjlen
worden in een vierkanten vorm opgestapeld,
geput, tot een koker met de bladeren naar
binnengewoonlgk wordt het zandgoed geput,
wanneer het bestgoed wordt binnen gehaald
en te drogen wordt gehangen. Het doel van
het putten is het drogen zoo langzaam moge-
ljjk voort te zetten en de bladeren eenigszins
te doen gisten en broeien, wat zeer bevorder
lijk is voor den samenhang en de kleur.
Bladeren, die bjj de bewerking in de schuren
min of meer rotten of beschimmelen, worden
bjj de lompen gevoegd.
Hoogst waarschjjnljjk zal om die~reden de
tabak, die in de Zeeuwsche kleigronden ge
wonnen wordt, wel tot de minste soort behoo-
ren, hoe welig zjj daar ook in 't afgeloopen
seizoen moge gegroeid zijn, en dus slechts een
zeer lagen prjjs kunnen bedingen.
Yerder moeten wjj nog even in overweging
geven, dat de tabakscultuur in die streken van
ons vaderland, waar zjj gedurende twee eeuwen
gedreven werd, de eerste tabak werd in
1626 in Nederland verbouwd voortdurend
is verminderd, omdat tengevolge van het heffen
van inkomende rechten op dit product door
de regeeringen van die landen, waar onze
tabak werd ingevoerd, de prjjzen aanzienljjk
daalden, en de meeste landbouwers die teelt
niet meer loonend achtten.
Van 1851—1860 werden 1760 hectaren aan
gewend voor de tabaksteelt; van 1881—1890
was dit aantal met bjjna 500 hectaren vermin
derd in 1898 werden slechts 782 hectaren
beplant, in 1903 nog 397, nl. 181 in Utrecht
bestelde zjj zjjn ezel en was er op gesteld dat
hjj zelf altjjd hem leidde, en zjj betaalde hem
dan den dubbelen prjjs.
Men was reeds begonnen erover te spreken,
maar daaraan stoorde de Amerikaansche zich
nietzjj maakte er geen geheim van dat de
jonge, schoone Italiaan haar goed beviel en
het scheen zelfs of het niet alleen zgn mooie
verschijning was, die haar tot hem aantrok;
maar alsof haar hart daarbjj in het spel was
en zjj een waren hartstocht voor den jongen
man opgevat had.
Oreste was gevleid door die talrjjke bewjjzen
van vriendschap der rjjke vreemdelinge, welke
hem bovendien zooveel voordeel aanboodzgn
hart bleef echter volkomen koud en hg vond
haar, eene lang niet meer jonge dame met
vaalbleeke gelaat, helgroene oogen en asch-
blond gekroesd haar, niets aantrekkelijk. Dit
neemt niet weg dat hjj de vriendelijke blikken
der Signora Grantly steeds beantwoordde met
een vurigen blik uit zgn gitzwarte oogen.
Toen Miss Grantly als antwoord op haar
boodschap het bericht ontving dat Oreste's
ezel dood was en hjj te arm om een anderen
te koopen en zjj zich dus tot een anderen ezel
drijver wenden moest, besloot zjj onder deze
omstandigheden haar tocht uit te stellen. Zjj
trok zich in haar kamer terugbleef
daar een uur lang in gedachten zitten, ging
toen de trap af en den tuin in en had met
den tuinman het volgende gesprek»lk heb
vernomen dat de arme Oreste Lavigni in
Bogüsseo zjjn ezel verloren heeft en te arm is
en 216 in Gelderland. Het is dus met reden
te betwjjfelen, dat in Zeeland de cultuur van
tabak met meer voordeel zal kunnen gedreven
worden dan daar, waar die teelt voortdurend
afneemt.
Met de bewerking van den grond, de bemes
ting enz. behoeven wjj ons hier verder niet
bezig te houden. Wjj beginnen derhalve met
den oogst. In onze Indische bezittingen, in
Amerika, worden de bladen gewoonlgk ineens
geoogst, in Nederland doet men dat op ver
schillende tjjdstippen.
Einde Juli worden de onderste verwelkte
bladen geplukt, de zoogenaamde lompen, en
tegeljjkertjjd de 4 of 5 onderste goede bladen,
die eene eivormige gedaante hebben en den
naam dragen van zandgoeddrie a vier weken
later volgen weder 4 of 5 bladen van lang-
werpigen vorm, aardgoed geheeten een maand
daarna komt de beurt aan de bovenste lan-
cetvormige bladeren, die bekend zjjn onder
den naam van bestgoed, terwjjl de te voorschjjn
komende scheuten, dieven of zuigers genoemd,
in het laatst van October of 't begin van
November worden binnengehaald.
Bjj het plukken, dat met de hand geschiedt,
zorgt men de bladeren zoo weinig mogeljjk
te beschadigen; zjj worden regelmatig tegen
elkander gelogd met de toppen bjj elkaar, en
nadat ze verwelkt zgn, aan lange dunne stok
ken van esschen of dennenhout {spijlen) ge
regen en in de droogschuur opgehangen.
VISSCHERS-KIEZËRS.
De afgevaardigde voor Breukelen, de heer J.
H. de Waal Malefyt, herinnert de redactie van
De Standaard dat in de zitting der Tweede
Kamer van 26 October 1900 door hem een
amendement was ingediend, dat met 36 tegen
34 stemmen werd verworpen en de strekking
had om de visschers in de gelegenheid te stel
len te gaan stemmen op Zaterdag?
Hjj is nog steeds van meening, dat op de
door hem toen voorgestelde wijze, de zaak vol
ledig zou zgn in het reine te brengen.
Altjjd merken wjj op voor de visschers,
maar niet voor de loodsen en andere zeevaren
den over wie wjj schreven.
BENOEBÜNGEfê, EHZ
Bjj kon. besluit:
zgn benoemd bg het dep. van justitie tot
raad-adviseur mr A. E. Bles, thans referen
daris tot hoofdcommies mr J. Kosters en mr
W. L. A. Collard, beiden thans commies
tot commies J. L. H. Jonker, thans adjunct
commies a'len bjj gemeld dep. tot adjunct
commies mr J. M. I. A. Simons, te 's Graven-
hage;
is aan W. Glazenmaker, huisknecht in het se
minarium der Oud-Bisschoppelijke Klerezie te
Amersfoort, de eere-medaille der orde van
Oranje-Nassau, in zilver, toegekend
is de gepens. inspecteur van den marine
stoomvaartdienst, met rang van kap. t./z., A.
Jongkees, mil. lid van de commissie tot voor
lichting in zake de' voorziening in de behoefte
aan brand- en lichtstoffen bg eene eventueele
insluiting van de stelling van Amsterdam, als
nog eervol ontheven van de betrekking van
militair lid van de bovenvermelde commissie,
met gelijktijdige benoeming tot burgerljjk lid.
De nieuw benoemde raadsheer in den
Hoogen Raad der Nederlanden, mr Sjeerp
Gratama, behoort tot een der meest eminente
leden der arr. rechtbank te Rotterdam.
Hjj heeft zich in die gemeente in velen krin
gen onmisbaar weten te maken en men ziet
hem dan ook noode gaan naar het hoogste
rechtcollege van het vaderland, waarvan hjj
zonder twjjfel een sieraad zal zgn.
Door den minister van koloniën is dr A.
0. de Koek ter beschikking gesteld van den
Gouverneur-Generaal van N.-I., om te worden
benoemd tot leeraar bjj het middelbaar onder-
wjjs daar te lande.
om een anderen te koopen. Het spjjt mjj voor
hem, hjj is een intelligente, flinke gids, die
mjj de omgaving goed heeft leeren kennen.
It wil hem een anderen muilezel geven, maar
zóo, dat hg niet zal weten van wien hg dien
gekregen heeft. Kunt u mg een muilezel
verschaffen, en hem liefst nog van avond in
zgn stal bezorgen, zonder dat hjj of iemand
anders er iets van merkt
Bjj deze woorden haalde Miss Grantly een
kleine, goedgevulde portefeuille voor den dag.
Een oogenblik bedacht zich de tuinman en
krabde nadenkend achter het oor.
»Ik geef u vjjftig lire voor de moeite",
voegde de Amerikaansche er bemoedigend bjj.
»Ja, dan zal het wel gaan, Excellensa",
haastte zich de tuinman haar te verzekeren.
»Goed, doe wat ik u gezegd heb en maak
geen ruchtbaarheid aan de zaak. Hier zgn
vjjftig Lire voor u en twaalfhonderd voor den
ezel zooveel zal een mooi dier wel kosten."
Toen knikte de Amerikaansche den tuinman
welwillend toe, Btak haar parasol op en ging
heen.
Veelbeteekenend lachte de tuinman en
bekeek het geld met welgevallen. Hjj wist
waar hg een prachtigen muilezel zou kunnen
krjjgen voor duizend lire, nameljjk bjj Beatrice
Poscetta.
Het meisje had gisteren bekend gemaakt
dat zjj haar bezittingen in Nervi wilde ver-
koopen en naar Genua zou vertrekken. De
praatjes der menschen hadden haar daartoe aan
leiding gegeven; men had haar de schuld
De zaak van het O. M. tegen de weduwe
Datema, verdacht van vergiftiging van haar
man (Haarlemmermeer) is naar de openbare
terechtzitting verwezen. De aanvankelijke me
deverdachte kostganger Van 't Hoft is in vrjj-
heid gesteld doch zal als getuige worden ge
hoord.
De afgetreden gouverneur-generaal van
Ned.-Indië, de heer Rooseboom, vertoeft, op
zjjne terugreis naar Nederland thans in het
zuiden van Frankrjjk. In de tweede helft dezer
maand wordt hjj in de residentie verwacht.
In een te Amsterdam gehouden verga
dering deelde een der hoofdbestuurders van
den Glasblazersbond te Delft o. a. mede, dat
het gebrek aan flesschen reeds groot is, zoodat
het ontslag van de arbeiders in de distilleer
derijen te Schiedam en elders zeer wel moge-
ljjk is.
Of de staking reeds spoedig zal zjjn afge
loopen, kon spreker niet met zekerheid zeggen;
wel zou het hem niet verwonderen zoo men
binnen niet al te langen tjjd wat naders over
den stand van zaken hoorde, als gevolg van
het besluit der christeljjke stakers om voeling
te zoeken met de patroons.
In elk geval, zeide spreker, staat vast, dat
men op het nieuwe tarief niet aan het werk
kan gaanhet is onuitvoerbaar. En niet min
der zeker is het, dat niemand het werk weer
zal opnemen, zoo niet allen weer in de fa
brieken worden toegelaten.
Te Stavoren heerscht waternood. Alle
regenbakken bjj de huizen zjjn ledig en ook
die bjj het schoolgebouw zjjn uitgeput. Het
bjj de veerboot en stoompont werkzame per
soneel wordt reeds van uit Enkhuizen van
drinkwater voorzien.
In een, aan een dame behoorend bosch
onder Assen is het ljjk gevonden van een tot
dusver onbekend persoon, die waarschjjnljjk
tengevolge van ziekte daar bezweken is.
Het Belgische schoolschip te Greenock
is einde]jjk bjj de vierde poging overeind
gekregen. Het is nu in het dok om onder
zocht te worden.
Iu sommige Belgische bladen wordt de vraag
gedaan of het schip nog wel kan worden aan
vaard.
Te Antwerpen zou een werkman een blok
jjs aan boord van een schip brengen de plank
lag zoo kort op het schip, dat ze door de
do ning van een voorbijvarende boot vanboord
geraakte. De man viel tusschen kaai en schip
in de Schelde en verdronk.
Te Schilde, bjj Antwerpen, lag een 63-
jarige bestedeling op de tramrails te slapen.
De machinist van de naderende tram deed zgn
best om bg tjjds te stoppen, doch de oude
man werd in stukken gereden.
Een aanvaring met zeer ernstige gevolgen
wordt gemeld uit Böne. Twee booten van
Algiersche maatschappijen, de Gironde en de
Ange Schiaffi.no, zgn in den nacht van Donder
dag op Vrjjdag bjj Herbillon op elkaar geva
ren. De Gironde zonk, en men vreest dat er
100 personen verdronken zgn. De Gironde was
den vorigen avond uit Böne vertrokken met
110 passagiers waarvan 100 Kabielen. De Ange
Schiaffino bleef eerst op de plaats van het
onheil maar werd Vrjjdag te Böne verwacht.
Een telegram uit Aden aan de Londenscbe
bladen meldt dat de geheele bemanning van
de Brifsche stoomboot Innerdale is vermoord
door de Arabieren van het eiland Massara. De
stoomboot had schipbreuk geleden op de
rotsen van het eiland, en de schipbreukelingen,
ten getale van 21, werden gedood op het
oogenblik toen zjj aan land kwamen.
De Britsche regeering heeft aan de Otto-
maansche regeering vergoeding en straffing
gevraagd.
Een zoon van lord Raleigh, Strutt, heeft
een horloge uitgevonden, dat niet minder dan
2000 jaren zou kunnen loopen zonder opge
wonden te worden. Het betreft hier een eigen
aardige toepassing van het radium. Een klein
gouden plaatje wordt geëlectriseerd door mid
del van een uiterst kleine hoeveelheid radium-
zouten door heen en weer te schommelen wordt
deze electriciteit voortdurend aan het goud
ontnomen en weer terug gegeven, met het
gevolg dat het niet tot stilstand komt. Het
perpetuum mobile wordt met deze uitvinding
gegeven in de eerste plaats, dat Oreste den
zegen had verbeurd en ten tweede van het
ongeluk, dat daar het gevolg van was ge
weest. Zjj had door haar afwjjzenden trots
den jongen man half gek gemaakt, meende
men. Langzamerhand weigerden de menschen
zelfs haar melk, hare groenten en citroenen
af te koopen.
Dat duldde zjj niet; zjj had de menschen
niet noodig en zjj zou het hun toonen.
Snel besloten, zooals dat in haar aard lag,
wilde zjj dit plaatsje verlaten, en naar Genua
gaan. Haar tante daar had een kleinen han
del in zilverwarenmisschien zou zjj haar
daarbjj kunnen helpen. Het speet haar
om Orestemaar waarom had bjj ook zgn
handwerk verwaarloosdHjj was lui ge
weest nu moest hjj de gevolgen daarvan
dragen. Zjj gevoelde geheel geen schuld aan
het voorgevallene.
»Oreste, altjjd Oreste", mompelde zjj ver
drietig. »Och, was hjj toch een andere man.
is zoo knap en verstandiger dan alle an
dere mannen. Maar zoo neen weg moet
ik weg van hier."
De tuinman ging dadelgk op zjjn doel af en
trachtte »Dido" te koopen voor duizend lire;
maar Beatrice, in het handelen zeer bedreven,
wilde haar Dido niet afstaan voor minder dan
elf honderd. Men werd het eens en de tuin
man zou den avond van dien zelfden dag het
dier komen halen.
Voor Oreste waren het intusschen heele
zware dagen geweest. Hjj zag in, dat hjj
niet bereikt, doch men krjjgt niettemin
regelmatige beweging, die, volgens mannen
van de wetenschap, twee duizend jaren kan,
duren. Na verloop van dien tjjd eerst zou de
verre nazaat het horloge moeten opwinden,
d. w. z. het radium vernieuwen. Zoo'n horloge
schgnt met groote nauwkeurigheid te kunnen
loopen en niet meer behoeven te kosten dan
een twee honderd guldeneen bagatel voor
zoo'n instrument
Als het tenminste waar is. En het binnen
werk moet ook wel solied zjjn om in 2000 jaar
niet door te sljjten.
HUT FBANSCHE MINISTERIE
IN DK KAMER.
Minister André, en met hem de regeer'ng,
is Vrjjdag uit den strjjd in de Kamer over de
kwestie der legerverklikkerjj te voorschjjn ge
komen met een groote meerderheid.
Maar laten we er dadelgk bjjvoegen dat die
meerderheid niet te danken was aan de be-
toogen en debatten. Het was, zooals men
hieronder zal zien, een kwajongensstreek van
een lid der rechterzjjde, die tal van leden uit
verontwaardiging vóór het ministerie deden
stemmen.
Er was een enorme toevloed van publiek,
en ook de diplomatieke loge was vol. Het
was ook een zitting van zeer groot belang.
Onder laid applaus der rechterzjjde begon
Guyot de Villeveuve zjjn interpellatie te ont
wikkelen. Hg keurde het af dat André had
toegelaten dat zgn ordonnans, kapitein Mollin,
zelf zgn ontslag had genomen en dat hjj hem
niet had gestraft door het hem te geven.
■Voorts bracht hjj de verklaring van den
minister in herinnering dat zjjn verantwoorde
lijkheid betrokken zou zgn als de feiten juist
bleken. Dit is nu het geval. Het is zelfs ge
bleken dat hjj de verklikkerjj kende, zei Guyot,
waarop van de rechterzjjde kreten opgingen
voor André bestemd van Bedrieger Canaille
Leugenaar
Ten slotte las Guyot de nota van Waldeck
Rousseau voor, en betoogde dat de generaal
niet op zjjn post van minister kon bljjven.
Generaal André ving zgn verdediging aan met
de meedeeling dat, toen Waldeck Rousseau hem
bjj zich liet komen om over het aannemen
van het ministerschap te spreken, hjj hem
ook in kennis stelde van zgn vrees, veroc
zaakt door de »onderaardsche handelingen" i
het leger, die ten doel hadden dit om te zot
ten in een tegenstander van het burgerljjk
gezag. De generaal noemde daarvan voor
beelden op o. a. de manifestatie tegen Loubet
te Reuilly.
Dat waren verontrustende symptomen. De
minister noemde er nog andere op, maar niet
zonder luid rumoer te verwekken onder de
oppositie.
Hjj vertelde o. m. hoe hjj ontdekte dat in de
cantines nieuws- en andere bladen doordron
gen, die stelselmatig de regeering aanvielen.
Naamlooze brieven heeft hjj ontvangt hem
en zjjn gezin bedreigend. De minisf >r lie ia-
nerde ook aan daden van staatk indigo en
godsdienstige onverdraagzaamheid en aan
daden van oppositie tegen de regeering, ge
volgd door handelingen van insubordinatie of
van muiterjj. Verscheidene officieren werden
eenvoudig door hun kameraden in quaran
taine geplaatst, omdat zjj een vrouw gehuwd
hadden, die uit een jorig huwtljjk was ge
scheiden. In zekere regimenten wordt van
officieren geëischt, dat zjj de doopakten hun
ner kinderen toonen.
Toen de minister een voorbeeld aanhaalde
van een kolonel die zich veroorloofde de drie
kleur in haar ioudraa. te doen om haar door
een ander te vervangen, barstte er zulk een
lawaai los, dat do voorzitter Brisson bjjna geen
baas bleef over do orde.
Eenige leden scholden André uit voor
leugenaar en vroegen den naam van den kolonel.
Eindeljjk zei Combes dat deze kolonel een
regiment had gekommandeerd te Valence en
dat hg gepensionneerd was, en toen werd het
weer rustig.
André ging daarop voort om tot het eigen-
Ijjke onderwerp te komen. Na vier jaar wer-
weder eten moest wilde hjj niet verhongeren;
opgespaard had hjj niets; want hjj hield van een
gemakkeljjk prettig leventje er stond hem
dus geen andere weg open, dan daglooners
werk te verrichten. Hg moest arbeiden als
een paard en verdiende nauwelgks genoeg om
zgn honger te stillen. Door schade en schande
leerde hjj, hoe dwaas het was geweest, zgn
handwerk op te geven en alleen te vertrou
wen op het bezit van een muilezel.
Door nood gedrongen, nam hjj het besluit
zgn handwerk weder op te vatten en al was
het plaatsje dat hjj kreeg in den beginne ook
nog zoo bescheiden, zich langzaam daarin op
te werken. Hjj wendde zich tot een sehrjjn-
werkertje in Quinto, bjj wien hjj vroeger had
geleerdmaar deze begeerde niet hem aan te
nemendaarna liep hjj drie dagen lang in
Genua rond, zonder zelfs onder de meest be
scheiden voorwaarden een plaats te kunnen
krjjgen. Diep teleurgesteld keerde hjj naar
Nervi terug en door den honger gedwongen
begon hjj steenen te kloppen op den weg, een
hard werk, maar dat hem voor uithongeren
behoedde. Vol diep berouw en groot verdriet
verliepen de dagen voor Orestezjjn gezicht
werd bleek en mager, diepe rimpels-groefden
zich op het vroeger zoo bloeiend gelaat.
(Overvloed van stof dwingt ons nogmaals
te zetten: Slot volgt.)
