Maandag
7 November.
Uit Stad en Provincie.
N°. 263.
147° Jaargang.
1904,
Zeeuwsche omtrekken.
Bij deze courant behoort een Bijvoegsel.
Middelburg S.November.
LETTEREN EN KUNST.
HANDELSBERICHTEN.
Graanmarkten, enz.
MIDbELItUiUiNljHlü
Deae courant verschijnt d a g e 1 jj k smet uitzondering van Zon- en Feestdagen.
Prijs, per kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor alle plaatsen in Nederland franco pp., 2.
Afzonderlijke nummers kosten 5 cent.
THERMOMETER EN VERWACHTING.
5 Nov. 8 n. Tm. 52 gr., 12 u. 53 gr., av. 4 a. 54 gr. F. —Verwacht:
betrokken lucht, weinig verandering in temperatuur.
zwakke wind,
Advertentiën: 20 cent per regel. Geboorte-, dood- en alle andere familieberichten en
Dankbetuigingen van 1—7 regels 1.50; elke regel meer 20 cent. Reclames 40 cent per regel.
Groote letters naar de plaats, die zij innemen.
Tot de plaatsing van advertentiën en reclames, niet afkomstig uit Zeeland, betreffende
Handel, Nijverheid en Geldwezen, is uitsluitend gerechtigd het Algemeen Advertentie-Bureau
A. DE IiA MAR Az,, N.l. Voorburgwal 306, Amsterdam.
De vroede mannen in de verschillende
gemeenten zijn in den laatsten tijd druk
aan het woord geweest en aan den arbeid
om de begrootingen voor het volgend jaar
op te maken.
Geen gemakkelijk werk in den tegenwoor-
digen tijd bij leege kassen en hooge belas
tingen.
Zoolang het Rijk niet ter hulp komt
maar ook dit zit allesbehalve ruim in het
geld en kan moeilijk bijspringen zal het
sukkelen blijven uit en terna.
Men moet nn overal zoeken en trachten te
vinden meer inkomsten en minder uitgaven
en geen wonder dat men daarbij wel eens
tot buitenissigheden overslaat.
Zoo o. a. in den Middelburgschen ge
meenteraad, waar men nog niet gereed is
met die begrooting en Maandag met de
behandeling ervan zal voortgaan.
Er is al heel wat gepraat, en de discus-
siën namen in ons blad veel ruimte in
meer dan ons lief was, met het oog op de
bespreking van menig onderwerp, die wij
nu dienden na te laten.
Soms jeukten ons de vingers, maar wij
moesten de pen laten rusten, vooral ook
toen in VlissiDgen de raadsleden zoo'n ge
wichtig vraagstuk behandelden als de
wijziging der verordening op de inkomsten
belasting en de discussiën een voor dien
raad buitengewonen omvang verkregen.
Maar om op Middelburg terug te
komen.
Nog vóór men in de jongste raadszitting
aan de begrooting was genaderd, kwam een
der raadsleden op een lumineus idee, ge
tuigend van zijn streven om toch vooral op
de kleintjes te passen.
Een ambtenaar zou pensioen krijgen.
Uitmuntend.
Met algemeene stemmen werd daartoe
besloten.
Maar nu de gemeente zoo royaal was,
moest de gepensioneerde van zjjn kant ook
haar ter wille zijn, merkte dat raadslid op.
Hij zou willen bepalen dat zij, die pen-
aioen van de gemeente genieten, verplicht
zijn in de plaats te bljjven wonen.
Anders, op zen erg alledaagsch uitge
drukt ze moesten hun centen hier verteeren.
En ziezoo'n los daar heen geworpen
idee iB niet altijd belangrijk genoeg om er
de aandacht aan te schenken, maar de
voorzitter merkte op dat dit raadslid ge
sproken had in den geest van bnrg. en weth.
Dus van daag of morgen zullen wij wel
een voorstel krijgen om een dergelijke be
paling in het leven te roepen.
En dan zijn zulke gepensioneerden ge
bonden als een geit aan een touw.
Dan kannen zij niet verder grazen dan
het touw lang is
Zich opirisschen, zich in een andere om
geving anders inrichten overeenkomstig de
mindere inkomsten die ze genieten, ze mogen
het niet.
Zich verplaatsen derwaarts waarheen reeds
jaren hun hart trok, zij kunnen het niet.
Zg moeten blijven waar ze zijnwant
de gemeente wil nog wat van hen halen.
Zoo zal men langzamerhand een verza
melplaats krijgen van eigen gepensioneerden
ten voordeele van de kas.
Maar ook tot veraangenaming van hen
zeiven P
In deze geldt, meenen wij, de eenige
vraag of de Raad al bestaat niet eene
wettelijke verplichting toch de zedelijke
verplichting erkent, om aan frem, die ge
durende vele jaren zjjne vermogens en
krachten ten dienste der gemeente heeft
besteed, eene tegemoetkoming in levens
onderhoud te verstrekken, als door het klim
men der jaren die werkzaamheid moet op
houden.
Meer dan eene „tegemoetkoming" zal
het in den regel niet zijn.
En gaat het dan aan om hem, die van
dat pensioen alleen vaak niet „leven" kan,
te dwingen, ter wille van dat bedrag, op
een bepaalde plaats te blijven wonen en
zoo ook een dwang uit te oefenen over het
besteden van andere inkomsten, waarover
de gemeente niets te zeggen heeft en waar
voor de betrokken persoon aan de ge
meente niet de minst9 verplichting heeft
Dit lijkt ons hoogst onbillijk.
In Zierikzee is onlangs ook een pen
sioenkwestie aan de orde geweest.
Zij had echter een minder aantrekkelijk
karakter.
Een gemeente-ambtenaar had daar een
pensioen gekregen, zeer tegen den zin van
vele ingezetenen.
Zij hielden eene meeting om te protesteeren
tegen het genomen besluit en vroegen om
vernietiging daarvan. Beter ware het ge
weest als zij hunne bezwaren hadden ken
baar gemaakt voor de beslissing was ge
vallen.
Het lag nu voor de hand en het werd
dan ook voorspeld dat aan dit verzoek
niet zou worden voldaan.
Zoo'n brevet van onbedachtzaamheid
geeft een raad zich niet licht.
Op het rekwest werd dan ook la mort
sans phrase toegepast. Geen der raadsleden
voelde blijkbaar het gewicht van het argu
ment dat zij de vorige maal door den
waarnemenden voorzitter verkeerd waren
ingelicht.
In de zaak zelve gevoelen wij geen lust
ons te mengen; zij mag als afgedaan wor
den beschouwd.
Maar ééne bewering uit het adres trok
onze bijzondere aandacht, in verband met
het idee, door een Middelburgsch raadslid
aangegeven tegenover te pensioneeren amb
tenaren.
Die bewering betrof het standophouden.
Volgens de Zierikzeesche adressanten is
dit, zonder zelf de middelen daartoe te be
zitten, zeer afkeurenswaardig en getuigt
dit niet van gezonde levensopvatting.
Heel mooi geredeneerd.
Dat z.g. standophouden heeft zeker menig
een al heel wat zorgen gebaard.
Zoolang men eene betrekking heeft of
een positie inneemt, wordt men echter als
van zelf daartoe vaak gedwongen.
Dan moet men dit doen, en mag en kan
men dat niet nalaten.
Maar als men vrij is
En nu zou men in Middelburg de van
wege de gemeente gepensioneerden, die geen
eigen middelen hebben en verminderen in
inkomsten, het lastig en moeiljjk maken, ja
beletter, met minder zorg, in een anderen
stand elders te gaan leven
Wie vermindert gaarne in de nabijheid
van hen die hem gekend hebben in beter
tpden
De zorgen der gemeente wil men ont
lasten ten koste van hen wier zorgen toe
nemen.
Het wil er bij ons maar niet in dat dit
goed is en te verdedigen.
De heeren C. P. J. Dommisse en P. K.
Dommisse te Vlissingen maken zich
verdienstelijk.
Verleden jaar werd in ons blad door E. W.
op waardeerende wijze geschreven over
den arbeid van eerstgenoemde over de
Westpoort in zijne woonplaatsnu bracht
ons, zooals met enkele woorden reeds is
gemeld, de joDgste aflevering van het Ar
chief, uitgegeven vanwege het Zeeuwsch
Genootschap der Wetenschappen, eene belang
rijke studie van den laatste over de eerste
omwalling en omgeving der stad Middelburg.
Die arbeid getuigt van veel studie, van
y verig nazoeken en grooten lust tot onder
zoek.
Het werk omvat de volgende hoofdstuk
ken De drie deelen van de Kloosterparochie.
De drie parochiën van Middelburg. De
Burgwal. De Burgvest. De Burgsingel. De
loop der Arne. De Wellinge of Welsinge.
De stadhuizen van Middelburg. Intra
Vallum. Extra Vallum.
Bovendien is de studie voorzien van
verschillende bijlagen, waaronder kaarten
vanMiddelburg en Omgeving tot 1550;
Het Stedehuis van Middelburg en De Abdij
in hare uitbreidingen.
Wy achten ons niet in staat om de
juiste, de volle waarde van dit belangrijk
werk in het licht te stellen. Dat zij over
gelaten aan hen die op het gebied der oude
historie beter thuis zijn dan wy.
Maar wij meenden ons verplicht de be
langstelling ook voor deze studie op te
wekken.
En hier in onze Zeeuwsche Omtrekken
te moeten boekstaven de verdiensten, die ook
de heer P. K. Dommisse tegenover de ge
schiedenis van Walcheren zich verworven
heeft.
Wy loopen gevaar dat Middelburg
in de geschiedenis van dezen tijd een min
der gunstigen naam krijgt.
Diefstallen en pogingen daartoe zijn aan
de orde.
Den bewoners slaat telkens de angst om
het hart.
En geen wonder zoolang elk spoor van
een dader tevergeefs wordt gezocht.
Allerlei vreemde geruchten doen de ronde,
enkele dagen nadat zoo'n diefstal is gepleegd.
Hoe zit dat
Het wordt tijd dat over de gegrondheid,
de waarheid van zulke geruchten licht
opga.
Voor den goeden naam van onze stad
voor de rust harer bewoners is dat dringend
noodig.
En niet minder voor de eer der politie.
Niets pijnlijkers, niets verlammender dan
de onzekerheid, het besef dat men op een
dwaalspoor wordt gebracht, dat men in het
duister tast, dat er iets, men weet niet wat,
in de lucht hangt.
Niets onaangenamer dan de gedachte dat
men de speelbal is van anderen, die niet
voor de waarheid willen of durven uitkomen.
Wie helpt mee klaarheid te brengen in
deze
Staan de diefstallen, in het laatste jaar
in onze stad gepleegd, met elkaar in
verband, dan moet er eene georganiseerde
dievenbende zjjn.
Maar daaraan gelooven wij niet.
Staan zij elk op zich zelf, dan wordt de
zaak nog geheimzinniger.
Want zoo aanstekelijk kan de lust tot
stelen niet zijn.
Zou men het niet eens kunnen beproeven
met het uitloven van eene premie voor hen
die dusdanige aanwijzigingen doen dat er
licht opgaat over het voorgevallene?
De bestolenen zeiven hebben daarbij toch
ook belang.
En wy allen niet minder.
Wie wil niet gaarne iets by dragen om de
gerustheid te herkrijgen dat wij in onze stad
kunnen leven zonder vrees voor dieven en
zonder ons te moeten voorzien van dieven-
verschrikkers.
En wy blijven nog altijd gelooven dat
dit kandat het niet zoo erg is als het
wel lijkt.
Kon dat maar eens blijken
Wie neemt het initiatief tot eene poging
in de door ons aangegeven richting?
Benoemd zjjn tot militaii lid van den mi
litieraad in Zeeland majoor Alma,provin
ciale adjudant in Zeeland, en als zjjn plaats
vervanger kapitein Sutherland van het 3e
reg. inf.
De navolgende kommiezen". by 's Rjjks
belastingen in Zeeland zjjn bevorderd
van de tweede tot de eerste klasse K. Spjj-
kerman, Neuzen, H. Ejjke, Brouwershaven, en
J. van Beveren, Bruinisseen
van de derde tot de tweede klasse, C. R.
Janssen, Hansweert, O. van Krimpen, Neuzen,
A. L. Hameljjnck, Sas van Gent, D. C. Ver-
poorte. Axel, R. Huisman, Hontenisse, J. Visser,
Hoedekenskerke, A. J. W. van de Wiel, Sas
van Gent, en A. J. Spaan, Sas van Gent.
De belangstelling in de kinematograat-
vertooningen hierter stede bljjft steeds
groot. Zoowel in de groote Schuttershofze&\ als
in den Schouwburg was ook Vrjjdagavond een
talrjjk publiek aanwezig dat, prettig gestemd,
niet karig was met zyn bjjvalsbetuigingen. En
dat is geen wonder, want al wat te zien wordt
gegeven is zeer interessant.
Ook bjj de hedenmiddag gegeven kinder- en
familievoorstellingen was het Schuttershof en
de Schouwburg tamelyk goed bezet.
Wy herinneren dat Zondag bjj beide de
laatste voorstelling wordt gegeven.
Door den burgemeester van Middel
burg zyn bevorderdtot politieagent le
klasse L. J. Vreke, thans 2e kl., en tot
politieagent 2e klasse J. van Willegen, thans
3e klasse.
Op verzoek deelen wy mee dat mejuf
frouw Antje Ball alhier aan het Christeljjk
Boerencomité te Amsterdam 45 overmaakte,
zjjnde de opbrengst van de door haar uitgegeven
gedichten, gewyd aan de nagedachtenis van
den ex-president Paul Kruger.
Uit Vlissingen.
Met ingang van 16 November is tot conduc
teur der brievenmalen met standplaats Ant
werpen benoemd de brievenbesteller A. H
de Koster aldaar en de brievenbesteller A.
Bernaert aldaar tot conducteur der brieven
malen op de lijn Vlissingen-Breda met stand
plaats Vlissingen.
Bjj de begrafenis van den heer Hulsebos
te Vlissingen werd door zjjne ambtge-
nooten de predikanten Veenstra en Voorhoeve
aldaar en den heer Bouma van Middelburg
de overledene herdacht. De heer Donner van
Nieuwdorp sprak namens de Vereeniging tot
christelijke verzorging van krankzinnigen in Zee
land en de heer Dommisse namens denkerke-
raad. Een broeder van den overledene dankte
voor de bewyzen van belangstelling.
Bjj het verlaten der begraafplaats kreeg een
juffrouw een beroerte, aan de gevolgen waar
van zjj den velgenden ochtend overleed.
Van 27 Oct.—3 Nov. zyn van Y e r s e k e
verzonden 760.000 leverbare oesters tegen de
volgende prjjzen 80 Kg. fr. 90—100 72—76
Kg. fr 75-85 j 52-58 Kg. fr. 35-4042-48
Kg. fr 18-20; 40 Kg. fr. 12-15.
Er wordt erg geklaagd over de concurrentie,
wat geen wonder is, als het waar is, zooals
gezegd wordt, dat er 80 verzenders zyn. Ver
schillende middelen worden aangewend om
»er in" te komen, zooals lagere prjjzen, zwaarder
sorteering, en nu hoorden wy van iemand, die
franco gaat verzenden, wat tot heden alleen
in buitengewone gevallen plaats had
(Iers. en Th. Ort)
Men is begonnen met het opzoeken van
het schip, dat 21 October jl. nabij de zeesluis
van Scherpenisse gezonken is. Ofschoon
de plaats door den schipper J. de Zeeuw is
aangewezen, is het nog niet gevonden. Waar
schijnlijk is het verdreven.
In de tweede helft van de vorige maand
werden langs de grenskantoren van Zeeuwsch-
Vlaanderen naar België gevoerd 224 Neder-
landsche melkkoeien en drachtige vaarzen, en
wel langs C1 i n g e 123, langs SasvanGent
42 en langs Veldzicht (gem. IJ z e n d jj k e) 59.
De geheele invoer langs de grenskantoren be
droeg in de tweede helft van do vorige maand
899 en gedurende de maand October 1716, een
getal, dat in langen tyd zoo groot niet ge
weest is.
ALLEN WEERBAAR.
Daartoe uitgenoodigd door het bestuur der
vereeniging Volksweerbaarheid sprak Vrjjdag
avond de heer G. C. A. Fabius, kapitein der
infanterie, in de kegelbaan der sociëteit De
Vergenoeging over Lichaamsoefeningen".
De opkomst van belangstellenden was vrjj
groothet waren grootendeels jongelieden,
De heer Fabius begon met het vraagstuk
van den wereldvrede te bespreken, teneinde aan
te toonen dat deze leuze ons voor het oogen-
blik niets aanbiedt, geljjk zelfs de anarchist
Luitjes erkend heeft. Tegenover deze leuze
stelt de vereeniging Weerbaarheid den eisch
»Allen weerbaar".
Zelfs Tolstoï, in zyn zoogenaamd protest
tegen den oorlog, erkent de onverbiddelijke
noodzakelijkheid van den krjjg.
Spreker toonde aan, dat de tegenwoordige
mensch, en ook de tegenwoordige Nederlander,
nog lang niet ryp is voor den eeuwigen vrede
en dat de oorlog iets is dat over de menschen
heen komt zonder dat zy er iets aan kunnen
doen
Aan de hand van de historie, de Fransche
overheersching in ons land, schetste de heer
Fabius het gevaar dat er in schuilt wanneer
ons volk niet weerbaar isook wees hy op
het gevaar dat Duitschland voor ons oplevert.
Spreker verdedigde de vaderlandsliefde en
bepleitte ook de weerbaarheid van het Neder-
landsche volk tot handhaving van don vrede
«Zoo ge den vrede lieihebt, bereidt u ten oorlog."
Doch niet alleen met het oog op de Moedi
gen stryd, die'n men oorlog noemt, maar ook
om ons sterk te maken in den stryd om het
bestaan, dien de volkeren voeren, bepleitte spre
ker de weerbaarheid. Dit is de strjjd die zyn
uiting vin It in den handel. Om dien stryd
met goed gevolg te kunnen voeren, moet ons
volk een krachtig volk wezen, met het bewust-
zjjn een weerbare natie te zyn. Want onze
energie, onze geestkracht, houdt nauw verband
met de gezondheid en flinkheid van ons lichaam,
toonde de heer Fabius aan.
Zoodoende kwam spreker op het onderwerp
zjjner lezing, de «lichaamsoefeningen" terecht.
Wederom aan de hand van de historie, de
ondervinding in den Fransch-Duitschen oorlog
en in den Zuid-Afrikaanschen oorlog, en met
welsprekende cjjfers, toonde hy het nauwe
verband aan, dat bestaat tusschen de vatbaar
heid voor ziekten en de gesteldheid des
lichaams.
De levensomstandigheden der menschen
leiden tot een eenzjjdige of gebrekkige ont
wikkeling van het lichaam, Jat tegenwoordig
veelal verwaarloosd wordt tegenover den geest,
het hart, de ziel. Spreker zou echter de ont
wikkeling van verstand en hart willen zien
samengaan met die van het lichaam. De gym
nastiek en de openluchtspelen zyn er om aan
de laatste tegemoet te komen. Van de open
lucht-spelen beval de heer Fabius vooral aan
het korfspel en hot voetbalspel.
De beoefening dier spelen is een stap in de
richting der weerbaarheidwant behalve
schieten staan ook loopen, velddienst enz. op
het program. Spreker eindigde met een op
wekking tot weerbaarmaking van het Neder-
landsche volk.
De openbare vergadering werd hierna ge
sloten. De leden van Volksweerbaarheid en zjj,
die zich indertyd opgaven voor de oefeningen,
werden door den voorzitter, den heer P. Keule-
mans, uitgenoodigd nog byeen te blyven ter
behandeling van huishoudeljjke zaken.
Donderdag gaf het Haarlemsch Tooneel te
's-Gravenhage eene reprise van Taptoe.
Het stuk had weer een groot succes en een
strenger militair karakter dan bjj vorige uit
voeringen.
V. N.(ouhujjs) laat zich in Het Vad. zeer
gunstig uit over het spel.
Voor Louis Bouwmeester is de rol van den
ouden snorrebaard Volkhardt geknipt. »Hjj
speelt die met kort, abrupt woord en gebaar,
over 't geheel zeer sober. In 't begin rollen de
r's wel wat heel erg. 't Slottooneel was kranig
De overige medespelers worden ook zeer
geprezen.
Het stuk zat er goed in.
Wjj herinneren dat Maandag de bespre
king plaats heeft voor de voorstelling te Mid
delburg.
De We-eldkroniek bevat in haar nommer
van doze week eenige afbeeldingen in verband
met de overbrenging van het Ijjk van ex-pre
sident Kruger naar Afrika.
Verder komt daarin voor een portret van
den Zwitserschen componist en zanger Jacques
Dalcroze en zjjne echtgenoote Nina Faliero-
Dalcroze, de bekende liederenzangeres, welk
kunstenaarspaar plan heeft eerstdaags te M i d-
d e I b u r g op te treden.
Wy verwjjzen, in verband daarmee, naar het,
in het bjj voegsel tot dit nommer voorkomende,
ingezonden stuk van mej. Marie Berdenis van
Berlekom.
IJzendijke, 5 Nov. Ter graanmarkt
van heden was de aanvoer ruim met goeden
omzet, behalve van erwten, die lager moesten
worden afgegeven.
Men besteedde voorjarige tarwe a
nieuwe tarwe 7.50, 7.60 a
jarige rogge a nieuwe
rogge t 5.50 a f 5.60nieuwe wintergerst
8.—, 8.25 a nieuwe zomergerst
f 7.70 a J 7.80; haver ƒ7.—a
paardeboonen a groene erwten
7.— a 7.25; kroonerwten f 8.— a ƒ8.20;
koolzaad a
Gent, 4 Nov. Ter veemarkt van heden
(Vrjjdag) werden te koop gesteld56 schapen,
lammeren, 85 kalveren, 264 vette varkens,
4 loopers, 475 biggen, 35 melkkoeien, 1 groote
os, 60 jonge ossen, 68 vaarzen, 83 vette
koeien, 42 stieren, 157 magere dieren.
Prjjzen waren per kilogr. voor: ossen en
vaarzenvleesch fr. 1.42 a fr. 1.47idem 2e
qual. fr. 1.30 a fr. 1.35; koeienvleesch fr. 1.30
a fr. 1.40; idem 2e qual. fr. 1.20 a fr. 1.25;
stierenvleesch fr. 1.25 a fr. 1.38kalfsvleesch
fr. 1.70 a fr. 1.95Bchapenvleesch Ir. 1.30 a
fr. 1.40lammeronvleesch fr. 2.— a fr. 2.10
varkensvleesch fr. 1.08 a fr. 1.10.
Huiden. Vaarzen, ossen, koeien fr. 1.05 a
fr. 1.06stieren fr. 0.90 a fr. 0.91kalveren
fr. 1.30 a fr. 1.55.
Versch roet fr. 0.50 a 0.58 fr.
MARKTPBf JXBN TAN TARWE
EN HEEL.
Vrijdag 4 November.
Antwerpen. Tarwe kalmLa Plata
fr. 18.
Pa r jj s. Tarwe prjjsh., loop. fr. 23,70.
Boeda Pesth. Tarwe kalm gestemdVrjj
dag kr. 10.13Donderdag kr. 10.33.
B e r 1 jj n. Terwyl in de telegrammen uit
New-York en Chicago melding werd gemaakt