ffllÉirpltó Courant
FEUILLETON.
BIJVOEGSEL
Middelburg 26 October
Het verzoekschrift der kaar
senmakers,*)
Op hoogten, nooit door een men-
schelijken voet betreden.
BENOEMINGEN EN2-
OiDEHWUSo
VAK DB
VAK
Donderdag 27 October 1904-, no. 254.
(Vrij vertaald naar Bastiat's Economische
Drogredenen).
Vei'zoekschrijt van Electriciteits-werklieden
Gasvierkers, Kaarsenmakers, werklieden in
fabrieken voor benoodigheden voor electrisch
licht, van gaskronen en lampen, en in het
algemeen van alten die betrokken zijn bij de
fabricage en den handel in verlichtings-arti-
kelen.
Aan de Tweede Kamer.
Mjjne Heeren
Gjj volgt een goede richting, gjj verwerpt
nl. abstracte theorieën. Gjj stelt weinig be
lang in overvloed of goedkoopte en houdt u
voornameljjk bezig met de bevordering van de
belangen van den producent. Gjj wenscht hem
tegen vreemde concurrentie te beschermen. In
het kort, gjj wenscht dat de nationale markt
worde voorzien door den nationalen arbeid,
Wjj zullen u aanstonds een merkwaardige
gelegenheid aanbieden om de proef te nemen
met uwe wat zullen wjj zeggen?
theorie Neen, niets bedriegt meer dan
theorie. Uwe stellingen Uw systeem? Uwe
beginselen? Maar gjj wilt niets weten
van stellingen, gjj verafschuwt systemen, en
wat de beginselen betreft, beweert gjj dat er
in de staathuishoudkunde geene zjjn. Laten
wjj daarom zeggenuwe praktjjk, uw praktjjk
zonder theorie en zonder beginsel.
Wjj hebben namely k te ljjden van een on-
drageljjke mededinging van een vreemden
concurrent, die, naar ons voorkomt, bij de
productie van licht in zoo oneindig gunstiger
omstandigheden verkeert dan wjj, dat hjj de
nationale markt overstroomt tegen merkwaardig
lagen prjjswant, zoodra hjj verschjjnt, houdt
onze handel opalle verbruikers wenden zich
tot hem en een tak der Nederlansche industrie
met ontelbare onderdeelen wordt onmiddelljjk
tot volkomen stilstand gedwongen.
Deze concurrent, niemand anders dan de Zon,
voert zulk een voortdurendon strjjd tegen ons,
dat wjj vermoeden dat hjj door onze buiten
landsche mededingers wordt opgezet om onzen
handel te vernietigen. Wjj vragen daarom dat
het u moge behagen een wet te maken, bepa
lende dat alle venster», dakramen, binnen- en
buitenjalousieën, gordjjnen, lichtscheppingen,
rjjtuigraampjes, in het kort, dat alle openingen,
gaten, spleten en reten moeten worden dicht
gemaakt, door welke het zonlicht in de huizen
zou kunnen binnendringen tot schade van den
bloeienden handel, dien wjj aan ons land heb
ben geschonken, dat ons nu, zonder ondank
baar te zjjn, niet aan zulk een ongeljjke
concurrentie kan overlaten.
Weest zoo goed, mjjne heeren, ons verzoek
niet voor spotternjj te houden en wjjst het
niet af zonder ten minste te hebben geluis
terd naar de gronden, waarmede wjj het onder
steunen.
In de eerste plaats, wanneer gjj zooveel
mogeljjk alle toegangen voor het zonlicht af
sluit en op die manier de noodzakeljjkheid
van kunstlicht in het leven roept, welke tak
der geheele «nationale industrie" zou dan niet
eenigermate worden «bevorderd" Als er meer
electrisch licht noodig is, moeten er meer
machines worden gemaaktals er meer gas
Deze kosteljjke parodie is, onder nommer
34 der geschriften, uitgegeven door de Ver-
eeniging Het Vrije Ruilverkeer.
Plaatsgebrek belette ons haar eerder op te
nemen.
9 Uit het Duitsch.
VAK
HANS HOFFMANN.
Plotseling stiet mjjn metgezel een kreet uit,
een doordringenden, scherpen, hart verscheu
renden gil ik zag hem wankelen terug
deinzen ik sprong op hem toe, greep hem
bjj de schoudersmet strakken blik staarde
hjj op éen punt; stellig moest hjj iets ont
zettends gezien hebben.
Wat kon het zyn Was de geestdrift hem
naar het hoofd gestegen 1
Ik volgde de richting zjjner oogen keek
keek was dat werkeljjkheid Geen speling
onzer fantasie
Op de kleine, ronde oppervlakte, waren eenige
steenen bjj elkaar gestapeld en daarop stond
in een ljjst de my zoo welbekende photo-
grafie zyner schoonmoeder.
Ja daar stond het het sombere, drei
gende, woeste Medusahoofd der weduwe Paske-
Op hoogten, nooit door menschenvoet be
treden
De arme professor scheen met stomheid ge
slagen; hjj rilde als van koorts. Ik begon
ermtig ongeruit over hem te worden.
wordt gevraagd, moet er meer steenkool wor
den gedolvenals er meer kaarsvet wordt
gebruikt, moeten e* meer koeien en schapen
worden gefokt, meer weiden worden aange
maakt er zal dan meer vleesch, wol, huiden
en bovenal meer mest zjjn, die de grondslag
is van de geheele welvaart van den landbouw.
Er is geen enkele tak van landbouw, die niet
zal worden uitgebreid.
Dezelfde gunstige uitkomsten zullen worden
verkregen voor onze scheepvaartde wal-
vischvangst zal herleven en binnen korten
tjjd zullen wjj een krachtig versterkte marine
bezitten, in staat om de nationale eer op te
houden tegen alle vreemdelingen en om de
vaderlandslievende gevoelens van ondergetee-
kenden te bevredigen.
En bedenkt eens hoe veel vergulde, koperen
of bronzen kronen, lampen en kandelaars dan
wel moeten branden in onze winkels en maga-
zjjnenEr zal dan geen werkman in onzen
tak van nyverheid zyn, wiens loon niet zal
worden verbeterd. Denkt eens aandachtig na
over de zaak en gjj zult er van overtuigd
worden dat er nauweljjks een inwoner in het
geheele land zal worden gevonden, die niet in
beteren doen zal geraken wanneer onze petitie
slaagt.
Wjj voorzien uwe tegenwerpingen, doch gjj
zult niet in staat zjjn er ons een voor te
leggen, die niet reods in de werken der vrjj-
handelaren is te vinden. Wjj tarten u een
argument tegen ons in te brengen, dat niet
tegen u zelf kan worden gekeerd en tegen de
beginselen, waarop uw tegf nwoordige politiek
steunt.
Wanneer gjj ons vertelt, dat, ofschoon wij
door deze protectie zullen worden gebaat, het
geheele land geen voordeel zal hebben omdat
de verbruikers de lasten moeten dragen, dan
antwoorden wjj dat gij niet het recht hebt de
belangen der verbruikers in aanmerking te
nemen. Gjj zoudt deze in al die gevallen,
waar zjj strjjden met die van de voortbrengers,
opofferen ten einde de nationale industrie te be
vorderen en het gebied der nijverheid te ver-
grooten. Gjj hebt deze tegenwerping al eerder
ontmoet, toen u werd meegedeeld dat de ver
bruiker belang heeft bjj vrijen invoer van jjzer,
meel, en van manufacturen. Gjj antwoordde t:
«Dat moge waar zyn, maar de voortbrenger
heelt er belang bjj «dat zjj worden geweerd."
Welnu, als de verbruiker belang heeft bjj vrjje
toelating van het natuurljjk licht, de voort
brenger van kunstlicht heeft er belang bjj dat
het worde geweerd.
«Verbruikers, pleegt ge te zeggen, en voort
brengers zyn dezelfde personen." «Als de fa
brikant voordeel heeft van protectie, zal hjj
ook den landbouwer winst bezorgen. Wanneer
de landbouw bloeit zal de vraag naar gefabri
ceerde artikelen toenemen." Welnu, wanneer
gjj ons het monopolie geeft om ook des daags
voor de verlichting te zorgen, dan zullen wjj
groote hoeveelheden talk koopen, voorts steen
kool, was, hars, spiritus, zilver, jjzer, brons,
geslepen glas, machines, alles als grondstof en
hulpmiddelen voor onze njj verheid, en dan
zullen wjj en al onze leveranciers, als wjj rjjk
zyn geworden, verbruikers in 't groot worden
en daardoor de verschillende takken van den
nationalen arbeid bevorderen.
Wilt gjj beweten dat het zonlicht een ge
schenk is en dat het verwerpen van geschen
ken geljjk staat met het afwjjzen van rjjkdom,
terwjjl gjj het laat voorkomen dat gjj de mid
delen tot verkrjjging daarvan wilt aanmoe
digen
Past op, dan geeft gjj den doodsteek aan uw
stelsel. Herinnert u dat gjj voorstelt vreemde
goederen te weren, omdat deze wegens den
geringen prjjs tot geschenken naderenen hoe
meer zjj dit doen, des te sterker is uw'aan
drang om ze te weren. Maar als in de goed
koopte der buitenlandsche goederen voor u de
rechtvaardiging is gelegen om ze van onze
markt te weren, dan voorzeker is het feit, dat
ze als geschenk binnenkomen, een nog veel
sterkere reden om ze af te wjj zen. Wanneer
een product jjzer, suiker, meel, tarwe of
kleederen - uit het buitenland tot ons komt,
hetwelk wjj met minder moeite kunnen ver-
krjjgen dan waarmede wjj het zelf kunnen
maken, dan is het verschil een geschenk dat
ons gegeven wordt. Dit geschenk is grooter of
In dit hacheljjk oogenblik kreeg ik een ge
lukkigen inval.
«Zonder twjjfel is deze photografie in de
maag van den adelaar verzeild geraakt en is
hier neergevallen" zei ik.
Deze scherts bracht hem tot bezinning en
een harteljjk lachen verbrak de spanning,
waarin hjj verkeerde.
«Neen", sprak hjj peinzend voer zich
heen, «zulke gruweldaad is niet het werk van
een adelaar, maar van een draak. Men her
kent hem aan zyn klauwen".
«Ja hieraan valt niet te twjjfelen",
sprak ik, «maar ik moet u bekennen dat ik
wel wist, dat zjj scherp waren, niet dat zjj
zoo ver reikten".
Met een blik van verstandhouding zeide hjj
slechts. «Laat ons terugkeeren".
«En de flesch champagne, die wjj den
heelen weg hebben medegesleept om hier op
te drinken waagde ik echter op te merken.
«Later latersprak hy afwerend. «Hier op
deze plaats zou dat edele vocht my smaken
als drakengift."
Ik bigreep zyn gevoelens en eerbiedigde
die. Vóór wjj heengingen, wierp ik nog een
blik om my heen en moest in den grond van
mjjn hart hun geljjk geven, die het uitzicht
niet loonend vonden. Nauw ingesloten door
andere bergen was het uitzicht aan alle
zjjden begrensdalleen de blik naar beneden
in de diepte had veel bekoorlijks.
kleiner naarmate het verschil grooter of kleiner
is. Het zal een vierde, de helft of drie vierden
van de productiekosten bedragen, al naar de
vreemdeling er drie vierden, de helft of een
vierde deel voor vraagt van wat het zou kos
ten als het hier te lande werd vervaardigd.
En het geschenk is zoo groot als het zyn kan,
wanneer de gever, zooals in het geval van de
zon, die het licht schenkt, in het geheel geen
betaling vraagt.
De vraag is of gjj aan ons land de weldaad
van een gratis verbruik wilt geven dan wel
de veronderstelde voordeelen van een moeite
volle voortbrenging. Kiest, doch weest conse
quent, want, wanneer gjj jjzer, meel, suiker,
tarwe, wollen stoffen en andere buitenlandsche
goederen wilt weren al naar mate de prjjs
daarvan nadert tot nul, is het dan niet dwaas
om het zonlicht toe te .laten, waarvan de prys
altjjd nul is
Redenen waarom wjj ons verzoek eerbiedig-
ljjk in uwe ernstige en welwillende overwe
ging aanbevelen.
Hetwelk doende,
De Nederlandsche Protectio
nist e n.
Bjj kon. besluit:
is aan den kap. t/z J. D. Heyning en aan
den luit. t/z 2e kl. jhr J. A. van Geen eervol
ontslag uit den zeedienst verleend, onder toe
kenning van pensioen;
is bevorderd tot kap.-luit. t/z. de luit. t/z
le kl. J. A. A. C. ridder van Rapport, en tot
luit. t/z le kl., de luit. t/z 2e kl. C. D. de Haes
zjjn bevorderd tot luit. t/z 2e kl. de adel
borsten le kl. D. A. van der Laan, M. H. de
Beaufort, F. C. baron van Aerssen Beyeren van
Voshol en W. J. Smit, en is bepaald dat de
benoemde luit. t/z 2e kl. D. A, van der Laan
in de rangljjst van het korps zeeofficieren plaats
zal nemen tusschen de luit. t/z 2e kl. J. A.
Brouwer en B. Brutel de la Rivière
is bjj den marine-stoomvaartdienst benoemd
tot officier-machinist 2e kl. de hoofdmachinist
A. F. G. Croese;
zjjn benoemd: tot directeur der Rjjksserum-
inrichting dr J. Poels, plaatsvervangend dis
trictsveearts te Rotterdam tot plaatsverv. dis
trictsveearts in algemeenen dienst, ter stand
plaats Rotterdam, en tot onderdirecteur der
Rjjksseruminrichting, inzonderheid belast met
de vervaardiging van entstoffen tegen en van
middelen ter onderkenning van veeziekten, L.
F. D. E. Lourens, veearts te Rotterdamtot
plaatsverv. districtsveearts in algemeenen dienst,
ter standplaats Rotterdam, en tot onderdirecteur
der Rjjksseruminrichting, inzonderheid belast
met bacteriologische onderzoekingen en werk
zaamheden inzaken de tuberculose onder het
rundvee, dr H. Markus, onderdirecteur van de
gemeente-slachtplaats te Utrecht, onder toe
kenning van eervol ontslag als plaatsverv. van
den districtsveearts wien Utrecht als standplaats
is aangewezen.
A. Maandag verleent de minister van binnen-
landscho zaken geen audiëntie.
Met ingang van heden heeft ons Hof voor
acht dagen den lichten rouw aangenomen we
gens het overljjden van H. K. H. de Prinses
der Asturiën.
De minister van waterstaat enz. brengt ter
kennis van belanghebbenden, dat te vervullen
is de betrekking van Rjjkskeurmeester voor
het onderzoek van voor uitvoer bestemd vleesch,
op eene bezoldiging van 2000 's jaars, ter
standplaats Harlingen, aanvankeljjk voor het
tjjdvak van 16 November 1904 tot en met 15
November 1905, doch met uitzicht op besten
diging na het verstrijken van dien termjjn.
Voor nadere inlichtingen zie men de St. Ct
no 251.
In Februari 1905 zal een vergelijkend onder
zoek plaats hebben van adspiranten voor de
betrekking van klerk der posteryen en tele-
praphie. Het aantal te vervullen plaatsen zal
nader worden bekend gemaakt.
Nadere inlichtingen vindt men in de St. Ct
no 251.
KORTE3 MBOEDEELINGEN
VERGADERINGEN.
Te Dordrecht is Dinsdag de 34e algen? eene
vergadering van den Nederlandschen Protestan-
Zwjjgend volgde ik mjjn lotgenoot en op den
verlaten bergtop bleef eenzaam achter het
beeld der vertoornde schoonmoeder, overgelaten
aan verzengende zonnehitte en woeste sneeuw
stormen. Dezelfde moeiljjkheden, die wjj bjj het
sty gen hadden ondervonden, deden zich weer
gelden, waarbjj nu nog kwam de vermoeienis
en onze minder hooge stemming. Op het
plaatsje, waar wjj 's middags ons verkwikt
hadden met ontbjjt en botanie hielden wjj
ook nu weder haltmaar helaas wilde de
professor nog niets van de champagne weten.
Zyn aandacht was door iets ingenomen; hjj
bekeek de helling onder ons nauwkeuriger en
op eens deed hjj eèn uitroep en wees met de
hand naar een steen, die rechtop stond tus
schen twee keien.
«Dat is de manier, waarop de menschen
den weg aanduidenongetwjjfeld hebben de
deugnieten dien weg gevolgd; natuurljjk is
hjj veel beter dan de onze zie verderop
daar staat weer zulk een steen. Wjj doen
het beste die teekens te volgenonze heenweg
was moeiljjk genoeg."
Ik was het niet met hem eens maar spoedig
bemerkten wjj dat wjj verstandig hadden ge
daan; want de nieuwe weg was niet alleen
zonder gevaar, maar zelfs heel gemakkeljjk
tot myn geruststelling moet ik bekennen,
maar tot stygenden wrevel van den professor.
Vóór dat wjj er aan dachten, hadden wjj onzen
eerstén weg bereikt myn metgezel al
tenbond door den vice-voorzitter, prof. dr. L.
Knappert, geopend.
Het ledental van den Bond is 18.280, een
paar honderd minder dan de vorige opgaaf,
hetgeen voornameljjk daaraan toe te schrjjven
is, dat bjj een vroegere telling mede werden
gerekend zjj die wel een bjjdrage gaven maar
geen lid waren. Het aantal afdeelingen bljjft
geljjk 156. Wagenborgen en Wormer zjjn op
geheven, Laren en Slochteren nieuw gesticht.
Buitendien zjjn er 15 correspondentschappen.
Oost-Indië,
De correspondent van de N. R. Crt. te
Batavia seinde Dinsdag
Batoe-Batoe werd door ons na hevig verzet
genomen. De vjjand had 196 dooilen, onder
welke de radja, zyn broeder en drie ooms. Wjj
maakten 4 kanonnen en 16 lilla's buit. Aan
onze zjjde werden 3 gedood en 11 gewond,
allen beneden den rang van officier.
Batoe-Batoe ligt diep in het binnenland aan
de Simpang Kiri in het Boven SiDgkelsche.
Heden zouden uit Kota Radja zes brigades
marechaussee naar Medan vertrekken, om onder
kapitein Coljjn den tocht naar de Gajoelanden
te ondernemen.
Op de voorlracht voor onderwjjzere3 aan
de O. L. School te Philippine zyn ge
plaatst de dames Van Bossum, Westdorpe,
Moes. Axel, De Pauw, Eede en Baetens, Yerseke.
De heer A. Frelier van Groede is benoemd
tot tjjdeljjk onderwjjzer aan een openbare
school te Zaamslag.
Te Breda slaagde, zooals reeds in een
deel der oplaag van ons vorig nommer is ge
meld, voor de acte vrjje- en orde-oefeningen
der gymnastiek de heer J. Butjjn, van Mid
delburg.
Verder slaagden nog de heeren A. B. Schel-
leman, van Axel, E. F. Verhoosel, van Hoofd
plaat, J. J. Kareis, van Groede, en de dames
B. Huibregtse en P. de Korte; beiden van
Yerseke.
HUMOR.
Het onderwyzersgezelschap Walcheren hield
Zaterdagmiddag in het Schuttershof eene verga
dering, onder leiding van den voorzitter, den
heer J. Drabbe, schoolopziener in het arron
dissement Middelburg. Zjj werd bjjgewoond
door ongeveer 25 leden.
De heer W. H. Hasselbach hield zoo
schrjjft men ons eene interessante lezing
over Humor, «een geneesmiddel tegen onge
steldheid van het lichaam maar ook en meer
nog tegen ontstellingen van den geest, als
daar zyn jjdelheid, zelfzucht e. d., een genees
middel tegen kwalen van den enkelen mensch,
maar ook tegen kwalen der geheele Maat-
schappjjeen waar arcanumdus
Humor beteekende oorspronkelijk hetzelfde
als humeur, maar wie humeurig is, heeft
daarom nog geen humor humeur was «vocht".
De toestand van lichaam en ziel werd n.l.
verklaard uit de samenstelling der lichaams
vochten. De beteekenis van het woord is in
den loop der tjjden zeer gewjjzjgd.
Er is van humor veel namaak, o. a. te vinden
op humoristische scheurkalenders, Zondagsbla
den van courantendit is boert, scherts en
wil de menschen doen lachen.
Er is andere namaak, scherper, bjjtend zelfs,
o. a. te vinden in bladen als Uilenspiegel,
Kladderadatsch, Ulk. Daar is de bedoeling te
kastjjden. Deze zoogenaamde humor heeft met
de ware een element gemeen,n.l'. «het komische."
't Komische ontstaat door het plotseling
bijeenkomen van twee voorstellingen, die
niet bjj elkander behooren, als b. v. iemand
zegt een steentje te willen bjjdragen om zyn
denkbeelden wortel te doen schieten.
Het komische is soms onopzetteljjk, soms
gewild.
De botsing tusschen twee strydige voorstel
lingen, die het komische doet ontstaan, is niet
voor allen aangenaam, en niet te genieten
voor wie dupe is. Alleen een wye geest kan
humor genieten.
Het opzetteljjk komische vinden we bjj
schrjjvers en teekenaars. Het doel er van wordt
niet altjjd bereikt, omdat het publiek er vaak
niet vatbaar voor is. Wat voor den een humor
is, is het voor den ander niet. Ouders en kin
deren, beschaafden en het ruwe volk lachen
niet om dezelfde aardigheden.
morrend en brommend. Allerlei ondeugende
plagerjjen kwamen my op de lippen maar ik
slaagde met mannenmoed ze in te houden.
Op de weiden aangekomen, liet ik mjj in
het gras neervallen en sprak op beslisten
toon«Nu onze champagne." Dien prjjs, den
éénigen, behoefden wjj ous toch niet te ont-
zeggen.
Met somber gelaat nam hjj naast mjj plaats,
haalde de flesch te voorschjjn en ontkurkte
ze, onder aanhoudend zwjjgen. Met vrooljjken
knal echter vloog de .kurk er af en na de
eerste teug keek ik om my heen en kon niet
nalaten een diepe bewondering te gevoelen.
Wat zich daar aan mjjn oog vertoonde, was
in de hoogste mate bekoorljjk. Het schilder
achtig dorp, om het kerkje heen gebouwd,
lag te midden van de groene, zacht hellende
weiden, door een breeden rand van donkere
denneboomen omgeven. Daarachter de
heerljjke bergen, nog in vollen gloed der
ondergaande zonterwjjl het dorpje zelf was
gehuld in dat twjjfelachtige licht, dat de
schemering vooraf gaat en dat aan alles dien
glans geeft van vrede eit rust. O het waB
heerljjk en zwjjgend genoot ik eenige
seconden, om dan op zachten toon te zeggen
«Dat is uw loon."
Doch bitter antwoordde hjj«Dat hadden
wjj goedkooper kunnen krjjgen, zonder dien
schandeljjken hoon na al de inspanning."
«Kom", sprak ik op een toon van over-
Yele middelen staan den komischen schrjj ver
ten dienste. Een eerste middel is de klank
speling «over het nut der regenhoeden" voor
der tegenspoeden 't middel staat niet .hoog.
Een ander middel, dat hooger staat, is de
woordspeling.
Huyghens was een meester in dit genre.
Ook de charge, eene vergrooting of overdrij
ving, en de parodie, een verkleeding, die het
hooge mal maakt of gewoon of plat, werken
humoristisch. Tal van bekende gedichten zyn
geparodieerd De parodie is ook gebruikt als
middel van letterkundige kritiek (Bilderdjjk's
Parodie op Feith's romance Air ik en Aspasia.)
Kinker parodieerde zyn eigen werken. De
Snikken en Grimlachjes van PietPaaltjens kwa
men op tegen de sentimenteele poëzie uit de
dagen van Hasebroeck, evenals de Grassprietjes
van Cornells Paradijs (Fr. Van Eeden) tegen
zeker soort van overzoete poëzie uit wat later
tjjd.
De Génestet hielp soms ook een handje mee
om sentimenteele poëzie aan de kaak te stel
len, o. a. in Zijn fijnst sigaartje smaakt hem niet
enz.
De ironie is goedaardig; de parodie niet altjjd.
Sarcasme en satyre bevatten nog wel het ko
misch element, maar doen den patient pjjn.
Het sarcasme zet het mes in de wonde en
draait het er in om.
't Komische vinden we vaak in bljj spelenook
bjj novellisten in een der novellen van Justus
van Maurik wordt verhaald, hoe eenige vrien
den van een metselaar-dronkaard dezen willen
genezen van zjjn drankzucht. Ze leggen hem
als hjj dronken is ergens in een somber gewelf
neer; bjj zyn ontwaken vraagt hjj, waar hjj
is. «In het doodenrjjk" is 't antwoord. ««Hoe
lang ben jjj hier al «Drie weken." ««Zoo,
dan ken jy hier natuurljjk den weg al en kun
je me wel zeggen, waar ik hier een spatje kan
krjjgen Tableau In Falkland's schetsen
vinden we humorbjj Molière in overvloed
In Humor vinden we altjjd twee elementen,
n.l. het komische en den ernst't is
Een rijke taal vol geest en ingehouden tranen,
Vol zin. ook zéér geschikt tot leeren en vermanen
Mits maar de vrienden haar verstaan.,
Want velen klinkt ze als Griekschvoor andren
weer profaan.
Zonderlinge mengeling van het komische en
den ernst werd door vele humoristen waarge
nomen aan sterfbedden.
Een derde kenmerk van den humor is de
rassche overgang van den ernst naar het
komische of omgekeerd. (De Génestet's Hel
mannetje in de maan en Beets' Wanneer de kind'ren
groot zijn,)
De humorist is ook realist; maar in het
weergeven van de natuur, zooals ze is, is nog
geen humor. Het weergeven der werkeljjkheid
moet geschieden met gevoel, en niet uitslui
tend het verkeerde en platte moet worden
weergegeven of bjj voorkeur worden gezocht.
De humorist neemt de gebreken scherp waar
taxeert ze als gebreken volkomen juist, maar
behandelt ze met een soort van zachte goed
moedigheid, zooals b.v. oen vader de gebreken
van een kind. De humorist laat zich door de
waarneming van het verkeerde niet uit zjjn
geesteljjke geljjkmoedigheid brengen.
Multatuli zei «humor is het weergeven der
natuur in haar algemeenheid en in haar dom
heid" en Jean Paul omschreef humor als «het
verhevene met de beenen in de lucht", het
leeljjke voorgesteld als mooi en het mooie als
leeljjk.
Men moet dus bjj den humorist rekening
houden met de wjjze waarop hjj zich uitdrukt.
Dikwjjls wo-dt hjj verkeerd begrepeD en voor
een «rare" gehouden. De ware humorist is ge
zond van gemoed; als zijn hart verscheurd is,
dan levert de humorist galgenhumor.
Zoolang er menschen waren, was er ook
humor, maar de humoristische schrjjftrant dag-
teekent eerst uit het eind der 18e eeuw. De
trant onstond in Engeland, als reactie tegen
overzoete romans en ook tegen de tegenvoeters
daarvan, nl. de schurkenromans.
Toen trad Sterne op als humoristisch schrjj -
ver van don eersten rang met zyn Tristram
bhandy en zyn Sentimental Journey. In alle
landen kreeg hjj spoedig navolgers.
Geel, Lindo, Cremer zyn in ons land bekende
humoristische schrjjvers.
Nog een paar opmerkingen over de humo
risten zyn deze, dat zjj steeds schrjjven met
een tendenz, en dat door hun schrjjven vaak
reding, «zóó is het leven nu eenmaal het
proza des levens wil altjjd de schoone poëzie
verdringen, m aar dat behoeft niet, als men
het hoofd maar omhoog houdt, steeds open oog
houdt voor het schoone en de kunst verstaat
om zichzelf te lachen vóór dat een ander het
doet. Is ons bovendien zooveel kwaads over
komen? Bljjft het niet geljjk of wjj het
schoone daarboven vonden of eerst hier
beneden? Is het niet hoofdzaak het ge
vonden te hebben en het in herinnering te
behouden In ridderljjken strjjd het hoofd
te moeten buigen voor do overmacht van den
draak is geen schande! Leve de draak,
de onoverwinljjke
Nu lachte hjj van ganscher harte.
»Ja", sprak hjj vroolyk, «men moet dien
draak wel alles vergeven, alleen reeds omdat
hjj zulk een wereld wjj sheid bezit en bovendien
zyn straf heeft hjj reeds, want het zal hem
behoorljjk wat geld hebben gekost; voor een
paar kreuser zal hjj het niet gedaan gekregen
hebben. Maar dien hotelhouder zou ik gaarne
door elkaar schudden, omdat hjj mjj heeft
voorgelogen dat de berg nooit bereikbaar was.
«Hoe kon de anne man anders doen
zeide ik, «was hjj niet in de macht van
zekeren Basiliseus (fabelachtig vergiftig dier
der oudheid) En ook had hjj wel geheel
ongeljjk de berg zal stellig weinig of nooit
bestegen zyn, want hjj loont de moeite niet."
Zuchtend sprak de professor: «Het ergste
