Vrijdag 21 October. Uit Stad en Provincie. N#. 249. 147° Jaargang. 1904. thermometer en verwachting. Middelburg 20 October. Een reactionair wetje. wy aarzelen geen oogenblik dit voorstel van wet volstrekt onaannemelijk te noemen èn om zpn algemeene strekking èn om zpn on grondwettig karakter. Want, al moge ook dr Kuyper in Ons Program den anti-revoluti- onnairen denjeed op de grondwet veroorloven «zonder gebondenheid aan litteralistische" uit legging harer bepalingen, van art. 159 onzer grondwet is onmogeiyk tweeërlei interpretatie denkbaar. Er zpn weinig bepalingen in onze constitutie die zéé duidelpk zpn en wier histo rische basis zóó vaststaat. invoer van vee enz. in belgië! BËNOEHIUNBEN, E UZ vervoer van krankzinnigen. at jeh. generaal booth. MIDDKLBIRGSÜHE Deze courant verschijnt d a g e 1 ij k smet uitzondering"van Zon- on Feestdagen. Prijs, per kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor alle plaatsen in Nederland franco pp.,/2. Afzonderlijke nummers kosten 5 cent. 20 Oct. 8 u. vm. 54 nevelig, droog weer. gr. 12 u. 60 gr., av. 4 u. 59 gr. F. —Verwacht: zwakke wind, AdvertentiSn: 20 cent per regel. Geboorte-, dood- en alle andere familieberichten en Dankbetuigingen van 1—7 regels 1.50; elke regel meer 20 cent. Reclames 40 cent per regel. Groote letters naar de plaats, die zij innemen. Tot de plaatsing van advertentiën en reolames, niet afkomstig uit Zeeland, betreffende Handel, Njjverheid en Geldwezen, is uitsluitend gerechtigd het Algemeen Advertentie-Bureau A. DB LA MAR Ai., n.K. Voorburgwal 369, Amsterdam. Het kon, voor wie oogen heeft om te zien en ooren om te hooren, sinds lang geen geheim meer zpn welken kant wjj opgaan met de manier van regeeren van ons zeer christe lijk kabinet, en men behoefde waar lp k geen verwoed partijganger of verstokt paganist te zpn om bedenkelijk het hoofd te schudden over het beleid van den heer Kuyper en zjjn ministerieele collega's. Toch scheen een deel der vrijzinnigen, n.l. de meer behoudenden onder hen, nog niet overtuigd dat, wat de regeering nastreeft, in derdaad is een volstrekt reactionarisme ja, men mag gerust zeggen, absolutisme, voor zoover dit laatste uitvoerbaar is in onzen parlementairen staat. En toch kwam het reeds in meer dan één opzicht duidelijk uit, hoezeer men in regee- ringskringen aanstuwt op concentratie van macht bp de landsregeering en versterking van het centrale gezag, wat ten eenenmale atrjjdt met de aloude begrippen van een ge zonde ontwikkeling van ons staatsleven. Her innerd behoeft slecht te worden, om een enkele greep te doen, aan de wijziging der gemeentewet, aan een ontslag-Lindeman, aan het ruwe optreden bp de post, aan het hard handig ingrjjpen van minister Ellis bp de marine, aan de drankwet waarmede men nu •p eens ons volk op het lpf valt. Wy herhalen, dat wie gewoon is zich scherp-omlpnd rekenschap te geven van wat er zooal omgaat, niet in twpfel kan verkeeren over den geest die heel dit regeeringsbeleid bezielde. Toch bleven velen betrekkelpk on aangedaan, omdat zp in de maatregelen der regeering slechts meenden te mogen zien een gevolg van ook door hen gewraakte gebeurte nissen en stroomingen. Zp zagen niet of wilden niet zien, dat men van hoogerhand maar al te gretig gebruik maakte van op zichzelf betreurenswaardige voorvallen om met schyn van biliykheid een stap te kunnen doen in de richting van reactionisme en concentratie van gezag. Misschien hebben wp daarom minister De Marez Oyens dankbaar te zpn voor zpn post- wetje, dat de oogen der tot-nu-toe-verblin- den zal moeten openen voor het heilloos dryven der regeering; en wp achten het «en gelukkig verschpnsel dat b.v. de Nieuwe Courant zoo openlpk post vat tegenover dit nieuwe wanproduct uit de ministerieele keuken. Het is bekend, dat de wet op de brieven- posterp tot nu toe aan de postadministratie de bevoegdheid tot weigeren der verzending alleen van die stukken gaf, »te wier aanzien zekerheid of vermoeden bestaat, dat zp stoffen bevatten, die gevaar voor de postambtenaren of schade aan de gelpktydig te verzenden stukken kunnen doen ontstaan." Stukken dus die stoffelyk gevaar opleveren. Thans wil de regeering aan de postadmini stratie gelpke bevoegdheid geven ten aanzien van »niet gesloten stukken", wanneer hun inhoud »in stryd wordt geacht met de veilig heid van den Staat, de openbare orde of de goede zeden." >Het geheim der aan de post oi andere openbare instelling van vervoer toevertrouwde brieven is onschendbaar, behalve op last des regters, in de gevallen in de wet omschreven", zegt het grondwetsartikel, waarby geen twpfel kan bestaan of bet woord «brieven" moet in den ruimsten zin worden opgevat, niet maar in den zin van «gesloten" stukken. Een brief zonder couvert het Sociaal Weekblad wees er terecht op is evengoed een «brieF' als een briefkaart dat is j voor beide bestaat het grondwettig geheim zoowel als voor een beslist gesloten stuk. En wanneer de postwet onder scheid maakt tusschen gesloten en open stuk ken, dan betreft dat alleen de kwestie van het tarief, het lager port, dat men voor min der belangrpke of op grooter schaal verspreide stukken meende te moeten toestaan. Slechts één belemmeren wordt in de grond wet toegelatendoor de strafwet. Zp alleen kan de uitzonderingen vaststellen, en derech ter alleen mag uitspraak doen of in bepaalde gevallen aan die wet niet is voldaan. En deze macht, die alleen des rechters behoort te zpn, zal nu worden gegeven aan de postadmi nistratie, die geen enkelen waarborg aanbiedt en nooit kan aanbieden van een onpartpdig en zaakkundig onderzoek Het is een terugtreden in cesaristische manieren het woord is o. i. niet te sterk wanneer men dergelpke gewichtige bevoegd heden gaat toekennen aan eene administratie. Het doet ons denken aan de beruchte «zwarte kabinetten". Zeker, er wordt heel wat onzedeiyke lectuur en vooral illustratie verspreid. Daartegen zal men echter alleen kunnen optreden langs constitutioneelen weg, door verscherping der strafwet. Mocht dat noodig blpken, dan zal daarover nader kunnen worden gesproken. Dat gezonde volksopvoeding een veel beter wapen is tegen dergelpke maatschappelpke kwalen, dient daarbp wel overwogen. Maar nooit mag het middel tegen die kwaal zpn een aanranding van een onzer belang- rpkste grondwettige vrpheden, gepaard aan een overdracht van bevoegdheid, die alleen den rechter toekomt, op een administratie, op een aantal onverantwoordelpke ambtenaren die daarvoor wel het minst geschikt zpn. Dat nu ook een der «burgerlpke en staat kundige grondregels," zooals onze eerste consti tutie van 1798 dit soort bepaling niet on eigenaardig betitelde, wp bedoelen de vrpheid van drukpers, vastgelegd in art. 7 onzer grondwet, door dit wetsontwerp feiteiyk wordt aangerand, is duidelpk en vindt steun in onze rechtspraak, die als vaststaand aanneemt, dat laatstgenoemde staatsburgerlpke vrpheid inge kort wordt reeds door elke bepaling die hinder palen in den weg legt aan het uitspreken en verspreiden van denkbeelden door de drukpers. En dan die strpd met «de veiligheid van den Staat", met «de openbare orde". De gevolgen van een dergelpke caoutchouc-bepaling zpn niet te overzien. Aan de postambtenaren zal indien de heer De Marez Oyens zpn zin krpgt de absolute macht worden gegeven, couranten, manifesten, verkiezingscirculaires en wat dies meer zp tegen te houden of althans, b.v. in verkiezingsdagen, door ver traging nutteloos te maken, wanneer de be voegde ambtenaar dit in strpd acht met zijn opvattingen der maatschappelpke orde Zoo zal wellicht in de eerste plaats socialistische en anarchistische lectuur belemmerd worden, maar niet minder zal een goed-geloovig katholiek, wien deze macht wor dt toevertrouwd geneigd zpn anti-papistische lectuur en de anti-revolutionnaire postambtenaar elk jegens de regeering onvriendelpk strooibiljet strpdig heeten met openbare orde of goede zeden Dat men daaraan kan ontkomen door ver zending onder envelop, bewpst alleen het farizeeïsche in deze nieuwe bepaling. Metter daad wordt het recht om lectuur te versprei den die uit den booze is, vastgehecht aan de betaling van een paar centen meerIn de praktpk evenwel geven die paar centen den doorslag, omdat zp een nieuwe belasting zoude beteekenen op de drukpers, een belasting die metterdaad de doodsteek zou zpn voor de ver spreiding van gedrukte stukken. Nog eens, art. 9 der Grondwet kent slechts ééne grens voor het daar geformuleerde grond recht de strafwet. En art. 159 erkent het recht om inbreuk te maken op de onschend baarheid van het briefgeheim door de wet, maar verwpst de uitvoering dier wetuitdruk- kelpk naar den gewonen rechter. Wp hebben hier dus te doen met een zeer stellige aantasting van grondwettelpke waar borgen, een reeds in zich zelf sterk reactionair streven. Dat bovendien nog sterker uitkomt wanneer men even nadenkt over de gevolgen waartoe een dergelpke wetsbepaling in de praktpk moet leiden. Het Centrum moge met gebruikelpken laster de opgeworpen bezwaren nu reeds als «een spelletje der oppositie" op zpde trachten te zetten, wp zpn er nog niet zoo zeker van dat de geheele rechterzpde die meening zal deelen. In ieder geval is een krachtig verzet tegen dit reactionair en hoogst gevaarlpk oogmsrk der regeering plicht van al wat vryzinnig denkt. V. I). Uit Brussel wordt gemeld Tot nu toe stond de Belgische grens slechts open voor uit Holland komende geiten, schapen, kippen en de gewone vleeschsoorten op den len en 15en van elke maand. De minister van landbouw heeft beslist dat daartoe voortaan de grens tweemaal per week zal openstann, nl. 's Woensdags van 9 tot 10 uur en 's Zaterdags van 3 tot 4 uur. Op dezelfde dagen mogen Nederlandsche koeien en vaarzen ingevoerd worden. geklaagd over de ruwe wpze, waarop krank zinnigen dikwerf worden behandeld bp vervoer. De minister heeft, naar aanleiding daarvan, bp de besturen van de onderscheidene krankzin nigengestichten in ons land een onderzoek in gesteld. Daaruit is gebleken, dat bp het ver voer van krankzinnigen inderdaad niet altpd behoorlpk worden in acht genomen de wen ken, dienaangaande indertpd gegeven in de circulaire van 20 Juni 1892. De minister heeft nu de Commissarissen der Koningin in de verschillende provinciën verzocht de gemeen tebesturen te herinneren aan de wenken, in die circulaire gegeven, onder bpvoeging, dat het mede aanbeveling verdient, het vervoer der lpders naar de gestichten per rptuig te doen geschieden, in zoover niet van een open baar vervoermiddel zonder schade voor de lpders kan worden gebruik gemaakt. Bp kon. besluit: zpn benoemd tot inspecteur der reg. en dom. 3e kl. voor den ambulanten dienst P. de Joncheere, thans ontv. te Purmerend, A. Gerber, thans te ontvanger Rosendaal, in de 39ste divisie (Heerenveen) C. A. Abbing, thans ontvanger te Enschedé is aan den commies H. L. Bense en aan den adjunct-commies J. W. A. Matla, beiden bp de Topographische inrichting, op verzoek, eervol ontslag verleend uit hunne gemelde betrekking, behoudens aanspraak op pensioen is aan don eerste-luit. J. H. Plet, van het late reg. inf., op verzoek, eervol ontslag ver leend uit den mil. dienst is op non activiteit gesteld de kapitein W. C. Momma, van het 2de reg. vest.-art. is benoemd bp het wapen der art.bp het 2de reg. vesting-art., tot kapitein de eerste- luit. J. A. van Alphen de Yeer, adj. bp het korps. Door den minister van koloniën zpn H. Cool en J. G. B. van Heek ter beschikking gesteld van den Gouv.-Gen. van N.-L, om te worden benoemd tot ingenieur bp het mpn- wezen daar te lande. Ons Hof heeft, met ingang van heden, voor drie weken den lichten rouw aangenomen wegens het overlpden van Z. M. koning George van Saksen. Indertpd is in het voorloopig verslag der Tweede Kamer op de begrooting voor Justitie ontleende, bericht omtrent een aanvaring op het Engelsch vaarwater, schrpft men ons De in dat bericht gegeven voorstelling van het gebeurde is niet juist en zeer overdreven. 't IJzeren aakschip Dana, schipper Hovestadt, is in aanvaring geweest met het beurtschip van Kortgene, schipper P. Schippers. Niemand is verdronken. De familie van hen, die op 't beurtschip van Breskens voeren, is dus noodeloos in ongerust heid gebracht. 't Beurtschip van Kortgene lag reeds Zater dag te dier plaatse voor de haven met eenige schade, maar is reeds naar Rotterdam gesleept met zpn lading aardappels. De te Zierikzee aangebrachte boot is die van schipper Schippers. Door den heer H. Pieterse, brigadier majoor der rpksveldwacht te Zierikzee, is tegen 1 Nov. eervol ontslag als zoodanig aangevraagd. Gedurende 42 jaren diende hp in gemeente- en rpksbetrekking. Hp was ook eenigen tpd gestationeerd te Middelburg en te Zaamslag. De nieuwe dpk, waardoor een belangrpk deel van het Verdronken land van S a e f- tinge is afgesloten, toonde sporen van ver zakking. Door spoedige voorziening is nu het grootste gevaar geweken. In de vergadering der christelpke werk- liedenvereeniging Bid en Werk te Axel is besloten een ondersteuningsfonds op te richten. Aldaar heeft de Boerenbond met al gemeene stemmen tot oprichting eener Boe renleenbank besloten. Dit is de 14e leenbank, die in een groot jaar tpds in Oostelpk Zeeuwsch- Vlaanderen is opgericht. Door het buitengewoon hoog suikerge halte der bieten, worden in de laatste dagen in Oostelpk Zeeuwse h-V laanderen de ongecontracteerde suikerbieten opgekocht tegen den zeer hoogen prps van 12 per 1000 K.G. Oost-In dië. De jongste mail brengt berichten tot 20 Sept. Het schpnt vast te staan dat men ook in Indië de schutterpen zal afschaffen. Den 7en dezer, tpdens de werkzaamheden aan het nieuwe bivak, werd de bezetting van Sinabang (Semeuloeë) door roovers van So- meuloeë besar overvallen. De passar werd geplunderd. Gesneuveld is sergeant Stenzei en een militair van lageren ranggewond zpn twee soldaten, en 10 geweren met munitie werden weggevoerd. Een colonne van 75 ba jonetten met twee officieren en de civiele gezaghebber vertrokken van Tapatoean daar heen. De le luitenant J. M. Scheuer die, zoo als gemeld is, gesneuveld is, stond aan het hoofd van een troep die tot dekking diende van wegwerken aan den Gajoeweg, en werd op zpn terugtocht naar het bivak te Teupin Blang Mané door een bende van ruim 50 man met den klewang aangevallen. Behalve de luitenant sneuvelden de fuselier Storm en een inlandsch fuselier. Naar wp vernemen, houdt a. Woensdag de gemeenteraad van Middelburg weder een zitting, waarin de gemeente-begrooting voor 1905 in behandeling zal komen. Dan zal ook een beslissing moeten worden genomen over al of niet invoering eener straat belasting en vermindering of verhooging van de belasting op het geschatte inkomen. De zitting belooft dus zeer belangrpk te zpn Uit Vlissingen. Ook daar was de opvoering van Op Hoop van Zegen een beslist succes voor het stuk zelf en voor de Nederlandsche Tooneelvereemging, De schouwburgzaal van den heer Stofkoper was overvol. Aan den sergeant Van Meir, van het 4e bataljon 3e regiment infanterie, is de zilveren medaille voor 24jarigen trouwen dienst toege kend. De koningin van Engeland zal Vrpdag des avonds half zeven uur spoortpd per extra trein van Kopenhagen te Vlissingen aankomen. Naar aanleiding van het in ons notnmer van Woensdag opgenomen, aan de Zz. Nbde Tot directeur van het muziekgezelschap te O o s t b u r g is nu benoemd de heer W. van den Boom te Sluis. Aldaar is definitief opgericht een postduiven- vereeniging met 18 leden. Gedurende de week van 12 tot en met 18 October zpn in Zeeland voorgekomen 5 gevallen van diphtheritis en wel 3 te Hulst en éen te Kats en te Neuzen, benevens éen geval van typhus te Wemeldinge. - Gedurende de maand September werden door Bergen op Zoom verzonden 43.342 kg. oesters en 374.160 kg. mosselen, door Krui- ningen Yerseke 79.173 kg. oesters en 1175 kg. m«sselen, en door Bruinisse 13.500 kg. oesters en 2.113.200 kg. mosselen. Te Philippine werden aangevoerd 1.485.900 kg. mosselen. Duizenden waren Woensdagavond naar het station alhier getrokken om de aankomst bp te wonen van den grpzen stichter en leider van het Jitger des Heils, generaal William Booth, Op het perron hadden zich de muziekkorpsen uit Goes, Yerseke en Middelburg, met verschil lende officieren en soldaten van het Heilsleger opgesteld om den generaal te ontvangen; aan deze ontvangst was eenige luister bpgezet door een paar vaandels en een aantal toortsen Toen de generaal te ruim kwart over zes uit den trein stapte, werd hp met luid gejuich verwelkomdhp begaf zich door de eerste klasse wachtkamer naar buiten, waar wederom een luidkeels welkom hem werd toegeroepen; daarna reed de oude leider rechtstreeks naar de woning van zpn gastheer, zooals men weet den heer A. W. Verhepden. Met spelende muziek, wapperende vaandeh en vlammende toortsen begaven de soldaten zich in optocht naar het Schuttershof; een dichte menigte volgde den stoet al zingend en hossend. De groote zaal van het Schuttershof was weldra stampvolzeer velen moesten aan de deur teleurgsteld worden. Toen generaal Booth op het podium ver scheen, werd hp nogmaals met een luid gejuich ontvangen. En nadat er gezongen en gebeden was en een vrouwelpke majoor een solo bad gezongen, verkreeg de stichter van het Leger des Heils het woord. Een tolk bracht zpn woorden aan het publiek over. De generaal zeide dank voor de getoonde belangstelling, die zeide hp niet hem gold doch zpn werk, het Leger des Heils, dat die belangstelling verdient uithoofde van de merkwaardige resultaten, welke op zpn werk zpn gevolgd. Hoofdzakelpk legde generaal Booth den na druk erop, dat het Leger des Heils zooveel ver keerde beoordeeling en vooroordeel vindt op zpn weg. Het wordt niet begrepen door phi, lantropen en regeeringen en is vaak de wan hoop der godsdienstige menschen. Spreker noo- digde ieder uit zelf zich te overtuigen van den arbeid van het Heilsleger, dat geen geheimen heeft. Wp moeten ons een oordeel vormen, maar niet naar hetgeen de menschen zeggen, want de publieke opinie is veranderlpk, al heeft het Leger daarover niet te klagen omdat het zich een weg heeft gebaand tot in het hart der besten en edelsten onder het menseh- dom. Ook moeten wp het Leger niet beoor- deelen naar wat de Heilsoldaat zelf er van egt; deze heeft geloof en vertrouwen in zpn werk en zpn voormannen. Hem echter be hoeven ook wp niet te gelooven voor ons oordeel. Evenmin wil het Heilsleger beoor deeld zpn naar zpn orthodoxie, naar de degelpk- heid van zpn leerstellingen. Uitvoerig zette spreker uiteen, dat het Leger op godsdienstigen grondslag staat en groo ten- deels afhankelpk is van de sympathie der menschen. Een hart vol liefde, een medelp- dende geest, een geest van zelfopoffering voor de lpdenden is noodzakelpk tot het redden der zielen van de menschen. Ook is het Leger afhankelpk van de be kwaamheid der menschen, want de hervorming der menschen is het moeilpkste werk. Maar bovenal is noodig de kracht Gods. Deze al leen kan ons helpen de menschen tot God te brengen. De Godsdienst is de grootste kracht van het Leger. Het feit, dat het Heilsleger een Gods dienstige beweging is, is in vele opzichten een belemmering; ware dit niet zoo, dan zouden veel meer menschen sympathie er voor heb ben. Doch het Leger zou het zonder dien Godsdienst slecht maken het is de grond voor zpn welslagen. Het geloof van het Leger des Heils is het geloof in de oude waarheden van den ouden Bpbel, het geloof dat Nederland in vroeger tpden heeft groot gemaakt. Zoo gelooft dan het Leger oek in Jezus en de genade, door zpn leven en sterven verkregen, om ons te redden van onze zonden en ons op aarde heilig te maken. Vervolgens zette Generaal Booth uiteen hoe de Heilsoldaat theorie en praktpk wil vereeni gen en God, die zpn hulp behoelt, wil helpen tot het redden van de verloren zielen, door de verleiding deB duivels weg te nemen waar dat mogeiyk is, of te redden uit de ellende wie daarin verzonk. Op grond van die gevolgen van dezen arbeid, vroeg spreker de sympathie der menschen voor het Leger des Heils, hulp in werkkracht en in geld. Wat deze gevolgen van, den arbeid van het Leger zpn, liet spreker ons in het vervolg van zpn rede zien. Het Leger is nog jong en men moet het zyn feilen niet tezeer euvel duiden. 39 jaar geleden stond Booth nog alleen, maar door heilige overtuiging gedreven; heeft hp den strpd tegen het kwaad aanvaard en thans heeft zich die beweging machtig uitgebreid over de geheele aarde, over alle werelddeelen en de verste uithoeken der aarde. In twee richtingen worden de menschen door het Leger geholpen; de publieke opinie verdeelt het dan ook in een maatschappelpken en een geeste- lpken vleugel. Generaal Booth houdt ervan de menschen te helpen naar lichaam en ziel. De wpze waarop de maatschappp haar boos doeners straft noemde de generaal verkeerd omdat dat systeem verhardt; er kan heel iets anders voor de zondaars gedaan worden. Het Leger des Heils geeft de diepst gevallen schepsels aan zich zelf terug, schenkt hun de hoop en de overtuiging dat ook voor hen een eerlpk, waardig leven nog mogelpk is, doet hun zien dat de samenleving niet hun grootste vpand is. Vele ware geschiedenissen verduide lijkten dit. Wat de uitbreiding van het Leger des Heils betreft, mogen de volgende cpfers eenig denk beeld daarvan geven. Na een 39-jarig bestaan telt het leger thans 7500 korpsen, die geleid worden door 14.000 officieren, bpgestaan door 50.000 andere officieren, die geen salaris genieten, en allen aangemoedigd door 17.000 muzikanten. Van de 65 verschillende uitgaven van het Leger worden er elke week meer dan een millioen verspreid. Voorts verstrekken 650 afzonderlpke maat schappelpke instellingen van het Leger iedere week aan 300.000 mannen, vrouwen en kin deren voedsel en iederen nacht onderdak aan 20.000 van de ellendigste wezens. Dan zpn er 38.000 arme verlaten vrouwen in de laatste jaren door de 125 reddingshuizen van het Leger gegaan en komen er nu jaarlpks 5000 in. Ook zpn er nog 19 landkoloniën. Aan deze mededeelingen verbond generaal Booth een krachtige opwekking tot het steunen van den arbeid van het Leger der Heils. Zpn dagen, zeide de grpsaard, zpn geteld en als voor den rechterstoel van den Heer geroepen wordt en hem gevraagd wordt«wat hebt gp met uw leven gedaan?" dan kan hp wpzen op het Leger des Heils- Wat kunt gij antwoorden, als men u zal vragen«wat hebt gp met uw leven gedaan

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1904 | | pagina 1