Dinsdag 11 October. Uit Stad en Provincie. N°. 240. 147e Jaargang. 1904. Middelburg 10 October. BENOEMINGEN, ENZ. MIDDELBIJRGSCHE COURANT. Deze courant verschijnt dagelijks, met uitzondering van Zon- en Feestdagen. Prijs, per kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor alle plaatsen in Nederland franco pp., 2. Afzonderlijke nummers kosten 5 cent. THBBMOHETEB EN VERWACHTING. 10 Oct. 8 u. vm. 48 gr., 12 u. 51 gr., av. 4 u. 53 gr. F. Verwacht: zwakke Z. W. wind, veranderlik, droog weer, geringe toename in temperatuur. Advertentiën: 20 cent per regel. Geboorte-, dood- en alle andere familieberichten en Dankbetuigingen van 17 regels 1.50; elke regel meer 20 cent. Reclames 40 cent per regel. Groote letters naar de plaats, die zij innemen. Tot de plaatsing van advertentiën en reclames, niet afkomstig uit Zeeland, betreffende Handel, Nijverheid en Geldwezen, is uitsluitend gerechtigd het Algemeen Advertentie-Bureau A. DB LA HAR Ai„ N.Z. Voorburgwal 386, Amsterdam. HIL1TAIR ONKRUID. Met haastigen tred beweegt zich een jeugdig huzaar door de hoofdstraat van een onzer groote garnizoensplaatsen. Het is Zaterdag middag. Onze milicien gaat met permissie. Het vooruitzicht een Zondag te mogen door brengen in den huiseiyken kring, ver van het kazernegewoel en vr$ 7an alle dienstdruk, maakt hem overgelukkig en het verwondert ons dan ook niet hem extra netjes opgepoetst naar het station te zien snellen. Hjj heelt nog juist den tjjd dit te bereiken. Z|jn trein ver trekt om kwart vóór vier, de middagdienst is bp uitzondering heden te drie uur geëindigd en de kazerne is op meer dan een half uur gaans van het station verwijderd. Ken blik op zjjn horloge schenkt onzen landsverdediger de overtuiging dat hjj wat aan moet stappen, als hjj plotseling op zjjn weg een hindernis ziet verschenen, die hem met schrik vervult. Rp laarzen, waarboven een met dubbele breede roode strepen gebiesde broek uitsteekt, bewegen zich over het trottoir vóór hem en de aanblik van dat distinctief geeft onzen vriend de zekerheid, dat een generaal zich voor hem uit beweegt. Een generaal o schrikbeeld voor den onderofficier, korporaal of soldaat die dien dig nitaris voor zich uit ziet gaan en die, zooals onze milicien, haast heeft. Een generaal, een opperofficier dus, voor wien hjj reeds op zes passen afstands halt en front moet maken en in de houding van het militair saluut moet bljjven staan totdat hp minstens vier passen voorbjj is. Verplicht tot voor bp gaan is onze verlofganger niet; geen dienstverrichting ifl' het, waarvoor hy zich naar het station spoedt. Den generaal passeeren en met den gewonen groet volstaan, dat mag hp niet. Onze huzaar heeft op het oefeningsterrein reeds heel wat hindernissen leeren nemen, zpn vlotte Ier heeft hem over ménige sloot en heg gedragen, deze hindernis echter, zp is hem te »hoog". Snel neemt hp een besluit slaat een zp straat in, spoedt zich plings naar het station. Te Iaat Lis hp de vestibule ingaat, weerklinkt het sein tot vertrek en de spottend gillende stoom fluit doet hem het noodlot verfoeien dat een generaal liet stappen recht voor hem uit in de richting, waarin hp eenige korte uren van aan gename verpoozing mocht gaan doorbrengen. Is het niet hoog tpd, dat zulke overdreven eerbewpzen worden afgeschaft? Voor een Duitsoher mogen zp zpn om te watertanden onze vrye volksaard verzet zich tegen derge- ljjk paradevertoon. Die opgeschroefde vormen dienst heeft niets te maken met werkelpken eerbied en gelukkig heeft de Nederlandsche jongeling nog te veel eigenwaarde om in een hooggeplaatst officier een wezen van hoogere érde te begroeten waaraan hp vorstelpk eer betoon is verschuldigd. Blinde vereering van alles wat de militaire uniform draagt, zp zit ons vrpe volk gelukkig niet in het bloed. Dergelijke eerbewpzen, paradepas met lichtgebogen knie, omlaag ge drukte voetpunt en iets meer dan gezwaaide armen, zp zpn te beschouwen als uitheemsche indringers, als naaperpen van den Germaan- schen nabuur. Onze Nederlandsche milicien kan ze niet behooriyk uitvoeren; hem zeggen zp niets en hy voelt er niets voor. Een officier al is hjj ook nog zoo hoog geplaatst"op]de militaire ladder is en blpft in zpn oogen een heel gewoon mensch. Gaarne wil hy hem gehoorzamen, doch vooral niet gedurende al te langen tyd. Het verblpx in de kazerne beschouwt hp als een belas- ting, als een noodzakelpk kwaad, en de glinsterende oogen, die u tegenstralen, wanneer hp haar bp vertrek met groot verlof den rug toekeert, zouden den meest verstokten militairist alle illusie kunnen ont nemen aangaande de populariteit van onze weermacht, zooals zp althans tot op heden is ingericht. Tevergeefs heeft het leger getracht te ont komen aan de sociale evolutie, die in de laatste halve eeuw valt waar te nemen in alle deelen onzer samenleving. Een verhoogd gevoel van mensch-zjjn heeft alle lagen der gemeenschap doortrild. Zelfs de kolossale Duitsche armee, die populaire, conservatieve, geduchte oorlogs machine, is niet vry gebleven van de invloeden welke de nieuwere denkbeelden noodwendig meebrachten. Ook d&ar valt reactie te con- •tateerec. En d&t in dien zuiver >militar polizeistaat," waar alles gereglementeerd is allen »gemaizregelt" worden, waar het gezag van den »Feldwebel" als van goddelpken oor sprong wordt aangemerkt Moeizaam doch zeker breekt zich baan de overtuiging dat ons vaderland behoeft een volksleger, op eigen, zuiver inheemsche toe standen gebaseerd. Dan eerst zal het leger populair zpn en zal het verwpt van »sleehte waar voor schatten geld" niet langer worden gehoord. Onder het vele onkruid, dat een krachtige ontwikkeling eener op nationale leest geschoeide weermacht verstikt, rekenen wp het hand haven in de reglementen van bovenomschre ven overdreven eerbewpzen. Hoe eerder hoe beter dienen zp te vallen onder het snoeimes dat licht en lncht en daarmede verbetering zal aanbrengen in den lang verwaarloosden hof van ons Nederlandsch defensiewezen. V. P. VAN HOUTEN REDIVIVUS. Ook in de October-aflevering van De Gids laat de schrpver van de parlementaire Kroniek zich over het optreden van den oud-minister Van Houten in de Eerste Kamer op dezelfde wpze uit als V. D. in ons blad. ny haalt aan de opmerking van den voor zitter dier Kamer, waar deze herinnerde, dat de Kamerontbinding het parlement had be roofd van groote krachten, van zeer bekwame mannen. Van Houten, een der in hun plaats gekomenen, die zeer zeker, wat zpn groote bekwaamheden aangaat, niet voor den beste der weggegane hoeft onder te doen, heeft al dadelpk den strpd tegen het ministerie aan gebonden. Waar hp sprak over de ontbinding bp het adresdebat en zoo direct in de volle politiek verzeild raakte, klonken de woorden van dezen liberalen kampioen wel eenigszins vreemd tegen de begeleiding in, die tot de melodie zpner beweringen werd gegeven in vroeger woord en geschrift. Hp wraakte de ontbinding, die volgens hem èn de grondwet èn de rechten der kroon miskende. Het eerste daar de omzetting van rechts naar links, dank zp de bepalingen omtrent de periodieke ver kiezingen, slechts langzaam kan geschieden, de rechten der kroon, daar aan deze geen tpd gelaten was tot behoorlpk overleg. Dat zei de heer Van Houten, dezelfde, die in het ont- bindingsrecht de verwezenlpking zag der volks- souvereiniteit, en de kroon een ornament noemde, op zpn best een vliegwiel aan onze staatsmachine. De heer Van Houten heeft, meent de Kro- niekschrpver verder, het bp zpn Optreden bpzonder getroffen, daar hem èn in de ont bindingskwestie èn in de Overpselsche zaak twee politieke vragen waren voorgelegd, die staats- rechtelpke interpretatie eischten en den heer Van Houten konden doen gelooven, dat het parlementaire leven nog in dezelfde phase was als toen hp het terrein van den strpd verliet. Maar niet altpd zpn het dergeiyke zaken, waarin het parlement zich uit te spreken krpgt, het parlementair tournooi verplaatst zich van het zuiver staatsrechtelpk kamp naar het sociaal economisch worstelperk. Dat is oorzaak, dat mr Van Houten de man der vrpzinnigen niet is, niet zyn kan, al moge dan deze heftige oppositieman als zoodanig de schrik van zoo menig minister zpn. Met het aandurven van dr Kuyper alleen komt de vrpzinnige politiek niet verder. En de liberalen hebben niet te roemen op overgroot taktisch beleid in den laatsten tpd. Mannen als Van der Vlugt, die hun theoretische idealen in wetenschappelpken en keurigen vorm te berde brengen, doen, naar deze chroniqueur meent, de vrpzinnigen, politiek gesproken, van den wal naar de sloot verhuizen. Het vooropschuiven eerst van dezen geleerde door de oud-liberale pers, nu van mr Van Houten is begrppelpkbeiden zpn voor haar volkomen gevaarloos, maar er zjjn mannen noodig van politiek beleid, wier stem in sociaal economische kwesties zich kan doen gelden. Bp kon. besluit is pensioen verleend aan P. E. de Waal, adj.-comm. bp het dep. van binnenl. zaken, i 1218aan H. C. Klinkert, lector aan de rpks-universiteit te Leiden, ad 1025 en aan C. J. J. Daniels, hoofdcomm. ter prov. griffie ran Noord-Brabant, ad 1620 is aan dr H. E. J. G. du Bois, op verzoek eervol ontslag verleend als hoogleeraar in de faculteit der wis- en natuurkunde aan de rpks-universiteit te Utrechten is aan J. P. de Sauvage, custos bp de bibliotheek der rpks-universiteit te Leiden, de eere-medaille der orde van Oranje-Nassau, in goud, toegekend. Donderdag verleent de minister van oorlog geen audiëntie. In de St. Ct. no 237 brengt de minister van binnenlandsche zaken ter kennis van belang hebbenden, dat in de Portugeesche Staatscou rant van 25 September jl. éen kon. decreet wordt openbaar gemaakt, waarbp mededinging wordt geopend ter verkrjjging eener concessie voor do exploitatie van eene petroleum-bron op het eiland Timor Deze concessie behoorde aan eene Engelsche maatschappjj. de Oversea Cy, en is vervallen. Voor nadere bpzonderheden zie men ge noemd no der St. Ct. Blpkens uit Oost-Indië ontvangen telegra- phische berichten zpn bp krijgsverrichtingen te Endeh, op het eiland Flores, gesneuveld de matroos 2e kl. M. Kloens, zwaar gewond de schoenmaker B. G. J. W. J. van Wpk, licht gewond de luit, t/z. 2e kl. J. W. A. Mulder en de marinier le kl. M. Nieuwkerk en te Roemahsoal, op het eiland Ceram. zwaar ge wond de luit. t/z. 2e kl. G. Dumbar, niet levensgevaarlpk gewond de marinier le kl. D. C. A. de Zwart en J. Jacobs en licht ge wond de marinier 2e kl. J. Slieker. De genoemde schoenmaker Van Wpk is sedert aan de bekomen verwondingen over leden. In de commissie tot het examineeren van hen, die een diploma van geëxamineerd en beëedigd landmeter verlangen, zpn bp beschikking van den minister van binnenlandsche zaken voor het jaar 1904 benoemdtot lid en voorzitter H. J. fleuvelink, hoogleeraar aan de polytech nische school te Delft, tot ledenA. W. E. Kwisthout, ingenieur-verificateur van het ka daster te RoermondM. S. van Dunné, inspec teur der registratie en domeinen te Delft, en dr H. de Vries, leeraar aan de politechnische school te Delft. TWEEDE KAMER. Scholen. Het vermoedelpk bedrag, door het rpk over 1904 uit te keeren aan de bpzondere lagere scholen als bpdragelo. voor de onderwpzers en 2o. in de kosten om te voorzien in de be hoefte aan schoollokalen, is voor Zeeland district: Middelburg lo 39.005, 2o 4751, totaal 43.756; Goes lo 14.750,2o 1882.50, totaal j 16632.50; totaal in de provincie f 60.388.50, Overijselsche quaestie. Bp de Kamer is nu ingediend het toegezegde wetsontwerp betreffende de verkiezing van drie leden van de Eerste Kamer der Staten-Generaal door de Staten van Overpsel. De twee artikelen van dat wetsontwerp luiden Art. 1. De Staten van Overpsel verkiezen binnen dertig dagen na het in werkingtreden van deze wet drie leden van de Eerste Kamer der Staten-Generaal. Art. 2. Deze wet treedt in werking met den dag harer afkondiging. In de toelichting plaatst de Minister van Binnenlandsche Zaken op den voorgrond, dat de verkiezing van leden van eene nieuwe Eerste Kamer, ten opzichte waarvan de last werd verstrekt dat zp moest plaats hebben op 3 Augustus 1904, voor zoover de Staten der provincie Overysel betreft, niet heeft plaats gehad, waardoor een toestand intrad die, met het oog op art. 82 der Grondwet, niet mag worden bestendigd. Dat artikel schrpft voor, dat de Eerste Kamer zal bestaan uit vpftig leden, door de Staten der provinciën in de daarbp voor elk van deze aangegeven verhou ding gekozen. Intusschen schrpft noch de Grondwet, noch eenige andere wet voor, hoe in zulk een geval de samenstelling der Eerste Kamer met art. 82 der Grondwet in overeen stemming kan worden gebracht. De Regeering is daarom van oordeel, dat ten deze wetteljjke vooiziening niet mag uitblpven Daartoe strekt het ontwerp. De termjjn van dertig dagen is genomen naar analogie van art. 117 eerste lid der Kieswet. Teneinde bjj deze spoedeischende voor dracht de gedachtenwisseling niet te vertragen zet de Regeering reeds dadelpk beknoptelpk het standpunt uiteen, waarop zp oordeelde zich by de indiening van het voorstel van wet te moeten plaatsen. Zp betoogt dat de verkiezing van leden der Eerste Kamer iseene verplichting, door art. 82, 2e lid der Grondwet in het R p k s b e lang op de Provinciale Staten gelegd. De Provinciale Staten zpn kiescollege voor de Eerste Kamer, niet krachtens eene bevoegdheid die organisch uit den wortel van het provin ciale wezen opkomt. In de Grondwet kon even goed een ander kiescollege zjjn aange wezen. De bevoegdheid is hier attributief, niet inhaerent. In verband hiermede is de vervulling van deze verplichting niet aan het goeddunken der Staten overgelaten, maar schrij ven Grondwet, Kieswet en Provinciale wet hierbp regelen voor, ook wat tpd en termjjn bepaling betreft. De Minister houdt nu een breedvoerig be toog om aan te toonendat in deze geen sprake was van ongereedheid of ongenoegzame voorbereiding van een te behandelen zaak dat men de Kroon ten tweeden male een last, als in art. 73 bedoeld, niet kon doenuit- vaardigen, daar dit artikel bepaalt dat deze last moet vervat zjjn in het ontbinding8- e s 1 u i t zelf. Daar nu het karakter van eene ontbinding elke herhaling van het ont- bindingsbesluit uitsluit, stond ook deze uitweg niet open. Verder beweert de Minister dat ook w p z i- g i n g van het ontbindingsbesluit niet geoor loofd geweest ware. Ten einde toch de ontbin ding niet in een middel te doen verkeeren om willekeurig de functie van de Staten-Generaal te doen stilstaan, bindt het 2e lid van art. 73 de uitoefening van het ontbindingsrecht aan bepaalde voorwaarden, die de Kroon heeft na te komen. Juist teneinde zulk misbruik te voorkomen, is een korte termpn van 40 dagen voor de oproeping tot het doen van keuze en die van twee maanden voor het openen van de zjtting gesteld. De hier geboden waarborg zou door wpziging worden te niet gedaan. Door toepassing eindelpk van art. 129 (juncto 128) der Provinciale wet zou de duidelpke strekking van art. 82 Grondwet verkracht zpn geworden. Ten aanzien der alzoo alleen overblpvende vraag of een uitweg gegeven was in art. 66 der Provinciale wet, betoogt de Minister uit voerig o. a. dat die uitweg open staat voor de vervulling van tusschentpdsche vacaturen, doeh niet 'op periodieke aftreding en dat art. der Frovinciale wet geen vrpbrief is om de bepaling van art. 116 der Kieswet buiten werking te stellen. En evenzoo kan ook art. 66 het bepaalde in art. 73 Grondwet niet te niet doen. Beweerd is dat de dag nader op zoodanige wpze had moeten bepaald worden, dat de Sta tenvergadering van Overpsel in haaT voltal lige samenstelling had kunnen opko men. Hiernaar te rekenen zou intusschen meent de Minister het aanvaarden van een beginsel geweest zpn, dat geen oogenblik mag worden toegelaten. Er mag niet worden aangenomen, dat een college, waaraan een of meer leden ontbreken, onbekwaam tot het doen van keuze of tot het nemen van een besluit zou zpn. Dat beginsel heeft nooit gegolden en zou, werd het aanvaard, de afdoening van zaken geheel belemmeren, ja zelfs de constitueering van een college soms onmogelpk maken. Verlangd werd dat niet alleen gerekend zou worden met de al of niet voltallige samenstelling van de Staten, maar ook met het gefluisterde voornemen van een deel der leden om al of niet op te komen en aan de keuze deel te nemen. Werd in dien ge- dachtengang een der leden door ziekte aan huis gebonden, zoo zou men weer voor het zelfde geval staan, of ook ontstond er onder- tusschen door ontslag of sterfgeval opnieuw een leemte, zoo zou, eenmaal die weg inge slagen zpnde, een derde Koninkiyk besluit noodig zpn, om weer het tweede te vervangen, Zou het nog noodig zpn de aandaoht der muziekliefhebbers te Middelburg te ves tigen op de Kamermuziekuitvoering, die mor-, gen (Dinsdagavond) door de heeren A. en K de Jong gegeven wordt in de Concert en Ge hoorzaal alhier? Ons dunkt van niet. Reeds in het vorig seizoen, vooral bp het tweede concert, oogstten beiden zeer waardee- rende toejuchingen. Wp bepalen ons daarom tot eene herinnering aan een avond, die aan minnaars van derge- lpke muziek veel kunstgenot kan verschaffen Op den rustigen Zondagmorgen werden wp plotseling opgeschrikt Of eigenlpk gezegd opgeschrikt zpn wp niet. Alles ging uiterst kalm. Op straat heerschte geen druktemen hoorde geen gefluit, geen hard rpden van brandspuitende menschen liepen langzaam en toch was er brand. En een felle ook. De woning van den heer Van de Weg, stalhouder op de Goesche Korenmarkt a 1 h i e stond in laaie. Hevige vlammen sloegen uit de kamers. En eenige menschen, steeds in aantal toenemende, stonden rustig het schouw spel aan te staren. Na eenigen tpd kwam de slangenwagen uit de stadsschuur, hoorde men een agent van politie het sein voor brand gevendaagde nog een brandspuit op, verschenen enkele schutters. Middelerwjjl hadden de koetsiersknechts de paarden en rjj tuigen uit de stallen gehaald en buiten gevaar gebracht. Toen eindelpk de slangen op de waterleiding waren gezet, kon er spoedig water gegeven worden, wat uit het publiek een zacht gejuich deed opgaan. En spoedig daarop was men den brand meester. Op het terrein waren aanwezig verschillende autoriteiten, als de waarnemende burgemeester, de heer W. J. Sprenger, de voorzitter van het bestuur der brandweer, de garnizoens-comman- dant, eenige raadsleden, de commissaris van politie en anderen. De burgemeester en de commandant der schutterp waren uit stad. Veiligheidshalve werd do achtermuur van het verbrande perceel omvergehaald, alsook de schoorsteenen en de dakljjst naar beneden gegooid. Wat een geluk dat het stil wasdat niet, zooals Zaterdag, een hevige wind woeidan ware de ramp niet te overzien geweest vooral wanneer de vlammen waren overgesla gen op den bp het brandende perceel gelegen iemolen. De oorzaak van den brand is onbekend de geruchten, die hieromtrent de ronde doen, zpn alle slechts veronderstellingen. Van den inboedel is een en ander gered kunnen worden. Veel paardentuig en dekens werden echter een prooi der vlammen. Alles is verzekerd. Geruimen tijd is de straat afgezet geweest. In de Oostkerk werd van den kansel van het feit kennis gegeven en eenige oogen- blikken gewacht om belanghebbenden gele genheid te bieden het gebouw te verlaten. Heden morgen lagen de puinhoopen nog te rooken. De straat werd evenwel voor het ver keer weder opengesteld. s Een der oude beelden van het stadhuis lhier heeft Zondag een van zpn beenen verloren, dat op de straat is terecht gekomen Zou deze ridder uit het grpze verleden misschien ongeduldig geworden zpn nu het zoo lang duurt eer hp ook dezelfde verjongings kuur als zyn collega's mag ondergaan; en zou hy daarom soms zelf maar alvast een begin gemaakt hebben? - Zaterdagavond is op de Loskade alhier, een boom omgewaaid, gelukkig zonder onge-' vallen te veroorzaken. Uit Vlissingen. Ter gelegenheid van den 70en verjaardag van den heer C. J. Gepsen, directeur van het zangkoor der R. C. kerk en eere-voorzitter van het muziek gezelschap St Caecilia, werd hem Zondagmiddag door beide vereenigingen eene ovatie gebracht. Nadat genoemd muziek gezelschap eenige nummers had uitgevoerd, afgewisseld door enkele zangnummers van ge noemd koor, werd den jubelaris eene fraaie leunstoel aangeboden, welke hp onder dank zegging aanvaardde. In den nacht van Zaterdag op Zondag was het water in de Schelde zoo hoog dat verscheidene planken van het in aanbouw zijn de hoofd, benevens eenige greenheartpalen wegdreven. De kruiser Zeeland is Zondagmorgen van daar naar Nieuwediep vertrokken, waar hy denzelfden dag aankwam. By gelegenheid van een huiselpk feest is door een algemeen geacht echtpaar te O o s t- k a p e 11 e een fonds gesticht, ten doel heb bende het verstrekken van versterkende mid delen voor onvermogende zieken en herstellen den. Een commissie van 3 leden heeft zich bereid verklaard de administratie op zich te nemen. Zondagmorgen zpn aan het strand te Domburg verscheidene vaten met peren ens. aangespoeld; waarschpnlpk de overboord gestormde deklast van een vaartuig. De vaten zpn niet gemerkt. -Nadere bpzonderheden ont breken dus. Te Westkapelle nemen een viertal ingezetenen een proef om te onderzoeken of de grond geschikt is voor de teelt van bloem bollen. Ieder hunner heeft een stuk gronds ter gezamenlpke grootte van ongeveer 20 a. beplant met verscheidene soorten tulpen. De gemeenteraad van Baarland heeft Zaterdag, op verzoek van ouders van school gaande kinderen, het schoolgeld op de open bare school aanmerkelpk verminderd en ge bracht op 40 cent voor één, 30 cent voor twee, 25 cent voor drie en 20 cent voor vier of meer kinderen uit hetzelfde gezinalles per kind en per maand. On vermogenden zullen niets, minvermogenden de helft betalen. De werkliedenvereeniging Draagt elkanders lasten aldaar zal een adres van adhaesie zenden aan de meeting, Zaterdag te Kapelle te houden inzake de opneming van de veldarbeiders in de Ongevallenwet, en eene bpdrage leveren in de kosten. Tevens zal de Vereeniging tot autoriteiten het verzoek richten de kantooruren van het hulpkantoor der posterpen zoodanig te willen wyzigen, dat de arbeider er op den middag

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1904 | | pagina 1