Donderdag 6 October. Uit Stad en Provincie. N°. 236. 147e Jaargang. 1904. Middelburg 5 October. BENOEMINGEN, ENZ. MlftDELBlJRGSCH Deze courant verschijnt d a g e 1 ij k s met uitzondering van Zon- en Feestdagen. Prijs, per kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor alle plaatsen in Nederland franco pp., 2. Afzonderlijke nummers kosten 5 cent. THERMOMETER EN VERWACHTING. 5 Oct. 8 u. Tm. 58 gr., 12 u. 60 gr., av. 4 u. 59 gT. F. Verwacht: zwakke tot matige Z. W. wind, veranderljjk weer. Advertentiën20 cent per regel, Geboorte-, dood- en alle andere familieberichten en Dankbetuigingen van 1—7 regels 1.50; elke regel meer 20 cent. Reclames 40 cent per regel, Groote letters naar de plaats, die zjj innemen. Tot de plaatsing van advertentiën en reclames, niet afkomstig nit Zeeland, betreffende Handel, Np verheid en Geldwezen, ia uitsluitend gerechtigd het Algemeen Advertentle-Bnrean A. DE LA MAR Ax., N.Z. Voorburgwal 966, Amsterdam. BEGROOTINOSCIJFERS. Het is een bekend verschjjnsel, dat, terwjjl jaarlpks in de Staten-Generaal de begrootingen uitvoerig plegen behandeld te worden, over het budget in zjjn geheel, over den eigenlijken voet, waarop onze staathuishouding geschoeid is, veelal gezwegen wordt of dat daaraan slechts een enkele spreker zjjn aandacht gewijd bljjkt te hebben. Dit komt hierdoor, dat bjj de begrooting alles geacht wordt aan de orde e zjjn en zoodoende honderden onderwerpen in den loop der laatste maand des jaars be handeld worden, en dit te sneller naarmate het Kerstfeest nadert; wat dan ten gevolge heeft, dat de afgevaardigden ten slotte door de vele hoornen het bosch niet meer zien. Dit wordt van jaar tot jaar erger, zóo zelfs, dat ten vorigen jare de heer Mees zjjn rede begon met zich te verontschuldigen, dat hjj het nu eens zou hebben over de cjjfers van het budget Over die cijfers willen wjj het ook even hebben. De uitgaven van den staat der Nederlanden, zonder Nederlandsch-Indië, zjjn voor het jaar 1905 geraamd op 174.883.595.26s, de inkom sten op 166.016.152, zoodat er een geraamd tekort is van J 8.867.443.26', zegge bjjna 9 millioen gulden. Nu wordt er wel altjjd gerekend dat er een paar millioen, zoo het heet, op de uitgaven bespaard worden een besparing die veelal bestaat in het Mastellen, niet a/stellen van uitgaven, maar als men weet, dat voor 1904 tot dusver al zjjn toegestaan ƒ181.446.375.34', dus ongeveer 5.000.000 meer dan thans wordt aangevraagd, dan schjjnt het maar het best nu niet op veel meevallers te rekenen, vooral niet daar de begrootingen voor oorlog en marine voor 1905 slechts iets hooger zjjn ge raamd dan voor 1903, maar lager dan nu reeds is toegestaan voor 1904. De getallen zjjn n.l. als volgt Departement van Marine, 1905 1904 1903 16.752.976.45 i 17.273.267.37 f 16.280.545.75 Departement van Oorlog, 1905 1904 1903 27.026.684.00 29.783.020.00 26.319.175.90' Nu moge men 43.779.660,44, zegge bjjna vier-en-veertig millioen guldeneen respectabel bedrag vinden voor de beide departementen van landsverdediging, wie weet dat voor die beide departementen in 1904 werd uitgegeven f 47.056.287.37 of ruim zeven-en-veertig millioen gulden, die twjjfelt hard of men er in slagen zal, de uitgaven zoozeer te beperken, als men zich thans voorneemt. De rente van de staatsschuld is geraamd op ruim 35 millioen; telt men dit bedrag op bjj de 44 millioen voor Oorlog en Marine, dan komt men tot een bedjag van 79 milHoen, of op 10 millioen na de helft van het totaal onzer staatsinkomsten. De staatsschuld is voor een groot deel voort gekomen uit vroegere oorlogsleeningen en slechts voor een deel uit leeningen voor pro ductieve uitgaven en thans zal weldra op nieuw moeten geleend worden, zoodat het rentebedrag nog zal toenemen. Voor den eigenljjken staatsdienst bljjft dus over bjjna 96 millioen, verdeeld als volgt Huis der Koningin 800.000. Hooge collegies van staat. 699.000. Depart, v. Buitenl. zaken 1.014.845.— Justitie7.022.651.50 Binnenlandsche zaken 19.779.021.10 Financiën27.530.710.83' Waterstaat36.064.544.21 Koloniëns 3.019.905.88' Onvoorzien 50.000. De raming van ai deze uitgaven te zamen overtreft, niettegenstaande de ministers ver klaren dat alle mogelijke zuinigheid is be tracht we naderen immers de verkiezingen 1 de uitgaven van 1903 met 10.218.8S6.93'. En dat is, geljjk ooven gezegd, nog maar een raming, waarbjj Oorlog en Marine zich zeer, zeer hebben bekrompenIs het denkbaar, dat de uitgaven zich naar de raming zullen schikken In de millioenenrede. waarmede de minister van financiën de staatsbegrooting bjj de Sfcaten-generaal indiende, was de bewindsman zeer pessimistisch. Hg kondigde als vrjj vaststaande reeds sup- pletoire begrootingen aan van 635.000 voor oorlog en marine, van 400.000 voor koloniën, voor de poaterjjen J 167.000 en voor den cen- tralen gezondheidsraad van 50.000, dus te zamen een slordige twaalf ton. Z. E. vergat daarbjj te wjjzen op de kosten, die de nieuwe onderwijswet zal vragen of is de bedoeling deze als stembuB-inzet tot na de verkiezingen te bewaren terwjjl de militairistische uit voering van de legerwetten, wanneer zjj geheel is tot stand gebracht, er nog wel meer in zal hakken. Om het gevreesde tekort te dekken, wordt aangekondigd een voorstel om den accjjns op het gedistilleerd te verhoogen tot f 70 per H. L. en 5 opcenten te heffen op de bedrjjfs- en de vermogensbelasting. De minister mag dan wel zjjn collega van binnenlandsche zaken navolgen in diens methode van wetgeving, en n.l. deze beide belastingverhoogingen in éen ontwerp samenvoegen, want anders kon de accjjns-verhooging er wel eens alléén doorko men en wanneer dan de schoone drankwet van zjjn collega werkeljjk eens zoo goed bleek te werken als diens bewonderaars voorgeven, dan kon de verhooging van den accijns wel eens worden opgewogen door een minder ver bruik Maar scherts ter zjjde, waar moet het heen met onze staatsfinanciën op deze wjjze? De middelen houden zich goed, zjj blijven voortdurend stijgen; maar bij het weinige, dat tot nog toe gedaan is voor de sociale rechtvaardigheid, staat een nog grootere taak voor de borst. Millioenen en millioenen zjjn weer noodig. Zal men ze door middel van de belasting- schroef kunnen krjjgen Ten deele misschien wel, maar veel meer nog zal moeten gedaan worden door betere organisatie van den staatsdienst. Elke organisatie heeft steeds neiging om zich uit te zetten, en dit geldt vooral van leger en vloot. In de laatste instantie worden de legeruvt- gaven slechts begrensd door de mogelijkheid om ze te betalen. Hoe grooter land, zoo grooter leger en vloot. Indien derhalve onze militairisten hun zin hadden, zouden zjj nog meer voor leger en vloot viagen, want steeds zullen leger en vloot van ons landje zich bevinden tegenover sterkere legers en sterkere vloot. Nu heeft onze laatste legerwet de oorlogsterkte van ons tegenweer reeds aanzienljjk uitgebreid, en laat men het kabinet zjjn gang gaan, dan zal langzaam maar zeker deze uitbreiding haar gevolgen doen zien in de uitbreiding van kader, kazernes vestingswerken enz. En zoo zal het financieel evenwicht voortdurend in de klem bljjven of nog sterker in de klem komen. Prof. Treub heeft een dezer dagen in een zjjner verkiezings-redevoeringen te recht aan gemerkt, dat de huidige regeering ten onzent niet zoozeer het gevolg is van een kentering in denkbeelden van ons volk, dan wel van de angst van de groot-industrieelen voor sociale wetgeving. Welnu, de heeren zullen in de komende periode de vruchten plukken van hunne kort zichtige politiek. Sociale wetgeving zullen zjj van deze regee ring wel niet krjjgen. Dat hebben zjj gewon nen maar belas ting vrjj waring zullen zjj ge voelen door vermeerdering van defensielasten, omdat de heer Kuyper zjjn kabinet heeft versierd met een wet van den militairistischen minister van oorlogde ontevredenheid onder de bevolking zal toenemenhet voorstel tot tariefsherziening, dat hunne nijverheid in haar bloei zal treffen, is meer dan een bedreiging geworden. Zullen de begrootingscjjfers hen tot inkeer brengen Of zal ook van hen getuigd moeten worden dat de Ooden met blindheid slaan, wien ze verderven willen V. D. HUICHELACHTIG. Wjj deelden dezer dagen mee dat ook De Standaard zich bekommerd toont over het lot der openbare onderwjjzers wanneer het aan hangige wetsontwerp tot herziening der Lager onderwijswet wordt aangenomen. Aan het slot van haar entrefilet daarover schreef de redactie van dit blad «Ernstig dient dan ookjjoverwogen, of hieraan niets te doen valt. Natuurljjk niet voor over complete onderwijzers. Die weten wat ze ris- queeren. Maar wel voor de onderwjjzers die door de wet geëischt worden. Die moeten er zjjn. De Regeering heeft in haar ontwerp tot nadere regeling van het Lager Onderwjjs hierin nog niet voorzienen misschien terecht. Anders toch zou het al den schjjn hebben, alsof ze het leegloopen van openbare scholen bedoelde. Eerst als de feiten komen, zal er te hande len zjjn. Maar dit staat in elk geval vast dat in de vreeze van vele openbare Onderwjjzers dat het zóó gaan zal, de stilzwijgende erkentenis ligt «De ouders willen liever de bjjzondere school dan de openbare." Een profetie die toont, hoe men geweten heeft en nu nog weet, dat uitsluitend de pu blieke kas aan de openbare school de over hand gaf." Met perfide ia dit huichelachtige stukje inderdaad niet te kras geteekend, schrjjft de Arnh. Crt. De openbare onderwjjzers zien het oogenblik aanbreken dat het bjjzonder onderwijs menige openbare school zal leegpompen ja, maar ver zwegen wordt dat dit alleen het gevolg zal zjjn va» de voorgenomen ergerljjke bevoorrechting der eonfessioneele school uit 's Rjjks schatkist, en dan wordt met onbeschaamde verdraaiing der waarheid die «vreeze" verklaard uit »de stilzwijgende erkentenis, dat de ouders liever de bjjzondere school willen dan de openbare", en dat «men geweten heeft en nu nog weet, dat uitsluitend de publieke kas aan de open bare school de overhand gaf." Kan 't schandelijker De Standaard weet dat dit een leugen isze w e e t dat in 1857, ter voldoening aan het grondwettelijk voor schrift, de stichting van openbare scholen overal den gemeentebesturen ten plicht is gesteld, niet om in concurrentie te treden met de eonfessioneele scholen die er toen niet of nauweljjks waren, maar alleen omdat men over tuigd was dat, door het lager onderwjjs tot een onderwerp van aanhoudende staatszorg tema ken, slechts in de behoefte aan onderwjjs voor alle kinderen des volks kon worden voorzien. Die openbare school was bestemd, en ook ge schikt voor het geheele volk, als de agitatie der kerkeljjke drjjvers de school niet tot een partjjzaak had gemaakt en zjj den invloed van geloof en kerk niet hadden misbruikt, waarljjk niet alleen door geestelijke middelen, om een groot deel des volks tegen het openbaar onder wijs op te zweepen. En nu zjj in den Staat de macht in handen hebben gekregen, nu doen zjj feiteljjk wat zij hunnen tegenstanders ten onrechte verwjjten, nl. uit «de publieke kas aan de bjjzondere school de overhand" verschaffen. Aan de openbare onderwjjzers, die daarvan de onschuldige slachtoffers zullen worden, valt wel iets te doen, maar eerst «als de feiten komen," m. a. w. eerst als een groot aantal hunner aan den bedelstaf zjjn gebracht. Was door de Regeering daarin bjj de voorgestelde regeling van het Lager Onderwjjs reeds voor zien, «het zou al den schjjn hebben alsof ze het leegloopen van openbare scholen bedoelde." Tartuffe! STEMMING TWEEDE KAMER. Bjj de Dinsdag in het district Assen gehou den stemming voor een lid der Tweede kamer vacature-Willinge (L.), die tot lid der Eerste kamer is gekozen werden uitgebracht op de heeren H. Bos Kzn. (A.) 670, A. van der Heide (Soc.-Dem.) 297, mr N. O. Pierson (Lib.) 906, en mr W. F. Treub (Vrjjz.-Dem.) 1654 stemmen. Er moet alzoo herstemming plaats hebben tusschen de heeren Treub en Pierson. In 1901 werden op den heer Willinge uit gebracht 1466, op den antirev. candidaat Van Vliet 481 stemmen. Van de ruim 6000 kiezers kwamen toen 1949 op. Bjj kon. besluit is benoemd tot ridder in de orde van den Nederlandschen Leeuw mr N. S. Th. A. van Meurs, procureur bjj het gerechtshof en de arr.-rechtbank te Arnhem. De audiëntie van den minister van buiten- landsche zaken zal gedurende de maand Oc tober niet plaats hebben. Zaterdag verleent de minister van binnen landsche zaken geen audiëntie. Inde St. Ct. no 233 brengt de minister van binnenlandsche zaken ter kennis van belang hebbenden, dat in den loop der maanden Oc tober, November en December e. k. gelegen heid zal worden gegeven tot het afleggen der examens ter verkrjjging van een getuigschrift als apothekersbediende. Voor nadere inlichtingen zjj naar genoemde St. Ct. verwezen. Door een misverstand hebben wjj in onze jongste Zeeuwsche Omtrekken gemeld dat de heer mr P. C. J. Hennequin, te Aarden burg, commissaris is van de stoomtram Breskens—Maldegh em Dit is niet zoo. Hjj kon en kan dus als zoodanig geen in vloed uitoefenen op eene regeling van den dienst dier tram in verband met een ge- wenschte verbetering in de postverbinding tusschen Zeeuwsch-Vlaanderen W. D., Vlis- singen en den trein van 's namiddag een uur naar Holland. Wel is commissaris van die tram de heer J. H. Hennequin, burgemeester van Sluis. «Door hoogen nood gedron gen" Dat is een bedenkeljjke aanhef. Als een persoon met die woorden zich tot u wendt, moet gjj al heel hardvochtig zjjn, wilt gjj hem niet te woord staan. Als eene vereeniging haar verzoek om steun daarmee aanvangt, dan kan men nagaan dat het ernst is, vooral wanneer aan het hoofd daarvan staan degelijke mannen, mannen van ervaring, die al jaren lang met betzelfde bjjltje hebben ge hakt en dus den toestand kennen. En zal men dan aan zulk een oproep geen aandacht schenken? Het is te hopen dat een nuttige vereeniging in onze gemeente, als de Vereeniging tot het bezoeken der armenhet tegendeel ondervinden zal, vooral door klinkende bewjjzen. Het bestuur dier Vereeniging verspreidde dezer dagen een circulaire, die met de door ons aangehaalde woorden begon. En zjj klaagt daarin zeer over de slechte ontvangsten en de groote uitgaven, die van de Vereeniging worden gevorderd en waaraan omnogeljjk is te voldoen. Het jongste jaar verslag wees reeds aan hoe de financieels krachten achteruitgaan en de Vereeniging een kwjjnend bestaan voortsleept. Zeker, zjj had kapitaal maar zjj heeft, als gevolg van het telkens gedwongen verkoopen daarvan, nu nog slechts een kapitaah/e. De jaarljjksche ontvangst aan rente gaat daardoor voortdurend achteruit. Flinke steunpilaren der Vereeniging gingen heen, voor goed of door verandering van woonplaats. En van hen die bleven zjjn er die hun contributie verminderden, omdat ook zoovele andere vereenigingen hun steun vroegen, of als gevolg van omstandigheden, die hen tot min der geven voor liefdadige doeleinden dwongen. Daarom vragen wjj van allen, die voortgin gen met de meergenoemde Vereeniging te steunen, en vooral van hen die in Middelburg zjjn komen wonen, de bjjzondere aandacht voor de verzonden circulaire. De oproep is wel gericht tot de «begunsti gers der Vereeniging" maar hare toezending ook aan anderen wjjst er op dat zjj ook be stemd is voor het algemeen. Voor hen die het niet weten, wUlen wjj er nog op wjjzen dat die Vereeniging sympathie verdient omdat zjj bjj haar werk niet vraagt naar geloof, om het intiem karakter dat zjj draagt en omdat goed onderzocht wordt of er hulp noodig is. Dat doen de wjjkbezoekersen zjj doen dat met zorg, met kiesehheid. Dubbel jammer dat zjj in zoovele gevallen no reeds onmogeljjk kunnen helpen bjj ge brek aan middelen. Laat wie kan wat afstaan van het zjjne; wie reeds geeft eens nagaan of hjj of zjj voor dit goede doel nog niet iets meer kan missen. Uit Vlissingen. De kruiser Zeeland vertrok heden morgen vroeg naar Nieuwediep. Het Orieksche stoomschip Cyclades, ko mende van Antwerpen en bestemd naar Car diff, ligt aldaar ter reede geankerd met averjj aan de circulatiepomp. De schade wordt door de Maatschappij De Schelde gerepareerd, waarna het stoomschip de reis zal voortzetten. Het Hollandsche petroleumtank-stoomschip Charlois, dat eerst naar Rotterdam bestemd was, kreeg aldaar order om, wegens ruimtege brek, te Vlissingen te lossen, en kwam daar Dinsdagavond aan. Denkeljjk zullen meerdere schepen volgen. Maandag werd te Hoedekenskerke een vergadering gehouden om te trachten tot de oprichting eener christelijke school te komen. De heer E. Kuilman, predikant, had daartoe het initiatief genomen, en de heeren Boot, van Kruiningen, en V. d. Graaf, uit Rotterdam, waren over gekomen om lezin gen te houden en inlichtingen te geven. Hoe wel op verschillende wjjzen, ook in de Her vormde kerk, veel gedaan was om deze vergadering in de belangstelling der vrienden van christeljjk onderwjjs aan te bevelen, was slechts een negental personen uit de ge meente opgekomen ter vergadering en onder dezen werden er slechts vier gevonden, die een jaarljjksche contributie van 5 over hadden om zich bjj de Vereeniging voor Chris telijk volksonderwijs aan te sluiten. Commentaar overbodigmerkt onze bericht gever op. In aansluiting op hetgeen in ons vorig nomuier is gemeld omtrent den aardappel- commissionair C. B. te Wilhelminadorp deelt men ons nader mede dat hjj werkeljjk Zaterdagmiddag met een boot van Antwerpen is uitgevaren naar Amerika. In den Wilhelminagolüez zjjn 7 hectoliter aardappelen gestolen. Ze behoorden aan eene arme Goesche weduwe. Dinsdagmiddag werd te Coljjnsplaat in voorloopige bewaring gesteld eenjongmensch, verdacht van diefstal van graan. Heden zal hjj naar Middelburg worden ver voerd. Te Oosterland is Maandag de nieuwe openbare school ingewjjd. Het openings woord werd gesproken door den burgemeester, ten aanhoore van genoodigden, publiek en na genoeg alle schoolgaande kinderen. Nadat nog een paar sprekers het woord gevoerd hadden en de nieuwe school bezichtigd was, trok men naar de versierde oude school, waar de jeugd onthaald werd. De dag, die voor jong en oud een feestdag was, werd besloten met eene uitvoering van OosterlancTs fanfare in de geïllumineerde muziektent. Men schrjjft ons Vreemdelingen, die Dinsdags Sas van Gent bezoeken en dan een kjjkje nemen op de veemarkt, drukken steeds hunne verwonde ring uit over den grooten aanvoer van slacht vee, en hunne verbazing stjjgt, als zjj, een paar uren bljjvende, bemerken dat al dat vet vee werkeljjk tot op het laatste rund verkocht is. Doelen wjj daarom een en ander over het ont staan en het wezen "an die markt mede Welnude wekeljjksche markt van slacht vee, die des Dinsdags te Sas van Gent ge houden wordt, is niet, zooals men zou meenen, van gemeentewege ingesteldzjj is uit zich zelve ontstaan. Vóór de Belgische grenzen gesloten waren voor Neerlandsch vee, brachten de Vlaamsche kooplieden, die gewoon zjjn hunne runderen voor den handel in Nederland op te koopen, die waar te Gent ter markt. BS het in werking treden dier sluiting kon den zjj Gent niet meer bereiken of zjj moesten smokkelen. Wjjl daaraan vele gevaren ver bonden waren, kwamen zjj op de gedachte om hun in Nederland gekocht vee te Sas van Gent te verzamelen en telkens als zjj daar dan een honderdtal stuks bjj een hadden, hunne klanten, slachters van Gent, Brussel en Ant werpen, te waarschuwen. Deze kwamen er op af en deden hunne inkoopen. Het vee werd den volgenden morgen per spoor direct naar de slachthuizen van genoemde steden verzon den, wat toegelaten is, mits betaling van zware inkomende rechten en vervoer per as van het eindstation tot binnen het slachthuis. De markt, aldus ontstaan, werd voor een vjjftal jaren bjj gemeenteverordening geregeld. Er werd daarvoor een plein in orde gebracht; er werd marktgeld geheven, keur- en markt meester werden aangesteld, enz. Het is dus eene Vlaamsche markt, op Neerlandsch grond gebied gehouden. Opmerkeljjk is, dat daarvan nimmer door boeren uit den omtrek gebruik gemaakt wordt. Mogeljjk zouden zjj ook geen bod op hunne beestjes krjjgen. Dinsdag 4 October waren aangevoerd 40 koeien. 59 vaarzen, 34 ossen en 12 stieren, samen 145 beesten. Dit is de gemiddelde aanvoer voor het gansche jaar: het grootste aantal komt in September ongeveer 260 stuks, het kleinste in Januari, ongeveer 80 stuks. De koeien gaan alle naar Antwerpen en zjjn meestal bestemd voor schepelingen. In de Dinsdag te Axel gehouden raads zitting werd de gemeentebegrooting voor 1905 in ontvang en uitgaaf vastgesteld op 26.486.20. Met algemeene stemmen werd besloten, den minister van waterstaat te verzoeken, Axel te willen doen aansluiten aan het interlocale en zoo mogeljjk, aan het internationale telefoon net, alsmede het telefoonkantoor te vervangen door een telegraafkantoor. De voor de stoomtramverbindingHontenisse Selzaete gevraagde subsidie zal worden ver leend. En ingewilligd werd het verzoek van de Kamer van koophandel en, fabrieken te Hoogezand—Sappemeer om steun voor haar adres betreffende wjjziging van art. 245 der gemeentewet. In verband met een verzoek van J. de Kraker Rzn., om hem grond van de gemeente in koop af te staan, werd besloten dit niet te doen en ook niet grond in erfpacht te geven. Voor de aanstaande veemarkt werden dezelfde premiën vastgesteld als vorige jaren, terwjjl tot keurmeesters werden benoemd de heeren P. de Bruyne, P. Dees en flyp. Verhelst. In de jongste raadszitting te Sluis word een voorstel tot het verhuren van het post- en telegraafkantoor aan het rijk voor den tgd van vjjf jaren tegen ƒ625 's jaars, ingaande 1 Januari 1905, waarbjj bedongen werd dat de gemeente een tochtportaal zou plaatsen, wat op 40 werd geraamd, met algemeene stemmen aangenomen. Een verzoek van het muziekgezelschap Apollo, om de gemeente-subsidie van 40 op t 100 te brengen, werd op voorstel van burg. en weth. verworpen. Goedgevonden werd om aan Ged. Staten voor

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1904 | | pagina 1