Woensdag 5 October. Uit Stad en Provincie. N°. 235. 447e Jaargang. Middelburg 4 October. ONDERWIJS» Verschillende Berichten. BENOEMINGEN, ENZ. MIDDELBIJRGSCHE Deze courant versohijnt dagelijks, met uitzondering Tan Zon- en Feestdagen. Prjjs, per kwartaal, zoowel yoor Middelburg als roor alle plaatsen in Nederland franco pp., 2. Afzonderlijke nummers kosten 5 cent. 4 Oct. 8 tl. vm. 54 gr. veranderlijk, droog weer. THERMOMETER EN VERWACHTING. 12 u. 68 gr., ay. 4 u. 60 gr. F. Verwacht: zwakke wind, Adyertentiën20 cent per regel. Geboorte-, dood- en alle andere familieberichten en Dankbetuigingen yan 17 regels 1.50; elke regel meer 20 cent. Reclames 40 cent per regel, Groote letters naar de plaats, die zij innemen. Tot de plaatsing van advertentiën en reclames, niet afkomstig uit Zeeland, betreffende Handel, Njj verheid en Geldwezen, is uitsluitend gerechtigd het Algemeen Advertentle-Bnrean A. DB LA MAR As., N.Z. Voorburgwal 366, Amsterdam. Bjj kon. besluit: is benoemd tot griffier bjj het kantonge recht te Ommen mr W. W. van Haersma Buma, burgemeester van Oostdongeradeel en schoolopziener in het arr. Temaard, wonende te Ee is aan den kapitein J. Grootenhuis, van den staf der genie, onder toekenning van pensioen, eervol ontslag uit den militairen dienst ver leend zjjn benoemd by het wapen der genie, tot kapitein, de eerste-luit. F. T. Jannette Walen, van dat wapen, ged. bjj het leger in N.-L en b$ den staf van het wapen, tot kapitein, de eerste-luit. M. Raaymakera, van dien staf; is benoemd tot directeur van het post- en telegraafkantoor te Oosterhout G. J. van Gortel, thans commies der posteryen le kl. te En schedé is aan den commies der telegraphie 2e kl. J. Borstlap, als zoodanig, op verzoek, eervol ontslag verleend. Deze week verleent de minister van oorlog geen audiëntie. KORTE MEDBDBELINGBN VERGADERINGEN. Zaterdag is te Utrecht, onder voorzitter, schap van mr N. G. Pierson, eene vergadering gehouden van de Vereeniging voor de staathuis houdkunde en de statistiek, ter behandeling van de vraag of wjjziging der handelspolitiek hier te lande wenscheljjk is. Door voor- en tegenstanders van het stelsel Tan yryhandel werden preadviezen gegeven. Stemmingen werden niet gehouden, men bepaalde zich tot het ontwikkelen der stellingen. De samenkomst zal het volgende jaar te Rotterdam worden gehouden." Uit de mede- deelingen bleek dat er 666 leden zjjn en dat de kas een saldo heeft van ruim 1500. Als lid van het bestuur in de plaats van mr N. G. Pierson, die niet herkiesbaar is, werd ge kozen de heer Yalckenier Kips. Een reeks nieuwe leden werden benoemd. Toen de Nederlandsche Tooneelvereeniging van Amsterdam, bekend om hare uitstekende vertolking der stukken van Heyermans, den 27en Maart 1902 te - M i d d e 1 b u r g Op Hoop van Zegen gaf, waren zeer. velen teleurgesteld omdat zjj geen plaats hadden kunnen krygen. En van hen, die het voorrecht hadden de voorstelling by te wonen, gingen allen mis schien op een enkele uitzondering na huis waarts onder den machtigen indruk van stuk en spel en verklaarden velen als hetzelfde gezel schap dit stuk nog- eens geeft, gaan wjj er weer heen. Nu, aan beideT verlangen zal worden voldaan Dinsdag 18 October zal het tooneelseizoen in den schouwburg alhier worden geopend met Op Hoop van Zegente geven door dezelfde Nederlandsehe Tooneelvereeniging. Yan een stuk, waarvan na twee en halfjaar de herinnering nog zoo voortleeft, mag nog ALGEMEEN» GRONDBEGINSELEN TOOK DE VEREDELING VAN HET AMBACHT. wel een herhaling plaats hebben. Wy ver wachten ook dan een eivollen schouwburg. Van den Zakgids, die sedert eenigën tjjd door de firma R. M. Smits alhier wordt uitgegeven, is thans de winterdienst 1904 verschenen. Het gemakkelyk te hanteeren stevige carton geeft een aantal mededeelingen omtrent mid delen van vervoer en openstelling van de voornaamste kantoren. De opgaaf omtrent de stoombarge is ver vallen en daarvoor in de plaats opgenomen die omtrent den kanaaldienst Veere—Middel burg—Ylissingen per motorboot. Heden ochtend is in een sloot achter de begraafplaats aan den Nieuwlandscben weg alhier het ljjk gevonden van den koopman in kippen J. Z., die daar klaarbljjkeljjk ver dronken was. De man had Maandag zyn wo ning te Middelburg verlaten. De oorzaak van zyn verdrinking is onbekendwellicht is hjj des avonds of des nachts, door de duisternis misleid, te water geraakt. Het lyk is naar de woning vervoerd. Door het bestuur over de brandweer zyn ontvangen twee premiën ieder van f 15; eene van de Onderlinge Brandwaarborgmaatschappij te Middelburg en eene van de Zeeuwsche Brand- ivaarborgmaatschappij, gevestigd te Zierikzee, voor het blusschen van den brand in de hout' zagery De Nijverheid van de firma J. de Broe- kert Co. alhier in den nacht van 28 Sep tember jl. De commies der posteryen 2e kl. I. de Jong is verplaatst van Middelburg naar Goes. Maandagavond vergaderde te Yerseke de gemeenteraad om de begrooting af "te han delen. Het voorstel tot verhooging van het traktement van den 2en klerk ter secretarie met f 30, waarover Vrjjdag de stemmen staak ten, werd met 6 tegen 5 stemmen en daarna de begrooting, met eindcijfers groot 31.306.34s, met algemeene stemmen aangenomen. De post voor onvoorziene uitgaven kon door de vroeger vermelde wyziging van andere posten met 92.50 verhoogd worden. Uit Zierikzee schryft men ons In de zaal van den heer Yerwer werd Maan* dagavond eene protestmeeting gehonden, uit geschreven door de neutrale kiesvereeniging Ons Gemeentebelang. Ongeveer driehonderd personen waren tegen' woordig. Nadat de voorzitter, de heer J. C. van der de reden had ontvouwd, waarom deze bjjeenkomat werd uitgeschreven, en het doel had aangegeven, dat men zou trachten te be reiken, gaf hy den secretaris gelegenheid een concept adres voor te lezen dat aan den ge meenteraad zal worden gezonden. Het luidt als volgt »Geven met verschuldigden eerbied te ken nen de ondergeteekenden, alle inwoners der gemeente Zierikzee, Dat zy tot hunne groote teleurstelling heb ben kennis genomen van het besluit, door Uw college genomen, inzake de toekenning eener jaarljjksche "toelage ad 400 aan den gewezen ontvanger, den heer P. O. Olivier. Dat zjj meenen, dat de kenbaar gemaakte overwegingen, die tot de toekenning der gift hebben geleid, niet die waarde hebben, die De beginselen, welke aan elk ambachtswerk moeten ten grondslag liggen, zyndoelmatig heid, hechtheid, duurzaamheid en volmaakt heid in den vorm. De werkman behoort in elk ambacht de doelmatigheid in den vorm duidelyk aan te toonen. De vorm moet ondergeschikt zyn aan de be hoefte, waaraan het voorwerp moet voldoen, en tevens verband houden met de eigenschap pen en hoedanigheden van de grondstof, welke gebezigd wordt. Nimmer mag de vorm, het uiterljjk aanzien, in strjjd zyn met den aard, de eigenschappen en hoedanigheden der gebruikte grondstof. Het uiterljjk aanzien moet in overeenstem ming zyn met de wjjze-van bewerking en de middelen welke gebezigd zyn om het voorwerp tot stand te brengen. Nimmer mag het in strjjd zyn met de voorschriften van het gezond verstand. Niet alleen de hoofdvorm, maar ook de details en versieringen moeten in overeen ■temming zyn met een doelmatige en hechte samenstelling, in verband met den aard, de hoedanigheid en de eigenschappen der gebe zigde materialen. De versiering, verre van de natuur en de hoedanigheden der grondstoffen te bedekken of aan het gezicht te onttrekken, moet dienen om aan het voorwerp duidelyk te doen uit komen de natuur, de bestemming, den aard der grondstof, waaruit het is vervaardigd, zoo wel in de doelmatigheid ter voldoening aan materieele behoeften, als in het aangename uiterljjk ter beantwoording aan de aestheti- sche eischen van den mensch. Bjj elke samenstelling moet het denkbeeld vooropstaan, dat de grondstof wordt aange wend in verband met haar eigenschappen en hoedanigheden en met toepassing van de een voudigste en redelijkste middelen om aan het te vervaardigen voorwerp het aanzien te geven van doelmatigheid, hechtheid en duurzaamheid in vormen en verhoudingen, die onderworpen zyn aan zekere uit het gezond verstand en de traditie voortgekomen wetten. De wjjze van bewerking moet noodzakelijk gewjjzigd worden naar gelang van de natuur, der te bezigen grondstof, de middelen, waar over men beschikt en het midden, waarin men leeft;. De schoonheid van een voorwerp is afhankeljjk van de juistheid en de doelmatig heid van den vorm, in verband met de eigen schappen en hoedanigheden der grondstoffen waaruit het is vervaardigd, het doel, waarvoor 'het moet dienen en de middelen, die voor het tot stand komen zjjn noodig geweest. daaraan is gehecht dooi hen, die hun stem voor het voorstel hebben uitgebracht. Dat o. a. bereidwilligheid en voorkomend heid in zjjne functie door den ontvanger slechts als gewone plicht behooren te worden opgevat en dat diens buitengewone helderziendheid bjj de opsporing van gronden, die de gemeente kas later gewoonlyk eene bate van slechts enkele centen bezorgen, door den waarnemen- den voorzitter der raadsvergadering als zeer groote verdiensten geschilderd, tot minder groote afmeting wordt teruggebracht, wanneer bekend wordt dat de ontvanger zelve eene oppervlakte grond, o. a. aan het Slabberswerf, heeft ingenomen, dié aan de gemeente behoort en dat diens helderziendheid op genoemd stuk zich nooit tot dien grond heeft uitgestrekt. Dat, wanneer gewone plichtsbetrachting grond geeft tot toekenning van toelage of gift, de deur in de toekomst zeer wjjd wordt open gezet. Dat de beweringen van de raadsleden mr Fokker en De Crane, dat men steeds meer fouten mag en moet maken omdat er al éene is gemaakt, toch niet als ernstig mogen worden aangemerkt, getuigende van goeden wil tot richtige behartiging van de belangen der ge meente. Dat de berekening van des gewezen ont vangers inkomen, al zou deze zonder de bate van het ontvangerschap onvoldoende zyn om hem in zyn stand te doen leven, naar hun inzien mede bljjk geeft van weinig zicht-op de gewone maatschappeljjke toestanden. Dat ieder, die door zelf genomen ontslag of door andere feiten in omstandigheden komt, die wyziging veroorzaken in de levenswjjze, bedacht moet zyn, niet in de eerste plaats door het vragen van giften, maar door toe- passen van de bestaande methoden van ver zekering zelf tjjdig in die wanverhoudingen te voorzien. Dat de gewezen ontvanger, door zich te koopen in een levensverzekering waardoor zyn nalatenschap," 'desnoods geheel, verloren gaat voor zyn nabestaanden, royaler zou handelen, dan door het nu vragen van een gift, die door de bëlastingbetalenden moet worden opgebracht) ten voordeele der nabestaanden. Dat bovendien eene andere berekening dan die van den waarnemenden voorzitter van den gemeenteraad, aantoont dat, zonder de 400 gulden-gift, het inkomen van den gewezen ontvanger, die- geen kinderen te zjjnen laste heeft, toch nog minstens 2000 bedraagt en dat 't ook bjj de belastingbetalenden te dezer stede geheel onverschillig is, of de gewezen ontvanger nog stand wenscht op te houden. Dat dit standophouden, zonder zelf de mid delen daartoe te bezitten, zeer afkeurenswaardig is en niet getuigt van gezonde levensopvatting. Dat ieder ambtenaar, zonder middelen, aan spraak hebbende op pensioen en een tracte- ment genietende van 1200, toch bjj pensi oneering van 2/8 gedeelte daarvan of 800 gulden moet leven. Dat zjj meenen dat, daar de gemeentefinan- ciën niet zeer rooskleurig zyn, het onverant woordelijk moet geacht worden, om, zooals nu geschiedt, de gemeentegelden, die zeer zeker beter anders waren besteed, op lichtvaardige wjjze uit te geven. Redenen waarom zij met kracht opkomen tegen het genomen besluit en uwe vergadering beleefd maar dringend verzoeken, daarop te willen terugkomen. 't Welk doende" enz. De grondstoffen, welke dienen tot het ver vaardigen van een voorwerp, beheerschen den vorm en de wjjze van bewerking. Hout, dat min of meer hard, rechtlynig van vezel, taai en elastisch is, en een groot weer standsvermogen tegen trekking, buiging en samenpersing heeft, eischt bewerking en vor men, welke volkomen aan deze eigenschappen beantwoorden. De metalen hebben andere eigenschappen en hoedanigheden, waarmede rekening moet ge houden worden met betrekking tot den vórm de bewerking en het doel, waartoe het voor werp wordt gemaakt. Het jjzer, taai, rekbaar en zeer buigzaam in de bewerking, eischt andere vormen en andere wjjze van bewerking dan het hout. Zelfs zal een voorwerp in jjzer veelal zeer moeten verschillen in vorm met een voorwerp in koper, aangezien de bewérking van beide metalen zeer verschillend is. Het- jjzer is zeer taai en heeft een groot draagver mogen; het koper is veel zachter en zyn draag vermogen is geringer. Beide metalen hebben echter een groot weerstandsvermogen tegen samendrukking en beide bezitten de eigenschap van zich, bjj met oordeel geleide bewerking1 met hamer en punt, te leenen tot de meeste verscheidenheid van voorwerpen van kunst en ny verheid, zonder dat de goede eigenschappen van het metaal verloren gaan. Waar jjzer, blootgesteld aan vochtige lucht, Na de voorlezing van dit concept stelde de voorzitter de gelegenheid open om het te be spreken, waarvan de beer Fiankel gebruik maakt, met de. opmerking dat hy, hoewel eveneens het besluit van den raad niet goed keurende, toch wenscht te vragen of men thans wel op den gooden weg is. Hy meent, dat door aan te dringen op terugkomen op het raadsbe sluit, men vergeefs vraagt, 't Besluit is wettig genomen en daarop kan de raad niet terug komen. De heer L. Koopman Cz. Btelde in 't licht, dat de inlichtingen, door den waarnemenden voorzitter van den raad ter raadszitting ge geven, foutief waren en dat dit invloed heeft moeten hebben op sommigen der raadsleden. Hy betwjjfelt dan ook of de vraag om op het raadsbesluit terug te komen wel ongemoti veerd is. Na nog eenig debat besloot de vergadering dat het request ongewijzigd aan den raad zal worden gezonden. Na het sluiten der vergadering werd gele genheid gegeven om het request te teekenen, waaraan reeds dadeljjk door velen werd voldaan. In de September-afle vering van De Ge- meentegids komt o. a. voor Ziekenhuizen voor kleine steden en het plattelanddoor J. L. C Wortman, arts te Noordgouw e. Dit opstel werd door den heer Wortman, mede-oprichter (met den burgemeester jhr C. A. van Citters en den predikant Nauta) van het in 1902 tot stand gekomen ziekenhuis te Noordgouwe, op verzoek van den heer A. de Vulder van Noorden, secretaris der Ned. Vereeniging voor Gemeente belangen, geschreven teneinde als leiddraad te dienen voor een studie betreffende het oprichten en instandhouden van ziekenhuizen in platte landsgemeenten door een gemeentebestuur of, bjj wjjze van gemeenschappeljjke regeling, door besturen van éen of meer tot zekeren kring behoorende gemeenten, waar het particulier initiatief ter zake mocht te kort schieten. De gemeenteraad van Z aamslag heeft de begrooting voor het dienstjaar 1905 vast gesteld op een bedrag van 24.783,60s in Ontvangsten en uitgaven. De hoofdeljjke om slag is thans gebracht op 7500. Tot ambtenaren van den burgerlijken stand zyn benoemd de heeren L. J. Geelhoedt en Jan P. Geelhoedt, resp. op een jaarwedde van 40 en 160. Als plaatsvervangend lid zal optreden de wethouder K. de Kraker. Te Delft is Maandag het nieuwe natuur kundig laboratorium geopend. Bjj die plechtigheid bracht prof Kraus hulde en dank aan minister dr Kuyper, die verhin derd was tegenwoordig te zyn, voor diens krachtige medewerking bjj het totstandkomen dier atdeelingdit laboratorium, tot den bouw waarvan onder minister Borgesius werd beslo ten. In 't bjjzonder dankte prof Kraus minister Kuyper voor het toestaan van de noodige onderwijskrachten en leermiddelen. In den breede schetste hjj hoe reeds lang de behoefte naar deze nieuwe afdeeling was gevoeld; hoe aau de electrotechniek, die zich zoo krachtig ontwikkelde, niet langer zelfstan digheid kon worden ontzegd. En 't was hem dan ook een reden tot groote vreugde dat weldra te Delft diploma's voor dit vak zullen kunnen worden uitgereikt. Ten slotte huldigde dezelfde spreker prof. Snyders, die het initiatief nam tot de oprich ting van deze afdeeling en door wiens krach- tigen aandrang de Regeering ten slotte tot de overtuiging kwam dat een nieuw gebouw noodig was. Ook de heer Dufour, voorzitter der vakaf- deeling voor electrotechniek van het Kon. Instituut voor Ingenieurs, sprak zjjn vreugde uit over de totstandkoming van dit gebouw. Niemand zeide bjj had het gemis van zulk een gebouw meer gevoeld dan prof. Snyders, die hjj huldigde als oprichter der vakafdeeling, namens welke spreker thans bet woord voerde en van welke afdeeling de heer Snyders ook eenige jaren voorzitter was. Hy verzocht prof Snyders te willen posee ren voor den kunstenaar Odé, die een buste van den professor zal vervaardigen, en ver zocht den Raad van bestuur der Polytechni sche School de buste voor het nieuwe gebouw te willen aanvaarden. 4 Een »lang leve prof Snyders" klonk door de zaal. Prof Snyders verklaarde gaarne de hulde te aanvaarden, al had hjj nooit zichzelf gezocht. Hjj had voor de Polytechnische School gewerkt niet om eer of roem te behalen voor zichzelf, maar omdat hjj niet anders kon." Prof Kraus verklaarde daarop, dat de Raad van bestnur gaarne de buste accepteerde, zich verheugende, dat de beteekenis van prof Sny ders, die hier te lande de grondlegger der electroteehnische wetenschap mag heeten en die in haar belang zooveel deed, daardoor ook voor een toekomstig geslacht bewaard zou bljjven. Tot leerares aan de middelbare school voor meisjes te Arnhem, in de Fransche Taai en Letterkunde, is benoemd mej. A. J. Jochim, leerares aan de Meisjesschool te Dordrecht. Zondag was het 25 jaar geleden, dat prof mr H. van der Hoeven benoemd werd tot hoogleeraar in strafrecht en strafvordering aan de universiteit te Leiden. Dit ambt aanvaard de hjj den 26n November daaraanvolgende, meteen rede over: »De vaststelling en invoe ring van het wetboek van strafrecht." Op uit- drukkeljjk verlangen van prof. Van der Hoe ven ging deze dag onopgemerkt voorby. Aan de universiteit te Amsterdam is met gunstig gevolg afgelegd het le natuurkundig examen door den heer J. J. Louwerse. in sterke mate onderhevig is aan roesten moeten daartegen behoedmiddelen worden aan gewend. IJzeren voorwerpen, verkregen door smelting en gieting, moeten in vorm verschillen met door besmeding ontstane." Steen, een stof van minerale herkomst, vast van samenstelling, nietBhigzaam; onbrandbaar, ondergaat een geheel khdere bewerking dan hout en 'metaal. Daarom zullen" voorwerpen van steen ook een geheel ander aanzien' moe ten hebben dan houten en metalen. Glas, bjj gewone temperatuur hard en'"broos met scherpe kanten brekend, wordt bjj matige verhitting week en smelt in hooge hitte. Zjjn voornaamste eigenschappen zyn doorschijnend- heid, doorlaten der zonnewarmte, terwjjl het den gloed van onze haarden keert. Voorwerpen van aardewerk worden op geheel andere wjjze verkregen dan de tot dusver bë- schrevene en hebben ook weder andere eigen schappen en hoedanigheden, waaraan vorm en bewerking dus weder hebben te beantwoorden, Wanneer wy rekening houden met de groote verscheidenheid van eigenschappen, welke de verschillende ter onzer beschikking staande grondstoffen ons aanbieden, dan volgt daaruit, dat in al wat wy samenstellen ook de grootste verscheidenheid moet verkregen worden. Een pjjler, zuil, of stand vink .van graniet of porfier kan vyfmaal meer torschen dan een van De lessen aan de kweekschool voor ma chinisten te Amsterdam zyn Maandagmorgen hervat, nadat de leerlingen door het bestuur der school op het ongepaste van hun gedrag gewezen zyn. Allen werden daarna weder toe gelaten. Op het vroeger gemeld schryven van den kerkeraad en den kerkvoogd der Ned. herv. gemeente te Eindhoven, waarin zjj naar aanleiding van het feit dat onlangs bjj de ontvangst van de Koningin en den Prins ten stadhuize wel de deken maar niet de predi kant was genoodigd erop wezen dat de niet aanwezigheid van den predikant niet aan nala tigheid of onverschilligheid van de zjjde van den predikant of van de protestantsche ge meente was te wjjten, heeft F. M. den schrjjvers haar dank doen overbrengen voor de gevoelens van trouw en verknochtheid, mede in hun brief uitgedrukt. H. M. stelt deze gevoelens op hoogen prjjs. zachten zandsteen. Het zou dus bespotteljjk zjjn een granieten pjjler dezelfde afmetingen te geven, die zandsteen eischt om dezelfde belasting te kunnen dragen, en de vorm der beide zuilen zal ook zeer verschillend moeten wezen, zal hjj in overeenstemming zyn met het draagvermogen dat elk der beide steensoorten op zich zelf bezit. Hetzelfde zal waar zyn voor het gebruik van hout tegenover jjzer voor een balk, die moet dienen om vloerribben te dragen. Het profiel en de afmetingen van den houten balk zullen veel grooter moeten zyn dan die van een yzeren, die voor hetzelfde doel moet dienst doen. De vorm, welke het meest beantwoordt aan de behoefte, waaraan moet worden voldaan, is de ware en eenige goede vorm. Het gezond verstand en de spaarzaamheid schrjj ven hier d'e wet voor, welke zegt, dat nimmer meer grondstof moet worden verbruikt dan hecht heid en duurzaamheid redeljjkerwjjze eischen. Een zuil van gegoten jjzer zal den vorm moeten hebben, die beantwoordt aan haar natuurljjke eischen; zy zal de uitdrukking moeten dragen van door Smelting en gieting te zjjn verkregen, zjj mag volstrekt niet den schjjn hebben van uit steen of hout te zyn vervaar digd het voetstuk, de basis,, zal breed moeten zyn, terwjjl de top gevormd zal moeten zyn in evenredigheid met den last, dien zjj zal hebben

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1904 | | pagina 1