Maandag
3 October.
Uit Stad en Provincie.
D
1904.
Middelburg 1 October.
Zeeuwsche omtrekken.
W
N°. 233.
147® Jaargang.
By deze courant behoort een Bytoegsel.
VERK00PINGËN, mz»
Vertrokken en aangekomen schepen,
pi
IO
3T-
pe-
pn,
eis
left
in
en.
ken
D,
ib y
3er-
k.
A.
I DK
!»T-
rer,
1T-
TS-
leef-
den
Per
AM
ito
tea
30
30
Bo
30
30
rone
eon-
ten,
ping
eizi-
aeid,
nor
ken
3.-
3.-
1.30
3.—
3.-
3.-
dke
7.40
0.10,
IE.
U"
7.33
8.S5
6.16
6.3
7.25
8.10
8.28
8.44
irg.
MIRRELRIIRGSC
COURAIM
Deze coarant verschijnt d a g e I ij k smet uitzondering van Zon- en Feestdagen.
Prijs, per kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor alle plaatsen in Nederland franco pp., 2.
Afzonderlijke nummers kosten 5 cent.
THERMOMETER EN VERWACHTING.
1 Oct. 8 u. vm, 57 gr., 12 u. 57 gr., av. 4 u. 57 gr. F. Verwacht: matige tot krachtige
W. wind, neerslag, later opklarend, geringe afname in temperatuur.
Advertentiën: 20 cent per regel. Geboorte-, dood- en alle andere familieberichten en
Dankbetuigingen van 17 regels 1.50; elke regel meer 20 cent. Reclames 40 cent per regel.
Groote letters naar de plaats, die zij innemen.
Tot de plaatsing van advertentiën en reclames, niet afkomstig uit Zeeland, betreffende
Handel, Np verheid en Geldwezen, is uitsluitend gerechtigd het Algemeen Advertentle-llareaa
A. DE LA MAR As,, N.Z. Voorburgwal 366, Amsterdam.
Wij lazen het met belangstelling,het boekje
dat men zoo beleefd was ons te zenden en
dat wjj juist ontvingen toen onze vorige
Omtrekken gedrukt werden.
Het is het Verslag over 1903 van de
handelingen en bevindingen der gezond
heidscommissie, die haar zetel te Veere
heeft.
Het getuigt van eene ernstige opvatting
door de commissie van haar taak. Maar
bij het lezen van het verslag kwam de vraag
bjj ons op of die taak niet te veel omvat
tend is en het terrein, waarover het ambts
gebied der commissie zich uitstrekt, niet te
groot.
Dit toch omvat Walcheren, behalve
Middelburg en Vlissingen, en gansch Noord-
Beveland, in 't geheel 21 gemeenten; een
uitgestrekt terrein dus, dat bovendien door
de scheiding tusschen de beide deelen,
waaruit het bestaat, niet gemakkelijk is te
bewerken.
Noord-Beveland zou geschikt eene afzonder
lijke gezondheidscommissie kannen hebben.
Een gemakkelijker overzien en behartigen
van de belangen der verschillende, op dat
eiland gelegen, gemeenten zou daardoor in
de hand worden gewerkt.
Is Noord-Beveland voor eene afzonderlijke
commissie te klein, dan ware, dunkt ons,
eene vereeniging met een deel van Zuid-
Beveland doeltreffender geweest.
Op dit oogeablik hebbon wij echter den
toestand te nemen, zooals hij is.
En dan trok onze aandacht in de eerste
plaats het negende hoofdstuk uit het ver
slag, behandelende de drinkwatervoorziening
in de verschillende gemeenten.
Over het geheel ziet het daarbij gegeven
lystje omtrent het drinkwater, dat gratis
of tegen geringe vergoeding ten algemeenen
nutte beschikbaar wordt gesteld, er niet zoo
slecht uit.
Domburg, dat wij reeds vroeger behan
delden, er buiten gelaten, vinden wij tal
van regenbakken als goed aangegeven.
Als onbruikb aar wordt genoemd het water
uit den Willebrordusput te Zoutelaude, dat
echter niet voor drinkwater wordt gebruikt
ondeugdelijk dat uit de regenbak der ge
reformoerde kerk te Serooskerke, het wel
water uit de pomp te Oostkapelle, het
drinkwater van de openbare school met
steenen keel te Wissekerke en dat uit de
regenbak van de hervormde kerk aldaar.
Ook in Kortgene en Kats werd bet water
uit eenigo regenbakken en uit een welput
als drinkwater afgekeurd. In deze zegden
de gemeentebesturen echter hunne mede
werking tot verbetering toe.
Een tweede punt, dat onze aandacht trok,
was het gebruik, in de meeste gemeenten
van open slooten als riolen. De omwonenden
werpen daarin hun huis- en keukenvuil en
afval, wat stank veroorzaakt.
De ondergrondsche rioleering is te kost
baar.
De commissie beval aanvoldoend
schoonmaken en geregeld schoonhouden van
de bestaande slooten, het huis- en keuken-
vuil dagelijks te doen ophalen aan de
woningen en een verbod, met strenge hand
having er van, om de slooten daarmee te
verontreinigen.
Ten derde viel ons oog op een klacht
over eene bekende zaak de rioolwater
gang van Middelburg naar Veere, uit
mondende door middel eener automatische
sluis in de buitenhaven van het kanaal door
Walcheren, te Veere.
Doordat leiding, spuiboezem en uit-
loozingsplaats geheel open zijn en boven
dien de kom, gedurende een gedeelte van
den dag, geheel droog komt te liggen, ont
staat een bron van stank, in hooge mate
hinderlijk voor de omwonenden en hunne
gezondheid bedreigende."
Zoo luidt de klacht.
Er is reeds vroeger over die kwestie ai
heel wat te doen geweest. En sedert die
klacht d.d. 7 Maart 1903 bij de commissie
inkwam, heeft de zaak nog een ernstig
punt van bespreking en overleg uitgemaakt
tusschen de commissie en verschillende
autoriteiten, o. a. den hoofdinspecteur en
den inspecteur van de Volksgezondheid.
De mededeelingen in het verslag kunnen
wij aanvullen met de tijding dat vanwege
de Regeering eene correspondentie wordt
gevoerd met burgemeester en wethouders
van Middelburg om tot verbetering van den
toestand te geraken.
Wij voegen daarbij echter de opmerking
dat ons de klacht wel wat overdreven
voorkomt.
De toestand in zijn geheel is, vergeleken
bij vroeger, zeer veel verbeterd.
Slechts nu en dan bij heel laag water
valt de bewuste kom gedeeltelijk droog
maar dan wordt hij direct met water uit
het kanaal volgezet.
Sedert jaren wordt geregeld twee maal
daags gespuid.
Alles wordt dus gedaan om zooveel
mogelijk aan het bezwaar tegemoet te komen!
Een vierde opmerking, die onze aandacht
trok, betrof een verschijnsel, dat ook elders
zich voordoet bij kinderen het besmettelijk
hoofdzeer.
Allerlei middelen worden aangewend en
aangeprezen om dit kwaad te bestrijden.
De kinderen isoleeren, wat spmmigen
verlangen, is op het platteland al zeer be
zwaarlijk omdat dan het onderwijs, ook
voor de andere leerlingen, daaronder zou
lijden.
In eene groote gemeente zou men voor
dnderen, aan zulk een kwaal lijdende, j
desnoods een school of een apart lokaal
kunnen bestemmen.
Maar op het platteland is dit onuitvoer
baar.
Een goede maatregel in deze is zeker het
nommeren der kapstokken, opdat elke jon
gen een vaste plaats hebbe voor zijn pet.
Maar de meisjes
De hermetisch gesloten mutsjes, die zij
dragen, werken het kwaad in de hand.
De gezondheidscommissie drong bij ge
meente- en schoolbesturen aan op het weren,
bij verordening of reglement, van zulke
patiënten uit de scholen.
En dit verbod streng te handhaven!
Daaraan is door enkele gevolg gegeven.
Dit zou, meenen wij, nog meer, en met
meer succes kunnen geschieden, wanneer
van Rijkswege hierop toezicht werd gehou
den en aan een of meer daartoe aangewe
zen geneesheeren ter plaatse de zorg daar
voor werd opgedragen.
Het is nu vaak moeilijk om krachtig op
te treden tegenover de moeders vooral die
niet van zulk een kwaal bij hunne kinderen
willen weten en spoedig in hun point
cChonneur zijn aangetast.
Dat weren van zulke kinderen van de
scholen het moge in hun belang zijn,
omdat zij behoefte hebben aan frissche
lneht en eene zorgvuldige behandeling, en
in dat der gezonde leerlingen die gevaar
o open besmet te worden oefent toch in
elk geval nadeeligen invloed uit op hunne
ontwikkeling.
De eenige maatregel om in het tekort
aan onderwijs te voorzien, zou zijn dat voor
zulke patiënten de leerplicht tot minstens
hun dertiende jaar werde verlengd.
Dit zou tevens voor menig ouder allicht
een prikkel wezen om aan de hoofden van
hunne kleinen wat meer zorg te besteden.
Ziedaar wat het bewuste verslag ons in
de pen gaf.
De hoop dat met den winterdienstjop de
spoorwegen eene verandering zou komen
in de slechte postverbinding tusschen
Zeeuwsch Yla an deren W. Deel
en deze zijde van de Schelde is vervlogen.
Men kent de groote grief, waarop reeds
meermalen is gewezener is geen aanslui
ting tusschen de stoomboot, die te 12.15
van Breskens naar Vlissingen vertrekt, en
den trein die te 12 35 van Vlissingen afrijdt.
Het gevolg hiervan is dat de brieven uit
het voormalig vierde district, welke men
met dien trein wil verzenden, reeds te half
negen uur b v. van Groede moeten wor
den verzonden om de stoomboot te halen
van 10 uur 20 minuten, waarna zij twee
uren te Vlissingen blijven liggen.
Al wat nu na dien tijd in Zeeuwsch-
Vlaanderen op de post wordt gedaan, komt
eerst na den middag te Vlissingen en te
Middelburg aaneen ongemak, waarvan
velen met ons de nadeelen en de moeilijk
heden ondervinden.
Bij den nu ingetreden winterdienst is de
bewuste trein van 12.35 nog vijf minuten
vervroegd.
En bij den, 16 October in werking
tredenden,winterdienst op de Wester-Schelde
wordt geen wjjziging gebracht in de uren
van aankomst en vertrek der booten.
Om aan het bestaande bezwaar tegemoet
te komen, moet, zijn wij goed ingelicht, de
commissie van toezicht nog van plan ge
weest zijn de boot, die nu te 9.30 van
Vlissingen afvaart, te verlaten tot 10.15
en dan te 10.45, in plaats van 10 uur zooals
thans, terug te laten varen van Breskens.
Vanwege de directie der posterijen zijn
ook in die richting stappen gedaan. Maar
het tot stand komen van die verbetering
stuitte af op bezwaren bij de directie der
tram Breskens-Maldeghem, die geen wijzi
ging in denzelfden geest in haar dienst kon
brengen.
Zoo baatte de goede wil bij genoemde
commissie en bij de posterijen toch niets,
en men besloot den bootdienst daarom on
veranderd te laten.
Het ongerief blijft dus voor de betrokken
personen, zoowel aan deze als aan gene
zijde der Schelde, bestaan.
Wjj weten niet of de afgevaardigde voor
Zeeuwsch-Vlaanderen ter Tweede Kamer,
die tevens commissaris van de Staatsspoor
wegen on van de tram BreskensMaldeghem
is, ook in deze eenigen invloed kan uit
oefenen of dit reeds gedaan heeft; ook niet
of de bezwaren der tram Breskens-Mal
deghem overwegend zijn. Anders zouden
wij hem en allen, die in deze eenige macht
kunnen uitoefenen, wel willen verzoeken
hunne aandacht aan de zaak voortdurend
te wijden.
De correspondentie in eigen provincie
laat veel te wenschen over. Een brief, des
morgens te half negen uit Zeeuwsch-Vlaan
deren verzonden, wordt eerst 's namiddags
te vijf uren te Middelburg bezorgd.
Dat is wel wat al te lang.
Trouwens men kan spoediger brieven naar
Holland zenden en van daar ontvangen dan
van of uit Zeeuwsch Vlaanderen.
Dat veel moet gedaan worden voor het
internationnaal verkeer, is te begjjpen maar
voor dat in eigen kring 'kon men allicht,
bij wat goeden wil en samenwerking, meer
doen dan nu geschiedt.
Nu wij toch over die gemakkelijke com
municatie mot Holland schrijven, wagen wij
ten slotte een uitstapje derwaarts.
Wij komen wel weer dadelijk in Zeeland
terug.
Dezer dagen lazen wij in een der bladen
het volgende bericht.
»Te Zuidland (Z.-H.) heerscht thans onder de
bewoners een zóó gespannen toestand, dat vroe
gere vrienden nu als gezworen vjjanden
tegenover elkaar staan. De aanleiding is de
volgende
Sedert jaren werd na afloop van de drukste
werkzaamheden op het land de kermis als de
uitspanning bjj uitnemendheid beschouwd. Bjjk
en arm, ieder had dan pret; vechtpartijen
kwamen niet voor. Die dan ook aan de kermis
wilde komen, kwam aan het leven der Zuid
landenaars.
In dien toestand is thans verandering ge
komen. Een paar maanden geleden werd een
nieuwe burgemeester geïnstalleerd, die de ker
mis in strjjd achtte met zjjne godsdienstige
gevoelens. Wjjl echter de Raad zoo goed als
geheel uit voorstanders van de kermis bestaat
was er aan afschaffing niet te denken. De
Burgemeester gaf toen bevel des Zaterdags
avonds (den druksten dag) om 11 uur te sluiten
Groot verzet van de meerderheid der bevol
king. Algemeen werd geweigerd aan dat bevel
te gehoorzamen en dit moest dan ook met ge
weld door de politie ten uitvoer worden ge
bracht. Een buitengewoon groot getal processen-
verbaal werd opgemaaktonder de geverbali-
seerden behoorden de voornaamste ingezetenen
der gemeente, o. a, bijna het geheele Gemeente
bestuur.
By eene verkiezing voor den Gemeenteraad
tusschen een vóór- en een tegenstander van
den burgemeester, werd de tegenstander met
eene kleine meerderheid gekozen. By deze ver
kiezing werd de burgemeester (voorzitter van
het stembureau) door de beide andere leden
van het stembureau geheel genegeerd.
De haat onderling is zóó erg, dat kooplieden,
ambachtslieden, enz., die als medestanders van
den burgemeester bekend staan, bjj verschil
lende boeren, waar zjj verscheidene jaren met
hunne waar komen of werkzaamheden verrich
ten, van het erf werden gejaagd, of dat hun
de clandizie werd opgezegd."
Wij geven dit bericht, zooals wjj het
lazen.
Over de kwestie zelve, die heel wat
pennen in beweging bracht, oordeelen wjj
niet. Daarvoor zijn wjj niet voldoende op
de hoogte.
Maar dit mogen wjj, naar aanleiding
daarvan, zeker wel opmerken
Wjj kunnen ons voorstellen dat iemand
om godsdienstige of andere redenen tegen
de kermis is. Zoo ook een machthebbende.
Nu kan men in dit geval vanzjjn macht
gebruik maken om te keeren, te weren, te
wjjzigen wat men niet goed acht.
Alles goed en wel.
Maar men moet toch daarbjj met tact, met
overleg te werk gaan.
Een burgemeester b. v. dient rekening te
houden met bestaande gebruiken en toestan
den, met den geest, die er in de gemeente
heerscht.
Dat schijnt het hoofd van Zuidland in
elk geval niet gedaan te hebben.
En dan sticht men nog veel meer kwaad
dan een kermis na zich sleept.
Dat bleek ook daar.
Men zaait dan tweedracht en haat, die
nog tjjden nawerken.
Burgemeester, d. w. z. een goed burge
meester te zjjn is niet gemakkeljjk.
Wie zijn zin a tort et a travers wil
doordrjjven, kan misschien wel een muur
omverhalen maar door de puinhoopen wordt
allicht een en ander verpletterd dat beter
heel ware gebleven.
Al te voel jjver schaadt te dikwijls en
ontstemt ook zelfs hen, die het in hoofd
idee eens zjjn met den betrokken persoon.
In Zeeland is er allicht deze of gone
burgemeester, die uit het te Zuidland ge
beurde een goede les kan trekken.
Vóór eenigen tyd werden door enkele besturen
van gemeenten, behoorende tot de gezond
heidscommissie, zetel Goes, bjj Gedeputeerde
Staten bezwaren ingediend tegen de door
gemelde commissie vastgestelde begrooting
voor het dienstjaar 1905, niet alleen omdat
daarop, in strjjd met de wet, een post voor
presentiegelden ad 200 was uitgetrokken,
maar ook en dit werd destyds door de
bladen niet vermeld dewyi de aandeelen
der gemeenten waren berekend naar een bevol-
kingscyfer van vóór enkele jaren en niet naar
het laatst bekend geworden officieele bevol
kingscyfer, hetgeen de wet eischt.
Thans hebben Gedeputeerde Staten, naar
men ons schryft, beslist dat deze tegen die
begrooting ingebrachte bezwaren alleszins
gegrond zyn en de gezondheidscommissie, in
verband daarmede, tot wyziging der begrooting
uitgenoodigd.
Wy zagen heden de nieuwe bankbiljetten
van tien gulden.
Zy maken een zeer goeden indruk eniyken
ons, ook wat de afmeting betreft en de aan
gifte der waarde, gemakkeiyk voor het ge
bruik. Zooals wp vroeger meldden, is de
tèekening van prof. Van der Waay.
Wie ze ontvangt, wordt herinnerd aan arbeid
en welvaart.
De forsche figuur, die den arbeid vertegen
woordigt, is flink geteekend.
Wy willen nu maar hopen dat wie hard
werkt zyn portie in de welvaart krjjgt, is het
dan ook niet steeds in den vorm van die
bankbiljetten. Specie en andere dergelyke
papiertjes van de Nederlandsche Bank zyn ook
goed.
De onlangs benoemde surnumerair der
directe belastingen, invoerrechten en accynzen
de beer G. A. Meyer, is met ingang van heden
ingedeeld by de directie dier middelen te
Middelburg.
Door de politie is een minderjarige knaap
die bier zwervende werd aangetroffen, naar
zjjn woonplaats, Roermond, overgebracht,
In de Vrydagivond te Yerseke ge
houden raadsvergadering was een adres van
den heer G. Moerdyk ingekomen, waarin deze
wees op den onevenredigen druk, die de in
het plan liggende straatbelastiDg" leggen zal
op hen, die een bedryf maken van het ver
huren van huizen. Het adres werd voor kennis
geving aangenomen.
Epu verzoek van de Kamer van Koophandel
en Fabrieken te Hoogezand en Sappemeer om
steun voor haar adres tot wyziging van art.
245 der gemeentewet werd op voorstel van
burg. en weth. ingewilligd.
Daarna werd een beslissing genomen omtrent
bet voorstel tot onteigening en bestrating van
eenige straten, aan particulieren behoorende, en
tot invoering van een straatbelasting om een
leening daarvoor te dekken.
Het voorstel vond hoofdzakeljjk principieele
bestryding van den beer Cupérjj, die bet
stratenplan stuksgewyze uit de gewone mid
delen wilde uitvoeren. Hy vond geen vrymoe-
digheid den ingezetenen nieuwe belasting op te
leggen. Met hem stemden nog 2 leden tegen,
zoodat met 7 tegen B stemmen in beginsel tot
de uitvoering van bet stratenplan en de invoe
ring van straatbelasting besloten werd.
Ten slotte kwam de gemeentebegrooting
1905 in behandeling, doch omdat over den
post «jaarwedden van ambtenaren ter secre
tarie" de stemmen staakten, kon de eindbe
slissing niet vallen. De inkomsten werden
afgehandeld en voorloopig bepaald op een totaa
van f 31.306.346.
Een nieuwe uitgaafpost, 100 voor twee
urinoirs, werd met 50 verhoogdde verlen
ging van een gang aan school 1 (kosten ge
raamd op f 478) werd afgestemd, doch 100
beschikbaar gesteld voor andere verbeteringen
aan die gang.
Nog werd de post «aanschaffen en onder
houd van schoolmeubelen" verhoogd en wel
van 100 tot 300.
Van 22—29 Sept. werden van daar ver
zonden 390.000 leverbare oesters tegen de
volgende pryzen 80 Kg. fr. 90—10072—75
Kg. fr. 75-85; 52-55 Kg. fr, 35-40; 42-45
Kg. fr. 20-25.
De beer J. C. Pilaar, commies 2de klasse
by de poateryen, wordt met 16 October a.s.
van Goes overgeplaatst naar Vlaardmgen.
Den beer I. J. Mnelman, ruim 28 jaren ten
postkantore te Goes als klerk werkzaam, wordt
met 1 Dec. a.s., eervol ontslag met pensioen
verleend. Hy beeft 40 dienstjaren.
Te Zierikzee werd Vrydagavond by
een ingezetene gezocht naar een lek in de
gasleiding toen plotseling eene ontploffing
volgde, waardoor een begin van brand ontstond,
dat echter dadelyk kon worden gebluscht.
De gasfitter Rombach werd by de ontploffing
deerlyk aan 't hoofd gebrand.
Aan den beer P. O. van de Velde Oli
vier, eervol ontslagen gemeente-ontvanger al
daar, is door den raad een jaarlyksche toelage
van 400 verleend.
Het loelaagfonds voor werklieden te Re-
nesse bestaat thans 20 jaar. In dien tyd
is ruim 2000 uitgekeerd, wat zooveel wil
zeggen als 2000 gebruikt om by den wer
kenden stand achteruitgang en armoede te
voorkomen.
Het fonds telt thans 56 leden.
Behalve de reeds in ons vorig nommer
genoemde beeren is Donderdag nog tot candi-
daat voor bet lidmaatschap van den raad van
Oud-Vossemeer gesteld de beer M. A.
Vermet, arts.
Tot directeur van bet muziekgezelschap
te Oostburg is benoemd de beer Onno
Borgman te Vlissingen.
Voor de levering van aardappelen, noodig
voor de soldatenmenages te Vlissingen,
gedurende bet tydvafe van 1 Nov. 1904 tot en
met 31 Mei 1905, werd ingeschreven door de
beeren A. Botting voor 2.69 en A. Pierens
voor 2.68 per H.L. De levering is voor
loopig aan laatstgenoemde gegund.
Heden werden door den notaris J. W. Ve 7
hulst in bet koffiehuis De Vriendschap te
Arnemuiden geveild
gemeld koffiehuis met vergunning bet werd
gekocht door C. Geensen te Middelburg, voor
2901
1 h. 4 a. 60 c. bouwland, aan den Keetweg,
aldaar; gekocht door J. K. Crucq, te Arne
muiden, voor f 1184; en
1 b. 3 a. 40 c. bouwland, aan den Kraaien-
hofscben weg, aldaargekocht door P. A.
Bakker, fe Koudederke, voor 1111.
Aangekomen: 29 Sept. te Singapore
het s.s. Oranje, van Amsterdam naar Batavia.