V rijdag 30 September. Uit Stad en Provincie. N°. 231. 1476 Jaargang. 1004. Middelburg 29 September. Kameroverzicht »De tirma Dekker." MIDDELBURGSCHE COURANT. Deze courant verschijnt d a g e 1 ij k smet uitzondering van Zon- en Feestdagen. Prijs, per kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor alle plaatsen in Nederland franco pp., 2. Afzonderlijke nummers kosten 5 cent. THERMOMETER EN VERWACHTING. 29 Sept. 8 u. vm. 56 gr., 12 n. 60 gr., av. 4 u. 61 gr. F. —Verwacht: zwakke tot matige N. O. wind, betrokken lucht, weinig verandering in temperatuur. M AdvertentiSn20 cent per regel. Geboorte-, dood- en alle andere familieberichten en Dankbetuigingen van 1—7 regels 1.50; elke regel meer 20 cent. Reclames 40 cent per regel, Groote letters naar de plaats, die zij innemen. Tot de plaatsing van advertentiën en reclames, niet afkomstig uit Zeeland, betreffende Handel, Njjverheid en Geldwezen, is uitsluitend gerechtigd het Algemeen Advertentie-Bureau A. DB LA MAR At,, N.Z, Voorburgwal 366, Amsterdam. Zitting van Woensdag. Het debat over het adres van antwoord, dat Dinsdag weinig belangrijks opleverde en ook heden na het antwoord van dr Kuyper en de replieken van de heeren Van Kol en Troelstra geen nieuwe gezichtspunten schonk, kreeg aan het slot eenig relief door een betoog van den heer Schaper, dienende als toelich ting van een door hera voorgesteld amende ment op par. 3, betrekking hebbende op de «voortvarendheid", waarmede naar den wensch van H. M. de werkzaamheden der Kamer zul len verricht worden. Wat dr Kuyper over de bekende Overgsel- sche kwestie in het midden brachthetgeen zeide over de expeditie van overste Van Daalen was thans betrekkelijk van onderge schikt belang, daar deze zaken later nog eens aan de orde komen. De minister hield vol dat de Gajoelanden wel degeljjk onder de souvereiniteit van Atjeh vallen. Daarom kon er van een oorlogsver klaring onzerzjjds ook geen sprake zjjn. Wjj onderdrukten een «verzet" voerden geen oor log in de Gajoelanden. Bovendien waren het niet allen weerlooze vrouwen en kinderen, die door onze soldaten zjjn doodgeschoten. Vele dier vrouwen waren met klewangs gewapend; een 11-jarige jongen had zelfs een korporaal overhoop gestoken! Daar had de heer Van Kol niets van verhaald. Natuurljjk betreurde dr Kuyper de gebeurtenissen, welke het ge volg waren van de expeditie-Van Daalen. Maar de regeering had ze niet kunnen voorkomen. In elk geval was er een schrikbarende over driving in de «bloederige schildering", welke de heer Van Kol gisteren van deze gevechten had gegeven. Of het nu heel fijn gevoeld van dr Kuyper was, daarmede liehteljjk den draak te steken, door b.v. den heer Van Kol te vragen «of hjj wel eens door een vrouw met een ponjaard was nagemeten laten wjj in het midden. Dr Kuypér^eet even goed als ieder lid van de Kamer dat de heer Van Kol in de eerste plaats een gevoelsmenseh is, wiens warm hart bloedt als hjj hoort van dergeljjke moordpartijen. En dat dan zjjn fantasie aan het werken gaat, is zoo licht verklaarbaar, dat het door dergeljjke vragen geen nadere illu stratie noodig heeft. Den heer Troelstra werd medegedeeld, dat de minister bjj hem niet in de leer zou gaan om te vernemen, hoe de rechten van de kroon het best gehandhaafd moeten worden. Een ver klaring in verband met de Overjjselsche quaestie, later nog aangedikt door een lesje in staatsrecht, dat dr Kuyper tot stichting van de Kamer en van de aanwezige ministers ten beste gaf. Had dr Kuyper ontslag gevraag!, dan had het geheele kabinet insgelijks moeten aftreden. Alsdan had een nieuwe kabinetsformateur kun nen optreden, die de andere heeren minus den premier weer had kunnen «inhuren". Maar een aftreden van dr Kuyper alleen, dat was absoluut uitgesloten geweest. Voor de heeren, die thans ve rnamen door dr Kuyper «ingehuurd" te zjjn, moet deze mede deeling een zekere bekoring gehad hebben- Veel omslag men ziet het maakt onze premier niet. En poor H. M. moet het ook aangenaam zjjn te vernemen, dat haar naam in dit verband evenmin werd genoemd. Dr Kuyper heeft de heeren «ingehuurd" en daar zaten ze aan de groene tafelBergansius Idenbnrg, Ellis En als men spreekt van «directeuren" wor den de heeren van de rechterzijde vreeseljjk boosDan ondermjjnt men het «gezag' de «overheid" en wat al niet meer. Toch is het niet anders dan de zuivere waarheid. Zulke momenten moeten niet vergeten worden. Vooral niet door hen, die later misschien in aanmer king kunnen komen door den premier «inge huurd" te worden. Het is stichtend den handhaver van het ge- zóó over zjjn mede-handhavers van het te hooren spreken De Kamer behoefde zich geen «vermaningen" te laten geven en hg wilde het dan ook niet slikken." Daarom stelde hg voor om, waar in het Antwoord de «voortvarendheid" ter sprake kwam, daaraan toe te voegen «met in achtneming van de eischen. aan een degeljjke wetgeving te stellen". Het amendement kelderde met 42 tegen 22 stemmen, maar uit de stemming bleek dat de meening van den heer Schaper gedeeld werd door bjj kans de geheele linkerzjjde. Unie- liberalen, Vrgzinnig-democraten en de oud- liberale heer Van Foreest stemden met de sociaal-democraten. Het gaat dan ook volstrekt niet aan steeds te beweren, dat de linkerzjjde door haar spreken een vlugge behandeling der wetsont werpen tegenhoudt. Het bljjkt duideljjk uit het statistiekje, door den heer Schaper opge maakt. dat niet de linkerzjjde maar de rech terzijde de meeste kolommen in de Hande lingen «vult". Bovendien is het de plicht der leden de wetten zoo goed mogeljjk te makenen als men dan eens denkt aan b. v. de drankwet, dan ligt de schuld van het lange en vele pra ten niet alleen aan de linkerzjjde, maar zoeke men de oorzaak bjj de ïtegeering, die zulke wetten indient. Het ljjstje van den heer Schaper uit de Han delingen is waard nog eens overgelezen te wor den. Het Marine-debat leverde weinig belang rijks op. De grieven van den heer Hugenholtz zjjn in «onderzoek" en daar wjj die later bjj de Ma- rinebegrooting nog wel eens zullen ontmoeten gelooven wjj ons tot de mededeeling te kunnen beperken, dat de minister van Marine niet de meeningen van den heer Hugenholtz deelde, en dat de heer Staalman Z. Ex. hierin bjj viel. Ten slotte werd het adres met 51 tegen 8 stemmen aangenomen en ging de Kamer tot nadere bjj eenroeping uiteen. Er is eene firma in de militaire wereld die daarin uitgebreide relaties heeft. Hare soli diteit is boven alle bedenking verheven en overal waar zjj hare tusschenkomst verleent, men overtuigd zjjn van eene prompte, j «onderheden is geregeld en hoe hoog die details handige afdoening van zaken. i Zjj, die te juister tjjd hare bemiddeling in- u waarljjk geen illusie meer vormen omtrent zag Maar zooals gezegd, dit alles was van be trekkeljjk ondergeschikt belang in deze debat ten. Eerst aan het slot kwam een onderwerp van actueelen aard ter sprake, waarover reeds yeel buiten de Kamer is gesproken en dat in den lande groote aandacht heeft getrokken Wjj bedoelen n.l. de breedsprakigheid der leden, waarop in de Troonrede gezinspeeld werd,' waarover de voorzitter bjj zjjn instal latieeen hartig woordje zeide, en waarvan een weérslag in par. 3 van het Adres van ant woord is te vinden. De heer Schaper vond het «ongepast dat in de Troonrede over die zaak was gesproken dus karakter aan te kweeken, is zeer juist weergegeven. Maar nu de practjjk Bataljonscommandanten die in den letterleken zin des woord hunne compagniescommandanten narjjden ter contro leering of deze wel steeds aanwezig zjjn bjj de opfeningen, waarbij zij op hunne beurt weer toezicht moeten houden op de luitenants. Dat alles \ooral zóódanig te regelen en op zulke uren te doen plaats hebben, dat de hoogste chef zjjne onderhebbende hoofdofficieren zooveel mogelijk ontmoet. Geheele berekeningen liggen Boms aan die zoo begeerde ontmoetingen der respectieveljjke chefs ten grondslag. De compagniescommandant weet uit ervaring al spoedig ongeveer het uur, waarop hjj zjjn bataljonscommandant op het oefeningsterrein kan verwachten. Deze laatste houdt bjj zjjn uitrijden veelal rekening met de kans om heel toevallig den kolonel te zien. Op die wjjze ontstaat het streven om. toch maar vooral elkaar te toonen of liever wijs te maken, met hoeveel belangstelling men zich wjjdt aan de onderscheidene dienstverrichtingen De kapitein, de bataljons-commandant, zjj zjjn «gedekt" wanneer de kolonel heeft gezien dat zjj «er waren". m «Zjj" de commandanten van eenheden «bevorderen, waar mogeljjk, decentralisatie". Is dit voorschrift in overeenstemming te bren gen met de stapels van circulaires, nota's, wenken en hoe al dat papier nog meer moge heeten, die de vrjjheid van handelen onzer verantwoordelijke officieren belemmeren, doo dend alle initiatief, verlammend en smorend zelfs dikwerf elke uiting van individualiteit en oorspronkelijkheid Wie kent niet de almacht van het monster «administratie", dat bergen papier verslindt, zich voedend met periodieke opgaven, liefst in duplo, met staten, bons en cjjferreekaen die toch vooral «kloppend" moeten worden ge maakt, met vergoljjkingen tusschen de ver schillende onderdeelen van het aantal noodig geweest zjjnde reparation. Wat moet de hulp onzer «firma Dekker" niet dikwjjls goed maken hetgeen de in dien chaos oningewjjde zoo licht bederven kan. Aanschouwt de verzameling van bepalingen op de artikelen van den Inwendigen Dienst, ziet hoe daarbjj alles tot in de kleinste bij roepen, kunnen zich steeds van succes over tuigd houden. Verdere moeilijkheden bljjven hun bespaard. De firma Dekker zorgt ten spoedigste dat de betrokkenen van alle per soonlijke verantwoordelijkheid worden ont heven, dat zjj, wat men noemt «gedekt" zjjn. Er doet zich op welk gebied der militaire samenleving dan ook een feit voor, van dien aard, dat navraag om inlichtingen door de chefs te verwachten is. Het best doet men nu, door reeds bjj voor baat voor «gedekt" zjjn te zorgen en te trach ten alle verantwoordelijkheid aan een ander te endosseeren. Rondsnuffelend in den warwinkel van regle menten en voorschriften en van alle daarop betrekking hebbende aanvullingen, uitbreidin gen en nadere toelichtingen van localen aard, is er bjj eenige handigheid allicht een artikeltje te vinden, dat den betrokkene van zjjne aan sprakelijkheid geheel of ten deele ontheft. Thans kunnen veilig alle gebeurlijkheden worden afgewacht, «de firma Dekker" heeft hare nooit volprezen diensten wederom ge- praesteerd. Wat een tal van, met de beste bedoelingen gegeven bepalingen worden door het ellendige militaire deksysteem krachteloos gemaakt! Daarbjj komt nog, dat het stelsel zoo nauw verwant is met de zucht van hoogere chefs tot inmenging in den werkkring hunner onder hebbenden, een gebrek, op zjjn beurt weer voortspruitend uit gemis aan zelfstandigheid en angst voor den superieur. In den aanvang van dit jaar werd het hoofd wapen verbljjd door de verschjjning van een boekje«Grondslag opleiding infanterie", dat in de inleiding zeer behartigingswaardige wenken bevat. Reeds op de eerste bladzjjde lezen wjj daar «Alle commandanten van eenheden laten aan de onder hunne bevelen gestelde officieren, ieder in zjjnen werkkring, zooveel doen!pk vrjjheid van handelen. Zjj bevorderen, waar mogeljjk. decentralisatie, zjj onthouden zich van het geven van bindende bepalingen omtrent bjjzonderheden van meer of minder belang, tenzjj zich daartoe de noodzakelijkheid doet gevoelen, zjj laten niet toe, dat de meerdere zondeT noodzaak de taak van den onderge schikte overneemt of vervult." Kan het duideljjker Voorwaar, de bedoeling om verantwoorde lijkheid te leeren dragen, zelfstandigheid en het verlangde streven naar decentralisatie. Groot is nog steeds de macht der «firma Dekker." Zeer uitgebreid zjjn hare zaken. De hoogstgeplaatsten roepen vaak het meest hare tusschenkomst in. Zulk een voorname clientèle doet haar aanzien stjjgen. Vandaar haar steeds toenemende invloed. Mocht eenmaal de tijd aanbreken, dat hare relaties steeds minder worden, haar luister gaat verzwakken, haar bestaan kwjjnend wordt, totdat ten laatste gebrek aan klandizie haar faillissement veroorzaakt. Waardigheid en waarheid in ons leger zullen door haren val zeer worden gebaat. Z verminderen. Zoo meenden zjj, dat de splitsing van tapperpen en sljjterjjen bjj de thans opge nomen lage grens van 2 deciliter het drank- verbruik binnenshuis, duB buiten de controle van het publiek, zou bevorderen. Het nut dezer splitsing werd door deze leden dan ook niet ingezien, terwjjl voorts werd gevraagd of eigen- ljjk niet ook de Regeering van deze meening was, nu zjj, door de splitsing niet toe te pas sen op bestaande drankwinkels, het nut, dat deze maatregel naar haar meening had kunnen hebben, a priori heeft verpdeld. Maar niet slechts de splitsing zou het drank misbruik in de hand werken, ook andere be palingen zouden, naar het gevoelen dezer leden, tot dit ongewenschte resultaat leiden. Afgezien van de waarde welke aan de voor gestelde nieuwe voorschriften is toe te kennen, werd door verschillende leden bezwaar gemaakt tegen de ruime wjjze waarop in dit ontwerp gebruik is gemaakt van bepalingen, die eerst na verloop van tal van jaren van kracht worden. Zjj achtten dit een principieele fout op wet gevend terrein. Wetten worden gemaakt voor den tegenwoordigen tjjd. Overgangsbepalingen kunnen noodig zjjn om onnoodige hardheden te verzachten, doeh dit is geheel iets anders dan tal van bepalingen eerst na jaren inwer king te doen treden, waardoor de wet zeker nagenoeg alle beteekenis verliest. De heer S. van Houten heeft van het over groot aantal bezwaren, welke hjj tegen dit wetsontwerp heeft, enkele van algemeenen aard, dien hjj in eigen vorm onder het oog der Regeering gebracht wenscht te zien, in een nota geformuleerd. Zjj betreffen bepalingen van het ontwerp, die nieuwe onderwerpen regelen, welke slechts zeer los samenhangen met het onderworp- Drankwet, en zjjn te brengen onder de vol gende rubrieken I. ongerechtvaardigde uitbreiding van Over heidsbemoeiingen en vrijheidsbeperkingen II. miskenning der algemeene rechtsbegin selen ten aanzien van de werking der wetten, en III. onstelselmatig ingrjjpen in de bepalin gen der Gemeentewet. Oost-Indië. brengt ons berichten tot Er zjjn ook reeds verscheidene voorwerpen en daaronder groote stukken verkocht. Door de vereeniging Voor de Kunst zjjn voor de ver loting, die zjj aan haar tentoonstellingen ver bindt, op deze expositie aangekocht een kamerscherm van Indisch houtsnijwerk en een Tapansche bronzen vaas. Evenals in het voiige jaar, zal in de vol gende maand de heer prof. H. Y. Groenewegen uit Leiden, voor de leden van de Reservekas en Evangelische Vooruitgang alhier een serie van drie lezingen houden, nu overGodsdienst en Beschaming. Ook door niet-leden der genoemde vereeni- gingen zullen de lezingen kunnen worden bij gewoond. EEKSTE KAMER. Drankwet. Bljjkens het dezer dagen verschenen voor- loopig verslag der Eerste Kamer over het ontwerp-Drankwet opperden sommige leden t wjj fel aan de bevoegdheid der vergadering om tot het tot stand brengen dezet wet mede te werken, omdat de provincie Overjjsel niet is vertegenwoordigd. Yan verschillende zjjden werd de vraag ge steld of de tot nu bereikte resultaten voldoende aanmoedigen om voort te gaan met door wet' teljjke maatregelen het misbruik van sterken drank te bestrjjden. De indruk, dien het Regeeringsvoorstel had gemaakt, was niet onverdeeld gunstig. Sommige leden meenden niet onopgemerkt te kunnen laten, dat de Regeering bjj de be handeling van het ontwerp bljjken had gege ven van gebrek aan standvastigheid. Hiertegen werd van andere zjj de evenwel opgemerkt, dat de beginselen, waarvan de Re geering is uitgegaan, wel degeljjk zjjn vastge houden en dat het verstandig is geweest inschikkelijkheid te betoonen bjj de uitwerking daarvan, teneinde de totstandkoming van de noodzakeljjke herziening der bestaande wet te verzekeren. Vele leden zouden, waar de voorgestelde wijzigingen in de bestaande wet zoovele en van zoo ingrjjpenden aard zjjn, de voorkeur hebben gegeven aan een geheel nieuwe wet, te meer nog wjjl geheel nieuwe onderwerpen, welke niet dan in zeer verwjjderde betrekking staan tot den verkoop van sterken drank in het klein, in het wetsvoorstel worden geregeld Tal van bepalingen zouden, naar de meening van verschillende leden, tegen de bedoeling des wetgevers in, het gevolg hebben dat het drankverbruik zal vermeerderen in plaats van van Woensdag op heden in onze stad uit zjjn mail De jongste 30 Aug. In de Locomotiej wordt ernstig geklaagd over de anarchie, die op 't oogenblik op Java heerscht op 't punt van emigratie van Javaansche contract-arbeiders. Met klem wordt aange drongen op maatregelen, die het mogeljjk maken, dat de Javaansche koelie voor zjjn uit zending niet beroofd wordt van zjjn voorschot, zooals bjjna regelmatig schjjnt te gebeuren. Het is in onzen lndischen archipel toch nog lang niet overal rustig. Zoo moest nu weer de Basito met een officier en 25 man naar Boentok worden gezonden, in Centraal Borneo, dat door Batoer en zjjn benden werd bedreigd. Met ingenomenheid wordt door de Indische bladen melding gemaakt van de benoeming van Radhen Adipati Aria Prawira di Redja, een der meest bekende en meest geziene inland sche hoofden van Java, tot ridder in de orde van den Nederl. Leeuw, een onderscheiding, die hem ten deel viel ter gelegenheid van zjjn 40jarig jubileum als regent van Tjiandjoer Hö is steeds geweest een voorbeeldig regent een vriend van den Hollander. Waar mogeljjk verleende hjj zjjn medewerking om de aan zjjn zorg toevertrouwde afdeeling tot meerderen bloei te brengen. t Is de eerste regent, die den Nederl. Leeuw erlangt. Zjjn feest is met groote statie gevierd. Hij ontving tal van kostbare geschenken, Volgens een matige raming waren minstens honderdduizend inlanders van heinde en verre te Tjiandjoer samengestroomd. Te Padang overleed een vrouw van 111 jaar, Geboren in 1793 te Poelaw Tjinkoeh, leefde zjj dus onder zes regimesde Oost Indische Compagnie, de Bataafsche republiek, het koninkrjjk Holland, het Fransche keizerrjjk, de Engelsche O. I. C. en het koninkrjjk der Nederlanden. Ter voorkoming van misverstand wjjzen wjj er op dat, overeenkomstig een annonce in dit nommer, de v erhuring van vaBte plaatsen in den schouwburg alhier voor het a. seizoen geschiedt overmorgen, Zaterdag een October. De tentoonstelling van Japansche kunst in de Kegelbaan van de sociëteit De Verge nocging alhier mag zich voortdurend in een vrjj talrjjk bezoek verheugen. Woensdag kwa men, buiten de leden van Voor de Kunst, een honderdtal oetalende oezoekers haar bezichtigen, In den nacht werd menigeen rustige rust" opgeschrikt door het geluid van den brandhoorn. Wat toch was het geval Door voorbijgan gers was te ruim half twee een begin van brand ontdekt in het gebouw der houtzagerjj De Nijverheid der firma I. de Broekert en Co. Doordien er spoedig gewaarschuwd werd, kon een ernstige brand worden voorkomenwant met behulp van een slang op de water leiding was men het vuur, dat reeds de balkin had aangetast, dadeljjk meester. En kele spuiten, die weldra waren aangerukt, be hoefden geen water te geven en de nieuws gierigen, die hun bed in den steek hadden gelaten, konden dit weldra weder opzoeken. Op het terrein van den brand zagen we o. a. den burgemeester, den voorzitter van het be stuur over de brandweer, den commandant der dd. schuttery, den gemeente-bouwmeestei en den commissaris van politie. De oorzaak van het brandje is onbekend de schade is niet onaanzienlgk. Een gedeelte van den vloer en van de aangetaste balken, alsook andere voorwerpen, verbrandden. Een en ander was verzekerd. Gelukkig waren de deuren van de juist geheel gevulde fabriek gesloten, zoodat de wind geen vat op het vuur kon krygen. Voor de betrokken firma is de schade ook hierom tameiyk belangrjjk, omdat men eenige dagen niet in de fabriek zal kunnen werken. In de Woensdagavond,' in het lokaal der Werkmansvereeniging, alhier gehouden ver gadering van de coöperatieve volksbroodbakkerg De Broederband, welke werd bggewoond door 55 leden, kwam aan de orde een bespreking over art. 15 van het reglement in verband met leden die zeer weinig of niets uit die bakkerg betrekken. Genoemd artikel schrgft n.l. voor dat leden, die de coöperatie bena- doelen, uit hun lidmaatschap kunnen worden ontzet. Het bestuur wenachte daarom te weten of het niet verbruiken als benadeelen moet worden beschouwd. Blgkens mededeeling van den voorzitter zgn over die vraag zelfs rechts geleerden het niet eens, twee hunner, die door het bestuur om advies werden gevraagd, stonden lgnrecht tegenover elkander in opvatting. Beweerde de eene dat een weinig of niet verbruikend lid wel degeljjk valt onder de bepaling van genoemd artikel, de andere rechtsgeleerde daarentegen was van oordeel dat wel niet van bevoordeelen sprake zjjn kan, doch evenmin van benadeelen. Z. i. gaat het dus niet aan dergeljjke leden uit hun lid maatschap te ontzetten. Een breedvoerige gedachtenwisseling had hierover plaats, waarna met 33 tegen 18 stem men aan het bestuur het recht werd verleend om die leden, bg wie gebleken is dat het niet uit de bakkerg betrekken op onwil berust, te royeren. De turnavond, die door de Walchersche gymnastiek-vereenigingen Achilles,Medioburgum, Turnclub Ons Huis en Excelsior uit Middelburg, de Vlissingsche Turnvereeniging en do Souburgsdie Turnclub Woensdagavond werd gegeven in het café V Zwaantje te Oost- enWest Sou burg, is voor de deelnemers een welgeslaagde avond geweest. De zuster-vereenigingen werden te ongeveer half zeven afgehaald door de Souburgsche Turn club, waarna men, voorafgegaan door het Sou burgsche fanfaregezelschap en omringd door fakkels, in optocht naar het dorp trok. Voor de woning van den burgemeester, den heer P. S. Buteux, eerevoorzitter der boven genoemde Souburgsche club, werd een serenade gebracht, waarna door den aldus gehuldigde de eerewjjn werd aangeboden. Om acht uur nam de soirée een aanvang; zg duurde tot laat op den avond. De zaal en de veranda waren geheel gevuld met een dank baar publiek, ook velen uit Middelburg en Vlissingenzoowel de gymnastische oefeningen als de aardige voordrachten en intermezzo's vielen zeer in den smaak. Ook nu weer ver leende het bovengemelde fanfarekorps zyn medewerking.

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1904 | | pagina 1