Zaterdag
10 September.
Uit Stad en Provincie.
N°. 214.
147® Jaargang.
1904.
Middelt urg 9 September.
BENOEMINGEN, ENZ
MIÜUKl.ltl ItiiSr.ilK (.01RWT.
Deze courant verschijnt d a g e 1 ij k 3met uitzondering van Zon- en Feestdagen.
Prijs, per kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor alle plaatsen in Nederland franco pp., 2.
Afzonderlijke nummers kosten 5 cent.
THERMOMETER EN VERWACHTING.
9 Sept. S n. Tm, 60 gr., 12 n. 67 gr., av. 4 u. 66 gr. F. Verwacht: zwakke tot matige W.
wind, bewolkte lucht, droog weer, weinig verandering in temperatuur.
Advertent.iën20 cent por regel. Geboorte-, dood- en alle andere familieberichten en
Dankbetuigingen van 17 regels 1.50; elke regel meer 20 cent. Reclames 40 cent per regel.
Groote letters naar de plaats, die zij innemen.
Tot de plaatsing van advertentiën en reclames, niet afkomstig uit Zeeland, betreffende
Handel, Ngverheid en Geldwezen, is uitsluitend gerechtigd het Algemeen Advertentle-Bnrean
A. RB LA MAR As., N.Z. Voorburgwal 366, Amsterdam.
AANMATIGING
DER (JLTRAMONTANEN.
Op de algemeene vergadering, die di
Evangelische Maatschappij te Edam hield, is eei
breedvoerig debat gehouden over een voorste
van dr Van der Ven, luidende
«De algemeene vergadering der Evangelische
Maatschappij,
overtuigd, dat de richting van de togen
woordige Regeeringsmeerderheid de «aanmati
gingen der Ultramontanen" onvermgdelgfc be
vordert en ernstig gevaar oplevert voor de
echt-Christelgke vroomheid van ons volk
in 't besef van de noodzakelijkheid in
deze handelend op te treden in verband met
de verkiezing in 1905
noodigt het hoofdbestuur uit de daarvoor
gewenscht geachte stappen te doen."
Dit voorstel werd ten slotte met 30 stem
men tegen 1 stem aangenomen.
Volgens de N. R. Ct had men de vraag ge
opperd of het voorstel niet in strjjd is met het
algemeen reglement, volgens hetwelk alleen
strijd tegen het ultramontanisme is bedoeld?
Daarop wordt geantwoord, dat alleen het Cal
vinisme wordt bestreden, in zoover het steunt
5e politiek der uitramontaansche partjj. Ook
werd herinnerd, dat de E. M. geen politiek
moet drjjven. Maar dit achtte zjj geen politiek,
doch een protest tegenover de -^aanmatiging
der ultramontanen."
Meent de Maatschappij dat alleen de ultra
montanen aanmatigend zijn?
Waarljjk, de protestantsche clericalen, d. w. z.
een groot deel der KuyperianeD, zjjn het niet
minder.
Men lette eens b. v. op den toon van hunne
organen.
De zelfgenoegzame, eigengerechtige wijze,
waarop die «christenen" zooals zjj zich
zeiven bjj uitstek noemen hunne tegenstan
ders bestoken en zich zeiven verheffen en
vorheerljjken, kan bezwaarljjk overtroffen
worden.
EIGENAARDIGE BENOEMINGEN.
Zoodra wg deze benoemingen lazen, gevoel
den we, wat de vloek is van enge kringetjes.
Als men maar van de familie of vriendje
is, dan is men klaar.
De jongste benoemingen van hoogleeraren
aan de Vrjje Universiteit geven de Hoeksche
Waard een blad dat staat onder redactie
van den bekenden antirevolutionnairen predi
kant Van der Valk, dien de Kuyperianf n
liefst desavoureeren stof tot een paar
opmerkingen.
De benoeming van dr Anema keurt dit
orgaan goedmaar het -echrgft verder
Op de benoemingen van de heeren Diepen
horst en Woltjer kunnen wjj evenwel niet
stoffen.
Dr Woltjer Jr is iemand, die een blauwen
Maandag gepromoveerd is, en nog geene
bljjken heeft kunnen geven wat toch zeker
mede een vereischte is voor een professor
van bekwaamheid in het doceeren.
Door zjjne benoeming heeft de Vrjje UniJ
versiteit den Kamper koers genomen daar
iedereen weet, dat de benoemingen aan de
Theologische School te Kampen voor het
grootste gedeelte aan nepotisme te danken zgn.
We dachten indertgd, dat eene benoeming
als van dr H. H. Kuyper eene uitzondering zou
zjjn en bljjven, doch we bljjken ons te hebben
vergist.
Zoontjes van professoren, die een beetje in
het gareel loopen, en niet al te onbekend zjjn
met liarthold Schwarz, kunnen hunne kaartjes
wel alvast laten drukken met den begeerden
titel. En wjj at men ons op benoemingen ven
Bavinck, een hoogst tekwaam man, en van
Biesterveld (sic!) aan de Vrjje Universiteit,
en van lach nietHonig aan de Theo
logische School, dan antwoorden we dat
iedereen wel weet, dat die benoemingen wel
de monstraties waren.
Grooter verrassing dan de benoeming van
dr R. H. Woltjer was voor ons die van mr P.
A. Diepenhorst.
Met zjjn aanstaanden ambtgenoot Woltjer Jr
heeft bjj gemeen, dat kjj eerst pas is gepromo
veerd aan de Vrjje Universiteit.
Doch wisten de heeren, die dezen Dieper
horst benoemd hebben, niet dat hjj stad en
land is afgereisd met eene en dezelfde lezii g
onder varieerend hoofd, eene lezing, die, op de
Bijbelteksten en Psalmversjes n», bjjna letter
lijk overgenomen is uit het bekonde werk van
prof. Treub?
Zoo'n man zal nu les geven in de Calvinis
tische economiel
't Zou werkeljjk belachelijk zgn, als het niit
zoo treurig vare.
Is het niet opmerkelijk, dat deze drie aan
staande hoog'eeraren allen B-mannen zjjn
Waren er onder de A-mannen en de Ned
Hervormden geene te vinden
Bjj kon. besluit
is aan .Tacobus üeben, molenmeester bjj de
firma R. Smeets, meelfabrikant te Roermond
de eere-medaille der orde van Oranje-Nassau,
in zilver, toegekend
zgn benoemdtot inspecteur der reg. ei
dom. van de 2e kl. in de 7de divisie (Hilver
sum) J. Maassen, thans inspect. 2e kl. voo
den ambulanten dienstvan de 3e kl. in d(
31ste divisie (Zutphen) J. J. van Steenbergen,
thans inspecteur in de 39ste divisie (Heerenveen).
is de duur der detacheering van den eerste
luit. J. Kerkhoff andermaal en wel met één
jaar verlengd en alzoo nader bepaald op 5
jaar en 6 maanden
is benoemd tot amanuensis-concierge aan d(
rjjkszuivelschool te Bolsward E. Erends, be
diende aan het rijkslandbouwproefstation te
Groningen -,
Aan den benoemden districts-commandant
tevens inspecteur der rjjks veld wacht, F. V
Quadekker, is aangewezen het eerste district
der rgksveldwacht, met de standplaats 's-Her-
togenbosch.
De St.Crt no 211 bevat een kon. besluit,
houdende vereenvoudiging, en wjjziging van di
eischen van practische en theoretische be
kwaamheid voor miliciens, genoemd onder D
in het kon. besluit van 9 Jan. 1902 (Stbl
no. B).
TWEEDE KAMER.
Onderzoek naar het Vaderschap.
Ingediend is een wetsontwerp tot wijziging
en aanvulling van enkele artikelen van he*
Burgerljjk Wetboek, ter opheffing van de be
zwaren, waartoe het bestaande voorschrift, be
treffende het onderzoek naar het vaderschap,
aanleiding geeft.
Voorgesteld wordt in het Burgerlek Wetboel
den regel op te nemen, dat de vermoedelgkt
verwekker (onder zekere voorwaarden) gehou
den is, de kosten van het onderhoud en de
opvoeding van het door hem verwekte kind t<
dragen, althans mede te dragen, (art. 334c
nieuw). Het tweede lid van het bestaande art.
342 vervalt, als zjjnde daarnaast te eenenmale
overbodig.
De nieuwe rechtsvordering strekt tot erian-
ging van de kosten van onderhoud en opvoe
ding van den man, die met de moeder van
het kind gemeenschap heeft gehad, van den drie
honderd en eersten, en vóór den honderd
negen en zeventigsten dag vóór de geboorte
van het kind.
Voor de oplegging van den onderhoudsplicht,
ook nadat het kind meerderjarig is geworden,
bestaat geen grond. De bevoegdheid tot het
instellen der vordering wordt gegeven aan een
bgzonderen vertegenwoordiger, daartoe te be
noemen door den kantonrechter, op verzoek
van den voogd of den voogdgraad.
De verplichting tot onderhoud bestaat niet,
als de man bewjjst dat de moeder, hetzjj bin
nen den gemelden termjjn ook met een oi
meer anderen gemeenschap heeft gehad, hetzjj
in dien tjjd een ontuchtig leven heeft geleid.
De verwekker wordt in beginsel met het
geheel e onderhoud belast, doch bljjft in
alle geval op zjjn minst voor de helft daar
van aansprakelijk.
KRANKZINIGE GEDETINEERDEN.
Dezer dagen is verschenen het rapport van
de staatscommissie, ingesteld bjj Kon. besluit
van 13 Juli 1902, en waaraan was opgedragen
een onderzoek in te stellen naar de wjjze
waarop de verpleging dient geregeld te worden
a. van gedetineerden, die krankzinnig zjjn
bevonden volgens geneeskundige verklaring
of ljjdende zgn aan gekrenkte of achterlijke
geestvermogens
b. van hen wier plaatsingen in een krank
zinnigengesticht door den strafrechter is gelast
c. van de krankzinnigen die met de onder
a en genoemde personen, wat hun ziektetoe
stand betreft, zjjn geljjk te stellen
aan de regeering zoo spoedig als het ver-
e schte onderzoek dit toelaat de noodige voor
stellen dienaangaande te doen.
De commissie was samengesteld als volgt
voorzitter mr C. Pjjnacker Hordjjksecretarif
dr J. H. Schuurmans Stekhoven; leden mr J
Simon van der Aa, dr A. H. van Andel, dr T
E. Frjjlinck, mr H. J. H. Modderman, mr A.
P. L. Nelissen, mr N. de Ridder, dr D. Scher
mers, prof. mr D. Simons en prof. dr Ph.
Ziehen, wien echter bjj besluit van 9 October
jl. op zjjn verzoek eervol ontslag verleend
werd als lid der commissie.
Aan het einde van hare beschouwingen geeft
de commissie een kort overzicht van de maat
regelen, welke hetzjj de commissie in haar
geheel, hetzjj althans de groote meerderheid
wenscheljjk acht.
Ten behoeve van eene groote regeling vat
de verpleging der gedetineerden worde in d
eerste plaats gezorgd voor eene verbetering
en verscherping van het psychiatrisch toezicht
op de bevolking der gevangenissen en aanver
wante gestichten.
Het centraal psychiatrisch toezicht, uiige
oefend door de- inspecteurs voor het Staats
toezicht op krankzinnigen, zal den gevangenis
arts moeten controleeren wat betreft het op
sporen van de gevallen van krankzinnigheid
en bovendien dien geneesheer van advie^
moeten dienen, wanneer deze voorlichting
noodig heeft.
De oprichting te Utrecht van een centraal
observatiestation met ongeveer 30 plaatsen is
wenscheljjk. Dit observatiestation zal dienst
baar gemaakt moeten worden aan het onderwg"
in de forensische psychiatrie, onder inachtne
ming van zoodanige voorwaarden, dat de be
zwaren, welke zich hierbij zouden kunnen doen
gelden, ondervangen worden.
In het algemeen zal de observatie van de
veroordeelden in de gevangenissen zelve moe
ten geschieden.
Met het oog hierop zullen bjj enkele groote
strafgevangenissen annexen moeten worden
ingericht, bestemd voor de observatie van de
veroordeelden, wier geestestoestand twijfelach
tig is en voor de tjjde! jjke verpleging van hen,
die krankzinnig zgn, zoolang het bestaan eener
chronische psychose nog niet met zekerheid
is gebleken.
Deze annexen behooren voor de observatie
en verpleging van ongeveer 30 veroordeelden
ingericht te worden op zulk een wgze, dat zg
de noodige waarborgen tegen ontvluchting
aanbieden, doch tevens voor de behandeling
van krankzinnigen geschikt zgn.
De geneeskundige dienst in de annexen
worden opgedragen aan den gevangenisarts.
In den regel zal voor de observatie een termgn
van 6 weken voldoende zgn. Een termgn van
3 maanden zal als maximum kunnen gelden.
Yoorloopig zal met 2 of 3 annexen kunnen
worden volstaan. Onder de strafgevangenissen,
waar voor den bouw van een annex terrein
beschikbaar is of zonder groote kosten ver
kregen kan worden, komen die te Groningen.
's-Gravenhage, Haarlem en Breda vooral in
aanmerking.
Bovendien is het gewenscht dat bg de rgks-
werkinrichting te Veenhuizen een annex ver-
rgst, waarin ook de verpleegden uit de rgks-
werkinrichting te Hoorn, die krankzinnig zgn
of wier geestestoestand twgfelachtig is, opge
nomen zullen moeten worden.
Behalve in de gevangenissen en rgkswerkin-
richtingen zal ook in de op te richten tucht
scholen en in de rgksopvoedingsgestichten voor
goed psychologisch toezicht gezorgd moeten
worden.
De wetswgzigingen, welke door de commissie
noodzakelgk geacht worden met het oog op
de maatregelen, door haar vastgesteld, worden
door haar in een wetsontwerp vereenigd aan
geboden.
Door regenten van het Gasthuis alhier
is voorloopig tot adjunct directrice van die
inrichting benoemd mejuffrouw Glaser, vroeger
onderwgzeres, hoofdverpleegster in het Haag-
sche Ziekenhuis en directrice van het Gasthuis
te Enschedé. Zg heeft hare betrekking reeds
aanvaard.
Door den minister van oorlog is bepaald
dat de troepen, o. a. uit de garnizoenen Mid
delburg en Ylissingén, niet op 15,
doch op 16 September a. s. naar hunne gar
nizoenen zullen terugkeeren.
Door denzelfden minister is aan den heer
J. C. Burrink te Middelburg de levering van
brandstoffen voor het garnizoen alhier toe
gewezen, gedurende het tgdvak van 1 Oct.
1904 tot en met 30 Sept. 1905.
Uit Vlissingen.
In het begin der volgende week, wanneer
op het kanaal het water, dat nu is afgelaten
in verband met het maken van eene sleep-
helling, in de nabgheid van de keerslui»,
ten behoeve van 's Rgks waterstaat, weer rp
gewoon peil is gebracht, wordt het stoomschip
Prins Hendrik, van de Zeeland, naar de Kon
fabriek De Schelde verhaald, om daar van
nieuwe stoomketels te werden voorzien.
Voor het politiediploma deed Donderdag
met goed gevolg te Dordrecht examen R. van
Zalm te Vlissingen.
In de Donderdag te Goes gehouden
raadszitting, gepresideerd door den burge
meester en bggewoond door alle leden, be
halve door den heer J. Pilaar, die met ken
nisgeving afwezig was, werd medegedeeld da
de heer J. C. E. Massee zgne benoeming tot
lid van het burgerlgk armbestuur aanneemt.
Verder werden andere verzoeken en aan
vragen in handen van burg. en weth. gesteld
om advies.
Na eenige discussie werd aan hetzelfde col
lege machtiging verleend om over te gaan toi
de verstrating van de Singelstraat en Korti
Vorststraat.
Bg de rondvraag werd nog gesi roken ove>
de uitbreiding der rioleering, waaraan echter
geen gevolg kon worden gegeven daar di
financiën verdere uitbreiding beletten.
Door 't Vakdepartement Noord-Be
vel a n d was, ter tegemoetkoming in de op
en inrichtingskosten van de School vooi
hand- en bouwkundig teekenen te Cortgene
aan het hoofdbestuur een subsidie aangevraagd
Door dat bestuur is dezer dagen bericht dat het
bereid in, een subsidie van 153.80 te verleenen,
indien 2 van de 6 bestuursleden der school
door het departement kunnen worden aange
wezen.
Aan de Donderdag te Axel door de
handboogmaatschappg Ons Vermaak gehouden
schieting namen deel 51 schutters. De hoog
vogel werd geschoten door den heer M. Gui-
tenaer van Westdorpede zgvogels schoten
de heeren Ch. de Wolff van Hulst en J. F. de
Kort van Ossenisse, en één der kallen de heer
J. Bugsrogge van Groenendgb.
De andere kal werd niet afgeschoten.
ft
Het verslag van de jongste gemeente
raadszitting te Philippine gaf weer aan
leiding tot onverkwikkelgke tooneeltjea.
Het begon al met de notulen, die men niet
wilde goedkeuren omdat de secretaris enkele
woorden zou verdraaid hebben.
Onder de ingekomen stukken bevond zich
ook een schrgven van Ged. Staten van Zeeland,
waarin opheldering gevraagd werd omtrent
hetgeen in de Midd. Crt aangaande een vorige
bgeenkomst gemeld werd.
Bg de aanbieding der begrooting voor 1905
vroeg, volgens het verslag in de Tern. Crt, de
voorzitter of er heeren waren die er een af
schrift van verlangden.
De wethouder De Mulder zeide wel graag
een afschrift te willen.
Dit gaf den voorzitter aanleiding tot dezen
uitvalVentJg hebt haar zelf helpen op
maken
En toen de wethouder daarop zei dat niet
allemaal te kunnen onthouden, smeet de voor
zitter hem het boek toe, zeggendehier heb
je het boek heelemaal
De heer Wgne vond daarin aanleiding om
het volgende te zeggen
Burgemeesterschaamt gg u niet van zoo
te handelen met den wethouder De Mulder;
een man van in de zeventig jaren, U zit dien
man geheel te bespotten. Dat kwajongens dat
deden, daar zou ik nog over kunnen, maar U,
voor een Burgemeester, gg mocht U schamen.
Het publiek is er zelf over verontwaardigd,
over zulke handelwgze.
De Burgemeester trok daarop het boek terug
en sloot de vergadering.
Den postbode voor de binnenbestelling
te IJ z e n d g k e, J. de Houcke, is met
1 October a. s. eervol ontslag uit zgne be
trekking verleend met recht op pensioen. Hg
heeft ruim 34 dienstjaren.
STRAATBELASTING,
Donderdagavond werd in de groote Schutters-
hofzaal alhier de aangekondigde protestver-
gadering gehouden tegen de door burg. en
weth. van Middelburg aan den raad dier ge
meente voorgestelde nieuwe belasting, onder
den naam van straatgeld.
De opkomst mocht allesziLS bevredigend
heetende zaal was zoo goed als geheel ge
vuld.
De voorzitter van het comité, de heer W.
Hubregtse, zette de gronden uiteen waarop
het protest door het comité aanhangig ge
maakt berust.
Hg stelde de volgende vragen
I. hoeveel zal de belasting opbrengen per
perceel
II. waarom is ze ongelgk verdeeld
III. waar om wordt de middenstand hoofd-
zakelgk getroffen?
En daarop antwoordde hg
I. Neemt b.v. een huis, dat geschat is op
100 tot 149 huurwaarde en dat de gevel
breedte 4 meter bedraagt, dan zal zulk eer.
eigendom, tegen 75 ct. per M. berekend, J I
moeten betalen.
Wanneer men een huis bezit dat geschat it
op 250 tot t 299 huurwaarde en de geve]
ook 4 M. breed is, dan zal men daarvoor
moeten betalen 4 X 1.50 of 6 enzoovoor'
II. Waarom is de belasting ongelgk ver
deeld
Wanneer een winkelier een huis heeft in
de Lange Delft en dat geschat is op een huur
waarde van 500 tot 599 en de gevel G1/-
meter breedte beslaat, betaalt bg voor 7 meter
7 X f 2.50 of J 17.50, terwgl voor een burger
woonhuis in dezelfde straat met dezelfde
breedte en geschat op een huurwaarde van
f 400 tot 499 slechts 15.75 te betalen is
bovendien bestaat er kans dat laatstbedoelde
nog wordt afgevoerd van de inkomstenbelasting.
Bovendien wanneer een ambtenaar met 2000
tractement een huis bewoont (wg geven weer
wat de voorzitter van het comité zeide) dan
betaalt hg geen cent straatgeld en nochtans
wordt bg een paar klassen afgevoerd van de
inkomstenbelasting, terwgl de eigenaar van
het huis van 100 huurwaarde geen klasse
zal worden afgevoerd.
III. Waarom zal da belaftiug, die is voor
gesteld, den middenstand en de arbeiders
drukken
Dat die den middenstand allereerst zal be
zwaren, is reeds aangetoond.
Voor den huurder zal het later blgken.
Want wordt het voorstel aangenomen, dan
zullen alle huiseigenaren zich genoodzaakt zien
om de huur op te slaan, teneinde den schade
post van de ingevoerde belasting te kunnen
dekken.
Ten slotte beantwoordde de voorzitter de
vraagwat is het motief van burg. en weth.
om deze belasting voor te stellen
Ten eerste zeide hg omdat onze ge
meenteraad 8 nieuwe leden heeft gekregen
sinds 1897, en ten tweede om f 5000 als meer
dere inkomsten te verkrggen.
Maar vraagt het comité zou niet aller
eerst bezuiniging kunnen worden betracht?
Daarop is al menigmaal gewezen door eenige
leden van den raad en het is het comité een
behoefte om den heeren, die in de laatste zit
ting daarop wezen, hulde te brengen voor hun
degelgk optreden.
Daarna werd door den voorzitter lecture
gegeven van het adres, dat men wenscht aan
den raad te richten.
Dit adres luidt als volgt
«Geven met den meest verschuldigden eerbied
te kennen, ondergeteekenden, allen eigenaren en
bewoners van huizen, staande in de gemeente
Middelburg, hoofdplaats van de provincie
Zeeland
dat adressanten zich zeer bezwaard gevoelen
met het voorstel van burgemeester en wet
houders tot heffing eener nieuwe belasting
onder den naam van straatgeld
dat adressanten zich de vrgheid veroorloven
uwen raad er op te wgzen dat reeds vroeger
door burgemeester en wethouders een voorstel
is ingediend van dezelfde strekking en wel in
den jare 1895 en 1897; dat uw college daarvan
de onbillgkheid zeer juist inzag en daarom dit
ontwerp heeft verworpen
dat adressanten van meening zgn dat die
belasting berust op grove onbillgkhedcn
omreden
ten eerste dat niet allen er door zullen
worden getroffen, maar voornamelgk dat deze
druk in het bgzonder neerkomt op den mid
denstand;
en ten tweede aangezien de eigendommen
er door in waarde zullen worden verminderd
dat naar hunne meening burgemeester en
wethouders de uitgaven zoo hoog opvoeren
dat ze de inkomsten der gemeente verre
overtreffen
dat burgemeester en wethouders niet on
wetend kunnen zgn van dezen toestand, daar
er reeds in vele vergaderingen van r wen raad,
door enkele leden zelfs zeer kort geleden, op
bezuiniging is aangedrongen
dat adressanten van meening zgn dat uw
college diep doordrongen is van deze waarheid
redenen waarom adressanten zich tot uwen
raad wenden met het eerbiedig doch dringend
verzoek dat het uwen raad behage dit voorstel
te verwerpen, en als niet gedaan te beschouwen
overtuigd dat de klacht van adressanten en
hunne bezwaren bg uwen raad genoegzaam
bekend zgn."
De voorzitter herinnerde er verder nog aan
dat in Amsterdam in 1899 de straatbelasting
opbracht 628.000 en dat vgf jaren later, in
1903, dat bedrag was gestegen tot f 674.000,
een bewgs dat de belasting voor verhooging
vatbaar is.
Hierna gaf hg gelegenheid tot debat.
De heer mr J. J. Hegse, daarvan gebruik
makend, herinnerde aan wat door de commissie
van financien, blgkens eene mededecling in
de Mzdd. Crt. van dezen avond, tegen de voor
gestelde straatbelasting, waartegen zg gekant
is, kan worden aangevoerd.
In verband daarmede wees de spreker erop
dat, blgkens de mededeeling van burg. en wet h
n hun voorstel om de begrooting sluitend te
maken, slechts 5000 noodig is.
Hg zou liever zien dat. in plaats van een
nieuwe belasting in te voeren, die op ƒ20.000
wordt geraamd en niet zoo gemakkelgk,
wanneer ze eenmaal is ingevoerd, weer zal