Y rijdag 12 Augustus. pd Uit Stad en Provincie. HI s. N°. 189. 147® Jaargang. 1904. Middelburg tt Augustus. De tentoonstelling van oude Koperwerken. teuton. tfid Een waar woord. BENOEMINGEN, ENZ, ,u. een ers- NG- |n de al- der- iodig ge- tot- G., en }rdag W. reus. 10N- JW, voor KR° een Ifoede ontv. -stop- lende hten, L M. 1.30, |5. tot Jgen: Insche igent, JAM 1.45 B.45 >.45 >.45 >.45 ■tea: 3.30 3.30 3.30 5.30 3.30 3.30 3.30 MIDDELRURGSCHE COURANT. Deze courant verschijnt d a g e 1 ij k s met uitzondering van Zon- en Feestdagen. Prijs, per kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor alle plaatsen in Nederland franco pp., f 2. Afzonderlijke nummers kosten 5 cent. THERMOMETER EN VERWACHTING. 11 Aug. 8 u. vm. 64 gr., 12 u. 72 gr., av. 4 u. 67 gr. F. V e r w a c h tzwakke wind, veranderlik weer, weinig verandering in temperatuur. Advertentiën20 cent per regel. Geboorte-, dood- en alle andere familieberichten en Dankbetuigingen van 1—7 regels 1.50; elke regel meer 20 cent. Reclames 40 cent per regel, Groote letters naar de plaats, die zij innemen. Tot de plaatsing van advertentiën en reclames, niet afkomstig uit Zeeland, betreffende Handel, Nijverheid en Geldwezen, is uitsluitend gerechtigd het Algemeen Advertentle-Bnrean A. DE LA MAR Az,, N.Z. Voorburgwal 206, Amsterdam. afwisselende Regeeringen, naar mate de Staten van een of meer provinciën een clericale of liberale meerderheid hebben. Wjj gaan met stoom naar de grondwetsher ziening, dank zjj dr Kuyper. De schrijver der Haagsche Brieven in de Zaanl. Crt. wijdt eene lezenswaardige beschou wing aan de ontbinding der Eerste Kamer, waarover hij den staf breekt en die bjj noemt een ingrijpende verkrachting van de consti- tutioneele beginselen." Hij meent, terecht, te moeten waarschuwen tegen een dergelijk machtsmisbruik voor be paalde doeleinden." Want, zegt hp, gaat deze leer, de allernieuwste op Staatsrechterlijk ge bied, op, dan zal het middel van Kameront binding eenvoudig in de plaats treden voor de parlementaire beslissingdan zal men zien gebeuren dat elke Regeering, in een der beide Kamers een harer voorstellen van wet afge wezen ziende, niet meer denkt aan heengaan of berusten in de verwerping van haar voor dracht, maar eenvoudig de weerspannige Kamers zal naar huis zenden. Volgens hem, gaan wjj met hetgeen het tegenwoordig Ministerie en haar organen in ons Staatsrecht willen invoeren als een geoor loofd middel tot uitvoering van een ministe rieel programma, den weg op van een stelsel matige ontbinding der Kamers, bp iedere botsing tusschen de toevallige meerderheid en 't Kabinet dat tjjdeljjk aan het roer is. Dan wordt z. i. het welbehagen van een minister Of van een Kabinet het eenige stuur voor de richting van het Staatsschipdan kan met de geopenbaarde volksovertuiging de spot gedreven worden en met recht heeft De Bosch Kemper gezegd»Het is niet overeenkomstig de werkelpke vrpheid, dat Staatslieden hunne meeningen en hunne theorie aan het volk opdringen." Bp de jongste Eerste Kamer ontbinding was er, volgens dien Haagschen briefschrijver, schjjn nog schaduw van een wezenlpk conflict tusschen Kroon en Vertegenwoordiging, daar slechts op een enkel, zeer speciaal punt de Eerste Kamer weigerde het ministerie te volgen. Die weigering tot voorwendsel te bezigen om tot een omzetting van de Eerste Kamer te geraken, was eene daad van roe keloos spelen met het hoogste recht der Kroon en een noodelooze inbreuk op de tot hiertoe steeds geëerbiedigde beginselen van ons Staatsrecht. Door zulk een daad wordt z. i. de kroon in 't oog des volks verzwakt en gesleept in den onzaligen strjjd der partpen Die ontbinding was geen hooger beroep in een geschil, maar een machtsmisbruik met de zekerheid van een heel goedkoop succes. Des wege werden alle ongeschreven wetten van politieke moraliteit en eerbied voor de over tuiging eener zelfstandige Kamer met voeten getreden. De schrpver besluit zjjn betoog aldus Hoe lang kan een bestuur, dat op zoo droeven grondslag berust, duren?. De volks-overtuiging regeert ten slotte in een vrp landen de volks-overtuiging ver oordeelt het gebeurde. Meer en meer zal 't besef doordringen dat er verandering moet komen in onze Staats machine, dat de Eerste Kamer niet langer speelbal van de Regeering mag zjjn van VERFLAUWING DER GRENZEN. In het Utrechtsch Dagblad van 22 Juli heelt de hoogleeraar mr J. de Louter met eene fel heid, als men van dezen zeer bezadigden liberaal zeker niet gewoon is, ook het besluit tot ontbinding der Eerste kamer afgekeurd, o. a. gesproken van het ^schaamteloos partpbewind van dr Kuyper" en de overwinning der coalitie aan de provinciale stembus, aUerminst ten onrechte, hoofdzakelpk aan het bezigen van valsche leuzen toegeschreven. De Standaard, kalm in 't bewustzjjn dat met die valsche leuzen dan toch maar 't doel bereikt is, zegt »eens even te willen nagaan, van welken aard de valsche leuzen zpn, die dan door de Christelijke partpen zouden zpn opgeworpen, natuurlpk met de weinig fraaie bedoeling om de kiezers te misleiden," en komt, na daarover een groote kolom te hebben volgeschreven, tot de slotsom »Er blijft dus van de groote insinuatie van prof. De Louter, alsof onzerzpds valsche leuzen zouden zpn gebezigd, niets over." Voor de lezers van De Standaard zal het betoog, dat weinig meer is dan eene bloote ontkenning, waarschijnlijk wel voldoende zjjn; voor hen zpn geen argumenten noodig om overtuigd te worden, dat een conclusie, door De Standaard getrokken, altjjd logisch en juist is. Maar buiten dien kring zullen er slechts weinigen worden aangetroffen, op wie de slappe weerlegging ook maar eenigen indruk maakt, Of prof. De Louter 't de moeite waard achten zal van antwoord te dienen, is af te wachtenwjj voor ons halen voor zulke laffe praatjes de schouders op. Hoewel wjj weten dat 't vergeefsche moeite is, omdat De Standaard nooit een rechtstreeksch antwoord geeft op een haar lastige vraag, brengen wp niettemin ééne opmerking onder hare aandacht, waarover het allicht interessant zou zjjn haar oordeel eens te vernemen. Men kent het door de Christelpke partpen opgeroepen schrikbeeld van de vrpzinnige partjjen onder de zweep van mr Troelstrain andere bewoordingen doet dit natuurlpk ook thans dienst»de samenwerking van vrjjzinnigen en socialisten bp de stembus wees er, zegt De Standaard, wel ter dege op dat er gevaar was voor verflauwing der grenzen bp de vrjjzinnigen". Die samenwerking, 't is uit den treure gezegd en trouwens afdoende gebleken, had alleen ten doel verweer tegen het gevaar voor de nagenoeg ongebreidelde clericale overheer- sching. Haar doel was zuiver negatief. Maar de samenwerking van katholieken en anti- revolutionnairen, in beginsel stellig niet minder ver van elkaar verwpderd dan vrjjzinnigen en sociaal-democraten, heeft een positief doel: uitoefening der regeermacht. Zou er dus niet veel meer reden zjjn zich bezorgd te maken over de uitwissching der grenzen tus schen de partpen der coalitie, dan over de denkbeeldige verflauwing der grenzen tusschen de partpen der oppositie 't Is hier weer de oude quaestie van den splinter en den balk ArnhCrt.) HECHTENIS OF BOETE. Het Weekbl. v. h. Recht wjjst er op hoe in onze rechtspraak het streven valt waar te nemen om de gevangenisstraf, die subsidiair voor boete wordt opgelegd, zoo hoog te makeu, dat de boete betaald wordt. "Vooral het ge rechtshof te Leeuwarden is vast overtuigd van de nadeelen, aan al die kortdurende straffen noodwendig verbonden, zegt bet blad, en toont dit door in de gevallen, die daarvoor in aan merking kunnen komen, de in eersten aanleg opgelegde geldboete te veranderen in een, voorzoover na te gaan is, passende geld boete met zoo hoog mogeljjke vervangende hechtenis. Wordt dit doel bereikt? Uit aan het blad verstrekte gegevens bljjkt, dat van de 66 ge vallen, waarin gedurende de laatste vier jaren het Hof de opgelegde gevangenisstraf in geld boete veranderde, slechts in twee de vervan gende hechtenis werd ondergaan, in één geval het recht tot tenuitvoerlegging der straf door verjaring is tenietgegaan, terwpl in de overige 63 gevallen de geldboete werd betaald. Bp kon. besluit is de heer J. H. de Reus, consul-generaal met den persoonlpken titel van zaakgelastig den te Caracas, benoemd in gelpke hoedanig heid voor de republieken Columbia en Panama is in zjjn rang overgeplaatst bjj het reg. gren. en jagers de kapitein A. F. K. Gras- winckel, van het 5de reg. inf. is aan den luit.-kol. F. Y. Quadekker, com mandant van de 1ste divisie Kon. marechaus see, op zjjne aanvrage, onder toekenning van pensioen, eervol ontslag uit den militairen dienst verleend, met toekenning van den rang van kolonel; is benoemd bjj het wapen der Kon. mare chaussee, bij de 1ste divisie, tot majoor, com mandant dier divisie, de kapitein G. A. van Haelten, van die divisie, toegevoegd aan den insp. der cavalerie, belast met het toezicht over het wapen der Kon. marechaussee is, voor den tjjd van één jaar, benoemd tot leeraar in de waterbouwkunde aan de Kon. Mil. Acad, de heer M. E. H. Tjaden, adjunct ingenieur bp de gemeentewerken te 's Gra- venhage. Door den minister van koloniën zpn gesteld ter beschikking van den gouv.-generaal van N--I., om in rechterljjke betrekkingen daar te lande te worden geplaatst, mr I. J. Dermout, mr J. Elshout en mr E. Ch. Gnvel. IY. Wjj zullen tbans onze wandeling in de groote zaal voortzetten en gaan de groote doopvont in het midden voorbjj, om aan te vangen met den doopbekkenhouder uit de Fransche Kerk een fraai stukje gietwerk uit het eind der XVIIe eeuw. Het kerkbestuur luisterde deze inzending op, door mede af te staan het prach' tige zilveren doopbekken in Louis XIV stjjl, waarvan het deksel is bekroond door een fjjn bewerkt groepje, voorstellende Johannes den Dooper. Op dezelfde plaats hangt een potje met hengsel van goede bewerking, en een weinig verder zien wp den prachtigen lezenaar uit de Luthersche kerk te Vlissingen met fjjn blad werk en een mooi gemodelleerden vogel ver sierd hp draagt het jaartal 1656, is thans jammer genoeg, buiten gebruik en wordt in een kist opgeborgen. Het kannetje no. 428, met maskers ver sierd, is fraai van vorm, terwpl het daarnaast staande wierookvat als drjjfwerk bezienswaar dig is. De beide kandelaars met blakers uit de XVII eeuw (no. 296) zpn op de voeten versierd met het daarin gegraveerde wapen van Arne muiden. Naast den lezenaar bevinden zich twee gedreven groote kerkkandelaars, terwpl eenige kleinere voorwerpen dezen hoek aan vullen. Wp zpn nu genaderd tot twee voorwerpen, die bjjzonder de aandacht verdienenhet eerste is een groot koelvat van Hollandsch maaksel. Op den ondersten rand is in gedreven werk een jaeht voorgesteld, terwpl nog twee ran den met eenvoudig ornament zpn aangebracht. De handsvaten worden gevormd door twee leeuwenkoppen, die ringen in den muil hoiv den. Het tweede voorwerp is van uitheem- schen aard het is een zoogenaamde brasero of vuurpot, die eertjjds in Italië werd gebruikt om de plaats van een kachel te vervullen. Deze potten werden met kolen gevuld en geplaatst in winkels of vertrekken om het publiek de gelegenheid te verschaffen de handen te warmen. Het hier aanwezige exem plaar is zeer fraai met opengewerkte paneel tjes, met staande leeuwen en ornamenten ver sierd. Het geheel rust op zes pootjes. Wp krpgen nu een geheele afdeeling vpzels gewichtsdoozen, huisschellen en dergelpke waarvan eenige stukken zeer de aandacht verdienen. Onder de vpzels noemen wjj de groote, no. 578, die in het midden staat en in het jaar 1671 te Deventer door den geelgieter G. Schimmel werd gegoten. Het is een fraai Oost-Indiê. De dezer dagen aangekomen mail brengt berichten tot en met 12 Juli. Ook het Bat. Nbld uit zjjne vreugde over de benoeming van generaal Van Heutsz tot gouverneur-generaal. Alle waarborgen zpn er, zegt het blad, dat van hem die machtige invloed zal kunnen uitgaan, welke noodig is, hard noodig, om ons bestuur te brengen uit de impasse waarin het is geraakt. De Locomotief leeft in afwachting maar gaat het nieuwe bestuurstjjdvak met vertrouwen te gemoet, gedachtig aan de woorden van mr Kleintjes, »dat het" onder welke bestuurs inrichting dan ook »bp den landvoogd in de eerste plaats aankomt op breede, algemeene ontwikkeling, energie, karakter, helder oordeel, geest- en werkkracht," en daarbp overtuigd van de voortvarendheid, de vrijzinnigheid en de cordaatheid van den nieuwen landvoogd. Het Soerab. Hbld. laat zich niet zoo beslist gunstig uit. Op de vraagHoe zal de man met de jjzeren vuist zjjn als gouverneur-generaal sehrjjft het blad»Wjj zullen heden op deze vraag geen antwoord pogen te geven. Laat ons alleen zeggen, dat in de tegenwoordige omstan digheden, nu hier in Indië onze erbarmelijke Staatsmachine op het doode punt is gekomen, een soort van Hercules noodig is om als repa rateur op te treden. Dat generaal Van Heutsz de reparaties niet zachthandig zal uitvoeren, daar kan men zeker van zpn. Moge hjj-zich velen tot vjjand maken". Het blad komt tot de slotsom, dat in de gegeven omstandigheden de keuze vam generaal Van Heutsz op sommige gronden te verdedigen, op andere gronden niet toe te juichen is. Waar de taak van den gouverneur-generaal zoo veelomvattend is, zpn in alle opzichten geschikte dignitarissen aves rarae en moet bp de komst van een nieuwen landvoogd gespe culeerd worden op den inhoud van de ver maarde doos van Pandora". Te Padang brandde in den nacht van 6 Juli schier geheel af de groote passer Kampong Djawa met 154 huizen en drie passar loodsen waarde 108.000, benevens aan handels goederen 100.000; verzekerd bedrag 40.000. Meer dan 250 gezinnen zjjn door deze ramp dakloos geworden. Zondag 3 Juli is in de dessa Krapjak onder het regentschap Kalassan de hadji Imam Tapsir, een zeer fanatiek persoon, gearresteerd, wjjl hp zich schuldig maakte aan een gevaar lijke geestdrpverp onder de bevolking. Bjj zpn arrestatie werden in zpn woning verschillende schrifturen en boeken gevonden, die alle in beslag zpn genomen. Deze hadji, die thans veilig achter slot en grendel zit, was een boezemvriend van den kort te voren gearresteerden hadji Abdoel Djalil. AT JEH. De correspondent van de JV. R. Ct. te Batavia seinde Woensdag dat bjj een klewangaanval in Peusangan gesneuveld is luitenant Smit. De belangstelling in de tentoonstelling van oude koperwerken alhier bljjft, vooral bjj personen buiten de gemeente, levendig. Van verschillende zpden is de vraag gedaan of de duur niet kon worden verlengd. De besturen van het Koninklijk Instituut voor Ingenieurs en van de Vereeniging voer Vakop- dinq in Nederland, welke op 18 en 20 Augus tus alhier vergaderen, hebben den wensch te kennen gegeven, dat bjj die gelegenheid de tentoonstelling nog zou kunnen worden bezocht. Met het oog op een en ander is thans be sloten, dat de tentoonstelling nog eene week, dus tot en met Maandag 22 Augustus, zal geopend bljjven. De tentoonstelling werd heden o. a. bezocht door Rear Admiral Sir A. Berkeley Milne, baronet, commandant van het koninkljjk Engelsch jacht Victoria and Albert. Heden was het vreemdelingen bezoek aan onze gemeente bjjzonder druk. Voor het meerendeel waren het Fransche en Bel gische excursionisten. exemplaar met prachtig bewerkte randende onderste rand stelt een geheel jachttafereel voor in een landschap met huizen en boomen, terwpl de bovenste fraai ornament te zien geeft. Een goede eigenschap van dezen vjjzel is, dat alle ornamenten en voorstellingen hunne oorspronkelijke scherpte hebben kunnen behouden, doordat hp niet te veel is gepoetst, Juist daaronder staat een kleine vjjzel, die, als te laat ingezonden, niet is gecatalogiseerd Het is wel de fraaiste van de geheele groep en ziet er uit als nieuw. Hjj is uit een kerk te Njjmegen afkomstig en draagt het op schrift Verbum. Domini. Manet. In. Eternum (Het woord des Heeren leeft in eeuwigheid), en het jaartal 1566. In de kerk werden deze kleine vjjzels gebruikt om wierookkorrels fijn te maken. De versiering bestaat uit een rondedans, waarbjj de figuurtjes in losse bewegingen langs den vjjzel slingeren. Onder de meest belangrjjke noemen wjj verder no. 582 met één oor en fijn gothisch ornamentwerk. In het midden is een Christus aan het kruis voorgesteldook deze zal voor kerkeljjk ge bruik bestemd zpn geweest. Vermelding verdienen verder de nos 585, 589 en de twee prachtexemplaren, door de ge meente Deventer ingezonden (no. 612 en 613). Daarop komt het wapen der stad in rjjk orna mentwerk voor en opschriften met de namen der eigenaars en hunne vrouwen. Vermoede ljjk waren het geschenken van de gemeente voor bewezen diensten. De vjjzel no. 594 is zeer eigenaardig ver sierd. De geheele collectie, zooals zjj daar bjjeen is gebracht, behoort tot het volledigste der tentoonstelling en geeft een goed denk beeld van de wjjze waarop de vjjzel in den loop van twee eeuwen werd versierd. Tusschen de vpzels zpn eenige doozen ge plaatst die gevuld zpn met in elkander pas sende gewichten. Eenige daarvan (de nos 507 en 508) zpn fraai versierd met mansfiguren en koppen, waarin de hengsels zpn bevestigd en met sluitingen van verschillende diervormen Verder vindt men er gegraveerde ornamenten op. Een gewicht van de gemeente Goes met wapens en een gekroonde b is een hoogst zeld zaam voorwerp. De verschillende tafelschellen zpn mede zeer bezienswaardig door de on derscheidene opvattingen voor de versiering. Twee zjjn er in den vorm van een rpk ge kleede dame (nos 249 en 250), waarvan de eene zelfs het hoofd beweegt, als men schelt De nos 251 en 253 zpn te Middelburg gegoten bp de bekende geelgieters Burgerhups. De fraaie schel, onder no. 256 ingezonden, bevat, behalve eenige ornamenten, de volgende rjjme larjjDeze Klank roept om Drank, terwpl de greep bestaat uit een Bacchus, zittende op een wjjnvat. Verder zpn er eenige kleine - Het zomeravond-concert, dat Woensdag avond in het Schuttershof alhier werd gege ven, was tamelpk goed bezocht. Het muziek korps der dd. schntterjj voerde, onder leiding van den heer Jan Morks, het programma zeer verdienstelijk uit; het had dan ook weer een welverdiend succes. In een bijvoegsel tot de St. Cl. van 9 Aug. zpn opgenomen de statuten van de naamlocze vennootschap Zeeuwsche Voeder- en Kunstmest handel voorheen S. en M. Boogerd, te M i d- e 1 b u r g. De vennootschap heeft ten doel het fabri- ceeren van normaal krachtvoeder, het persen van hooi en stroo, en den handel in voormelde artikelen, granen, kunstmeststoffen en aanver wante goederen in den uitgebreidsten zin des woords, zooals die zaken tot nu toe door de heeren S. en M. Boogerd zpn gedreven. Zjj is aangegaan voor 50 jaren. Het maatschappelijk kapitaal bedraagt 120.000 en is verdeeld in 6 serieën elk van f 20.000 en in 120 aandeelen elk van 1000, elke serie alzoo bevattende 20 aandeelen van 1000. Voorloopig worden slechts 3 seriën uitge geven. Het kapitaal van f 60.000 der laatste serieën wordt gereserveerd totdat bljjkt dat verdere uitbreiding der zaken van de vennoot schap noodzakeljjk wordt. De aandeelen in de drie eerste serieën zpn allen genomen. Door de heeren S. Boogerd en M. Boogerd wordt voor 29 aandeelen ingebracht de geheele door hen gedreven zaak. Tot directeuren zpn benoemd de heeren S. Boogerd en M. Boogerden tot commissarissen de heeren P. J. Boogaert, mr J. A. Heyse, A. Meeuse, mr P. Dieleman, allen te Middelburg en Walter Kakebeeke te Goes. Woensdagavond werd alhier zwer vende aangetroffen een klein knaapje, dat niet kon vertellen waar het thuis behoorde. Door een agent van politie werd het kind naar het bureau gebracht; daar men ook hier de iden titeit niet vast kon stellen, werd de omroeper in den arm genomen, die dan ook weldra op de hoeken der straten zpn stem verhief. Doch spoedig kwam iemand uit Vlissingen opdagen, die navraag naar een verdwenen knaapje deed. Het hier gevonden kind, dat thans het driejarig zoontje van P. uit Vlissin gen bleek te zjjn, waarnaar gezocht was, werd mede genomen naar de ouderljjke woning. Het sehjjnt dat de kleine op nog onver klaarde wjjze met de tram uit Vlissingen hier is gekomen, zonder opgemerkt te worden. Heden middag ging op de Vlasmarkt alhier een voor een wagen gespannen paard er van door, doordien het tegen een anderen wagen opliep en schrikte. Spoedig echter was het dier weer gegrepende kar was licht be schadigd. Ia de Korte Delft werd dienzelfden middag een zeventien-jarig jongmensch door een boe enwagen aangereden. Hjj werd een eindweegs oor het wiel meegesleurd en kreeg eenige .rappen van het paard, tengevolge waarvan jj enkele niet ernstige kwetsuren opliep. Uit Vlissingen. Woensdagavond arriveerde aan de buiten haven alhier het jacht van den koning van Ingeland, de Victoria and Albert, begeleid door liet slagschip Berwick, dat op de reede ankerde. schelletjes aanwezig, die vroeger bjj de mis werden gebruikt, doch later als tafelschellen werden gebezigd. Het zpn keurig versierde, fijn gegoten stukjes met opschriften, die aan de oude bestemming herinneren; als Lof God Van Al enz. Op den hoek van deze afdeeling staat de fraaie lezenaar uit de Nieuwe kerk alhier. Hjj wordt door een arend gedragen, als zinne beeld van den apostel Johannes, en is rpk versierd. De vlak tegen den wand daarnaast ge plaatste vitrine bevat een mooie koffiekan, gedragen door drie knielende mannenop het deksel is als knop de kop van een Moor aangebracht. Bezienswaardig zpn de pomp- uitloop en de deurklopper, beide uitstekende voorbeelden van ornamentatie. Boven deze vitrine staan twee prachtige ooievaars met korfjes in den bek, die vermoe delijk gediend hebben om lichtjes in te plaatsen. Zjj zjjn fraai gevormd en behooren tot de meest aantrekkeljjke voorwerpen der tentoonstelling. Onder de beeldjes, in de nabjjheid, noemen wp den Duitschen landsknecht in het kostuum uit den tpd van Cranach en de beide bronzen engelenfiguren op voetstukken.

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1904 | | pagina 1