W oensdag
10 Augustus.
Uit Stad en Provincie.
N°. 487.
147" Jaargang.
1904.
Voeding en ziekte.
ONDERWIJS.
Middelburg 9 Augustus.
BENOEMINGEN, ENZ,
Deze courant verschijnt d a g e 1 ij k s met uitzondering van Zon- en Feestdagen.
Prijs, per kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor alle plaatsen in Nederland franco pp., 2.
Afzonderlijke nummers kosten 5 cent.
THERMOMETER EN VERWACHTING.
9 g xi. vm. '65 gr., 12 u. 73 gr., av. 4 u. 72 gr. F. Verwacht: zwakke wind,
opklarend weer, geringe afname in temperatuur.
Advertentiën: 20 cent per regel. Geboorte-, dood- en alle andere familieberichten en
Dankbetuigingen van 1—7 regels 1.50; elke regel meer 20 cent. Reclames 40 cent per regel.
Groote letters naar de plaats, die zij innemen.
Tot de plaatsing van advertentiën en reclames, niet afkomstig uit Zeeland, betreffende
Handel, Njjverheid en Geldwezen, is uitsluitend gerechtigd het Algemeen Advertentie-Bureau
A. DE I.A MAR Az„ N.Z. Voorburgwal 366, Amsterdam.
De Maatschappij tot nut van V algemeen
maakt zich verdienstelijk door VolkBge-
schriften in het licht te geven, wier aantal
reeds tot 65 is geklommen.
Daarin worden verschillende onderwerpen
behandeld, alle, het een meer, het andere
minder, op populaire wijze.
Eenige dier geschriften zijn al uitver
kocht; van vele andere zagen wij reeds een
tweedeu druk aangekondigdvan een paar
zelfs een derden.
Dit pleit voor die geschriften en ook voor
het nut dat zij stichten.
En wij gelooven dat de afdeelingen een
goed werk verrichten wanneer zij het hoofd
bestuur steunen in de verspreiding van die
nuttige boekjes.
Een derde druk verscheen o. a. van De
kunst om gezond te leven van E. S. Bienfait.
Daarbij sluit als van zelf aan het dezer
dagen, onder bovengenoemden titel versche
nen, geschrift van dr J. Schrijver te Am
sterdam.
En zonder nu aan de waarde der andere
boekjes eenigszins te kort te doen integen
deel, juist ook om in 't algemeen op die
geschriften de aandacht te vestigen, wen-
schen wij voor den, pas verschenen, ver
dienstelijken arbeid van dr Schrijver de
belangstelling van onzen lezerskring te
vragen.
Er bestaat zulk een nauw verband tus-
schen voeding en ziekte, zoowel in bijzon
dere gevallen als in het algemeen.
Onze volksgezondheid is zoo zeer be
trokken bij onze voeding, en op de kracht,
de energie van een volk oefent zij zulk eene
groeten invloed uit.
Het is daarom zoo nuttig en noodig dat
elk persoonlijk eens lette op de voeding
van zich zeiven en van hen, voor wier
welzijn hij of zij waken moet.
De gemeenschap zal daarvan ook de
goede vruchten plukken.
Men leze eens, om te beginnen, de voor
rede, die dr Schrijver aan zijn eigenlijk
betoog laat voorafgaan.
Zij luidt als volgt:
.Iedereen weet, dat de voeding een hoogst
belangrjjk deel van ons leven uitmaakt;
immers, zonder opname van voedsel kan de
mensch niet bljjven bestaan. Toch is daardoor
alleen de rol, die de voeding, vervult, niet
bepaald. Tevens moet rekening gehouden
worden met het feit, dat zjj in. het nauwste
verband staat met onze gezondheid deze
kan door de voeding benadeeld worden en dan
spreken wy van een slechte voeding. Omge
keerd, kan een slechte gezondheid door een
passende voeding verbeterd of hersteld worden
en eindelyk kan een goede voeding ons voor
ziekte behoeden, ziekte voorkomen.
Nu dit zoo is, heeft iedereen er derhalve
bet grootste belang by, nauwkeurig te weten,
wat hy onder een goede voeding heeft te ver
staan. By de beantwoording van deze vraag,
wil dit boekje behulpzaam zjjn. Het kan
daartoe echter niet meer doen dan nagaan, op
welke grondslagen een goede voeding moet
berusten en daarvoor de algemeene regelen-
vaststellen. Preciese regelen, die onder alle
omstandigheden voor allen gelden, zyn voor
de voeding niet te geven, omdat deze voor
ieder mensch verschillend behoort te zyn. Men
vergeet veel te vaak, dat de maag naar haar
persoonlijke eischen behandeld wil worden en
dat het daarom niet aangaat, maar te eten
wat de pot schaft. Een gezonde maag kan
dat wel verdragen, maarer zyn ook .zwakke"
magen en het is te voren maar niet zoo dade-
ljjk te zeggen, wat gezond is en wat zwak
Meestal bemerkt men de zwakte eerst, als
de maag reeds ziek geworden en het herstel
niet zoo gemakkelyk meer is. In vele gevallen
zou door een passende voeding de ziekte voor
kernen hebben kunnen worden.
Wie zwakke oogen heeft, laat door den
dokter nauwkeurig bepalen, welk nummer van
bril hem past, omdat hy weetr dat een niet
passend instrument meer schade dan goed kan
doen. Zou het dan aanbeveling verdienen
dat men met een zwakke maag >maar raak
eet" en is het niet veeleer beter, nauwkeurig
toe te zien, door welke verschijnselen zich de
»jwakte" openbaart en daarnaar een passende
voeding te kiezen?
Wy zeiden daareven, dat men in vele ge
vallen de zwakte van de maag eerst ontdekt
als het orgaan reeds ziek geworden is. Dit
komt in de eerste plaats, doordat men nu
eenmaal uitgaat van de leer, dat de maag alles
jaoet kunnen verdragen en het altyd als gril
of nuk beschouwt, als er voor bepaalde spy zen
een voorkeur bestaat. En toch is die kieskeu
righeid heel vaak niet anders dan een aan
wijzing, dat deze of die spjjs door de maag
minder goed wordt verdragen.
Komen er dan eenmaal, als gevolg van de
verkeerde voeding, lichte verschynselen, als
oprispingen, »zuur", gevoel van volte en op-
gezet-zjjn, dan worden deze meestal veel te
licht geteld. Men meent »dat iedereen die
wel eens heeft" en denkt er allerminst om, dat
zy de voorloopers kunnen zyn van erger en
door een niet passende voeding veroorzaakt
kunnen zyn.
Maar niet altyd is het onze eigen schuld,
dat wy de afwyking van de maag eerst laat
erkennen. De geaardheid van dit orgaan draagt
daar zeil wel eenigszins toe by. De spreek
wijze, die zegt, dat men de maag aan alles
gewennen kan, bevat veel waarheid. Men kan
haar aan te veel zoo goed als aan te weinig
eten gewennen. Door steeds veel te eten, kan
men het zoo ver brengen, dat bet gevoel van
verzadigd zyn eerst optreedt, na meer gegeten
te hebben dan men noodig heeft. Omgekeerd,
kan men, door te weinig te eten, bereiken,
dat men zich reeds verzadigd gevoelt, als het
lichaam nog lang niet voldoende beeft.
Om zoover te komen, moet men echter de
maag heel langzaam gewennen. Eten wy in
een keer, dus plotseling, te veel, dan bedankt
de maag voor het overtollige en geeft dat
terugwy braken en zeggen, dat wy de maag
.overladen" hebben. Wy zullen later zien,
wat er dan eigenljjk is gebeurd.
Eten wy niet plotseling maar gewennen wy
de maag langzaam aan te veel, dap bemerken
wy het nadeel, dat ook dan wordt toegebracht,
niet zoo gemakkelyk. Men zal na den eten wat
gevoel van spanning hebben in den buik, soms
over last van zuur en oprispingen klagen,
zieb na den maaltyd wat loom en onprettig
voelen, last hebben van congestie, d.w.z. bloed-
aandrang naar het hoofd, maar op dit alles
wordt weinig acht geslagen en gewoonlyk zal
men het niet aan te veel eten toeschryven.
Evengoed als aan een ongepaste hoeveelheid,
kunnen wy de maag gewennen aan een onge
schikte soort van voedsel.
Wie voor het eerst een sigaar rookt of
alcohol drinkt, wordt onpasselijk. In beide
gevallen komen in de maag stoffen, die het
lichaam niet verdragen kan (van de sigaar de
giftige stof uit tabak, nicotine geheeten.) Zy
vergiftigen het lichaam en het braken.kunnen
wy als een uiting dier vergiftiging beschouwen.
Maar wanneer wy het gebruik dier schadelyke
stoffen maar lang genoeg voortzetten, dan
raakt bet lichaam en dus tevens de maag aan
het verkeerde gewend en de laatste geeft het
niét meer terug. Ook dan echter wil dat ge
wend-zijn niet zeggen, dat wy er geen nadeel
van hebben. Want meestal treedt, door het
gebruik van al die schadelyke stoffen, van
tabak zoowel als van alcohol in de eerste
plaats, een ontsteking op van het vlies dat de
maag van binnen bekleedt. Deze ontsteking,
die wy maagcatarrh noemen, zal zich door
allerlei onaangename verschynselen openbaren
na den eten pyn in den maagkuil, last van
zuur en oprispingen, slechte spijsvertering.
De beide gegeven voorbeelden lieten ons
kennis maken met twee schadelyke dingen,
die zeer vaak oorzaak zyn, dat wy de voeding
als een slechte moeten betitelen de verkeerde
hoeveelheid en de giftigheid der genuttigde
stoffen. Er zyn er echter, behalve 'deze twee,
nog veel meer, waarvan wy er enkelen moeten
noemen.
Onze moderne maatschappij is er op uit, ons
hoe langer hoe haastiger te doen leven. Niet
alleen ontrooft zy ons den tyd, dien wy voor
een kalm, rustig maal dringend noodig hebben
en dwingt zy ons, haastig ons slecht gekauwd
eten te verorberen, maar vaak belet zy ons
tevens, dat wy ons op geregelde tyden spijzigen,
hetgeen voor een goede voeding even nood
zakelijk is. Hoe velen zyn niet gedwongen,
hun voedsel te heet te nuttigen, omdat hun
bezigheden hun geen tyd laten, om het be-
hoorlyk te laten bekoelen. Slecht kauwen, op
ongeregelde tyden eten en te heet voedsel
gebruiken, zietdaar drie veel voorkomende
oorzaken van maagziekten.
De moderne maatschappy benadeelt nog in
andere richting onze voeding. De strjjd om het
bestaan, die steeds scherper wordt, wordt niet
altyd met eerlyke middelen gestreden. Ver-
valsching van levensmiddelen is voor velen een
troebele bron van oneerljjke inkomsten. Dat
niet altyd de gebezigde vervalschingsmiddelen
voor de gezondheid onschadelijk zyn, komt by
de keuring der voedingsmiddelen maar al te
vaak aan het licht.'
De beste en zuiverste spyzen echter kunnen
door een onjuiste bereiding tot een slecht
voedsel worden gemaakt. Het is niet te veel
gezegd, als men beweert, dat verkeerde be
reiding tot de veelvuldigste oorzaken van
maag en darmziekten behoort. Vandaar, dat
het antwoord op de vraaghoe moeten onze
spyzen zyn toebereid, opdat zy door het men-
schelyk spijsverteringskanaal het best kunnen
worden verteerd niet alleen, zooals men
gewoonljjk verkeerdelijk aanneemt, belang
heeft voor de huismoeder of de keukenmeid,
maar zeer stellig voor iedereen, die zich goed
wil voeden, omdat hy prjjs stelt op een goede
gezondheid.
Een goede voeding, die op alle genoemde
en nog hierna te noemen eischen let, beloont
ons niet alleen met een goede gezondheid,
maar tevens met waarachtig levensgeluk.
Niet alleen moet het bevorderen der gezond
heid geacht worden te zyn net verkoogen
van eigen geluk en dat der gemeenschap,
maar het is tevens gemakkelyk te bewijzen,
dat een goed gevoed mensch op zichzelf reeds
als een gelukkig mensch moet worden be
schouwd.
Een slechte voeding doet haar invloed reeds
in de jeugd gelden. Is het voedsel voor het
kind onvoldoende of ongeschikt, dan worden
de verschillende organen slecht gevormd, de
spieren worden slap en weinig geschikt tot
arbeid. Daartegenover legt een te overvloe
dige voeding in de jeugd de kiem voor weer
andere ziekten en gebreken, die op lateren
leeftjjd ons levensgeluk in den weg staan. Is
daarentegen het lichaam goed gevoed, dan
kan het veel beter weerstand bieden aan
ziektehet kan het gemis aan voedsel gedu
rende de zieke beter doorstaan, en het herstel
zal korter duren.
Honger is een machtige dryfveer tot het
kwadehy beheerscht zóo volkomen onze
zedelijke begrippen, dat hy zelfs den eerlyken
mensch kan brengen tot stelen en den kies-
keurigsten tot het eten van ongewone zaken-
Wy behoeven ons maar te herinneren, hoe,
bij een langdurig beleg, katten, bonden en
ratten met graagte werden genuttigd. Dit kan
ons niet verwonderen, als wjj weten, dat het
in die gevallen ging om zelfbehoud.
Is iemand, die onvoldoende is gevoed, wan
gunstig, tegenstrevend, van een onaangenaam
humeur, teiwjjl het werk hem zwaar valt, een
weldoorvoed en verzadigd mensch daarentegen
is opgewekt, vol lust tot arbeidde slaap
verkwikt hem en geeft hem nieuwe werk
kracht."
schijnbaar geldelijk voordeel, zich zeiven te
benadeelen.
Wie van vervalschiDgen iets weten wil,
schaffe zich voor vijf cents een ander, een
voudig boekje aan, ook een geschrift van
het Nut, getiteld Een en ander over sommige
voedingsmiddelen en hunne vet valschingen,
door dr P. F. van Hamel Roos.
Om terug te komen op het geschrift van
dr Schrijver, daarin wordt ook nog een en
ander gezegd over het vegetarisme, waarvan,
volgens dien arts, de voordeelen veelal te
zeer overdreven, de nadeelen over het hoofd
gezien of te gering geschat worden.
De schrijver is geen voorstander van deze
levenswijze, vooral ook omdat er bij voeding
met plantenkost veel eerder het zoo noodige
eiwit in het voedsel ontbreekt dan bij
voeding van dierlijken aard.
Wij meenen hiermee voldoende gewezen
te hebben op den belangrijken inhoud van
iet 65ste volksgeschrift van de Maatschappij
tot nut van algemeen.
Als velen zich daardoor opgewekt gevoelen
kennis te nemen van dit nuttige boekje
over yoediug en ziekte, en om de daarin
voorkomende wenken op te volgen, dan is
ons doel bereikt.
Dr Schrijver heeft hier ongezocht, want
het lag niet op zijn weg, een welsprekend
pleidooi geleverd voor het nut van kinder
voeding op school.
Kinderen met leege magen, wat kan er
anders van komen dan ziekelijke, zwakke
wezens; kleinen die geen aandacht kun
nen hebben bij de lessen en geen opge
wektheid om te leeren. Kinderen die ten
slotte een ballast worden voor de maat
schappij
Achtereenvolgens behandelt nu dr Schrij
ver de samenstelling van het spijsverterings
orgaan de werking van dit orgaan en ook
van zijne verschillende deelen de afwij
kingen in bouw en verrichtingen van
hetzelfde orgaan, hare gevolgen, voorkoming
en genezingde stofwisselingde ziekten
van de stofwisselingeen en ander over
plantenvoeding, terwijl in een aanhangsel
de beteekenis der spijsbereiding wordt
besproken.
Bij zjjne mededeelingen over de stofwis
seling wordt uitdrukkelijk gewezen op het
noodzakelijke van zuivere, onver
valschte voedingsmiddelen.
Tegenwoordig, waar vooral wordt gestreefd
om goedkoope waar te verkrijgen, is
het menig leverancier niet kwalijk te nemen
dat hij aan dat algemeen verlangen voldoet.
Edoch, hij kan dat niet anders vaak dan
door het leveren van slechte en vervalschte
voedingsmiddelen.
Dit is dan ook aan de orde van den dag.
Wie zulke waar koopt, bedenke dat door
vervalsching nadeelige, zeer vergiftige stof
fen in het lichaam kunnen komen.
Om zich daarvoor te vrijwaren, betale
men liever iets meerga men bij soliede
winkeliers, van wie men vertrouwen kan dat
zij goede eet- en drinkwaren leveren. Het
lichaam zal er wel bij varen en de beurs
ten slotte niet minder.
Want ook de voedingswaarde van goede
voedingsmiddelen is veel grooter dan die
van vervalschte, onzuivere, in 't kort van
slechte waar.
Wat goedkoop schijnt, wordt ten slotte
duurkoop.
Dat men hierop vooral lette en zich niet
door schoone aanbiedingen late verleiden
om, ter wille van een oogenblikkelijk en
By kon. besluit:
zyn verschillende officieren en minderen van
het leger in Nederlandsch Indië benoemd tot
ridder in de Militaire Willemsordeot in de
0rde van Oranje Nassau of eervol vermeld.
De minister van oorlog brengt in de St. Ct.
ter algemeene kennis, dat, ten gevolge van
den uitslag van het onlangs hier te lande ge
houden vergelijkend examen van adspiranten
voor eene plaatsing op den hoofdcursus, met
ingang van 1 October a.s. de navolgende on
derofficieren, ter opleiding voor den rang van
tweede-luitenant, worden toegelaten:
voor de infanterie hier te landeB. W
Th. van Slobbe, J. J. de Man, J. Detmar, A.
Sparenburg, H. D. Buurman, P. J. J. van
der Hom van den Bosch, N. J. M. F. van
Everdingen, H. J. Juta, M. C. van de Stolpe,
O. E. A. Themann, O. W. Stroink, J. W. van
der Lely, A. Govers, J. P. baron van Heecke-
ren van Molecaten, W. A. de Groot, L. K. van
Loon, Th. Ch. Kers, J. E. L. Sas, P. C. A.
Kools, 0. Gordyn, J. Meyer, J. Drost, J. J.
Vermeulen, J. F. de Ridder, H. Mysberg, O.
T. Scheltema, H. D. Soherpenhuyen
voor infanterie in Nederlandsch-IndiëH.
J. Sasburg, O. Ch. Tulleken, F. N. F. van der
Schrieck, J. M. Roos, J. Mackenzie, J. O.
Wastenecker, A. A. de Jong, B. Ch. M. Mar
tens, Ch. Lankamp, O. A. A. von Raesfeld
Meyer, S. C. Plantinga;
c. voor administratie hier te landeP. C-
J. Tissot van Patot, M. K. Supheert, J. F. H
Israël, W. O. A. Raat;
d. voor administratie in Nederlandsch-Indië
M. A. Hoekman, J. J. van Dam, A. Ch. van
Oorschot, A. C. Lantinga, O. Sturm, L. M. van
den Ende.
Deze week verleenen de minister van finan
ciën en van marine geene audiëntie.
AT JE H.
De correspondent van de N. R. Ct. te Bata
via seinde Maandag;
»Bjj een welgeslaagde overrompeling van
Toekoe Keumangan in Tado door (kapitein)
Heidens is de luitenant der marechaussee Van
der Zee gesneuveld."
Het blad teekent hierbjj aan
Toekoe Keumangan is de aanlegger der kle
wang-aanvallen in het Seunagansche, waarvan
de patrouille Tolhuys en Campioni het slacht
offer werd en waarbjj laatstgenoemde sneuvel
de. Tado ligt op de westkust van Atjeh, in
de onderafdeeling Meulaban. Kapitein Heidens
is de schoonzoon van Van Heutsz.
De gesneuvelde luitenant Van der Zee was
eerst kort by de marechaussee. Hy werd in
1875 geboren, en in Augustus 1897 tot 2e-
luitenant aangesteld. Hy was een zoon van
den bekenden oud-burgemeester van Enschedé
die zelf wegens op Atjeh bekomen zware ver
wonding als luitenant werd afgekeurd.
Ter gelegenheid van het, aanstaanden
Maandag, hier te houden groot festival zal
van Hulst een extra-trein ryden, die aanslui
ting geeft op de provinciale stoomboot, welke om
7.30 uit Neuzen naar Vlissingen vertrekt.
Van Middelburg kan men vertrekken per
trein van 5.56, welke aansluit op de boot van
Vlissingen naar Neuzen en Breskens, Van
Neuzen gaat dan een buitengewone trein om
.15 naar Axel, Hulst, St Nicolaas enz.
Van dezelfde plaats vertrekt een trein om
8.5 naar Sluiskil, Sas van Gent en Gent en
van Breskens te 7 uur een tram naar Schoon-
djjke, Oostburg, Aardenburg enz.
Na afloop van het vuurwerk vertrekt een
extratrein naar Goes.
- Behalve de volksspelen, die, zooals uit
een advertentie in dit nommer blykt, op
Koninginnejaardag door de vereeniging Uit het
VolkVoor het Volk op het Molenwater al h i e r
worden georganiseerd, bestaat het voornemen
om tussehen die spelen een gezelschap clowns
te doen optreden, wat zeker èn voor de deel
nemers aan de wedstrjjden èn voor de toe
schouwers een aardige verrassing mag heeten.
De muziek van de d.d. schuttery zal gedu
rende den middag een concert geven.
De dag wordt besloten met een muziek
uitvoering in den avond op de Markt en een
vuurwerk op het Molenwater.
Zooals gebruikelijk, gaat men na afloop van
de muziekuitvoering in optocht met fakkels
naar het Molenwater, om van daar op dezelfde
wjjze weer naar de Markt terug te keeren.
- Bij de ter gelegenheid van de 17de jaar
vergadering van den Koninklijken Nederlandschen
bond van oud-onderofficieren gehouden vaandel-
wedstrjjd werd aan de afdeeling Middel
burg de derde prjjs, een bronzen medaille,
toegekend.
De verloskundige uit Goes, die, zooals
in ons vorig nommer is gemeld, in arrest ge
nomen en gevankelyk naar Middelburg overge
bracht werd, is, na door den officier van justitie
verhoord te zjjn, in het huis van bewaring
opgesloten. Zjj wordt verdacht van overtre
ding van art. 297 van het wetboek van straf
recht.
De vrouwelyke klerk der posteryen en
telegraphie 2e kl. J. Colthof is van Amsterdam
naar Hansweert verplaatst en de commies
der posteryen le kl. A. Wjjchgel van Sehild-
wolde van Utrecht naar Goes.
Verder zyn geplaatst op het telegraafkantoor
te Middelburg de surnumerairs P. Visser,
en M. N. D. Augustjjn en te Vlissingen
P. Janzen en M. Smits.
De surnumerairs C. J. W. Fagginger Auer
en J. A. Joppe zyn te Arnhem geplaatst.
In de St. Ct. wordt ter kennis van belang
hebbenden gebracht, dat de kleine schutsluis
van het kanaal door Zuid-Beveland te H a n s-
w e e r t, in verband met uit te voeren werkzaam
heden, te beginnen met middernacht tussehen
28 en 29 Augustus 1904, tot nadere aankon
diging, vermoedelyk gedurende ongeveer 48
dagen, voor de scheepvaart gesloten zal zjjn.
Tegen 1 September a. s. is de heer I. J.
J. van Assum, ontvanger der directe belastingen
enz. te Colynsplaat, ontheven van zyn
beheer en tydelyk belast met de waarneming
der betrekking van adjunot-inspeoteur der
directe belastingen, invoerrechten en accynzen
te Nymegen.
In de vorige week heeft te St. Nicolaas
onder voorzitterschap van den heer VanNaemen,
volksvertegenwoordiger, eene vergadering plaats
gehad van de besturen der gemeenten St. Ni
colaas, St. Pauwels, Kemseke, Stekene, Clinge,
St. Jansteen en Hulst om te spreken over den
aanleg van een buurtspoorweg St. Nicolaas
Hulst.
Besloten werd in den raad der verschillende
gemeenten de zaak ter sprake te brengen en
copie van het raadsbesluit te zenden aan den
heer Van Naemen, die zich dan in verbinding
zal stellen met het bureel der spoorwegen.
(Ter Neuz. Ct.)
Het aantal sollicitanten naar de betrek
king van secretaris en ontvanger der gemeente
Zuidzande bedraagt 8 en voor ontvanger
alleen slechts een.
De heer S. Masclee te Oostburg is
benoemd tot tydelyk onderwjjzer te Lunteren.
Te Oostburg is een cursus voor de
hoofdacte opgericht, waarvoor zich voorloopig
8 personen hebben opgegeven.
Er zal een les gegeven worden in Neder-
landsche taal, rekenen en kennis der natuur,
waarvoor aangewezen zyn de heeren Geelhoedt
te Zuidzande, Haan te Aardenburg en Rozen-
daal te IJzendjjke.
Te 's Gravenhage is Maandag, zooals toen
nog in een deel der oplaag is medegedeeld,
geslaagd voor Fransch lager onderwys mej.
J. O. van Nieuwenhuyze te Waarde.
By het overgangs-examen van het le
naar het 2e studiejaar van den cursus bjj het
instructiebataljon te Kampen zyn geslaagd de
sergeanten C. A. van Beek, G. Berghuis, J
