Maandag
8 Augustus.
FEUILLETON.
Uit Stad en Provincie.
N°. 185.
147e Jaargang.
1904.
Middelburg 6 Augustus.
ONDERWIJS.
De Paardenfokkerij
in Groningen.
thermometer en verwachting.
volkomen gewettigd!
BENOEMINGEN, ENZ.
l. navier de r1card.
korte mededeelingen
vergaderingen.
RECHTSZAKEN.
MIDDELBURGSCHE COURANT.
Deze courant verschijnt d a g e 1 ij k smet uitzondering van Zon- en Feestdagen.
Prijs, per kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor alle plaatsen in Nederland franco pp., 2.
Afzonderlijke nummers kosten 5 cent.
6 Aug. 8 u. Tm. 67 gr., 12 u. 71 gr., av. 4 u. 70 gr. F. Verwacht:
bewolkte lucht, buiig weer, weinig verandering in temperatuur.
matige Z. W. wind,
Advertentiën: 20 cent per regel. Geboorte-, dood- en alle andere familieberichten en
Dankbetuigingen van 1—7 regels 1.50; elke regel meer 20 cent. Reclames 40 cent per regel.
Groote letters naar de plaats, die zij innemen.
Tot de plaatsing van advertentiën en reclames, niet afkomstig uit Zeeland, betreffende
Handel, Njjverheid en Geldwezen, is uitsluitend gerechtigd het Algemeen Advertentie-Bureau
A. DE LA MAR Az,, N.Z. Voorburgwal 266, Amsterdam.
Verschillende bladen hebben hun oordeel
gezegd over de houding der vrjjzinnige leden
der Staten van Overjjsel in de jongste zitting
toen zjj geroepen werden drie leden der Eerste
Kamer te kiezen.
De clericale organen zjjn natuurljjk uit hun
humeur.
De kans van het lot was voor hen zoo ver
leidelijk.
En zjj versmaden wezenljjk loterjj-spel niet
als het in hun kraam te pas komt.
De vrijzinnigen daarentegen deden een zeer
gerechtvaardigd, billjjk voorstel.
Er moest men weet het nog eene ver
kiezing voor een Statenlid plaats hebben om
te voorzien in een vacature, ontstaan door het
bedanken van den heer Schimmelpenninck.
Wat was nu billijker dan het voorstel van den
heer Hoven om eerst de kiezers uitspraak te
laten doen Dan krjjgt men een volledige
Statenvergadering en men is toch nog op tjjd
gereed, nl. vóór 20 September.
Maar dit verlangden de clericalen niet.
»De ministerieele party in Overjjsel schjjnt,
merkt het Hbld op, doortrokken te z|jn van
den geest van mr Sybrandy. Versmaadt deze
geen enkel argument, waar of onwaar, de
part$ versmaadt niet het kansje van een loting
in plaats van nog eenig gevoel van waardig
heid aan de benoeming van onzen Senaat vast
te knoopen. Zjj weigerde op het billjjk voor
stel in te gaan. De liberale leden verlieten
daarop de vergadering en bereikten zoo toch hun
doel. De houding dei Kuyperianen in de staten
van Overjjsel heeft dus alleen scherper doen uit
komen hoe weinig eerbeid deze party heeft voor
de Eerste Kamer. De houding van haar leider
gaf daartoe aanleiding, jhet voorbeeld bljjkt
terstond na te werken, en het incident te
Zwolle is het tastbaar bewjjs van de juistheid
der redeneering, dat het optreden van dit
ministerie tegenover de Eerste Kamer een
onzer staatsinstellingen ontwricht heeft."
En om nu zooveel mogeljjk de aandacht af
te leiden van eigen onwaardig gedoehet ge
bruik maken van de toevalligheid dat er een
plaats vacant is, die nog wel binnenkort zal
worden aangevuld, doet de clericale pers baar
best om de daad der vrijzinnigen toch vooral
te signaleeren als eene te laken politieke
manoeuvre.
Wjj noemen haar een zeer goeden zet op
het politiek schaakbord, door de omstandig
heden volkomen gerechtvaardigd.
Bjj kon. besluit:
is benoemd tot surnumerair bjj den dienst
van 's rjjks schatkist de beer C. J. van der
Veen, te Leeuwarden
zjjn benoemd tot ontv. der reg. voor de ger,
akten en der dom. te Leeuwarden, H. E.
Meylink, thans te 's Hertogenboschtot ontv.
der reg. en dom. te Appingedam A. M. J.
van der Heyden, thans te Holwerd;
zjjn benoemdtot ontv. der dir. bel. enz.
te Roermond (buitengemeenten) J. W. Knot
tenbelt, ontv. te Slochteren c. a.te Kollum
Naar het Fransch
VAK
c. a. P. E. B. Clant Bindervoet, ontv. te Dieren
te Meppel (buitengemeenten) H. J. de Rode,
ontv. te Stavoren c. a. (residentie Koudum);
te Maastricht (buitengemeenten) G. D.L. Rink,
ontv. te Raalte c. a.; te Balk c. a. L. Feen-
stra, ontv. te Diever c. a.; te Bussum c. a. E.
C. F. E. von Krippendorff, ontv. te Eist e. a.; te
Winsum c. a. G. H. Voerman, ontv. te Leens
a.; te Rosendaal G. van de Ven, ontv. te
Steenbergen c. a.; te Veenendaal c. a. A. J. J.
Ente, ontv. te Zevenbergen c. a.; te Hellevoet-
sluis c. a. C. P. Vogelenzang, ontv. te Eind
hoven (buitengemeenten).
is aan den ontv. der directe bel. W. H. J.
van Hien, te Utrecht, op zjjn verzoek, eervol
ontslag uit 's rjjks dienst verleend
is alsnog, ter zake van aan den lande be
wezen buitengewone diensten als chef van
het veldpost- en telegraafkantoor te Tapan
gedurende de expeditie naar Korintji, benoemd
tot ridder in de orde van Oranje-Nassau de
commies der 2e klasse bjj den post- en tele
graafdienst in Nederlandsch-Indië J. J. A. H.
Clignett
is de O.-I. ambtenaar met verlof mr J. M.
G. D. baron van Slingelandt, laatstelijk advo
caat-generaal bjj het Hooggerechtshof van N.-I.,
op zjjn verzoek, wegens physieke ongeschikt
heid, eervol uit 's lands dienst ontslagen, met
toekenning van pensioen;
is de O.-I. ambtenaar met verlof M. Hofland,
laatsteljjk hoofdingenieur tit. bjj den water
staat en 's lands burgerlyke openbare werken
in N.-I., op zjjn verzoek, eervol uit 's lands
dienst ontslagen, met toekenning van pensioen.
Te Haarlem is de 23ste algemeene verga
dering gehouden van de Vereeniging tot bevor
dering van het onderwijs in handenarbeid, onder
voorzitterschap van den heer W. Swart.
Het aantal leden is toegenomen van 222
tot 308.
De redacteur van het Tjjdschrift, de heer KI.
de Vries, werd als zoodanig herkozen.
Als lid van het bestuur werd herkozen de
heer A. van Waart en, in de plaats van den
heer dr J. H. Gunning Wz., die niet herkies
baar was, gekozen de heer KI. de Vries.
Het voorstel van den heer Van der Ley, om
te bepalen dat de leerlingen van normaal- en
kweekscholen zich voor meer dan één diploma
kunnen aanmelden, werd aangenomen.
De volgende jaarvergadering zal te Gronin
gen worden gehouden.
Oost-Indië.
Volgens een telegram uit Batavia aan het
Hdbl. is eene verhoogde werking van den vul
kaan Slamat merkbaarzjj kenmerkt zich door
aschregeus. Ook de Meroe werkt. Aardschok
ken worden gevoeld.
De boottocht van Vlissingen en Middel
burg naar Burghsluis gaat morgen (Zondag)
wegens te weinig deelneming niet door.
In. dit nommer komt eene advertentie
voor betreffende de najaarskeuring van dek
hengsten in Zeeland.
Wjj verwjjzen daarnaar en in 't bjjzonder
naar de daarin voorkomende kennisgeving dat
aangiften moeten geschieden tot uiterljjk den
22sten dezer maand.
I.
In het Café de la Croix de Fer.
Ik herinner me niet meer precies hetjuiste
jaar, noch of het om een verkiezing ging
voor den algemeenen raad of voor den arrondis-
sementsraad. Het was in ieder geval eenige
jaren na den 16en Mei, maar Henri V was
nog koning in partibus te Frohsdorf.
Het was een vrjj donkere Augustusavond
zonder maan, met groote wolkgevaarten, die
langs den sterrenhemel dreven, voortgestuwd
door een tameljjk sterken narbonnais. t
Uit het café-restaurant van het Croix de Fer
klonk met vlagen een rumoer over het stadj
Gastel-Ferrier heen. De »Witten" (konings
gezinden) hielden er een kiesvergadering, in
een kamer achter in het huis, hermetisch ge
sloten opdat de »Rooden," wanneer ze uit
De aldus genoemde pretendent der Bour
bons, de graaf van Chambord, die in 1883
overleed.
t) Een Zuid-Westen wind in Zuid-Frankryk
Heden ochtend geraakte in de Latjjnsche
Schoolstraat alhier een, voor een melkwagen
gespannen, paard op hol. Het dier liep den
Blindenhoek in en viel daar, doordat de wageu
met een stoep in aanraking kwam. Het paard
kreeg geen letsel, de wagen werd zwaar be
schadigd en de voerman, zekere M. uit Vrouwe
polder, liep eenige bloedende wonden aan 't
hoofd op.
In nommer 19 van de Wereldkroniek,
uitgave van de firma Njjgh en Van Ditmar
te Rotterdam, vinden wjj in de kroniek der
week twee zeer goed geslaagde kiekjes, be
trekking hebbend op dr Kuyper's bezoek aan
Middelburg. Het eene lichtbeeld vertoont
het verlaten der kopertentoonstelling door
den minister van binnenlandsche zaken en
het andere dr Kuyper en zjjn gasten voor het
hotel Verseput.
In hetzelfde nommer zjjn onder meer opge
nomen een aantal portretten van personen die
om de een of andere reden in den laatsten
tjjd werden besproken.
Woensdag a. wordt in de groote zaal van
het badpaviljoen te Domburg een concert
gegeven door mej. Jacoba Dhont, alt, Berlijn,
en de heeren J. Gaillard, violoncel, Amster
dam, en Sem Dresden, piano, Berlijn.
Raad van Beroep (Ongevallen-verzekering)
le Middelburg.
In de heden (Zaterdag) alhier gehouden
openbare zitting is uitspraak gedaan in de
zaak van de weduwe D. J. B., geb. d. K.,
Vlissingen, waarbjj, met bevestiging der be
slissing van het Bestuur der Rijksverzekerings
bank, het beroep, voor zoover dit werd in
gesteld voor een minderjarigen zoon, niet
ontvankeljjk en voor het overige ongegrond
verklaard werd.
Voorts werd, met bevestiging der beslissing
van het bestuur der Rijksverzekeringsbank, on
gegrond verklaard het beroep, ingesteld door F,
J. S., Middelburg, waarbjj de Raad van oordeel
was dat klager niet geheel ongeschikt is tot
werk, overeenkomende met zjjn krachten en
bekwaamhedenen dat, ingesteld door W. E.
van J., IJerseke, waarbjj de Raad aanneemt
dat klager uitoefent een verzekeringsplichtig
bedrjjf en dat alleen met Koninkljjke machti
ging een hooger of lager gevarenklasse mag
worden toegewezen, wanneer de onderneming
meer of minder gevaar oplevert dan wordt
uitgedrukt door het laagste of hoogste geva-
renpercent van die klasse en werden mitsdien
hunne vorderingen ontzegd.
Nog werd uitspraak gedaan in de volgende
beschikking en daarbjj niet-ontvankeljjk ver
klaard het beroep, ingesteld door J. F.,
Neuzen, omdat dit niet was ingesteld binnen
15 dagen na de dagteekening der beslissing.
nieuwsgierigheid eens in de buurt mochten
gaan dwalen, nief s konden hooren van de groote
dingen die men daar besprak.
De heer Bénédict Gavalade, een gewezen procu
reur, die zich uit zjjn zaken had' teruggetrokken,
was de verdiensten van zjjn candidatuur komen
uiteenzetten. Salvo's van handgeklap getuigden
van de geestdrift der toehoorders.
Het terras voor het café was verlaten, ter
nauwernood verlicht: dat geheimzinnig uiterljjk
gaf aan deze bjjeenkomst een soort van samen-
zwerings-plechtigheid. Nu en dan verscheen
er achter het glas in de voordeur een der
kiezers hjj bleef daar dan eenigen tjjd staan
in indrukwekkende dramatische houdingen, die
een onzichtbaren tegenstander in het duister
van den nacht uitdaagden.
Eenmaal werd de deur half geopend door
een klein mannetje, sterk gebogen was hjj
misschien gebocheld die zjjn neus naar
buiten stak alsof hjj den wind wilde verken
nen, en die eindeljjk vlug naar den hoek van
de straat liep, waar op een donker plekje
een vage menschelyke vorm stond te wachten.
Hjj gunde zich even tjjd om eenige woorden
te fluisteren, en keerde toen terugineenge
doken, ineengezakt op zjjn korte beenen, met
ingetrokken rug alsof hjj een schop op zeker
deel verwachtte, en saamgetrokken schouders,
gleed hjj door de half geopende deur weer
binnen.
Maar eenmaal in het café, kreeg hjj zyn
Door het hoofdbestuur van den Bond van
Nederlandsche Onderwijzers is een boekje uitge
geven, getiteld De jaarwedden bij V openbaar lagei
onderwijs in Nederland.
Wjj zien daarin dat in de provincie Zee
land, met 109 gemeenten, in 79 de hoofden
en onderwijzers 't minimum ontvangen, in 14
alleen de onderwijzers, dat in 6 de hoofden en
onderwjjzers 't minimum ontvangen met ver
hooging voor byakten en dat in 5 gemeenten
dit alleen voor de onderwijzers geldt. In 5 ge
meenten ontvangen de hoofden en onderwijzers
meer dan 't minimum en in 19 alleen de hoofden.
Voor het rjjk, met 1121 gemeenten, vinden
wjj de volgende cjjfers
In 531 gemeenten ontvangen hoofden en
onderwjjzers 't minimum, in 14 alleen de
hoofden en in 171 alleen de onderwjjzersin
gemeenten bereiken hoofden en onderwjjzers
t hoogste minimum in minder dan 20 jaar,
in 13 alleen de hoofden en in 24 alleen de
onderwjjzers
In 43 gemeenten genieten de onderwjjzers
t minimum -f- meer dan 50 voor huishuur,
in 35 ontvangen hoofden en onderwjjzers 't
minimum -f- verhooging voor by-akten, in 5
alleen de hoofden, in 47 alleen de onder
wjjzers.
In 226 gemeenten ontvangen de hoofden en
onderwjjzers meer dan 't minimum, in 213
alleen de hoofden en in 3 alleen de onder
wijzers.
Het hoofdbestuur merkt op dat aan boven
staande cijfers niet veel is toe te voegen. In
bjjna de helft der gemeenten hebben zoowel
de hoofden als onderwijzers niet meer dan 't
minimum-salaris. Voor de klasse-onderwyzers
is de toestand nog ongunstiger. In 702 van
de ruim 1100 gemeenten ontvangen zjj niet
meer dan 't salaris, genoemd in art. 26 der
Lageronderw jj swet.
In 439 gemeenten genieten de hoofden meer
dan 't wetteljjk minimum, in Blechts 229 ge
meenten verkeeren de klasse-onderwyzers in
deze gunstige omstandigheid.
En toch wordt in de door dr Kuyper voor
gestelde wetswijziging wèl verbetering voor
vele hoofden, niet voor de klasse-onderwyzers
voorgesteld.
Daarom zoo besluit het hoofdbestuur
klasse-onderwyzers van Nederland, sluit u aan
bjj den Bond van Nederlandsche onderwijzers
die werkt voor de emancipatie van den klasse-
onderwyzer, voor de verbetering van "zyn
financiëele positie.
Zooals ïeeds in een groot deel der oplaag
van ons vorig nommer werd gemeld, slaagde
te 's Gravenhage voor de akte Fransch, lager
onderwjjs, de heer M. Bal te Hans weert.
Is de paardenfokkerij, zooals die tegen
woordig in deze provincie gedreven wordt
in het algemeen rendabel
Zoo neen, wat is daarvan de reden
Is zjj ook zoodanig in te richten, dat
ze met voordeel kan gedreven worden?
Bovenstaande vragen zyn door de Groninger
Maatschappij van Landbouw en Njjverheid ge
richt aan hare verschillende afdeelingen en daar
in besproken door eene daarvoor aangewezen
commissie zyn de uitkomsten dier besprekingen
ten papiere gebracht en de antwoorden op de
gestelde vragen opgenomen in de Handelingen
van genoemde Maatschappij over 1902 en 1903-
Wy meenen, dat uit de beschouwingen, die
aanleiding gegeven hebben tot die antwoorden
ook wel iets te leeren valt voor onze paarden
fokkers en willen daarom na de algemeene
kalmte terug, en na eenige woorden gewisseld
te hebben met den caféhouder, die peinzend
bjj de toonbank zyn pjjp stond te rooken, ging
hjj met gewichtigen stap naar de zaal achter,
waar de candidaat het slot van zjjn rede hield.
De gedaante in den donkeren hoek van de
straat, die hjj zoo even had aangesproken,
maakte zich daarna los, lang, mager en hoekig
met een gewapper van rokken liep ze naar de
kerk, waarvan de zware massa, aan de over-
zjjde van het plein, half zichtbaar achter eenige
door den wind heen en weer gezwaaide boomen
een verdikking scheen van het duister van
den nacht.
Het was de meid van pastoor Gésarion, die
aan den priester het succes van den candidaat
der fatsoenlijke menschen en de verzekerde
overwinning van de goede zaak ging vertellen
Maar noch op het plein, noch aan den
ingang van een der straten, die er op uit
kwamen, was iets verdachts te zienGeen
enkele republikeinNauwlijks verscheen er
een eenzame voorbyganger, die dan soms by
het zien van het verlichte café en bjj het
hooren van het lawaai even verbaasd stil stond
maar daarna herinnerde hjj zich dat men in
een verkiezingstijd was, en onverschillig zjjn
schouders ophalend, liep hjj door.
Het scheen werkeljjk of er nooit zulk een
zware slaap op het dorpje was neergedaald!
Het was wel iets zonderlings, zoo'n rust in
Gastel-Ferrier op den avond van een open
bare vergadering. De café-houder was er
bezorgd en ongerust overer zat iets achter
een of ander complot,
Toen dan ook Rascoussier, de onbevlektste
der Witten van Castel-Ferrier die zich voor
deze gelegenheid van top tot teen in het wit
had gestoken, omdat hjj zich in zyn vaandel
wilde wikkelen, zooals hjj heldhaftig zei - toen
deze Rascoussier op zjjn beurt uit de zaal
kwam ten einde buiten de mogeljjke manoeu
vres van den vyand te bespieden, zei de café
houder, hoofdschuddend naar hem toekomend
»Mynheer Rascoussier, zal ik u eens wat
zeggen
Die kalmte daarbuiten bevalt me
niet. De bandieten hebben iets slechts in den
zin. U kunt u op my verlaten, ik ken ze
Rascoussier was bjjna een reus. Lang als
bj) was, met een stevigen rug, een paar
mooie breede schouders, een nek als die van
een buldog, en daar boven een groot hoofd
met recht opstaande witte haren, een onbe
schaafd, goedig, trotsch enkorzelig hoofd. Zyn
borst had gewelven waaruit zyn stem kwam
met een geweldig geloei.
»DieKom nouantwoordde hjj
tot schrik van de ruiten, die begonnen te
rammelen. »Ze zyn te lui om zich te toonen
Ik, ik ken ze ook, misschien beter dan jij
he en ik verzeker je, laat ze maar komen
tien, twintig, dertig, honderd! Laat ze
maar komen met duizendIk zal ze allemaal
op hun ziel geven. Ik, heel alleen!"
gevolgtrekkingen, die men kan maken uit de
antwoorden der 19 afdeelingen, punten waar
over men het dus vrjj wel eens is, nog kor-
telyk stilstaan by het verschil van meening,
dat ook in deze provincie bestaat tusschen
paardenliefhebbers, paardenfokkers en paarden
kenners drie afdeelingen van zeer verschil
lend gehalte, al meenen dan ook de leden van
de eerste en van de tweede afdeeling, dat zjj
noodzakeljjk moeten behooren tot de derde.
De punten, waarover allen het vrij wel eens
zyn, luiden als volgt
lo De voor de fokkerjj gebruikte merries
zyn in zeer vele gevallen van onvoldoende
hoedanigheid.
2o. De rentabiliteit der fokkerjj hangt voor
een groot gedeelte af van den arbeid, dien
men op de bouwerjj door paarden van twee-
en-een-balf- tot drie-jarigen leeftjjd kan laten
verrichten.
3o. De pry zen van paarden van mindere
qualiteiten worden gedrukt door de hooge
invoerrechten, die door de ons omringende
landen van paarden geheven worden. (Voor
Groningen zyn het natuurljjk hoofdzakelijk de
hooge inkomende rechten in Duitschland.)
4o. De fokkerjj wordt by 't gebruik van
slechte merries sterk overdreven.
Zooals wjj reeds zeiden, de Groningache
maatschappij tolt 19 afdeelingen. Negen daarvan
achten de paardenfokkerij, zooals zjj nu ge
dreven wordt, niet rendabelde negen andere,
ofschoon verbetering hoog noodig oordeelende,
achten haar niet onvoordeelig.
Eene afdeeling spreekt haar oordeel niet uit.
Eene beslissing over het al of niet rendabele
is dus, als antwoord op de eerste vraag, niet
genomen. De stemmen staken, maar intusschen
zyn de middelen aangegeven om de fokkerjj
zóó in te richten, dat zjj meer voordeel op
kan leveren en als zoodanig worden in nagenoeg
alle rapporten aanbevolen
lo voor fokmerrie uitsluitend te gebruiken
de beste;
2o paarden, die geweigerd worden voor het
Groningsche paardenstamboek, niet te gebrui
ken voor fokmateriaal
3o voortgaan met den invoer van uitmun
tend Oldenburgsch fokmateriaal en daarbjj
naast andere eigenschappen letten op een
aangenaam temperament.
Welke wenken met kleine wjjzigingen ook
voor Zeeland niet zonder waarde zyn.
Door de meeste afdeelingen wordt overigens
aangeraden een zwaar tuigpaard te fokken,
dat zoo noodig ook in de boerdery dienst kan
doen; slechts enkele commissies meenen de
voorkeur te moeten geven aan het fokken van
een lichter paard.
Geheel zooals bjj ons, waar het zware Bra-
bantsche paard vrjj algemeen, bet lichtere
Oldenburgsche slechts bjj uitzondering, en dan
nog alleen in het eeTste keuringsdistrict,
Schouwen, Duiveland en Tholen, wordt aan-
gefokt.
w
Na deze algemeene beschouwingen willen
wjj enkele bijzonderheden mededeelen omtrent
de zienswjjze van de verschillende afdeelingen.
1. Apingadam berekent de kosten van
het aanfokken van een 3-jarig paard opƒ372,
welke op lichtere gronden verminderd kunnen
worden met 50 voor te verrichten arbeid.
De verkoopwaarde wordt geschat op 400. Op
En de deur openend, stelde hjj zich daar met
zjjn enorm lichaam in postuur, de vuist uit
gestoken naar den duisteren nacht ver
schrikkelijk
De café-houder sloeg hem gade, verstomd
van bewondering.
Rascoussier was geen onbeteekenende groot
heid in dit land van wynboeren. Hjj nam er
een zekere plaats in. Zonder nu een van de
ryksten te zyn, had hjj toch mooie wingerden
aan den zonkant, en bjj de bankiers in de stad
had hjj genoeg geld om kalm te kunnen
luisteren naar het neervallen van den regen
op zyn dak, in alle seizoenen: hy was ge
borgen. Een betere metgezel dan hjj was er
niethij leefde er goed van, was bereidwillig,
hy had altyd een woord of een liedje klaar
om te lachen, en was een druk bezoeker der
cotillons.
Maar in de politiekYoor den duivel, daar
moest men niet mee spotten. Niemand beter
dan hg kon aan de republiek en aan de
republikeinen zeggen waar bet op stond. Als
Henri V. slechts zóóveel getrouwen als hem
had dat hy er een regiment van kon vormen,
dan zou de koning al lang triomfeerend in
Frankrjjk zjjn teruggekeerd. Rascoussier zon
hem op de schouders naar zyn troon hebben
gedragen.
En toch had Rascoussier vjjanden. De
»edelen" van de party hielden niet van hem;
van zyn kant toonde hy zich erg uitdagend
