Maandag
4 Juli.
Uit Stad en Provincie.
N°. loo.
147e Jaargang.
1004.
Zeeuwsche omtrekken.
Middelburg 2 Juli.
Kameroverzicht.
Bij deze courant behoort een Byvoegsel.
M1DDELKIIRGSCIIE COURANT.
Dezo courant verschijnt dagelijks, met uitzondering van Zon- en Feestdagen.
Prijs, per kwartaal, zoowel voor Middelburg ala voor alle plaatsen in Nederland franco pp,, 2.
Afzonderlijke nummers kosten 5 cent.
THERMOMETER EN VERWACHTING.
2 Juli 8 u. vm 62 gr., 12 u. 68 gr., av. 4 u. 76 gr. F. Verwacht: zwakke tot matige Z.
W. wind, zwaar bewolkt, weinig verandering in temperatuur.
Advertentien20 cent per regel. Geboorte-, dood* en alle andere familieberichten en
Dankbetuigingen van 1—7 regels 1.50; elke regel meer 20 cent. Reclames 40 cent per regel.
Groote letters naar de plaats, die zij innemen.
Tot de plaatsing van advertentiën en reclames, niet afkomstig uit Zeeland, betreffende
Handel, Nijverheid en Geldwezen, is uitsluitend gerechtigd het Algemeen Advertentie-Bureau
A. RE LA MAR An., N.Z. Voorburgwal 366, Amsterdam.
te
De leden van het Gedeputeerd college in
onze Provincie zullen voor de pers opgeld
gaan doen.
De courant, die zich verzekeren kan van
de hulp van het meest voortvarend lid van
Gedeputeerde Staten, is er het best aan toe.
Dat is onlangs gebleken.
De agenda voor de a. s. zitting van de
Provinciale Staten, in Juli te houden
eene zitting, die zeer belangrijk en veel
tijd eischend belooft te worden werd
steeds vanwege Gedeputeerden op een be
paalden dag bekend gemaakt aan de leden
der Provinciale Staten en tevens aan de
pers.
Maar dit jaar ging het anders.
Een blad in Zeeuwsch Vlaanderen O. D.
had een buitenkansje. Het kon die agenda
reeds vroeger meedeelen, en wel in zijn
nommer van 16 Juni.
Want zie, toen de agenda werd uitge
geven en door de Provinciale Staten en de
pers ontvangen, bleek dat zjj door Gede
puteerde Staten was vastgesteld den 18en
Juni.
Drie dagen later dus dan toen het be
wuste blad haar publiceerde.
Zoo iets is alleen mogelijk wanneer een
lid van Gedeputeerden daartoe zijne mede
werking verleent, want de gave der
profetie is toch geen enkel persorgaan ge
schonken
Gelukkig blad dat zulk een hulp heeft!
Maar of zoo iets beleefd is tegenover de
ledeu der Provinciale Staten, dat is een
andere kwestie.
Jegens hen dient men toch ook eonige
egards in acht te nemenvooral met
stukken, waarvan zij toch eerst kennis
moeten kunnen nemen.
Dat ligt, rneenen wij, in de lijn, wederzijds
te volgen door colleges die prijs stellen op
onderlinge aangename verhouding.
Het tochtje naar Burghsluis op
Zondag 10 Juli, van Vlissingeu en Middel
burg uit, lijkt ons bijzonder uitlokkend.
In den bloembollen-tjjd hadden wij al
een gelegenheid gewenscht om van hier
Schouwen te bezoeken.
Maar toen is er niet van gekomenmen
dacht er niet om en het echte seisoen voor
een reisje per boot was er ook nog niet.
Het idee is nu in anderen vorm gegoten.
En het weer kan meewerken. Daarop
is in dezen zomer veel kans.
Het plan bestaat te varen door het
Veergat over de Oosterschelde naar Burgh
sluis, waar rijtuigen zullen gereed staan om
de deelnemers, die niet per fiets of per
voet gaan, tegen zeer billijken prijs, een
rit te doen maken langs heerljjke landouwen.
De' toer gaat over Burgh, een zeer be
koorlik plaatsje aan den voet van het duin
De straat en de kring ervan is met vruch'
boomen beplant, wat een interessant gezicht
oplevert. In de kerk zijn o. a. de graf
monumenten van de daar ter ruste gelegde
leden der ook in de geschiedenis van
Middelburg bekende familie De Huybert.
Langs den straatweg komt men te Haam
stede, dat als dorp waarschijnlijk reeds in
de 13e eeuw bestond en de herinnering
levendig houdt aan het roemruchtig geslacht
van Witte van Haamstede. Daar vindt men
het prachtige kasteel van Haamstede en
een hoogen kustlichttoren.
Een fraaie, belommerde weg voert naar
het, in een houtrijke streek aangenaam ge
legen Renesseen van daar naar Noordwelle
rijdend, passeert men het in de geschiedenis
bekende slot Moermond, den vroegeren zetel
van het machtige geslacht der Renesses en
dat zoo schilderachtig gelegen is in het
midden van de boschrijke omstreken en de
duinen.
Verder gaat de tocht over Noordwelle
en Serooskerke langs den dijk naar Burgh
sluis terug.
't Is een zeer afwisselend rjjtoertje, dat
de deelnemors iu de gelegenheid zal stellen
kennis te maken met het oudste deel van
't eiland Schouwen, dat men in gewone
gevallen niet bezoekt, maar dat alleszins
verdient gekend te worden.
Op den terugtocht vaart men door de
te zes uren "ongeveer weer
iets later te
Zandkreekom
en
Vlissingen
Middelburg
terug te zijn.
Voor velen uit Walcheren is Schouwen
een onbekend land.
j kunnen daarmee nu op weinig kost
bare en aangename wijze kennis maken.
De heer A. Littooy, predikant bij de
christelijk gereformeerde kerk A te Mid
delburg, is dus onlangs benoemd tot
ridder in de orde van den Nederlandse hen
Leeuw.
Is het wonder dat wij na het vernemen
van die tijding nog eens nalazen wat, in
ons nommer van 7 September van verleden
jaar, is geschreven toen dr Wagenaar,
predikant bij de gereformeerde gemeente
alhier geridderd was in de Ch-anje Nassau-
orde.
Die benoeming was het sein voor eene
eigenaardige ontboezeming, waarin de ver
diensten van den heer Littooy tegenover
die van den heer Wagenaar werden gesteld
en gewogen en de eerste als politiek leider
der anti-revolutionnairen in Zeeland en
als nestor der gereformeerde predikanten
hoogelijk werd geprezen.
En al bevreemdde het ons evenzeer als
het ons genoegen deed dat men ons blad
koos voor de behandeling van zulk eene
teere kwestie, wij deden toch gaarne wat
men ons vroeg.
Is U niet eveneens van meening,
dat ds A. Littooy reeds lang gedecoreerd
had moeten zijn?"
Zoo vroeg men ons o. a.
En wij wezen op het bedenkelijke om
politieke leiders als zoodanig te decoreeren.
Dat geeft allicht moeilijkheden of be
daren, wanneer men dit consequent wil
doen toepassen, wat velen, b. v. tegenover
sociaal-democraten, maar hoogst gevaarlijk
zouden vinden.
Dit heeft dr Kuyper ook begrepen.
En hij schonk den heer Littooy een
ridderkruis omdat deze de „oudste curator"
van de theologische school te Kampen is.
Aan zulk een verdienste van den be
trokken persoon had de vrager van verleden
jaar zeker niet gedacht. Hij roemde hem
immers alleen in de twee hiervoren genoemde
qualiteiten.
Wat een voorrecht dus dat zulk een
gelegenheid zich bood om een, in sommiger
oog gepleegd verzuim goed te maken!
En tevens wat een geschikt verguldsel
voor de pillen van minder aangenamen
smaak, die de Kamper school in de laatste
tijden van de zijden der vrienden en ver
dedigers der Vrije Universiteit wel heeft
te slikken gekregen.
Hoe aardig ook dat die booze Middel-
hurgsche courantvan wie men in verkie
zingsdagen nooit kwaads genoeg kan ver
tellen, die aan den gewezen politieken leider
der anti-revolutionnairen in Zeeland zooveel
hoofdbrekens heeft gekost en misschien nog
kost, heeft meegewerkt om den vrede en
de rust onder de broeders op dit punt te
herstellen.
De vrienden van ds Littooy behoeven ds
Wagenaar en de zijnen niet meer aan te
zien met jaloersche blikken.
Als nu tenminste de Wagenarianen maar
weer niet op hun beurt afgunstig zjjn omdat
de oudste curator der Kamperschool „hoo-
ger" is gedecoreerd dan hun voorganger,
Dan werd het weer mis.
En was het goede werk, waaraan ook
(den heer Littooy) met zulk een decoratie
wel genoegen doet.
„Misschien dat hij boven zulke dingen
verheven is.
„Want dit moeten wij nog even opmer
ken het verbaast ons ook, dat men zelfs
onder de vrienden en aanhangers van den
heer Littooy zich zoo warm maakt over
zulke wereldsche ijdelheden."
Wie weet of deze en gene door eene
dergelijke overweging of door twijfel om
trent de stemming van den gedecoreerde
zich niet weerhouden liet van het zenden
van een gelukwensch!
De Prediker d. w. z. de Prediker in
het oude testament toch heeft zelfs op
tweeërlei plaatsen zich beklaagd over die
menschelijke ij delheid en uitgeroepen
„ijdelheid der ijdelheden, 't is al ijdelheid".
Maar nu heeft men het teeken der nieuwe
waardigheid zien prijken in het knoopsgat
van den heer Littooij.
Het was hem dus een welgevallige daad
van broeder Kuyper
wij een steentje bijdroegen, al weer be
dorven.
Voor onze medewerking in deze verlangen
wij geen bedankje.
Hoe slecht wij ook worden afgeschilderd,
wezenlijk, wij kunnen blij zijn met de blijden
en verhengen ons in de kinderlijke vreugde
van die „christenen" bij uitnemendheid.
En wij verlangen dan niets meer.
Maar wij mogen zeker nu wel, tot be
looning voor onze medewerking, eene enkele
opmerking maken.
Het vorig jaar besloten wij onzen
„Zeeuwschen omtrek" over dat on
derwerp met deze woorden':
„Een andere vraag is echter of men hem
De nieuwe bepaling tegen de schandaal-
colportage in de politie-vcrordening te
Goes is al gereed.
Zij is kort.
Of zij ook krachtig zal blijken te zijn
Laat ons ze nog eens even hier herhalen.
Zij luidt
»Art. 1. Het is verboden op of aan den open
baren weg, ter verspreiding, aanbeveling, aan
kondiging of bekendmaking van gedrukte of
geschreven stukken of afbeeldingen, zoodanig
te roepen, of rond te gaan met zoodanig recla
memiddel, dat daardoor de openbare orde ver
stoord of bedreigd, of den goeden zeden aan
stoot gegeven wordt.
»Art. 2. Overtreding der bepaling in art. 1
wordt gestraft met hechtenis van ten hoogste
zes dagen of geldboete van ten hoogste vijf
en twintig gulden".
De voor de vaststelling in den raad ge
voerde gedachtenwisseling was van geen
jeteekenis.
De heeren De Witt Hamer, wethouder,
en A. E. Jansen, die beiden van begin af
aan tegen zulk eene bepaling zich verzetten,
m de beste partij zij zwegen en ver
genoegden zich met tegen te stemmen.
Nu wachten wij de toepassing der nieuwe
jepaling af.
Wij hebben ook in Middelburg een der
gelijk verbod in verband met het „noodeloos
schreeuwen of eenig ander rumoer maken".
Alles mooi op papier, maar in de praktijk
Dergelijke voorschriften leidon óf tot
willekeur óf treffen geen doel.
Burg. en weth. van Goes hebben midde
lerwijl een bedankje beet van de heeren
Donner en Dekker.
Dat is al vast wat
Maar daarmee zullen de burgemeester en
de wethouder De Witt Hamer weinig ingeno
men zijn. Eerstgenoemde toch was immers
ook in principe tegen zulk eene bepaling
Ten slotte een paar opmerkingen, Mid
delburg betreffende.
Weldra, 28 Juli, begint daar de kermis
weer.
lij belooft al even weinig als verleden
jaar.
Maar is het daarom noodig dat men met
hare armoede zoo te koop loopt als toen?
Wij hebben hierbijhet oog op de plaat
sing der tenten en kramen op onze Groote
Markt.
Juist tegenover ons Stadhuis, waar de
meeste passage is, liet men het erg leelijke
zien de achterzijden van tenten en kramen
met haar bijbehooren.
Wie wat karig in zijn meubelen zit, doet
zijn best om die zoo te plaatsen dat ze nog
heel wat vertoonen en opdoen.
Met de kermis-meubileering moest men
ook zoo handelen, meenen wij.
Als men op de Groote Markt het front
van het beste, wat er te zien is, keerde
naar de buitenzijden, o. a. tegenover hét
Stadhuis, zooals men dit met kramen,
schiettenten enz. doet tegenover de sociëteit
De Vergenoegingen men maakte midden
in een flinke middenrij, met aan weerszijden
kramen van allerlei slag, carroussels enz
het geheel zou veel meer oogen,
Prediker I vers 2 en XII vers 8.
Wij geven dit in overweging aan den
Gemeente-bouwmeester en den Marktmees
ter, die deu kermisgasten huune plaatsen
aanwijzen.
En dan nog een wenk!
Het seizoen voor vreemdelingen is weer
daar.
En vele hunner willen onzen Lange-Jan
wel eens beklimmen.
Nu zagen wij de vorige week een clubje
bezoekers van onze stad op het koorkerkhof
kijken en nog eens kijken om tot de weten
schap te komen langs welken weg zij hun
doel konden bereiken.
De deur van den toren was gesloten.
Nu staan wel in gidsen en nu en dan
in ons blad aangegeven de uren van 10
tot 12 en van 2 tot 5 uren, waarop de ge
legenheid tot bezichtiging en beklimming
bestaat, en tevens dat men zich tot den
Torenwachter moet wenden, maar die aan
kondigingen lezen de vreemde bezoekers
maar zelden.
Zou het daarom niet practischer zijn om
die aanwijzing in verschillende talen te ver
melden op een bord bij den Torentevens
mot aanwijzing der woonplaats van den
Torenwachter
Op sommige dagen, Donderdag o. a., zou
men dien wachter van den Langejan kunnen
machtigen ook buiten die aangegeven uren
vreemdelingen opwaarts te geleiden. In elk
geval kunnen dezen dan zien wanneer zij
er moeten zijn om hun verlangen naar
hooger sfeeren te bevredigen.
Is dit soms iets voor „Vreemdelingen
verkeer?" Die Vereeniging zou tevens op
zulk een bord de bezoekers naar het infor
matiebureau op de Markt kunnen verwijzen
Zitting van Vrjjdag.
Eindelijk dan was bet oogenblik gekomen
dat over de drankwet in tweede lezing zou
gestemd worden. De jongste »nota van wijzi
gingen" tot in baar laatste pbase werd deze
wet door de obligate »nota van wjjziging" ge
volgd deed nog eenig debat vreezen.
Het liep eebter met een sisser af.
Wel trachtte de beer De Klerk nog een
amendement in behandeling te doen nemen -
de heer De Klerk beoogde nog een extra-ver
zorging der tappers-weduwen maar èn
voorzitter èn minister èn de beer Talnia
voorzitter van de Commissie van rapporteurs,
beduidden den beer De Klerk, dat bet Regle
ment van orde zich hiertegen verzette, zoodat
een laatste teug uit den bitteren drankwet
beker ons gespaard bleef.
Bjj den considerans motiveerden de heeren
Troelstra en Borgesius nog korteljjk de door
ben uit te brengen stem de beer Troelstra ook
namens zjjn politieke vrienden.
Voor dr. Kuyper zal de verklaring van den
beer Troelstra wel geen aangename lectuur
zijn. Menige goede bepaling was in de wet
opgenomenmeestal artikelen die door de hulp
der sociaal-demoeraten in de wet waren be
houden. Aldus de beer Troelstra. Maar daar
tegenover stond zooveel, dat slechts nare
plagerjj van de burgerij beteekende, onuit
voerbare, onmogelijke voorschriften, dat hjj
en de zjjnen tegen zouden stemmen. Het was
een formeel zonden-register dat de beer Troelstra
voorlas.
Ook de beer Borgesius verklaarde tot groote
verwondering van de rechterzjjde, die tenminste
op zjjn stem meende te kunnen rekenen
tegen de wet te zullen stemmen. Ook hp zag
voor bet tegengaan van het drankmisbruik in
deze wet wel hier en daar een lichtpunt, maar
de ontduikingen zullen door de slechte tech
niek van de wet toenemen, en de clandestine"
er eerder een aanmoediging dan een fnuiking
in vinden.
Ergo zou hjj tegen stemmen Als onder
teekenaar van de petitie van den Volksbond wel
een eigenaardig standpunt. Niet ten onrechte
meende de rechterzijde, juist op dien grond,
op den beer Borgesius te kunnen staat maken.
Daarna werd tot stemming overgegaan en
met 51 tegen 42 stemmen de wet aangenomen.
De beer Passtoors, die wel de presentielijst
bad geteekend maar bjj bet afroepen van zjjn
naam geen antwoord gaf, werd door den voor
zitter zeker tot de vóór-stemmers gerekend,
waardoor hp dan ook tot de verhouding van
52 42 kwam.
Vóór stemde de gebeele rechterzjjde met de
heeren Röell en Karnebeek. Alleen de heeren
Janssen en De Ram sloten zich bjj de linker-
zjjde aan, die en bloc tegen stemde. Zelfs de
beer Staalman, die zoo tegen deze drankwet
gefulmineerd had, »viel om". Hp stemde zoet
vóór.
Wat de cjjfers van deze stemming recht
pikant maakt is bet feit, dat de 7 heeren, die
aan bet honderdtal ontbraken, allen tot de
rechterzjjde bebooren. Wilden zjj of durfden zjj
niet tegen stemmen
Eenige verklaring van deze merkwaardige
houding zou zeker niet ongewensebt zjjn. De
beer Passtoors, die van den beginne af aan
weinig voor deze wet voelde, bracht bet ten
minste zoover, dat hjj zjjn onthouding openlpk
toonde. Hjj gaf geen antwoord toen zjjn naam
werd afgeroepen.
Maar wat te denken van den beer Van Idsinga,
die de presentielijst niet teekende, dus tot de
»afwezigen" behoorde, hoewel bij in de zaal
present was.
Dat is nog beneden den beer Passtoors]
Werkeljjk, niet alleen op de presentielijst,
afwezig waren nog de roomsche heeren Frujj-
tier, Artz en Van der Kun en de anti-revolu-
tionnaire leden De Vries en Bjjleveld. Welke
dringende bezigheden zouden deze heeren wel
belet hebben aan deze belangrjjke stemming
deel te nemen?
Rekenen wjj deze 7 bjj de 42 tegenstanders
dan krpgen wij een verhouding van 49 tegen
51 stemmen, dus een meerderheid van twee
stemmen. En dat voor een wetsontwerp,
waaraan dr Kuyper zooveel beteekenis toe
schreefwaarbjj hjj zich telkens in allerlei
plooien en bochten wrong om toch maar aan
de meerderheid te kunnen voldoen, de kudde
bp elkander te houden.
De twee openlijke tegenstanders en vooral
de 7 stille tegenstanders rechtvaardigen o. i.
de oppositie, die van links tegen deze wet is
gevoerd en die, als bet spande, door de regee
ring steeds werd voorgesteld als voortsprui
tende niet uit zakelpke maar uit politieke
overwegingen.
Juist het omgekeerde bad plaats. Niet de
oppositie maar de regeering liet bet debat,
als bet voor haar spaak dreigde te loopen,
door de politiek bederven. Door de politiek
en door haar alleen redde zjj deze wet. Bjj de
behandeling der artikelen was die de reddende
engel die de regeering steeds uit den hoogen
nood hielpen nu bjj de eindstemming hielp
de politiek baar weder door de branding.
Van begin tot eind in de Kamer een naar
politiek gewurm een groot auto-da-fé van »be-
ginselen", en in de toekomst voor de burgerp
een bron van ontduiking, van plagerij en
démoralisatie, erger nog dan in bet geheel
geen wet »tot regeling van den kleinhandel in
sterken drank en beteugeling van bet drank
misbruik". Ziedaar wat deze ter-Kuyper reeds
gaf en nog geven zal.
Vóór de stemming over de drankwet aan de
orde kwam, werd met 46 tegen 40 stemmen
verworpen een amendement-Hubreeht op de
schippers- en stuurliedenwet. Dit niet zeer
belangrjjke amendement een billjjkheids-
quaestie lokte slechts een kort debat uit.
Na de stemming begaf de kamer zich in
comité-generaal tot vaststelling der huishoude
lijke begrooting.
En hierna scheidde zjj tot nadere bjjeen-
roeping.
Waarschijnlijk zal de Kamer in dit zittings
jaar niet meer bjjeen komen. Na 104 zittingen
mag dan ook wel een weinig vaeantie genoten
worden. De boog kan niet altjjd gespannen
bljjven.
In de plaats van den overleden beer
F. F. Leupen is door den Commissaris der
Koningin tot lid der commissie voor bet eind
examen der Hoogere Burgerscholen in Zeeland
voor dit jaar benoemd de beer W. Kosten,
leeraa: aan de Rjjks Hoogere Burgerscholen
te Middelburg, Bergen op Zoom en Goes.
Door het overljjden van den beer Iz. van
Gorsel te Tholen, lid der Commissie van
aanslag in de belasting op bedrijfs- en andere
inkomsten voor den kring St Maartensdjjk, is
door Gedeputeerde Staten in diens plaats be
noemd de heer J. M. C. Pot te Tholen.
De provinciale begrooting voor 1905,
waarvan wjj in ons vorig nommer de eindcjjfers
noemden, is als volgt verdeeld
Ontvangsten Hfdst. I, ontvangsten we
gens vroegere diensten, 8.252Hfdst. II, op
brengst van belastingen en beffingen, f292.356
(waarvan 274.820 aan opcenten)Hfdst III,
baten en opkomsten uit eigendommen 3.603.46;
Hfdst. IV, ontvangsten van versobillenden aard
89.772.866; Hfdst. V, buitengewone ont
vangsten 110.000.
Uitgaven. Hfdst. I, jaarwedden ambte
naren 54.685Hfdst. II, aanleggen en onder
houd van wegen, 34.448Hfdst. III, onderhoud
