pciie Courant
•g.
Middelburg f6 Juni.
BLUM-LEZING.
bo
bo
BIJVOEGSEL'
De Landbouwvergadering
te Hulst.
I uit-
ter-
ter-
\d.
Ireu-
kel-
lers,
ge-
I met
85
id t.
Ikes,
tuin,
180.
uit-
n, 6
likt
ge
en
ier»
a. o.
ka
il-
ver-
luur
cht,
i, 8
str
ove,
ove,
Ink-,
igst
Iers,
MO
3.30
i.30
3.30
i.30
.33
1.55
).U
16
3
25
110
28
VAN. DE
VA*
Vrijdag 17 Juni 1904, no. 141.
ZOU
aan
Woensdagavond sprak de heer J. H. Blum,
schoolopziener in het district Middelburg, in
een openbare vergadering der anti-revolution-
naire kiesvereeniging te Oost- en West-
Souburg, gehouden in de openbare school
aldaar, over »den politieken toestand en de
Statenverkiezing".
Het lokaal was goed bezet, voor een groot
deel met politieke tegenstanders van den
spreker, uit Middelburg en vooral uit Vlissingen
De voorzitter van bovengenoemde kiesver
eeniging, de heer Van Veen, opende de bpeen
komst met gebed. In zpn openingswoord
legde hp den nadruk op de tegenstel
ling, ook op staatkundig gebied, tusschen
Gods woord en de revolutie, openbaring en
zuivere rede. Hp deelde mede dat gelegenheid;
worden gegeven tot debat, doch alleen
kiezers uit het district Vlissingen, voon
wie de vergadering was belegd.
De heer Blum gaf als zpn meening te ken
nen datniet verwacht had kunnen worden,
dat in 't district Vlissingen propaganda ge
maakt zou moeten worden, daar het waarschpn-
lpk zou zpn geweest dat hier de beide af
tredende leden algemeen zouden worden
gestemd.
De omvangrijke, actie der liberalen echter,
die zich bedienen van veel groote woorden al
zpn hun argumenten ook niet van veel betee
kenis, doet het noodig schpnen den toestand
eenB uiteen te zetten.
Door de vrpzinnigen is het politiek belang
van deze verkiezingen voorop gesteld, in.
tegenstelling met vroeger, terwpl de provin
ciale belangen op den achtergrond zpn ge
drongen. Spreker zette deze politieke betee-
kenis der a. verkiezingen uiteen, in verband
met de verhouding tusschen Provinciale Staten
en Eerste kamer.
De heer Blum gaf als zpn oordeel te kennen,
dat de samenwerking van de verschillende
groepen van vrpzinnigen bij deze verkiezingen
niet berust op een beginsel, maar op haat
tegen dit kabinethierdoor wordt een tpdelpke
eenheid bereikt van ongelpksoortige elementen.
Spreker wees erop, dat de vrpzinnigen dezen
politieken strpd hebben gewild en verkregen
maar dat de schuld ervan nimmer aan de anti-
revolutionnairen te wpien is.
Uit het program der anti-revolutionnaire
partp toonde spieker aan dat deze party de
provinciale en gemeentelpke autonomie wil
bevorderen en groote waarde hecht aan de
samenstelling der Provinciale staten.
Merkwaardig achtte de heer Blum het, dat
de vrpzinnig-democraten en de sociaal-demo
craten thans een zoo groote waarde hechten
aan het behoud der tegenwoordige meerderheid
in de Eerste kamer, terwpl de eersten deze
geheel gewgzigd, de tweeden haar zelfs afge
schaft wenschen te zien.
De Eerste- kamer heeft te waken tegen een
plotselinge omzetting van ons-regeeringssysteem,
doch dit wil toch niet zeggen dat zp steeds
tegenover de Tweede kamer moet staan.
Eer het tegendeel, meende spreker. Bp een
eerlpke taktiek zouden de vrpzinnigen niet
moeten verhinderen, dat de Eerste kamer in
den zin van het cabinet werd omgezet, daar
dan alleen van deze regeering iets verwacht
kan worden. Maar hoe ook de uitslag, deze
week en het volgend jaar, aan de stembus
moge zpn, de vrpzinnigen kunnen het verwpt
niet ontloopen dat zp; alles hebben gedaan om
dit kabinet het regeeren moeilpk, zoo niet
onmogelpk te maken.
De heer Blum herinnerde aan al de verschil
lende grieven, die van de zpde zp'ner tegen
standers tegen dit kabinet zpn ingebracht en
die, naar zpn meening, niet gehandhaafd kon
den worden.
Wat de oppositie der vrpzinnigen tegen dit
kabinet betreft, was spreker overigens van
oordeel, dat deze niet beantwoordt aan het
ideaal van een loyale oppositie, die strijd voert
om des beginsels wille.
Van de vele grieven liet spreker vele buiten
beschouwing om zich tot de twee voornaamste
te bepalen, nl. dat het tegenwoordige kabinet
zyn beloften niet vervult, en dat het christelpk
karakter van dit kabinet niet genoeg aan den
dag; komt.
Wat het eerste betreft, wees de heer Blum
op den nog-korten duur dezer regeering, de
aanzienlijke oppositie die zp ondervindt en den
tpd dien zp verloor tengevolge van de staking.
Overigens meende hp dat het begrijpelpk zou
zpn indien de regeeringspartp deze grief op
perde, maar dat. dit, te verwonderen is van de
oppositie, die juist de. daden dezer regeering,
waarvan zp onheil verwachtten,zoozeer gevreesd
heeftzoodat de conclusie- dat dit kabinet weg
moet zonderling is, nu dat gevreesde, blpkens
de grief, niet komt.
Hetzelfde geldt voor de tweede griefals zou
christeljjk karakter dezer regeering niet
het
genoeg aan. dan. dag. komen. Dit kan voor de
oppositie toch geen reden tot klagen zpn waar
zjj; juist dit christelpk karakter zoozeer heeft
gexreesd.
In verband met deze grief betoogde de
heer Blom. dat het christendom niet komt met
uitwendig gebaar, doch niettemin overal de
eere Gods op den voorgrond stelt. Uiterlpk
is geen onderscheid tusschen den christen en
den niet-christen, doch geestelpk wel. Want-
neer op elke wet het etiket van Gods naam
werd gedrukt, zou dit een ijdellijk gebruik
zpn van dien naam. Doch de wetgeving in
haar geheel moet ademen den geest van Chris*
tus en mag niet bestendigen hetgeen daarte
gen indruischt. Ondanks de liberale regeering}
die reeds veel van het christelpk beginsel in
ons staatsleven heeft weggenomen, is dit
toch nog aanwezig. En het was hoog tpd dat
een christelpk ministerie kwam om »voort te
bouwen op de christelpke grondslagen", door
de vaderen gelegd.
Uitvoerig stond de heer Blum stil bp een
andere grief tegen dit kabinet, nl. dat het
een scherpe scheiding zou teweeg brengen
tusschen geloovigen en ongeloovigen. Deze
tegenstelling is er altijd geweest en is door de
vrpzinnigen steeds op den voorgrond gesteld,
zelfs zoo dat de naam »geloovige" vaak een
schimpnaam werd en zpn drager smaad deed
ondervinden.
Ook de Hooger-Onderwpswet werd door den
heer Blum besproken. Hp wees erop hoe de
commissie van rapporteurs der Eerste kamer
dit ontwerp in vier deelen splitst, waarvan
het vierde beoogt de toekenning van het di-
plomeeringsrecht (recht van promotie) aan
vrpe universiteiten.
Dit vierde punt is fel bestreden door de
oppositie. Spreker toonde aan hoe reeds,
zoodra aan de gemeentelpke universiteit te
Amsterdam dezelfde rechten werden verleend,
met het oude beginsel van Rijks-universiteiten
gebroken is. De heer Blum zag voorts onder
de oogen de kwestie der kerkelijke propaganda,
gelijk die bij de oppositie tegen dit ontwerp
te berde is gebracht, en betoogde de onge
grondheid van dit argument in verband met
de rechten der openbare universiteiten.
Ook de ontevredenheid der hervormde pre
dikanten met het ontwerp besprak de heer
Blum. Kan echter de erkenning van die zpde,
dat de liberalen in '76 bij het instellen der
theologische faculteit aan de openbare univer
siteit den toestand bedorven hebben, aanlei
ding zpn om te stemmen op liberale candi-
daten en tegen Kuyper vroeg spreker.
Hp beweerde dat het in het ontwerp,
niet gaat om een bepaalde universiteit, maar
om de vrijheid als zoodanig kan het even
tueel ook voor de liberalen van belang zpn.
De oppositie gaat tegen de vrpheid van het
Hooger onderwijs, en dit keurde spreker ten
zeerste af.
Het laatste onderwerp van de lezing van
den heer Blum was het ontwerp-tariefwet de
oppositie tegen dit ontwerp heeft een front
verandering gemaakt. Terwpl men in het eerst
meer in 't bijzonder tegen de bepalingen van
de wet streed, werd later het ontwerp in zpn
geheel bekampt als een product van reaction
naire wetgeving.
Door de oppositie is de strpd tusschen vrp-
handel en protectie vereenzelvigd met dien
tusschen liberalen en anti-liberalen.
Zelfs de heer Repne heeft vóór eenigen tpd
toegegeven dat het liberale tarief van '62 geen
handelsvrijheid gaf. Eigenlpk hebben wij
nimmer handelsvrpheid gehad.
De heer Blum behandelde het wetsontwerp,
ingediend door Piecson, «den vader van de
vermogensbelasting", waarbp de bestaande in
voerrechten evenzeer werden verhoogd, met
een bedrag van twee millioen. Geen verschil
in beginsel, maar verschil in graad nemen we
dus thans waar, nu minister Harte een voor
stel indient dat de invoerrechten verhoogt
met 9 millioen. Geld is er noodig, en op een
of andere manier moet dat er toch komen.
Pierson zelf heeft bp zpn vermogensbelasting
de opmerking gemaakt dat men op dien weg
niet verder kon gaan.
De heer Blum was het met den heer Plate
eens, die gezegd heeft dat men in een klein
land niet doen kan als in een groot land;
spreker's conclusie is_ echter een tegenover
gestelde.
Bp is vóór vrphandeldoch deze kan in de
gegeven omstandigheden niet worden doorge
voerd, in verband met den toestand in de
andere landen.
De bpzondere bepalingen van het ontwerp
liet spreker rusten. Hip toonde aan dat van
duurder brood, zooals de socialisten beweren,
geen sprake is en wees erop hoe de heer
Smeenge terzelfder tpd roept om bescherming
ook voor de landbouwers.
Zwak en onwaardig zpn de argumenten der
tegenstanders, die de kiezers willen bewegen
hun stem niet uit te brengen, daarbp. brekend
met het in dit district gehuldigde beginsel, op
de aftredende leden van het district Vlissingen.
althans op den aftredenden anèi-revolutionnair,
Daartegenover wekte spreker op, goed te over
leggen wat thans te doen staathp is ver
zekerd dat dan de aanwezigen naar de stem
bus zullen gaan en hun stem uitbrengen op
de aftredende leden, de heeren Loois en Van
Lynden, die het vertrouwen der kiezers waar
dig zpn gebleken.
DEBAT
was, wij schreven het reeds boven, alleen toe
gestaan aan de kiezers uit district Vlissingen,
De heer Herm. Snpders, uit het district Mid
delburg, gaf evenwel zpn verlangen te kennen
om met den heer Blum in debat te treden,
De heer Blum zeide het op- prps te zullen
stellen indien het bestuur aan dat verlangen
kon voldoen, waarop den heer Snpders werd
toegestaan het woord te voeren.
Eerst vroeg de heer Sepmoer uit Vlissingen
nog waarom de heer Blum, hoofdzakelpk over de
liberale tegenstanders had gesproken en in
't geheel niet over de zgn. «wilden" als Staal
man en zpn geestverwanten, die toch ook tegen
standers zjjn van dit ministerie en zich daarbjj
evenzeer beroepen op Gods woord als de re
geering zelf.
De heer Snpders begon met dank te brengen
aan den heer Blum en aan het bestuur voor]
de bereidwilligheid, waarmede hem het woord
was verleend. Hp zou niet zoo vrppostig ge
weest zpn dit te vragen, als niet tot tweemaal
toe in een der christelijke bladen uit de om
geving was aangekondigd dat de toegang vrij
was en gelegenheid werd gegeven tot debat, j
zonder eenige beperking.
De heer Snpders heeft zich er over verwon
derd dat het verwpt van onoprechtheid der
vrpzinnigen van de zpde van den heer Blum
gékomenals men de anti-revolutionnaire
pers uit onze omgeving leest, vindt men daar
zeer onchristelpke en onware beschuldigingen j
aan het adres der liberalen. Spreker consta
teerde dat de werken niet met de woorden
overeenkomen aan die zpde.
Hij stelde in het licht, dat de vrpzinnigen]
steeds het tweeledig karakter der Statenver
kiezingen op den voorgrond hebben gesteld,
zoowel het politiek belang als de provinciale]
belangen.
Den heer Blum vroeg spreker om zijn woor-1
den waar te makendat haat tegen het chris
tendom en niet een beginsel de vrijzinnigen
vereenigd heeft; anders zpn dit woorden die
niet in den mond van een christen passen.
En wat de provinciale en gemeentelpke]
autonomie aangaat, deze is in de wet neer
gelegd door den liberaal Thorbeckedoor de
tegenwoordige regeering is een wetsontwerp
ingediend, dat die autonomie beperkt, speciaal
op het punt der gemeente-bedrpven.
De heer Snpders vond het tameljjk naïef, te
verlangen dat de vrpzinnigen zouden zeggen I anti-revolutionnairen in de wereld is gebracht
dat, nu de Tweede kamer anti-liberaal is, de
Eerste het ook moet worden.
Al wenschen de Vrpzinnig-democraten overi
gens een meer democratische samenstelling
der Eerste kamer, ze zpn niet mal genoeg om
nu hun beginsel op zp te zetten en vrp spel
te geven aan hun tegenstanders. Elke partp
heeft bp de huidige samenstelling dier Kamer
het recht te trachten eeD zoo groot mogelpk
aantal vertegenwoordigers in dat college te
brengen om des beginsels wille.
De scheiding tusschen geloovigen en onge
loovigen in ons openbaar leven weet spreker
juist aan de kerkelpken, die zich o. a., zp het
dan ook met veel opofferingen, hebben verzet
toen de liberalen nog het ideaal hadden alle
kinderen op de school bp elkaar te brengen,
zonder geloofshaat.
Doch de strpd gaat niet tusschen geloovigen
en ongeloovigen
De heer Blum heeft verzwegen hetgeen door
volbloed-geloovigen tegen dit ministerie is
ingebracht. Spreker wees o. a. op den heer
Lohman, die tegen het beginsel der Hooger-
onderwpswet is, de brochure van den heerlezing terug om zpn meening daaromtrent tel Wat aangaat de zuivelbereiding wee» de
voorzitter erop dat velen zich nog ver houden
door den heer van den zuiveloonsulenthp raadde-, allen aan
zpn, meende de heer Snpders, de toekomst is De oogst van 1903, zoo niet in alle opzich-
aan de vrijzinnige beginselen. ten voor elk. gewas voldoende, was toch. over
het algemeen goed te noemen, vooral ook om-
De heer Blum antwoordde op de vraag vanldat 6e prpzen van sommige producten de
den heer Seymoer, dat deze vraag niet behoorde teelers ervan loonden.
tot het onderwerp, dat hp op zich genomen had
te behandelen. Overigens verklaarde hp dat
Staalman in de oogen der anti-revolutionnairen
niet tot hun partp behoort.
Den heer Snpders beantwoordde de heer Blum
door erop te wpzen dat de vrpzinnigen de ge
legenheid niet geven aan dit ministerie om te
toonen wat het kan. Hp zou liever willen dat
eerlpk zeiden dat zp tegen deze regeering
strpden omdat ze haar beginsel verderfelpk
achten, gelpk mr Troelstra onomwonden zeide
waar het om gaat. Het is haat tegen Kuyper.
Spreker vroeg welk toch wel het beginsel
der vrpzinnigen is hp wees er o. a. op hoe de
sociaal-democraten ook de liberalen rekenen
tot de kapitalisten, tot hun tegenstanders.
De veestapel bleef goed gezond.
De vooruitzichten van den oogst voor 1904
kunnen met een dankbaar en opgewekt ge
moed worden geroemd.
Het ledental der Maatschappij neemt steeds
toe en dit geschiedt op gezonde wpze.
Wanneer wij nagaaan wat in de verloopen
acht jaren is geschied, is het in de eerata
plaats een lichtpunt dat de paardenfokkerp
steeds meer tot haar recht komt.
Steeds werd beoogd verbetering van het
mannelpk fokmaterieel en een eerste gevolg
daarvan is geweest de invoering van verplichte
hengstenkeuring, weldra gevolgd door een ver
bod van het gebruiken van afgekeurde dieren.
De werking der rpkskeuring heeft echter het
Éénheid van beginsel zag spreker daarin niet. I aantal hengsten verminderd, doch. dit bezwaar
En wanneer het tweeledig karakter der Staten
verkiezingen steeds op den voorgrond is gesteld}
bleef bp den heer Blum de vraag of dan vroeger
nimmer anti-liberale heeren op de hoogte zpn
geweest met de provinciale belangen.
Beperking der gemeentelpke exploitatie is
niet in strpd met het anti-revolutionnaire
programma, dat het belang der kleinen en
zwakken vooropstelt.
Wat de tegenstelling aangaat, tusschen ge
loovigen en ongeloovigen gemaakt, handhaafde
spreker zpn meening dat deze niet door de
weegt voor onze provincie minder.
De keurtentoonstelling, in 1901 te Middel
burg gehouden, heeft getoond dat Zeeland,
wat het mannelpk fokmaterieel betreft, niet
achter stond bp andere provinciën.
De merriën echter laten veel te wenschen
over en het bestuur heeft gemeend ook zpn
aandacht te moeten wpden aan het vrouwelpk
fokmaterieel en door het uitloven van aan-
houdingsbpdragen te bevorderen dat goede
dieren in de stallen blpven.
Het resultaat is zeer bevredigend.
Spreker herinnerde er hierbp. aan dat voor
de binnen enkele dagen te houden paarden-
keuringen 474 exemplaren zpn aangeboden.
De kwaliteit is verbeterd en hooge prpzen,
die besteed worden, loonen wat ten dezen
opzichte wordt gedaan.
Een groot bezwaar tegen de genomen maat
regelen was de verplichte stationneering.
Dit standpunt is echter zeer goed- te verde
digen als men let op de kwestie dat het niet
in de eerste plaats de vraag is waar de paarden
zich bevinden, maar waar zp noodig zpn.
Verder besprak de voorzitter de cursussen
paardenkenniswjjzende op de nuttige
werking daarvan wekte hp alle afdeelingen op
werden door den heer Blum daaraan meer nog. dan tot dusver hare aan
gaf toe dat er verschillen zpn dacht te wpden.
onder de regeeringspartpen, doch het is ook een I In hoefbeslag zpn twee volledige cursussen
coalitie-kabinet. Wat de »propaganda-inrich-1 gegeven, later gevolgd door halve cursussen,
ting" betreft, meende spreker dat iedere partp I Thans is besloten te trachten in 1905 of 1906
het recht heeft uit te maken wat zp wil of I weer le komen tot de instelling van nieuwe
nietiedere inrichting die een beginsel heeft I volledige cursussen van twee jaren,
is overigens een propaganda-inrichting. I Wat de rundveetokkerp betreft, is verbete-
In den loop van zpn repliek kwam de heer I ring te constateeren, en wat te dezen opzichte
Blum op de verschillende punten van zpn-| gedaan wordt draagt goede vruchten.
deze hebben er juist onder geleden.
Het ideaal der vrpzinnigen inzake de school
kwestie is het ideaal, dat alle kinderen modern
zullen worden; en dat willen de anti-revoluti
onnairen niet.
Inzake den tegenstand van geloovigen tegen
dit ministerie, wees de heer Blum erop dat
Lohman en De Visser er niet tegen zpn ge
kant, maar zp integendeel opwekken tot het
stemmen op anti-revolutionnairen.
Uit de historie en de practpk trachtte spreker
aan te toonen dat in de christelpke beginselen
een degelpke grondslag ligt voor de staat
kunde. De verschillende wetsvoorstellen van.
dit ministerie
verdedigdhp
"Van Leeuwen, orthodox predikant, enz.
Aan de hand der feiten toonde de heer
Snijders aan, dat de anti-revolutionnaire partp:
met deze wet een bpzondere richting insloeg
zp is een partp-wet ten bate eener bepaalde
kerkelpke inrichting.
Spreker meende dat de beginselen der anti-
revolutionnairen geen goede grondslagen leve
ren voor de staatkunde, en laakte de samen
werking met de katholieken uit beginsel-oog
punt en van de verschillende kerkelpke partpen
in 't algemeen, daar deze onderling zooveel
verschilpunten toonen. Deze verschillen worden
thans, nu de strpd voor de deur staat, weg
gedoezeld.
Achtereenvolgens besprak de heer Snpders
de drankwet, de loterij-wet, het vaccine-wetje,
de militaire tuchtwetten, om aan te toonen hoe
weinig de beginselen der anti-volutionnairen
worden doorgevoerd.
Wat de Hoogeronderwpswet betreft, de libe
ralen van allerlei schakeering en de vrpzinnig-
democraten en sociaal-democraten hebben in
stemming betuigd met de instelling eener
technische hoogeschool, en van "bpzondere leer
stoelen aan openbare universiteitdoch ze zpn
tegen subsidieering der vrpe universiteit omdat
waarborgen ontbreken dat de diplomeering
berust op degelpke studie en voorbereiding.
Ook omdat de vrpe universiteit een propaganda-
inrichting zou zpn. Spreker wees op de
oneenigheid, die in den boezem der kerkelpke
partpen over deze wet bestaat,
Het speet spreker, dat de heer Blum niet
over de bpzondere bepalingen der tariefwet
heeft gehandelddaarom toch gaat het juist.
De vrpzinnigen juist hebben altpd beweerd
dat de kwestie van vrphandel en protectie
geen partykwestie is, doch de antirevolution
nairen voeren dit beginsel in hun program.
Wat het wetsontwerp van Pierson betreft,
betoogde spreker dat uit de naaste omgeving
van dien voorsteller om des beginsels wille
partjj is gekozen tégen zpn ontwerp-tariefwet,
al verhoogde dit de invoerrechten nog lang
niet zóo als het thans aanhangige,
Tegenover de bewering van den heer Blum,
dat men op 't gebied der directe belastingen
(adres aan Pierson's vermogensbelasting) niet
verder kon gaan, stelde de heer Snpders de
mogelpkheid van ruime inkomsten door pro
gressieve successie-rechten. Hp keurde het
af, dat
sociale hervormingen die nog komen moeten.
Het samengaan der vrpzinnigen vindt zpn
handhaven.
De vermogensbelasting,
Snpders geprezen als een rechtvaardige maat
regel die de «couponnetjesknippers" treft,
werd door den heer Blum minder gewaardeerd,
daar niet de bedoelde knippers in de eerste
plaats getroffen worden, maar de landbouw,
terwpl de in 't buitenland wonenden zpn vrp-.
gesteld, waarom spreker dan ook de recht-1
vaardigheid dier wet bestreed.
En wat de successierechten aangaat, meende
van diens gaarne gegeven wordende voorlich
ting te profiteeren.
De varkensfokkerp', vooral in deze streek
van belang, gaat een groote toekomst tege
moet. Er bestaat thans een groote exporthan-
4el in varkens en de rpkssubsidie geeft ge
legenheid om veel in het belang van die
teelt te doen.
De algemeene klacht is dat de geïmpor-
spreker dat die bp ons reeds zeer hoog zpn, 1 teerde varkens in deugdzaamheid achteruit-
zoodat daarvan niet veel te verwachten is. I gaan en daarom deed- de voorzitter mededeeling
Ten slotte wees de heer Blum er nog op van het besluit, in de hoofdbestuursvergadering
dat een wet steeds uitvoerbaar moest wezen, genomen, om beeren van Yorkshire ras ter
een beginsel waaraan de speetwet juist haar I kruising- te importeeren.
ontstaan dankt. I Van het een overgaande op het ander, be-
De heer Blum handhaafde zpn opinie om-1 sprak de voorzitter de pluimveeteelt, en zette
trent de taak die de kiezers bp deze stembus I daarbp het groote belang daarvan voor den
m 't district Vlissingen hebben te vervullen.
Door den voorzitter werd aan spreker en ver
gadering dank gebracht, waarna de heer Blum l
de bpeenkomst met dankzegging sloot.
Van onzen eigen verslaagevery.
Hulst, 1'5 Juni.
Het aantal vlaggen, hier en daar van de
huizen, ook van den toren, uitgestoken, was
heden ochtend belangrpk vermeerderd.
Ook was het reeds in den morgen vrp wat
levendiger dan Dinsdag.
Al vroeg bewogen zich de vreemdelingen
langs de straat, waarvan zp door een klein
landbouw uiteen. Hp wees erop dat in deze
provincie zich een vereeniging heeft gecon
stitueerd, die haar zorg wpdt aan dit niet
onbelangrijk deel van het landbouwbedrpf, en
wekte op haar te steunen.
Een van de zaken, waaraan opk de Maat
schappp hare zorgen wpdde, is het landbouw-
onderwps. In 1894 werd; de winter-landbouw-
school te Goes geopend; en wat zp heeft ge
wrocht, mag geiust supérieur worden genoemd.
Een bezwaar om van dat onderwps meer
deren te doen profiteeren, is de uitgebreide
ligging onzer provincie,, die het bezoek niet
gemakkelpk maakt.
Zp, die niet van de winterlandbouwachool
gebruik kunnen maken, vinden eenige vergoe
ding in de winterlandbouwcursussen, Daarmee
staat Zeeland, thans zoo goed als aan de spits
in 1903 had die provincie 28 dier scholen.
De pionniers voor dezen tak van onderwps
gedacht de voorzitter met name, en hulde
bracht hp aan de ouders, de leerlingen en de
regenvlaagje echter werden verjaagd.
Veel water viel er niet, juist genoeg om het I onderwpzers die toonen het groote belang van
overtollige stof te wereneen goed vooruit-1 het onderricht te beseffen
zicht voor den rptoer.
Tegen half elf begaven wp ons op weg naar
het lokaal waar de
ALGEMEENE VERGADERING
die, zooals reeds gemeld is, in dé zaal van
i het hotel Het Wapen van Zeeland werd gehouden.
Huld.e bracht de beer Hennequin vervolgens
aan dé regeering v.oor hetgeen in de laatste jaren
op landbouwgebied ten goede is veranderd.
In 1896 klaagde men dat van overheidswege
weinig werd gedaan voor den landbouw.
De tpd van klagen is thans voorbp. De
regeering heeft getoond te begrppen dat het
is den landbouw op gezonde wpze te
Wp hebben reeds per telegraaf gemeld dat
de druk bezochte bpeenkomst ook bpgewoond I noodig
werd door vertegenwoordigers van het Gede-1 steunen.
puteerd college laten wp even zeggen dat het I Ook hulde komt toe aan het provinciaal
thans gelden^ worden^ gevraagd voor|warelt qe j^eren Fr up tier en Van Rompu. I bestuur, dat niet naliet op krachtige wpze
Op het vastgestelde uur opende de voorzit-1 financieelen steun te geven waar dat in het
ter. de heer mr P. C. J. Hennequin, de ver-1 algemeen belang van den landbouw noodig
oorzaak in het feit dat zp het beginsel der I gadering.
vrpzinnigbeid bedreigd achten als de regeering I Hp begon met er op te wpzen dat de tyd
voortgaat op den weg der bevordering van I ingevolge de gemaakte regeling beperkt is,
bpzondere kerkelpke belangen en het opzetten
van een deel der natie tegen een ander deel
dat zp wil buitensluiten van de gemeenschap.
Het vrpzinnige beginsel moet niet. onderdrukt j
wordeneerst moet getoond worden de heil
zame invloed van de christelpke beginselen
en de toepassing ook op staatkundig gebied.
Want voor die beginselen hebben de vrp
zinnigen ook veel eerbied en vele daarvan]
trachten ook zp in toepassing te brengen.
Maar van de toepassing door de belpders,
zoowel in het dagelpksch leven als in de!
staatkunde, komt vaak zoo bitter weinig terecht
Hoe ook de uitslag aan de stembus moge
om daarna de aanwezigen welkom te heeten, in
de eerste plaats de leden van het Gedeputeerd
college, in de tweede plaats de getneenteiyke
en andere autoriteiten en eindelpk allen die
door hunne tegenwoordigheid blpk gaven van]
'hunne belangstelling in landbouw en veeteelt.
Vervolgens sloeg de voorzitter een terugblik
op wat sedert de algemeene vergadering, in
1896 te Hulst gehouden, is geschied.
Alvorens echter bracht, hp een woord van
bleek te zpn.
De tpd van de goede sloten is voor de land-
bouwmaatschappp voorbp. Maar al levert de
rekening geen overschot, gezegd mag worden
dat het uitgegeven geld goed is besteed.
Om dat te bewpzen herinnerde de voorzitter
aan de welgeslaagde keurtentoonstelling,. aan
de cursussen voor hoefbeslag, om niet in de
tails te vervallen.
De Maatschappp, doet veel, maar zp zon nog
heel wat meer kunnen doen indien zp meer
steun ondervond.
Zeker, haar ledental gaat vooruit. Bedroeg
het in 1896 2172, het is thans tot 2520 ge-
die vermeerdering is nog te
hulde aan het onslapen eerelid der Maatschappp,
den heer J. H. Snpders, die vele jaren met j klommen, maar
'groote nauwgezetheid de schriftelpke werk-1 klein,
zaamheden voor haar vervulde. Spreker w«kte daarom de ledfen op, ieder in
