N°. 138.
1904
Dinsdag
14 Juni.
Uit Stad en Provincie.
1470 Jaargang.
Middelburg 13 Juni
By deze courant behoort een Bijvoegsel.
MIDDELBIRGSCHE wmmv.
Deze courant verschijnt d a g e 1 ij k smet uitzondering van Zon- en Feestdagen.
Prijs, per kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor alle plaatsen in Nederland franeo pp., 2.
Afzonderlijke nummers kosten 5 cent.
THERMOMETER EN VERWACHTING.
13 Juni 8 u. vm 57 gr., 12 u. 68 gr., av. 4 u. 69 gr. F. Verwacht: matige Z. wind,
toenemende bewolking, weinig verandering in temperatuur.
w
w
Advertentiên20 cent per rogel. Geboorte-, dood- en alle andere familieberichten en
Dankbetuigingen van 1—7 regels 1.50; elke regel meer 20 cent. Reclames 40 oent per regel.
Groote letters naar de plaats, die zij innemen.
Tot de plaatsing van advertentiên en reclames, niet afkomstig uit Zeeland, betreffende
Handel, Njjverheid en Geldwezen, is uitsluitend gerechtigd het Algemeen Advertentie-Bureau
A. DE IiA HAR Ax., N.Z. Voorburgwal 366, Amsterdam.
En wat zullen wij nu zeggen tot aanbe
veling van de personen, die wij van de in
Zeeland gestelde candidaten gaarne gekozen
zien
Dit in de voornaamste plaats want
hierop komt het thans vooral aan dat,
worden zij tot leden der Provinciale Staten
gekozen of herkozen, wij zeker zijn van
hunne stem bij eventueele keuze voor leden
der Eerste Kamer.
En nu meenen wij, vóór wij verder gaan
hier even rekenschap te moeten geven van
onze houding tegenover den heer W. A.
Graaf van Lynden.
Yan het kleur bekennen op politiek gebied
meent dit geacht lid van Gedeputeerde
Staten zich nog steeds te moeten onthouden.
Hoe hij vroeger daarover dacht, wisten
wij. Maar waar de mogeljjkheid bleef bestaan
dat de heer Yan Lynden tot andere ge
dachten zou gekomen zijn en vooral in den
ernstigen politieken toestand van het oogen-
blik die zelfs door tal van kerkelijke
personen bedenkeljjk wordt ingezien met
het oog op het drijven der Kuyperiaansche
partij allicht aanleiding kon vinden om
te verklaren in welken geest hij stemmen
zou bij genoemde verkiezingen voor Eerste
Kamerledendaar meenden wij ons verplicht
hieromtrent van zijn gevoelen ons te moeten
vergewissen.
Dt 1 Juni richtten wij tot den heer Van
Lynden het volgend schrijven
„IIoogWelGeb. Heer
Wij zijn zoo vrij u met een vriendelijk
verzoek lastig te vallen.
Ten einde alle begripsverwarring te voor
komen, thans allerminst gewenscht, met
het oog op den belangrijken tijd, dien wij
op politiek gebied beleven, en met het oog
op het gewicht dat door alle partijen wordt
toegekend aan de keuze voor leden der
Eerste Kamer door die der Provinciale
Staten, zou het ons aangenaam zijn te ver
nemen of bij gelegenheid van zulk een
keuze de vrijzinnigen op uwe stem zouden
kunnen rekenen.
Met een beslist antwoord op die vraag
zoudt u ons zeer verplichten.
Hoogachtend hebben wij de eer te zijn,"
enz.
Hierop ontvingen wij het volgende ant
woord.
„Ter Hooge 2 Juni 1904.
Mijne Heeren.
Niet zonder eenige bevreemding nam ik
kennis van het schrijven uwer redactie dt.
gisteren, waarin „teneinde alle begripsver
warring te voorkomen", een „beslist ant
woord" verzocht wordt op de vraag, of bij
gelegenheid eener keuze voor leden der
Eerste Kamer de vrijzinnigen op mijne stem
zouden kunnen rekenen.
Na 25 jaren lang als lid der Staten iedere
belofte of verzekering van dien aard in
welken zin ook en door wien ook gevraagd
geweigerd te hebben, kan er bezwaarlijk
nog behoefte bestaan aan meerdere beslist
heid of gevaar voor begripsverwarring.
De vrijheid, die ik mij steeds voorbehou
den heb, om in ieder voorkomend geval
volgens eed en geweten te stemmen naar
mijne persoonlijke overtuiging, wensch ik
ook thans niet prijs te geven.
Hoogachtend van uwe redactie
de dw Dr.
W. v. LYNDEN."
Wij gaven reeds verklaring van het feit
dat bij den heer Van Lynden „eenige be
vreemding" wekte.
Wij willen hopen dat deze opheldering
voor hem voldoende zijn zal en danken hem
voor zijne mededeeling.
Daaruit zien wij dat hij nog steeds vol
hardt hij de door hem sedert jaren aange
nomen houding.
Dit betreuren wij
Omdat er wel degelijk heden ten dage
meer dan ooit behoefte bestaat aan
„meerdere beslistheid," aan mannen die open
lijk voor hunne meening uitkomen.
Omdat het toch werkelijk uit den tijd is
om, als men blijkbaar een zotel in een
ollege van politieke beteekenis begeert,
te volharden in een diep stilzwijgen over
datgene wat de kiezers kan voorlichten
omtrent de politieke zienswijze van den
candidaat.
Omdat het een dringende eisch des tijds
is dat er klare wijn geschonken wordt ook
in politieke aangelegenheden en omdat
twijfel en onzekerheid op dat terrein toch
nimmer kunnen strekken tot verheffing van
het peil van ons politiek leven.
Dat men zich buiten alle politiek houdt,
wij kunnen het ons best begrijpen, maar
dan ontwijke men ook de noodzakelijkheid
om nu en dan bij verkiezingen voor
leden der Eerste Kamer een politieke
keuze te moeten doen.
Er dreigt thans stellig „gevaar voor be
gripsverwarring" wat nu reeds blijkt uit
de candideering van den heer Yan Lynden
door verschillende partijen.
Welke gevoelens van hoogachting voor
zijn persoon wij jegens den heer Yan Lyn
den ook mogen koesteren, wij kunnen hem
ook nu niet aanbevelen. En dit te minder
nu hij ook van antirevolntionnaire zijde
wordt aanbevolen.
Hoe zulks mogelijk is, waar men aan die
zijde altijd zoo hoog ervan opgeeft dat het
gaat om „beginselen" en niet om personen,
make men daar zelf uit
Wij laten dan ook thans weer, evenals
bij de eerste stemming in 1898, de uitspraak
omtrent hem aan de kiezers in het district
Vlissingen over.
Uit de tussehen den heer Van Lynden
en ons gevoerde briefwisseling, die wij, hun
tot voorlichting, openbaar maakten, kunnen
zij zeiven nagaan of zij al of niet op hem
hun stem kunnen uitbrengen.
huis uit landbouwer, op de hoogte van
veel, zeer veel dat in de Provinciale Staten
ter sprake komt., moet daar een plaats in
nemen.
Voor
het district
VLISSINGEN
wij alleen, maar dan ook ten
dringendste, aan den heer dr J. J. van der
Harst, den in Koudekerke zeer populairen
arts, een man, zelfs gewild bij velen van
onze tegenpartij.
Ook in hem vindt de publieke zaak een
belangstellend bevorderaar.
Aan al wat in verband staat met de
verbetering van wegen, met het oprichten
van ziekenfondsen, met de positie van de
arbeiders, die hij gaarne in hun belang ver
beteren wil, geeft hij zijn tijd en zijne
kennis gaarne ten beste.
Als lid der commissie tot wering van
schoolverzuim is hij ook in zijne woonplaats
met ijver werkzaam.
Yoor de overige districten hebben wij
omtrent onze candidaten niet veel te zeggen.
Zij zijn in eiken kring voldoende bekend
on aan voorlichting omtrent hen zal het
zeker, hetzij door de locale
door hen die zich voor hunne
beijveren, wel niet ontbreken.
In het district
GOES
worden zeer bekende personen aanbevolen
en daar zijn de liberalen weer ijverig in de
weer om van hun kracht en macht te doen
blijken.
Letten wij thans op het district
MIDDELBURG,
dan meenen wij met allen grond te mogen
beweren dat de Vrijzinnig Democratische
kiesvereeniging daar zeer gelukkig is geweest
in de keuze van candidaten. Alle drie wer
den bij de verkiezing ook door liberalen
gesteund.
Er bestaat dit in de eerste plaats
in onze Provinciale Staten behoefte aan
deskundigen op het gebied der hygiëne.
Een of meer medici missen wij in dat
college al jaren.
Dit heeft men èn in Middelbnrg èn in
Ylissingen begrepen.
Yoor het eerste district wordt daarom dr
J. C. Bolle aanbevolen, een voortvarend,
bekwaam man, die door zjjne kennis en
door zijne belangstelling voor de publieke
zaak alle waarborgen geeft dat hij de be
trekking van lid der Provinciale Staten
niet als een sinecure zal opvatten.
Naast hem wordt aanbevolen de heer
H. P. d e n B o u w m e e s t e r, de president
van den polder Walcheren, de wethouder
van Middelburg, wiens verdiensten, voort
varendheid en energie wjj niet in den
breede behoeven aan te toonen.
Wij deden dit reeds vroeger.
En als derde candidaat is gesteld de
heer Jan P o 1 d e r d ij k, een man, van
wien het ons verwondert dat men hem niet
reeds lang naar de Provinciale Staten af
vaardigde.
Geboren landbouwer, is hij doorkneed in
zijn vak en door en door bekend met de
behoeften van den landbouwenden stand.
Trouwens, dat men hem als zoodanig
waardeert, blijkt wel uit zijne benoeming
tot lid van het bestuur der afdeeling Wal
cheren van de Zeeuwsche landbouwmaat
schappij, waarin hij eerst de functie van
secretaris vervulde, thans die van vice
voorzitter bekleedt.
Tevens is hij lid der eommissie van toe
zicht op de Rijkslandbouw winterschool te
Goes, lid van het bestuur der afdeeling
Zeeland van het Ned. Rundveestamboek en
van tal van oommissies, met den landbouw
in betrekking staande.
Als dijkgraaf van de polders Schorer
Mortiere, en Nieuw- St. Joosland is hij
geheel op de hoogte van polderzakenen
in zijne woonplaats wordt hij alleszins ge
waardeerd. Hij bekleedt daar debetrekking
van wethouder.
Wij zouden zeggenzulk een man, van
pers, hetzij
sandidatuur
In beide districten doe men wat men kan
om de keerschendo partij te bestrijden
In het district
SLUIS
de herkiezing der heeren mrs F. J. N.
van Dam en P. C. J. H e n n e q u i n
wel verzekerd.
Tegen den heer W. 0. de S m i d t is
door eenigen de strijd aangebonden.
Wij vinden dit in de tegenwoordige om
standigheden verstandig noch practisch.
En ook krachtens ons beginsel om een
dracht en samenwerking te bevorderen,
kunnen wij met dit pogen ons niet ver
eenigen.
In de kiesvefeeniging heeft men kunnen
en moeten strijden voor zijn meeningden
heer Smiclt moeten aanvallen en, zoo noodig,
een ander in zijne plaats kunnen stellen;
maar nu de meerderheid daar dit niet
wenscht, dient men er zich bij neer te leggen.
Evenals wij in het district Zierikzee de
houding van eenige liberalen sterk afkeuren
doen wij dit ook de beweging in het district
Sluis tegen den heer De Smidt, al ont
kennen wij volstrekt niet dat er tegen hem
ernstige bezwaren zijn in te brengen.
Dat men die echter thans niet late wegen
maar eendrachtig zich vere enige op de drie
aftredende leden.
In het district
ZIERIKZEE
doet zich het betreurenswaardige feit voor
dat men verdeeldheid wil zaaien.
Wij meenden dat de onderlinge strijd
met de gedachtenwisseling in de kiesver.
eenigingen was geëindigd.
Maar neen, men wil dien bij de stembus
voortzetten.
Dat al wat liberaal of vrijzinnig is zich
daartegen verzette
De billijkheid brengt toch mee dat de
heer B. G i 1 j a m de plaats inname van
den heer B, G. van der Have. Voor een
plattelands vertegenwoordiger dient een
ander in de plaats te komen. En te meer
waar Zierikzee al reeds drie vertegenwoor
digers heeft, en wel de heeren mr A. J
F. Fokker, mr J. C. v. d. Lek de Clerq en
J. H. C. Heyse, die oorspronkelijk als be
woner dier gemeente is gekozen.
Het liberale Schouwen stemme dus vooral,
behalve op de beide aftredende leden, op
den heer B. G i 1 j a m, als landbouwer
gunstig bekend.
Zierikzee zou anders toch vier afgevaar
digden en het uitgebreide platteland er
slechts twee krijgen.
Dat gaat niet.
Dien wenk achten wij zelfs noodig niet
tegenstaande de heer mr H. C. Moolenburgh
per advertentie in de Zierikzeesche bladen
verklaarde niet in aanmerking te willen
komen.
Want reeds in de vergadering der Cen
trale Liberale Kiesvereeniging is dit namens
hem verklaard en toch heeft men bij de
verkiezing hem candidaat gesteld.
Daar zijn altijd personen, ook onder de
kiezers, die plus royalistes que le roi zijn en
die hem toch allicht zullen stommen, wat
bedenkelijke gevolgen zou kunnen hebben
ten bate der tegenpartij.
In het district
THOLEN
zal, hopen wij, al wat liberaal is wel stem
men op de heeren J. N. Elenbaas, den
bekwamen burgemeester van Krabbendijke,
geboren te St. Maartensdjjk en ook met
Tholen bekend, en J. van G o r s e 1, een
practisch landbouwer, op het eiland Tholen
geboren en daar steeds werkzaam.
En in het district
HULST
waar het aankomt op een krachtig protest,
zijn de heeren mr F. C. v a n D e i n s e,
Ph. J. v a n D i x h o o r n, L. J. G e e 1-
hoedt en P. A. van de Velde can
didaat.
PRACTISCHE ERVARING.
Hoe duur een beschermend stelsel werkt
zien we in de rede, door den heer K. Rejjne
te Nieuw-Beierland gehouden, duideljjk toe
gelicht door een voorbeeld, dat de verdienste
heeft niet uitsluitend theorie te zjjn, niet te
steunen op hetgeen men in het buitenland
waarneemt, maar een greep te vormen uit onze
huidige Nederlandsche toestanden.
De heer Rejjne deelde nl. het volgende mede
»Het zout is op dit oogenblik belast met
3 accjjns en 1 invoerrecht. Ingevoerd
wordt 2 millioen geraffineerd zout, hetgeen
voor de schatkist een bate geeft van 18.600
per jaar. Onze bevolking brengt echter 26
maal 18.600 op, doordat in ons land 50 mil
lioen K.G. zout per jaar wordt gefabriceerd-
Dit inlandsch zout kan 45 cent per 100 K.G.
goedkooper worden verkocht, doch de 48 zout-
zieders in Nederland hebben de hoofden bjj
elkander gestoken, en door dit verbond is het
binnenlandsch zout evtn duur geworden als
het buitenlandsch. Dit is juist het onredelijke
van de Tariefwet, dat zjj de bevolking dwingt,
behalve de schatkist, ook nog aan de binnen-
landsche producten te betalen."
Hier heeft men dus een invoerrecht dat een
bate voor de schatkist oplevert ten bedrage
van slechts 18.600, maar aan ons volk 26-maal
zoo veel kost. Niet bjj alle belaste artikelen
zal het zoo hoog loopen. Maar boven de
negen millioen, waarmede het ministerie-
Kuyper de opbrengst uit de invoerrechten wil
verhoogen, zullen nog heel wat millioenen
meer uit de zakken ook van de on- en min
vermogenden worden gehaald ten bate van
fabrikanten. En dergeljjke druk aan de eene
zjjde en bevoordeeling aan de andere heet
»Christeljjke" politiek RUd
Naar wjj heden vernamen, is de vorige
week door het bestuur over de brandweer een
onderzoek ingesteld naar de veiligheid in
onzen schouwburg, ingeval van het voorko
men van brand.
Daarbjj moet de wenseheljjkheid gebleken
zjjn van het aanbrengen van nog enkele ver
beteringen, zoo in het belang van het publiek
als in dat van de artisten.
Yan een onderzoek van de Concert- en ge
hoorzaal vernamen wjj tot dusver nog niets.
Naar men ons meldt, zal de fanfare maat
schappij Les amis de la concorde van Nivelles,
welke op 15 Augustus 1898 hier een concert
gaf, dat een gnnstigen indruk heeft achterge
laten, op uitnoodiging van de Vereeniging tot
bevordering van het Vreemdelingenverkeer dit jaar
weder alhier eene uitvoering geven, en wel
op Zondag 24 Juli.
nommers zjjn reeds min of meer uitvoerig door
ons behandeld, zoodat wjj thans meenen te
kunnen volstaan met een bjjzonder woord van
lof voor den directeur en de directrice, die
opnieuw zeer mooie staaltjes van dressuur
toonden, en den schoolrjjder, den heer Willy
Manns, die dezen avond niet zoozeer zjjn
stoutmoedige als zjjn fraaie en kunstige praesta-
ties deed bewonderen.
De lachlustigen konden hun hart ophalen aan
den vermakeljjken wedstrjjd van jongelingen
uit en buiten het publiek, van wie geen er
in slaagde de 25 gulden te verdienen, uitgeloofd
voor hem die staande op een gezadeld paard
drie keeren de manege rondreed. Vermakeljjk
waren de hulpelooze poses, die men te zien
kreeg, en de wanhopige pogingen der deel
nemers om te paard te komen en te blijven.
De laatste twee avonden is de stoute Jockey
mr Harry niet opgetreden. De aanleiding
daartoe is de dood van het paard, dat door
hem bereden wordt en zjjn eigendom is. Hjj
ljjdt daardoor een gevoelig verlies. Toch zou
mr Harry vermoedeljjk heden avond optreden
op een ander paard, waarmee hjj intusschen
zjjn toeren heeft ingestudeerd.
De voorstelling van heden is de laatste.
Wie nog niet kennis maakte met dit uitne
mende circus, zal van avond wel niet op het
appèl ontbreken. Het belooft een bjjzonder
grappige avond te worden, die een waardig
besluit zal zjjn van de reeks van zeven voor
stellingen, door Corty hier gegeven.
En danDinsdagochtend is alles weer ver
dwenen. Reeds vroeg in den ochtend wordt
het, in den nacht neergehaalde, wereldje-van-
zeildoek op den trein geladen, en voort stoomt
het dan weer, eerst naar Breda waar een viertal
dagen wordt vertoefd, dan naar Leiden en
weer verder. Het is een rusteloos en vermoeiend
bestaan, dat van den circus-man.
Het eerste Zondagavondconcert in het Schut
tershof was goed bezocht ofschoon, wat te ver
wachten was, de voorstelling in het circus
duideljjk haar invloed deed gelden.
De aanwezigen amuseerden zich, als gewoon
lijk, goed.
Het programma werd door het muziekkorps
der d.d. schutterjj, onder leiding van den heer
Jan Morks, goed uitgevoerd.
Uit Vlissingen.
Heden (Maandag) ochtend viel een man,
werkzaam aan het te maken nieuwe hoofd,
van de vier meter hooge heistelling en kwam,
daar het peil laag water was, op de steenen
terecht. Oogenschjjnljjk niet ernstig gekwetst,
werd hjj in het vooronder van een in de haven
liggende bom gebracht. Na door een ont
boden arts onderzocht te zjjn, werd hjj op
diens last naar het gasthuis vervoerdde man
ljjdt veel pjjn en heeft, zegt men, een paar
ribben gebroken.
Vrjjdagavond hield de Friesche vereeniging
Fier fen hus in het lokaal Stofkoper een ge
zellige bjjeenkomst.
Een voorstel van den heer Adema van Mid
delburg, om in Augustus een afgevaardigde
naar Friesland te zenden ter bjj woning van de
vergadering van den Bond van Friesche taai
en schriftkennis, werd met algemeene stemmen
goedgekeurd. De benoeming van een afge
vaardigde werd tot de volgende vergadering
aangehouden.
Mede werd aangenomen een voorstel van
den heer Gras van Middelburg, om in Vlissin
gen tweemaal tegen te Middelburg eenmaal
te vergaderen.
het circus Corty-Althoff op het
van dressuur, rjjden enz. laat zien, is
Hetgeen
gebied
waarljjk zeer goed en de velen, die in de laatste
dagen hun schreden naar het Molenwater a 1-
h i e r richtten, zjjn er het beste bewjjs voor.
Zaterdagavond was de tent zeer vol en werd
een keurig programma uitgevoerd.
Ook Zondagavond werd gespeeld voor een,
althans op de lagere rangen, goed opgekomen
en zeer dankbaar publiek. De verschillende
Zaterdagmiddag had te G o e s de eerste
veiling der Zuid-Bevelandsche veilingsvereeniging
plaats.
Men begon met kruisbessen, die afgeleverd
zouden worden a. Woensdag te Goes en te
Wemeldinge, in baaltjes van 50 of 25 kilo.
Bjj mjjuing geschiedde de verkoop bjj min
stens 100 kg., met het recht meer te nemen.
De eerste partjj, groot 12000 kg., werd ver
kocht tegen J 4 per 100 kg., tegen welke som
de kooper de geheele partjj accepteerde. Nog
een andere partjj, groot 3800 kg. ging ook
voor denzelfden prjjs in eens van de hand.
Voorst worden verkocht, tegen 1 Juli te
leveren, 1020 stuks bloembollen, Narcis van
Ziondeze besomden J 1.50 per 100 stuks.
Als proef werd een enkel mandje kruisbessen
van eenige kilo's, z.g. kleine veiling, aange
boden, doch daarvoor bleek geen liefhebberjj
te bestaan.
Ook kwam nog, als curiositeit, een kilo
grauw zoete appelen in veiling, die voor 12
cents gekocht werden.
Voor de tweede veiling, die a. Woensdag te
drie uren zal plaats hebben, werden nog al
formulieren aangevraagd.
Het ledental der vereeniging is nu geklom
men tot 133.