Zaterdag 11 Juni. Uit Stad en Provincie. N°. 136. 147® Jaargang. 1904. Middelburg 10 Juni BENOEMINGEN, ENZ. Dr Kuyper van democratie tot orthodoxie. jhou- Jnli nog os. MIDDELBURGSUHE COURANT. Deze courant verschijnt d a g e 1 ij k s met uitzondering van Zon- en Feestdagen. Prijs, per kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor alle plaatsen in Nederland franco pp., 2. Afzonderlijke nummers kosten 5 cent. THERMOMETER EN VERWACHTING. 10 Juni 8 u. vm 57 gr., 12 u. 60 gr., av. 4 u. 60 gr. F. Verwacht: zwakke tot matige Z. O. wind, betrokken lucht, regenachtig weer, weinig verandering in temperatuur. Advertentiën: 20 cent per regel. Geboorte-, dood- en alle andere familieberichten en Dankbetuigingen van 17 regels 1.50; elke regel meer 20 cent. Reclames 40 cent per regel. Groote letters naar de plaats, die zij innemen. Tot de plaatsing van advertentiën en reclames, niet afkomstig uit Zeeland, betreffende Handel, Np verheid en Geldwezen, is uitsluitend gerechtigd het Algemeen Advertentte-Bareun A. DE LA MAR Az., N.Z. Voorburgwal 366, Amsterdam. Voor de Vrijdag 17 Juni te houden stemmingen voor leden der Provinciale Staten bevelen wij ten dringendste aan de navolgende heeren in de hieronder opge geven districten MIDDELBURG. Dr. J. C. BOLLE. H. P. DEN BOUWMEESTER. J. POLDERDIJK. VLISSINGEN. Dr J. J. VAN DER HARST. GOES. J. H. O. DOMINICUS. J. N. ELENBAAS. W. KAKEBEEKE. P. TAZELAAR. ZIERIKZEE. Mr. A. J. F. FOKKER. B. GILJAM. Mr. J. C. VAN DER LEK DE CLERCQ. T H O L E N. J. N. ELENBAAS. J. VAN GORSEL. HULST. Mr. F. C. VAN DEINSE. Ph. J. VAN D1XHOORN. L. J. GEELHOEDT. P. A. VAN DE VELDE. SLUIS. Mr. F. J. N. VAN DAM. Mr. P. C. J. HENNEQUIN. W. C. DE SMIDT. zullen natuurlijk alle argumenten tegen het ontwerp verdwjjnen. Het tweede voordeel, dat Het Centrumin zijn plannetje ziet, is dat dan de «Christenen" van de moeite af zpn en de liberalen het geld zullen hebben te zoeken voor sociale hervor mingen. Zoo maakt men het zich gemakkelijk. Jammer voor Het Centrum, dat het Ministerie- Kuyper d e'z e n raad nu juist niet kan opvolgen. Want een van de zwaarste verwij ten, die het altjjd zjjn voorganger toeslingerde, wasge hebt wel sociale hervormingen be raamd, maar niet gezorgd voor het geld, dat zjj kosten zullen. Wél is dr Kuyper aan zjjn eerste verkleed partij niet overleden, maar het kleed, dat hp hier zou moeten uittrekken, is nog veel te frisch en nieuw voor den uitdragerswinkel, hoogstens een jaar of drie oud. Vacl In tegenspraak met die mededeeling van Het Centrum een proefballonnetje beweert het Hbld. dat er ernstig sprake van is, om, na afloop van de behandeling der Drankwet, nog de Tariefwet of het Arbeidscontract in de af- deelingen te onderzoeken. De regeering zou dit althans wenschen. EEN YALSCH LICHT wordt er voortdurend geworpen op de ver houding tusschen de anti-elerieale partijen bij de a. stemmingen voor leden der Provinciale staten. Onze tegenpartij doet het met opzet voor komen alsof er tusschen de liberalen, de vrij zinnig-democraten en de sociaal-democraten een verbond is gesloten. Dat is onwaar. De heer Bos wees reeds in zpn voordvacht op die leugen. Liberale en vrijzinnig-democratische kies verenigingen, wier partjj genoot en in tal van ideeën overeen komen, besloten, na overleg, elkaar1» candidaten over te nemen. Maar van de sociaal-democraten hielden zp zich verre en dezen hebben evenmin lust ge voeld om met die partijen een accoord aan te gaan, wat trouwens ook aan den anderen kant allerminst was gevraagd. De sociaal-democraten besloten eenvoudig, zonder eenig overleg, uit eigen beweging, in eenige districten de liberale of de vrijzinnig- democratische candidaten ditmaal te steunen. Elders stellen zp eigen candidaten. Van over-en-weer-bieden, van een over eenkomst, zooals die tusschen anti-revolution- nairen en roomsch-katholieken bestaat, is geen sprake. Zp overlegden niet eens en dachten er niet over het »mp wat, u wat" toe te passen. Zulk zedeloos spel, dat bpna altjjd leiden moet tot een offerfeest van beginselen, laten zjj aan hunne gemeenschappelpke tegenstan ders, de clericalen, over. KRIJGSLIST. De Tariefwet zit den aanhangers van het Ministerie, zoo vlak vóór de Statenverkiezin gen, blpkbaar dwars in de maag. Zelfs doet een der regeeringsorganen reeds het denkbeeld aan de hand, haar voorloopig maar op te bergen. Het is Het Centrumdat deze merkwaardige uitlating doet. Eerst ziekte-, ouderdoms- en invaliditeits verzekering in de Tweede Kamer behandelen en eerst daarna de Tariefwet aan de orde stellen, raadt het blad. En zelfs vernam het «van veelal goed ingelichte zpde", dat der- geljjk voornemen inderdaad bestond. Het Centrum loopt ineens warm voor het denkbeeld. Het eerste voordeel ziet het hierin, dat dan de tegenstanders niet meer het wapen kunnen hanteerenge gaat belastingen heffen vóór ge weet hoeveel geld de sociale wetgeving eischen zal. Ja, er zjjn nog tal wat meer argumenten die niet meer kunnen worden aangevoerd als de Tariefwet van het werkprogram dezer vier jarige periode verdwpnt. Met het ontwerp Verder is bp kon. besluit, boven en behalve de bpdrage, bedoeld bp art. 45 der onderwijs wet, ter behoorlijke inrichting van haar lager onderwps een subsidie toegestaan aan N i s s e van 850, St. Philipsland van 500, S c h o r e van 1150, Serooskerke (S.) van f 400 en V e e r e van 900. De St. Ct. no. 134 bevat een kon. besluit tot vernietiging van het besluit van burg. en weth. van Kats van 29 April 1903, waarbp aan J. O. Blok vergunning voor den verkoop van sterken drank in het klein is verleend. Bp kon. besluit: zjjn benoemd tot ridder in de orde van den N ederlandsclien Leeuw P. C. van Vollenhoven voorzitter van het bestuur der inrichting voor doofstommenonderwijs te Botterdam tot ridder in de orde van Oranie-Nassau A. F. Fehmers, directeur dier inrichting en A. J. van Spaen- donck, hoofd der firma A. J. van Spaendonck Zonen, wollenstoffenfabrikant te Tilburg is aan S. J. Boss te Groningen, op verzoek, eervol ontslag verleend als chef de bureau bp de arbeidsinspectie, en de bureelambtenaar bp de arbeidsinspectie J. P. Teekens, thans tweede klerk, bevorderd tot eerste-klerk is de hoofdcommies der telegraphie J. J. Reyseger, werkzaam bp het hoofdbestuur der posterpen en tolegraphie, bevorderd tot adjunct inspecteur der posterpen en telegraphiede directeur D. J. van Dieren benoemd tot adjunct inspecteur der posterpen en telegraphie te s Hertogenbosch de commies der posterpen 2e kl. F. P. dn Rieu bevorderd tot le kl. is benoemd tot predikant bjj de Protestantsche gemeente in N.-I. E. Klaassen Dzn, predikant bp de Ned. herv. gemeente te Dussen. Ons Hof heeft voor drie dagen den lichten rouw aangenomen wegens het overlpden van H. K. H. prinses Mary van Hannover. TWEEDE KAMER. Aan het einde der zitting is Donderdag, inzake het drankwet-ontwerp, het amendement- Fock c. s. tot verruiming der bevoegdheid tot introductie en dergelijke voor sociëteiten verworpen met 44 tegen 34 stemmen. Het betrekkelpk regeeringsartikel 36bis is vervolgens goedgekeurd. Wp deelden dat nog mee in een deel der oplaag van ons vorig nommer. Bp kon. besluit zijn benoemdtot lid van bet bestuur van het waterschap voor de uit watering door de Sluis in de Piet J. J. van Weel, te Wolfertsdpktot dpkgraaf van het waterschap Cadzand J. Erasmus A.z. te Cad- zandin het bestuur van het waterschap Poortvliet tot djjkgraaf, J. Van Gorsel en tot gezworene N. A. Bruynzeel, beiden te Poort vliet tot gezworene van het waterschap Ooster en Sir-Jansland J. Zeyler, te Oosterland tot plaatsvervangend dpkgraaf van den Nieuwer- iïauenpolder T. Wpffels, te IJzendpketot ge zworene van den polder de Vier Bannen van Duiveland D. A. Labrpn en C. van Westen Pz., beiden fe Nieuwerkerk tot dpkgraaf van den Moggershilpolder H. Elenbaas Jz., te St Anna- landin het bestuur van den Dreischorpolder tot dpkgraaf J. Doeleman Zzn. en tot gezwo rene J. M. Klompe, beiden te Drei schortot dpkgraaf van den Elisabethpolder (Biervliet), L. Haverbeeke, te Biervliettot dpkgraaf van den Soelekerkepolder M. Maris, te Wissekerke; tot gezworene van het waterschap Nieuw- Bommenede J. A. Bolle, te Zonnemairetot gezworene van het waterschap De Breede Watering bewesten Ierseke A. de Broekert, te Wemeldinge, M. van I waarden, te 's Heer. Arendskerke, en W. Dekker Pz., te Wemel dinge tot gezworene van den Willem Leopold- polder (Nederlandsch gedeelte) J. Verhage, te Retranchementtot gezworene van het water schap St. Maartensdijk I. P. Hage en N. J Nelisse, beiden St. Maartensdijk. Deze benoemingen zpn gedeeltelpk reeds gemeld in een deel der oplaag van ons vorig nommer. Het was Donderdagavond in het circus Corty-Althoff weer zeer vol op alle rangen. En het publiek toonde zich opnieuw bjjzonder ingenomen met al wat het geboden werd. Luid applaus viel bpna al den uitvoerenden ten deelde verschillende nommers werden dan ook weer zeer goed uitgevoerd. De tent heeft dien avond de waterproef doorstaan en wp kunnen zeggen glansrpk. Trots de regen stroomde, was er nergens kwestie van hinderlijke lekkage. Zaterdag hebben er twee voorstellingen plaats, 's middags te twee uur eene kinder en familie-voorstelling 1s avonds groote gala voorstelling. - Op een Donderdagavond alhier door de Yereeniging Handelsbelang gehouden verga dering werd verslag uitgebracht door het Comité, indertijd, zooals gemeld, in het leven geroepen om de oprichting van een Onderlinge Credietbank als onderafdeeling der Vgreeni- ging te overwegen. Naar men ons verzocht te melden, was de commissie geslaagd, voor wat betreft het ontwerp-reglement, dat aan alle leden was toegezonden. Bedoelde commissie werd opgedragen een vergadering uit te schrijven voor de leden die voorwaardelijk tot de Credietbank zjjn toege treden, en voor hen die eventueel zich bereid verklaren door bet nemen van een of meer aandcelen ad 50 de zaak te steunen. Op deze vergadering werd nog leedwezen betuigd en afkeuring uitgesproken over de publiceering van eene mededeeling over die bank, daar al wat daarop betrekking heeft, tot nu toe een vertrouwelijk karakter droeg. Donderdag is overgebracht naar het huis van bewaring alhier M. B., oud 30 jaar wonende te Kwadendamme, verdacht van diefstal van gouden en zilveren voorwerpen. talingsrol, op 2 Juni afgeteekend, dat de tracte- menten betaald zpn. In de laatste helft der maand Mei zpn langs de grenskantoren van Zeeuwsch-Vlaande ren in België toegelaten 143 Nederlandsche melkkoeien, en wel langs Olinge 86, langs Sas van Gent 8 en langs Santvliet 49. CHRISTBLIJKE VOLKSBOND. TE MIDDELBURG. Dat de herbenoeming van den heer S. van Eenennaam tot burgemeester van Ariemui- d e n door de ingezetenen op prps wordt ge steld, bleek wel uit het feit dat dadelpk na het bekend worden dier benoeming aldaar pogingen zpn aangewend tot het vormen van eene commissie voor het organiseeren van eenige feestelijkheden. Dinsdagavond werd op een vergadering een comité, bestaande uit negen leden, in het leven geroepen, terwjjl Woensdagavond een 25tal jongelui, onder wie 16 dames, een sub-commissie hebben gevormd, Aan steun van de zpde der ingezetenen zal het de commissie zeker wel niet ontbreken. Aan L. Bakker, gemeente-veldwachter te Wissekerke, is door den Commissaris der Koningin tegen 1 Juli a. s. eervol ontslag verleendterwjjl in zpne plaats is benoemd H. Minderhoud, gemeente- en onbezoldigd rijksveldwachter te Oostvoorne. Door het gemeentebestuur van H o n t e- n i s s e zijn de besturen der gemeenten in Zeeuwsch-Vlaanderen en Zuid-Beveland uit- genoodigd medewerking te verleenen aan een verzoek tot wjjziging van art. 149 der ge meentewet in dien zin dat leden en secreta rissen-ontvangers van burgerljjke armbesturen tot ambtenaren van den burgerlijken stand kunnen worden benoemd. De heer E. B. Modde, lid van den gemeen teraad te Boschkapelle, verlaat die gemeente, zoodat daar weer een raadsverkiezing moet plaats hebben. Woensdag viel te Walsoorden de voerman W. Streefkerk met een kar, geladen met steenen, van den dijk. Hjj bleef ongedeerd doch zpn paard brak den hals en de pooten en ook zpn voertuig leed veel schade. In de Donderdag gehouden zitting van den raad der gemeente Terneuzen werd tot onderwpzeres in de nuttige handwerken benoemd mej. J. Dees. Aan de Vereenigde Handwerkslieden, die thans ten derden male rekwestreerden, werd voor haar vakonderwps eene jaarljjksche subsidie toege kend van 125. Voorts werd door een der leden de vraag gedaan of op 1 Juni de gemeentekas niet toe reikend was de salarissen uit te betalen waaromtrent in verschillende bladen een be richt de ronde heeft gedaan, wat het vragend lid onaangenaam vond. Burg. en weth. verklaarden daarvan niets te weten en bewezen, door vertooning der be Donderdagavond had in het Schuttershof a 1- h i e r de gewone jaarljjksche ledenvergadering van clien Bond plaats, waar, behalve het vol tallige bestuur, slechts vier leden waren ver schenen. Aan het door den secretaris uitgebrachte verslag is het volgende ontleend. De werkzaamheden van den Bond hebben zich in de laatste jaren alleen bepaald tot het verschaffen van arbeid aan werkloozen gedu rende den winter. Als zoodanigen meldden zich in December jl. aan 128 personen, waarvan er voor en na 58 aan 't werk zijn gezet. Het grootste getal der gelpktijdig werkende per sonen was 58. Onder de ingeschrevenen bevonden zich 16 veldarbeiders en 41 sjouwerlieden de overigen oefenden verschillende andere ambachten uit. Schoenmakers konden in den afgeloopen winter aan de inrichting niet in hun eigen vak werkzaam zpn, omdat er te weinig schoen werk was ingekomen. Huistimmerlieden, die door het maken van huishoudelpke artikelen de schilders in de hand konden werken, waren niet. De laatsten moesten dus ook mot houthakken worden beziggehouden. Met Fe bruari kregen ze allen weer elders werk in bun eigen vak. Houthakken is weer het hoofdwerk gebleven! Met den verkoop van het hout ging het minder vlot dan vroeger. Da'arom werd een gedeelte, zonder eerst tot blokken of kachel hout verwerkt te zpn, als vaamhout verkocht. Aan winkelgoederen werd afgezet voor 194.63'/2, aan hout voor 1009.03de werk zaamheden bp anderen brachten op 34.227a Aan werkloon werd uitgegeven 2385.177a Het aantal werkuren bedroeg 23871 of 3179 dagen a 77a uur- De opbrengst van de met den wagen opge haalde goederen woog nauwelpks tegen de kosten van het ophalen op. Dit nadeel werd echter weer vergoed door de inzameling in de bp den wagen geplaatste geldbus. De directeur verrichtte zpn werk, evenals voorheen, met onverdroten jjver entoewpding. Het gedrag der werklieden gaf tot klachten geen aanleiding. Uit het verslag van den penningmeester over zjjn beheer gedurende het afgeloopen dienstjaar bleek dat de geldmiddelen van den Bond alsmede die van zpn afdeeling «Werk verschaffing" in gunstigen staat verkeeren. In het bestuur is geen verandering gekomen. De heeren W. J. Sprenger, voorzitter, en J. L. Bleeker, secretaris, die aan de beurt van aftreding waren, werden herkozen en namen hunne herbenoeming bereidvaardig aan. In dezelfde vergadering werden door den secretaris tevens voorgelezen de ingekomen verslagen van de secretaresse en den penning meester der Kamer van navraag, die met dien Bond nauw is verbonden. Beide zpn minder gunstig. Het aantal leden bleef stationair, maar bedraagt nog geen 100. De finaneieele toestand is steeds achteruitgaande. Het aan tal aanvragen om inlichtingen beliep 88. Het cijfer van het stamboek klom daardoor tot 894. Van deze geschiedden 42 aanvragen voor de eerste maal. Er kwamen in 7 ver zoeken om ondersteuning door een aanbeve- lingslpst. Hiervan konden er slechts 3 worden ingewilligd. In het bestuur kwam eenige verandering door het bedanken van dr Bplsma, wiens nieuwe betrekking hem het aanblpven als be stuurslid onmogeljjk maakte. In zpne plaats werd Donderdag gekozen de heer mr P. Diele man, terwpl de secretaresse jkvr. Van Doorn die aan de beurt der aftreding was, werd her kozen, Door de Vrijzinnige Propagandaclub te Vlis s i n g e n was Donderdagavond in de groote zaal van het Concertgebouw aldaar een open bare vergadering belegd, waar de heer G. A Vorsterman van Oyen, van Aardenburg, zou spreken over bovengenoemd onderwerp. De zaal was geheel gevuld met een op poli tiek gebied gemengd publiek. De voorzitter, de heer J. G. van Niftrik opende de bijeenkomst. Hjj wees erop hoe het de bedoeling is van de club om de groepen der linkerzpde te vereenigen teneinde zooveel mogelpk te beperken hetgeen dit ministerie wilin 't bpzonder doelde de heer Van Niftrik op de Hooger-onderwpswet en de tariefwet. De heer Vorsterman van Oyen begon met den titel zpner rede te verdedigenhjj toonde aan hoe het tegenwoordig ministerie bestaat uit zich noemende rechtzinnige geloovigen, dat zpn dus orthodoxen die de staatkunde willen leiden volgens de beginselen van Gods woord, waartegenover de demooratie staat, die de be langen van het volk behartigd wil zien. De godsdienst, betoogde spreker, is een zaak des harten en moet niet in de staatkunde ge mengd worden. Niet over godsdienst, maar zuiver over poli tiek wilde spreker het woord voeren. Reeds de Zaligmaker scheidde het wereldsche van het goddelpke. De heer Van Oyen toonde aan dat en waarom de huidige stembusstrpd zoo hevig is. Hp zette de beteekenis dezer verkiezingen uiteen, met het oog op een mogelpk omzetten der Eerste Kamer in den zin der kerkelpke tegenpartpen. We hebben in de Tweede Kamer een volgzame meerderheidals de Eerste Kamer ook zoo volgzaam was, zou die Kamer niet langer een tegenwicht zjjn tegen de besluiten, die de vrpzinnigen achten tegen het belang van het Nederlandsche volk. Wanneer thans de vrijzinnigen samenwerken succes behalen, zal dat een goed teeken zpn voor het volgend jaar, bij de verkiezingen voor de Tweede Kamer. Spreker ging na wat de vrijzinnigen gedaan hebben toen zp aan het bewind waren ook wat de huidige regeeringspartpen beloofden bp den stembusstrpd. Verder wat deze regeering ons geeft gegeven en wat den vrpzinnigen thans te doen staat. De heer Van Oyen schetste het ontstaan van de grondwet in ons land en de strekking dier wetkoninklpke onschendbaarheid, minis- terieele verantwoordelpkheid, begrooting, kies recht (rechtstreeksch voor de Tweede kamer), verkiezing van de Eerste kamer door de Pro vinciale Staten. Hjj zette uiteen, hoe in ver band met deze regeling de a. s. verkiezingen van 't grootste belang zpn. Vervolgens ging spreker na hoe de wetten worden gemaakt. Hp vond daarbp gelegen heid om aan te tffonen hoe het ontwerp drank wet thans verwatert in de Tweede kamer door al de amendementen, en hoe het begin sel er uitgehaald wordt, n.l. de feitelijke scheiding van tapperp en slpterp. De heer Van Oyen zette de beteekenis van de Eerste kamer tegenover in de Tweede kamer aangenomen wetten uiteen, in verband met de portefeuillekwestie en de ontbinding der Kamer. Wanneer wp in verband met onze wet geving willen dat onze beginselen in de wetten worden neergelegd, dan moeten wp zorgen dat de Kamer die beginselen is toege daan. Hetgeen de vrpzinnigen in den tpd hunner regeering hebben gedaan, werd door spreker uitvoerig in herinnering gebrachthjj stelde in het licht, hoe in vijftig jaar de vrp zinnigen 24 jaar 1 maand en 27 dagen, de censervatieven 27 jaar 1 maand en 23 dagen geregeerd hebben; er is dus geen sprake van een 50-jarige regeering der vrijzinnigen, en hun bewind was niet onafgebroken, zoodat hun vooruitstrevende maatregelen meermalen te niet gedaan werden. Spreker betoogde dat bv. het ministerie-Van Houten het vrpzinnige beginsel van Tak uit de kieswet nam. Na de provinciale wet, gemeentewet, enz. had de vrpzinnige regeering tot taak een bil- lpker belastingregeling te treffen, die niet als te voren den mindere veel harder drukte dan den meerdere. De belasting op het gemaal, op het geslacht, het patentrecht werden afgeschaft door de vrpzinnigen. De billpker bedrpfsbelasting kwam er voor in de plaats. Van de 434.000 patenten kwam men toen op 256 bedrpven, waardoor de minderen niet zoo zwaar gedrukt werden. Spreker toonde aan hoe er langzamerhand een fractie van conservatieve liberalen ontstond, die meenden dat de regeering genoeg gedaan had, maar waartegenover een andere fractie stond, die van gevoelen was dat men thans de sociale nooden onder de oogen moest zien. Dit ging den conservatieven te ver en in 1901 stemden velen hunner op de tegenpartp, waardoor de vrpzinnige regeering viel, ook uit vrees voor de sociaal-democratie. Wat die laatste beteekent, werd door den heer Van Oyen in het lrcht gesteld. Thans hebben wp het ministerie van het christelpk beginsel gekregen, samengesteld uit anti-re\ olutionnairen en katholieken, die te veel van elkander verschillen om op den duur samen te kunnen gaan. De anti-revolutionnaire heer Bpleveld gaf dit zelf toe, zeggende dat niettemin God in Nederland zou regeeren. Doch spreker meende

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1904 | | pagina 1