[idiiiirgscle Conrant
ran
in
ïes
I9.-
I9.—
D
BIJVOEGSEL
De beer Talma over den
politieken toestand.
Id am.
flalie.
Middelburg 11 April
J. R.
(dhr
jeden
Lprll
■n het
51» S»
7»/.
Eend
b e-
li «I e-
|hij J.
markt.
Jtterdam:
jd.tpd
19.—
ewone
tekon-
ekken,
peping
reizi-
|nheid,
uur
l-eiken.
ki.£3.
VS.
zee:
3.
3.—
3.—
3.—
3.-
3.-
>T
1.45 en
48* en
tpk na
trein,
feren ot
5, 7.40,
J>, 9.10,
(TIE.
6 33
7.33
LI53
i 10.14
,11.15
ijenloo.
liloo—
zigers
[shtpd.
6.1
6.1
7.25
8.5
8.28
8.32
U-
VAN DE
VAN
Dinsdag 12 April 1904 a>.>. 86.
Op uitnoodiging van de kiesvereeniging
Nederland en Oranje te Middelburg hield Zater
dagavond de heerA. S. Talina, lid der Tweede
Kamer, in de groote Schuttershofza,a,l alhier
eene politieke rede over bovengenoemd
onderwerp.
De zaal was geheel bezet, grootendeels met
geestverwanten van den spreker, doch ook vele
andeis denkenden waren aanwezig.
Nadat de heer mr P. Dieleman de samen
komst met gebed had geopend, heette hij de
aanwezigen welkom en deelde hij mede dat
na afloop der rede gelegenheid zou worden
gegeven tot debat, om daarna het woord te
geven aan den heer Talma.
Deze begon met er op te wijzen dat nog
slechts enkele maanden ons scheiden van de
verkiezingen voor de Provinciale Staten, om
vervolgens het politiek karakter dier verkie
zing in het licht te stellen.
De liberalen geven haar dat karakter en
spreker verwijt hun dat niet, want zjj doen nu
wat de anti-revolutionnairen vroeger hebben
gedaan.
Daarom is het zaak voor de anti-revolution
nairen zich rekenschap te geven van den
toestand.
De komende verkiezingen moeten uitmaken
of de toestand van nu wordt bestendigd, of dat
van koers moet worden veranderd.
Na 1901 is de koers anders geworden en is
een kabinet opgetreden, voortgekomen uit de
partijen der rechterzijde.
Drie jaar geleden sprak het Nederlandsche
volk zich in dien geest uit en nu is de vraag
heeft ons volk in 1901 zich vergist
De liberalen, de vrij zinnig-democraten en
de sociaal-democraten beantwoorden natuurlijk
die vraag toestemmend, want zij begrepen
daaruit een votum van wantrouwen tegen het
beleid dat zij in de laatste halve eeuw hebben
gevoerd.
De anti-revolutionnairen zullen een ander
antwoord geven op die vraag. Zij zullen met
geestdrift stemmen voor bestendiging der
meerderheid van heden, want zjj zijn dankbaar
voor de resultaten die tjjdens het optreden
van dit kabinet zijn verkregen.
Niet allen misschien, want er zijn twee
kleine groepen, die ontevredenheid hebben
betoond met den gang van zaken, nl. de christen
democraten en de christeljjk-historischen.
Die uiting van ontevredenheid vond bij de
laatsten zijn oorzaak in de Hooger-Onderwpswet.
Maar spreker meent gerust te mogen beweren
dat die uiting van ontevredenheid niet van
dien aard is geweest dat men kan zeggen
dat de politieke beweging van 1901 zou zijn
verzwakt.
Spreker zette in 't kort de bezwaren der
christeljjk-historischen tegen de bedoelde wet
uiteen, zooals die zijn vertolkt door eenige
predikanten, maar die daaraan nadrukkeljjk
toevoegden dat zjj zich noode bemoeiden met
politiek.
Ook besprak hij de houding van dr De
Visser, die stemde tegen de Hooger-onderwjjs-
wet, maar die de politieke beteekenis daarvan
tegen het kabinet ontkende.
Wat de christen-democratische beweging
betreft, buiten Den Helder vindt die weinig
sympathie.
Spreker meende te mogen constateeren dat
het tegenwoordig ministerie voldaan heeft aan
de verwachtingen die ervan werden gekoesterd.
Over de kleine verschillen in de verbonden
partjjen behoeven niet veel woorden gesproken
te worden bjj de aanstaande verkiezingen
behoort meer rekening te worden gehouden
met die groote middenstof, die van daag de
liberale denkbeelden goedkeurt en morgen den
anderen kant uitgaat.
De sociaal-democraten vallen buiten de
rekening; die partjj vormt zich en breidt zich
uit, maar de mogelijkheid voor haar om de
politieke leiding in handen te nemen is nog ver,
De S. D. A. P. kan zich de weelde veroor
loven zich arbeiderspartij te noemen, maar
een politieke party, die leiding wil geven aan
de politiek, moet zeggen dat het haar streven
is welvaart te brengen niet aan een deel maar
aan het gansche volk.
En aan die vraag moet het huidige parle
ment worden getoetst.
In het noorden is in den vooravond van
Tweede Kamerverkiezingen beweerd dat de
vrpheid van denken zou worden aan banden
gelegd door een ministerie uit de rechterzpde,
Maar merkwaardig is het dat ieder, die het
streven der regeering nagaat, die conclusie
niet onderschrift.
Er is gezegd dat de politiek van dit minis
terie zich door weinig specifiek christelpks ken
merkt, maar van antirevolutionnaire zpde is toch
nooit beweerd dat de anti-revolutionnaire party
door middel van staatsmacht de menschen zou
willen dwingen christelpk te zpn. De Neder
landsche historie heeft het afdoende geleerd
dat de regeering machteloos is om een kerke-
iyk stempel op het volksleven te drukken. Het
waarachtig christelykleTen komt alleen door
de genade Gods en de ckristeljjke party kon
daarom nimmer meenen dat de staatsmacht een
middel kon zpn om het volk te brengen tot
Christus. Er is dan ook geen party die heeft
te klagen gehad over dwang om te luisteren
naar kerkelpke voorschriften.
Maar toch is de beschuldiging gekomen en
wel met groote felheid in verband met de
Hooger onderwpswet.
Spreker zette de beteekenis van die wet
uiteen.
In ons land zpn drie rijksuniversiteiten en
een stedelijke te Amsterdam en bovendien nog
een vrpe in dezelfde stad.
De laatste is nu nog wel niet compleet
maar zp is er. Deze nu is op één punt
lam geslagen. In Nederland zpn verschil
lende betrekkingen die door den Staat worden
vergeven of waarop de Staat toezicht houdt,
waartoe men niet kan worden toegelaten dan
wanneer men in het bezit is van een getuig
schrift eener rpks- of van de stedelijke univer
siteit. De vrije universiteit kon zoodanig
getuigschrift niet geven. Nu heeft de regeering
een wet ingediend waar o. a. ook in voorkomt,
dat, als de Vrpe Universiteit kan beantwoorden
aan zekere eischen, dan ook haar leerlingen
benoembaar zullen zpn tot de verschillende
bovenbedoelde betrekkingen.
Spreker dacht dat die wet zeer onschuldig
was, maar werd in die meening geschokt toen
hp in de liberale bladen las dat die wet was
een aanval op de wetenschap en later dat zp
was een aanval op de rechten der Ned. Herv.
kerk.
Er is beweerd dat wanneer slechts drie pro
fessoren een getuigschrift afgaven daarin geen
waarborg gelegen was voor de wetenschappe-
Ipke ontwikkeling van den houder.
Maar is die waarborg er wel als men een
getuigschrift heeft van de rpks- of de stedelpke
universiteit Neen immers, want op verschil
lende wjjzen is het mogelijk den doctoralen
titel te verkrjjgen zonder dat men blijk behoeft
te geven een wetenschappelpk man te zpn.
Kennis is er voor noodig, maar kennis is geen
wetenschap.
Eén man in de Tweede kamer heeft ruiterlpk
den tegenzin vertolkt die bp het publiek bestond
tegen de hooger onderwpswet, en dat is geweest
de sociaal-democraat mr Troelstra.
De antirevolutionnaire party heeft gewenscht
dat aan de vrpe universiteit dezelfde bevoegd
heid zou worden toegekend als aan de andere
universiteiten. Zp wilde niet de rpksuniversi-
teit onderdrukken en de vrpe naar boven helpen,
zooals beweerd is, en dat is ook niet de be
doeling van minister Kuyper, want niemand
zal ontkennen dat de rpksuniversiteiten in
geen jaren een minister van binnenlandsche
zaken hebben gehad die haar zoo ruim steunde
als deze minister gedaan heeft. De antirevo
lutionnaire partp acht het echter billpk dat,
indien de particuliere universiteiten voldoen
aan te stellen eischen, zp ook kunnen ver-
krpgen den effectus civilisen die partp stelde
zich daarbp op een nationaal standpunt.
In een der liberale bladen is gezegd dat
spreker de Hooger Onderwpswet maar matigjes
genegen was. Dat is niet precies juist. Hp
vond haar wel wat lang en hp zou eenvoudig
den effectus civilis aan de vrpe universiteit
hebben willen geven.
Daarna besprak de heer Talma de houding,
door de Eerste kamer ten opzichte van deze
wet aan te nemen.
Hp kan zich niet voorstellen dat zp het
voetspoor der linkerzpde zal volgen en haar
votum tegen de wet zal uitspreken. De leden
dier kamer toch zpn mannen die buiten den on-
middellpk politieken strpd staan en zullen
overwegen of de algemeene staatsbelangen
zouden benadeeld worden door wat de Tweede
kamer deed.
Vervolgens besprak de heer Talma de be
wering als zou de Hooger Onderwpswet de Ned
Herv. kerk zpn te na gekomen.
Wanneer het om een kerk gaat, dan zeggen
zulke geestelpke lichamendie kan nooit ge
schaad worden dan door eigen zwakheid en
eigen gebreken.
Aan de Ned. Herv. kerk is indertpd, in 1876
ontnomen wat haar in 1814 was gegeven, nl,
een godgeleerde faculteit ter opleiding van
leeraren van het Ned. Herv. kerkgenootschap.
In den breede zette de heer Talma uiteen
wat de bedoeling was van dr Kuyper met de
reorganisatie van de theologische faculteit.
Tegen zpn plannen is door Ned. Herv.
predikanten geprotesteerd, maar onder hen die
protesteerden was er niemand die een plan kon
geven waarmede maar de helft der medepro
testeerenden het eens is.
Van sommige kanten wordt beweerd dat dit
ministerie reactionnair zou wezen. Die bewering
sprak de heer Talma beslist tegen.
Het ministerie is beschuldigd van militai
risme omdat het een oorlogsschip heeft laten
bouwen, maar spreker gelooft dat er geen
sterveling is die niet van oordeel is dat er
een paar dier schepen meer dienen te zpn
vooral nu, in verband met den oorlog tusschen
Japan en Rusland, en met het oog op de ver
dediging van onze koloniën. Dat dienen wp
toch te doen, anders zou van het plan van den
heer Van Kol om een deel ervan te verkoopen,
niets komen.
Er is een grief van gemaakt dat omstreeks
Kerstmis besloten is tot aankoop van nieuwe
snelvuurkanonnen. Dat dit gebeurde omstreeks
dien tpd is niet vreemd, want dan wordt de
begrooting behandeld.
En wat is er nu voor vreeselpks verbonden
aan die kanonnen wanneer zp er eenvoudig
staan en niet gebruikt wordenzp zpn wel
duur, maar ze worden eerst gevaarlpk wanneer
zp gebruikt worden.
Over de kwestie van verdedigbaarheid van
ons land is veel gesproken en daarop wil
spreker nu niet ingaanalleen wil hp zeggen
dat er zeker kans beataat om den vpand van
ons af te houden als we toonen er iets voor
over t# hebben om on« te verdedigen.
En verder dient opgemerkt dat niemand
heeft durven zeggen dat de kanonnen, die wp
bezaten, geschikt waren pm in een oorlog te
worden gebruikten daarin zit hem ook niet
de zaak. De grief was alleen dat er te weinig
tpd geweest is om over den aankoop der snel
vuurkanonnen te spreken.
Een ander punt, waarop de regeering wordt
aangevallen, is het tarief van invoerrechten
door haar ingediend. Dat wordt bestreden
langs de gansche linie en men kan in de
couranten lange lpsten lezen van zaken die
duurder gaan kosten. Maar men verliest uit
het oog dat met dit tarief hetzelfde is gebeurd
als met tal van zaken waarvan accpns wordt
geheven.
De liberale bladen zpn niet te spreken over
indirecte belastingen, doch de minister van
financiën moet geld hebben en wanneer hp
vraagthoe moet ik er aankomen dan wordt
hem geantwoord: verhoog de directe belasting.
Maar men vergete niet dat zelfs van libe
rale zpde, door den heer Pierson, is verklaard
dat met de directe belastingen de uiterste
grens is bereikt.
Het nu ingediend tarief is een der vormen
waardoor men langs indirecten weg geld krpgt.
De N. Rott. Ct. beweert dat het volk dit
tarief niet wil, maar moet ook zeggen wat het
dan wel wil, maar dat schpnt haar onmogelpk.
Men wil sociale hervormingen, maar die kos
ten geld en als men zegt dan moeten die her
vormingen maar wegblpven, dan roept de Midd.
Ct.dat mag niet.
Het is moeilpk voor de heeren om de zaak
tot een goed eind te brengen.
De sociale hervormingen moeten er komen
er is echter geen geld voor en de vraag moet
beantwoord': waar moet datj geld van daan,
komen Nu kiest de regeering daarvoor her
ziening van het tarief van invoerrechten en de
minister heeft er een samengesteld waarbp
verschillende posten verhoogd zpn, ook met het
oog op bescherming van inlandsche npverheid.
Dat is protectie genoemd en afgekeurd, maar
het tarief is niet onverhoeds gekomen; de
liberalen zpn tpdig gewaarschuwd.
De spreker ging na wat in de omliggende
landen, waarmee te deze opzichte is te rekenen,
geschied is, ook om aan te toonen dat pro
tectie niet verkeerd is. Hp wees op Duitsch-
land, dat een nieuw tarief heeft gemaakt dat
belangrpk hooger is dan het vroegere, dat het
land tot zoo groote welvaart heeft gebracht,
en richtte ook het oog op Engeland, waar men
thans eveneens van protectie spreken gaat.
Vervolgens besprak de heer Talma de sa
menstelling der linkerzpde, die gevormd wordt
door liberalen, vrpzinnig-democraten en soci
aal-democraten, die het onderling steeds oneens
zpnzelfs over het kiesrecht heeft ieder een
andere meening.
Alleen negatief zpn allen 't eensom het
kabinet er uit te werken.
En wat moet er dan komen? Een soeialis
tisch ministerie, daaraan is in geen jaren nog
te denken. Een liberaal ministerie met vrp-
zinnig democratische ministers Maar dat is
niet mogelpk zonder den steun der sociaal
democraten en voor den invloed, die deze heb
ben, op de liberalen, is spreker bang.
Waar de liberale partp zich stelt tegen het
kabinet, is er iets in dat veel lpkt op zelf
moord. Als die partp een taak heeft te ver
vullen is het die de regeering te contröleeren
maar met wezenlpke, zakelpke controle.
Wanneer de liberalen en vrpzinnig-demo
craten het doel willen bereiken, dat zp bp de
verkiezingen voor de Provinciale Staten in het
oog hebben, dan hebben zp den steun noodig
der sociaal-democraten en zetten daardoor de
hoogste belangen van het volk op het spel.
Spreker verklaarde meer anti-socialist dan
anti-liberaal te zpn.
De liberale partp behoort als staatsparty zoo
ongeveer tot het verledene. De socialisten ver
tolken nu voor oen breeden kring uit het volk
wat vroeger de liberale partp deed in kleinen
kring, nl. anti-clericalen hartstocht.
Spreker ziet in de sociaal-democratische
partp de vpand en hp betreurt het dat haar
een plaats aan de linkerzpde is ingeruimd,
Merkwaardig toch is het dat in Nederland het
aantal sociaal-democratische afgevaardigden
toeneemt, maar allen, uitgezonderd mr Troelstra,
er gekomen zpn met de hulp der liberalen,
Dat is bedenkelpk en bedroevend tevens.
Aan het slot zpner rede zette de heer Talma
uiteen waarom hp meent dat het Nederland
sche volk in Juni aan het kabinet een votum
van vertrouwen dient te geven. Dat is omdat
het een nationale politiek voert en op geenerlei
gebied getoond heeft, wat sommigen vreesden
aan anti-revolutionnaire of katholieke beginselen
op ons volk macht te willen verzekeren.
De overtuiging, die spreker in 1901 had, is
ten volle bevestigd, dat bp de mannen, nl. die
toen als regeering zpn opgetreden, de belangen
van het gansche volk veilig zpn.
De oude plunje, die niet is weggeworpen
wordt gedragen met eere.
De anti-revolutionnaire partp is gegrond op
de nationale traditie, volgt de christelpk-histo
rische richting en is in staat het allen burgers
mogelpk te maken zich ten volle te ontwik
kelen. Zp wil niet verzoenen, zp wil alle
dingen, die God in de wereld bracht, brengen
op hun eigen plaats en geven hun volle recht,
zoodat zp met elkaar in harmonie zpn mogen.
Hierna werd gelegenheid gegeven tot
DEBAT.
Twee sociaal-democraten, de heeren J. Mullié
en D. Bimmel, gaven zich als debaters op
met het oog op den beschikbaren tpd werd
aan ieder hunner een kwartier toegestaan.
De heer Mullié begon met den heer Talma
dank te brengen voor de aandacht, die hp dezen
avond had geschonken aan de sociaal-demo
dus daar waar het wel is. Door deze indirecte
belastingen te verdedigen, moet de heer Talma,
die preekt uit den bpbel, wel gevoelen dat hp
iets doet wat hp niet met den grondslag van
dien bpbel kan overeen brengen. Dit beurt
spreker ten zeerste af.
De heer Talma werd thans in de gelegen
heid gesteld de beide debaters te beantwoorden.
Hp stemde in met 's heeren Mullié's ver
wondering over het ontbreken van liberale en
vrpzinnig-democratische propaganda; het feit
dat deze partpen ook thans weder het debat
cratie, zonder het voorbeeld te volgen van dr I overlieten aan de sociaal-democraten is een
Kuyper, die de sociaal-democraten buiten del
gemeenschap wil sluiten. Deze debater had
gemeend, dat de liberalen of do vrpzinnig-
democraten wel het eerst de propaganda zouden
hebben geopend, doch het blpkt thans dat de
antirevolutionnairen hun zpn voorgeweest. Is
dit een teeken van zwakte en vreezen de libe
rale partpen dat zp geen eventueole meerder
heid zullen bereiken
eigenaardig bcwps voor hetgeen spreker in
zpn rede te dien aanzien heeft beweerd.
Wat de bewering betreft, dat dit ministerie
pensioneering heeft beloofd en kanonnen ge
geven, wees de heer Talma erop, dat het vorig
ministerie het ontwerp voor de snelvuurka
nonnen technisch had voorbereid, doch niet
dat van pensioneeringhetgeen minister Kuy
per, toen hp aan 't roer kwam, op dit laatste
De debater bleek van meening te zpn, dat I gebied vond voorbereid kwam niet overeen met
het wenschelpk is dat dit coalitie-ministerie
hoe eer zoo liever valt. Van alle beloften, die
dit ministerie aan het volk heeft gedaan, is
er niet éen in vervulling gekomen. Zoo b.v.
wat betreft de ponsioneering van oude en
invaliede arbeiders, want voor dezen maatregel
was geen geld beschikbaar, omdat dit was
weggeworpen aan snelvuurkanonnen.
De regeering wil thans geld verkrpgen, niet
daar waar het te halen is, door directe be
lastingen, maar op «zakkenrollersmanier", door
indirecte belasting. Hiermede kon de debater
volstrekt niet symphathiseerenhet weekgeld
van den arbeider is reeds klein genoeg, te
klein om er nu nog een gedeelte van naar
den fiscus te brengen. De arbeiders hebben
z. te bedanken voor dergelpke sociale maat
regelen. Spreker bleek van oordeel te zpn
dat de broodprpzen door bedoelde indirecte
belasting zullen stpgen.
Hp achtte het wensehelpker dat de heer
Talma in de Kamer, in plaats van te stemmen
voor een tariefwet, zou voorstellen een ver
hooging van de successierechten
Een gedeelte van de rede van den heer
Talma is den debater ontgaan, met name
hetgeen gezegd is omtrent de Hooger Onder'
wpswet, want bp deze wet hebben de arbei
ders, naar zpn meening, geen belang; verwon
dering heeft het echter bp hem gewekt, dat
het Lager onderwps nog altpd evenals vroeger
geregeld is, hetgeen de heer Mullié, met het
oog op den zoo langdurigen en vinnigen
Lageronderwps-strpd moeilpk te verklaren
vond. Het Hooger onderwps is echter weer
vooruit gegaan de »heeren" zpn geholpen,
maar den arbeiders werd nog niet tegemoet
gekomen.
Deze debater noemde de hervormingen, zoo
als deze regeering ze wil, «hervormingen op
een koopje". De regeering wil eerst het geld
van de arbeiders hebben en dan de sociale
maatregelen nemenmaar als zp 't zelf moe
ten betalen, kunnen de arbeiders zelf ook wel
voor hun toekomst zorgen door levensverze
kering.
Waar de heer Talma heeft gezegd dat geen
enkel sociaal-democraat in de Kamer, met uit
zondering van mr Troelstra, is gekozen zonder
hulp van de liberalen, meende de debater dat
Melchers is gekozen met de hulp der anti-
revolutionnairen.
Ten slotte verklaarde de heer Mullié dat de
arbeiders het eens zpn over het wegwerpen
der «oude plunje" door dr Kuyper.
De heer Bimmel stelde allereerst in het licht,
dat het een heel waagstuk is om met een zoo
goed onderlegd en bekwaam man als de heer
zpn denkbeelden en, blpkenshet door de debaters
gesprokene, evenmin met de denkbeelden der
sociaal-democraten. Dit verwpt valt dus terug
op die partpen, die de debaters klaarblpkelpk
weer aan het bewind willen hebbenwant zp
willen immers dit coalitie-kabinet doen vallen
en zullen toch zelf vooralsnog aan de moge-
lpkheid van een sociaal-democratisch kabinet
wel niet gelooven. Doch minister Kuyper
hoopt een wetsontwerp inzake arbeiderspen-
sioneering bp de Tweede Kamer in te dienen.
De heer Talma zelf is een voorstander van die
pensioneering, doch hp onderschat de groote
bezwaren, die hieraan zpn verbonden, geenszins.
De vrpzinnig-democraten willen de pensio
neering inrichten op den'voet van verzekering,
maar de sociaal-democraten verklaren zoo'n
pensioneering niet noodig te hebben. De pen
sioneering echter waarbp de staat de menschen
op een zekeren leeftpd voor zpn rekening
neemt, is een wenseh die niet vervuld wordt,
omdat geen enkele politieke partp dit begin
sel voor zpn verantwoording neemt.
Spr. vestigde er de aandacht op, dat de
vrpzinnig-democraten (de heeren Fokker, Mo-
lengraaff, Poort en Teilegen in het rapport
der Liberale Unie) het geld voor pensioneering
•wilden halen uit de belasting op de tabak en
sigaren. Dit treft toch de geheole bevolking
en dus ook de arbeidersklasse. Geen enkele
politieke partp, die verantwoordelpkheidsbe-
sef heeft, ziet kans al deze dingen te doen uit
de opbrengst van directe belastingen.
De heer Talma meende dat de heeren Mullié
en Bimmel in den nood der gemeenten zouden
willen voorzien door te zeggengeef den ge
meenteraad het recht de inkomstenbelasting
te verhoogen. Maar dan gaan zp, wie dat
treft, de stad uit. Hetzelfde geldt ook voor
het geheele land.
Spreker wees op het tractaat met België,
dat gesloten werd om hierin te voorzien, daar
zich in verband met de inkomstenbelasting
een geheele Brusselsche kolonie van rpke
Nederlanders gevormd heeft.
Wat de successierechten betreft, toonde spre
ker aan dat bp erfenissen, niet in de rechte
lpn, reeds hooge rechten worden geëischt.
Waar de debaters meenden dat het bij groote
erfenissen op een beetje niet aankwam, be
pleitte de heer Talma betrekkelpkheid van
rpkdom en welvaart. De heer Bimmel heeft
verklaard geen kiezer te zpnen daar een
man als de heer Bimmel, een zoo vurig strpder
voor de sociaal-democratie, niet tot een te lage
aangifte ter ontduiking van belasting in staat
mag worden geacht, mag men dus aannemen
dat hp nog geen 8 in de week verdient. In
Talma is, van gedachten te wisselen. In liefde enkele andere streken echter, b.v. van Gelder
voor hun partp echter doen de sociaal-demo
craten niet onder voor de antirevolutionnairen.
De bedoeling van den debater is dan ook
geenszins om zich op wetenschappelpk gebied
te bewegen tegenover den heer Talma, maar
alleen om hem te bestrpden ter zake van be
paalde feiten, die door hem zpn genoemd.
Bp den debater is gedurende de rede van
den heer Talma de gedachte opgekomen, of we
hier niet te doen hebben met een politieken
Kakadorus.
Want de heer Talma vroeg meermalen in
allen ernst naar den bekenden weg. Zoo b.v.
waar hp vroeg of het Nederlandsche volk zich
in 1901 meent te hebben vergist. De heer
Talma weet zeer goed, dat men hier van het
Nederlandsche volk volstrekt niet kan spreken,
omdat niet het Nederlandsche volk kiest, maar
de bezittende klasse. Debater en met hem
het grootste deel van het Nederlandsche volk
is op dit punt buiten de gemeenschap gesloten.
Waar de heer Talma beweerde dat de vrpheid
van denken door dit ministerie niet wordt
aangerand, wees de debater op de «dwang-
wetten" en de zaak Lindeman, om het tegen
deel te betoogen. Als gevolg van de staking
is zelfs de vrpheid van eten door dr Kuyper
aan banden gelegd. Spreker critiseerde het
ontwerp-arbeidscontract in afkeurenden zin en
laakte vooral de door den arbeider te storten
waarborgsom en de beperking van de vrpheid
van werkstaking.
De heer Bimmel was van oordeel dat de
anti-revolutionnairen volstrekt niet zoo bang
behoeven te zpn van de soc.-democraten, die
immers geen menscheneters zpnDoch de
anti-revolutionnairen zien in hen nog heel
wat andersde soc.-democraten zpn van die
zpde zelfs «duivels" genoemd in de dagen van
de werkstaking. Spreker vraagt of dat chris
telpk is.
De debater meende, op grond van de ervaring,
De heer Talma heeft blpkbaar het opstel
van V. D. niet gelezen; anders zou hij dit
niet gezegd hebben.
Wp zonden hem daarom een exemplaar van
ons nommer van 31 Maart, waarin dit opstel
voorkomt, en wpzen er uitdrukkelpk op dat
V. D. wel degeiyk de middelen aangeeft, om
daaruit de kbsten voor sociale hervormingen dat van de anti-revolutionnairen niet veel te
te vinden. Hp noemt daarin o. a. bezuiniging verwav.bt.pn is.
door eene democratische hervorming van onze
landsverdedigingen verderverhooging van
de successiebelasting en wpziging van het
erfrecht.
De beide laatste punten moge de heer Talma
in den loop van het debat hebben bestreden,
dat doet aan de onvolledigheid van zpne be we
verwachten is.
Wat de vraag van den heer Talma betreft
waar het geld voor sociale hervormingen van
daan moet komen,^deze vraag beantwoordde de
debater door te zeggenniet daar waar het
niet is, niet door de belasting van verbruiks-
i artikelen, maar door de belasting van weelde
ling tegenover ons blad niet af. Red. j* artikelen, door verhoogde successierechten enz..
land, zouden de menschen met een weekloon
van 7.50 reeds een zekere welvaart genieten.
Deze betrekkelpkheid van den rpkdom maakt
het onmogelpk om zooveel men maar wil af
te nemen van erfenissen in de rechte lpn.
Bovendien zouden die rechten, bp opvoering
tot aanzienlpke hoogte, toch ontdoken wordem
bv. door schenkingen bp het leven, hetkoopen
van levensverzekeringen enz. Voert men de
directe belastingen te hoog op, dan worden ze
ontdoken en men heeft de bepalingen dan wel
op papier, maar meer geld krpgt men daarvoor
niet. Hierin staat de rijkste met den armste
gelpk.
En wat betreft de bewering van een der
debaters, dat de regeering aan geld wil komen
»op zakkenrollersmanier", meende de heer
Talma te mogen vragen of deze sociaal-demo
craat niet een beetje anarchistisch is, want
voormannen uit de sociaal-democratische be
weging hebben toch gezegd, dat de gemeenten
winst mogen maken uit haar ondernemingen.
Dit is de eenige manier om op fatsoenlpke
wpze aan geld te komen.
Waar de heer Mullié kwam aandragen met
het oude argument van »het dure brood",
scheen hp wel wat «reactionair" te zpn boven
dien. Overigens kon de heer Talma hem
gerust stellenvan het brood zal geen cent
komen ten bate van de schatkist.
Inderdaad is de Hooger-Onderwpswet vooraf
gegaan aan de Lager-Onderwpswet. Oogen-
schpnlpk hebben veel meer personen belang
bp het Lager Onderwps dan bp het Hooger
Onderwps. Maar inderdaad is dit niet zoo
door het onderlinge verband heeft ook het
Hooger Onderwps algemeen belang, en de
sociaal-democraten weten dit zeer goed, blpkens
hun waardeering van de wetenschappelpk-
gevormde mannen in hun partp. De sociaal
democraten moeten het van beteekenis achten,
dat lieden van wetenschappelijke opleiding
voor hun partp propageeren.
De heer Talma had zelf ook gaarne gezien
dat met de Hooger-Onderwpswet een regeling
van het Lager-Onderwps ware gepaard gegaan.
MaaT er zullen ongetwpfeld goede redenen
voor zpn, dat dit niet zoo is. Dr Kuyper, die
het grootste deel van zpn leven en beste deel
van zpn kracht heeft besteed aan den strpd
voor de vrpmaking van het Lager Onderwps,
3
