Donderdag
Uit Stad en Provincie.
N°. 82.
1476 Jaargang.
1804.
Inkrimping onzer
koloniën.
Middelburg 6 April.
BENOEMINGEN, ENZ.
RECHTSZAKEN.
MIDDELBURGS»
Deze courant verschijnt dagelijks, met uitzondering van Zon- en Feestdagen.
Prijs, per kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor alle plaatsen in Nederland franco pp., 2.
Afzonderljjke nummers kosten 5 cent.
THERMOMETER EN VERWACHTING.
6 April 8 u. ym 50 gr., 12 u. 55 gr., av. 4 u 55 gr. F. V.erwacht: afnemende W. wind,
veranderlik weer, geringe afname in temperatuur.
Advertentiën20 cent per regel. Geboorte-, dood- en alle andere familieberichten en
Dankbetuigingen van 1—7 regels 1.50; elke regel moer 20 cent. Reclames 40 cent per regel.
Groote letters naar de plaats, die zij innemen.
Tot de plaatsing van advertentiën en reclames, niet afkomstig uit Zeeland, betreffende
Handel, Nijverheid en Geldwezen, is uitsluitend gerechtigd het Algemeen Advertentie-Bureau
A. DE LA MAR Az., N.Z. Voorburgwal 266, Amsterdam.
In de April-aflevering van De Nieuwe
Tijd, heeft de hoer H. H. van Kol in een
uitvoering opstel nader toegelicht het door
hem 20 Novomber vorig jaar den Staten
Generaal aangeboden plan tot inkrimping
van onze koloniën.
Van die beschouwing zond men ons een
afdruk ter recensiedit geeft ons aanleiding
de bijzondere aandacht onzer lezers te ves
tigen op een idee, waarvan wjj dezer dagen
met enkele regelen reeds melding maakten,
ook in verband met de belangstelling, daar
aan door de Engelsehe pers gewijd.
Het standpunt, dat dit lid der Tweede
kamer ten opzichte van het koloniaal be
heer in het algemeen inneemt, wordt dui
delijk aangegeven in de volgende regelen,
waarmee hij zijne beschouwing aanvangt
»Als sociaal-demokraat staan wjj vjjandig
tegenover elke koloniaal politiek, die de heer-
schende klassen sterker, de kapitalisten rjjker
maakt ten koste van den voortbrengerhet
militairisme aanwakkert en de lasten der
kleinen verzwaart. Voor ons moet het welzjjn
der inboorlingen van onze-koloniën en der
arbeiders van het moederland het hoofddoel
zjjn van haar streven.
Ondanks de buitengewoon gunstige omstan
digheden waaronder het verkeerde, is Holland
in die taak te kort geschoten, zjjn beheer een
mislukking gebleken, wordt Neerland's koloniaal
bestuur met het bankroet bedreigd. Nederland
beschikte over de meest vruchtbare eilanden
van den aardbol, grootendeel3 bewoond door
een der meest volgzame rassen van de aarde,
een ras vatbaar voor de hoogste ontwikkeling
en nu heerscht er eliende in die rjjke landen
valt er van' werkeljjke beschaving nog weinig
te bespeuren, verkeert een groot deel der
buitenbezittingen nog in een toestand van
barbaarschheid en anarchie.
Het in beslag nemen van steeds nieuwe
landouwen ging in den regel gemakkelijk en
waar offers werden geëischt liet men deze door
de onderworpenen betalen. Aan expansie van
ons koloniaal bezit heeft het dan ook niet
ontbroken, integendeeldoch iets anders was
het dit gansche gebied behoorljjk te besturen,
tot welvaart en ontwikkeling te brengen. In
die taak is Nederland deerljjk te kort geschoten.'
En wij zjjn daarom vooral te kort ge
schoten omdat wij te veel koloniën
hebben.
Achtereenvolgens nu bespreekt de heer
Van Kol„Het verarmde Java en
de verwaarloosde Buitenbezit
tingen; Inkrimping van ons
koloniaal bezit; A fs tand of v er-
koop?; en ten slotte De Nederland-
sche arbeiders en de inkrimping
der koloniën."
Het eerste hoofdstuk is een doorloopende
aanklacht tegen ons koloniaal bestuur.
„Het droeve lot van den Javaan, on
danks een gunstig klimaat, een vruchtbaren
bodem en zijn geringe behoeften, bewijst
maar al te duidelijk het volslagen fiasco
der Nederlandsche koloniale politiek"zoo
schrijft de heer Van Kol.
Millioenen zjjn noodig om in den toe
stand daar verbetering te brengenen zoo
veel te meer is daaraan behoefte voor de
zoo achterlijke en verwaarloosde Buitenbe
zittingen. Behalve in sommige deelen van
Sumatra en Celebes is daar nog zoo wat
alles te doen, want na de plundertochten
der O. I. Compagnie, is daar zoo goed als
niets gedaan."
»Te midden van uitgestrekte wildernissen
en eindelooze woestenijen, voor een deel nog
nooit door blanken betreden, zitten hier en
daar verspreid, meest al langs de stranden der
zee, enkele ambtenaren, machteloos om een
einde te maken aan eeuwenoude barbaarsch-
heden, en die dus met gekruiste armen toe
schouwer moeten zjjn van menschonteerende
toestanden. Wie gaarne van gruwelen leest,
neme het laatstverschenen nummer van De
Indische Gids, waarin de heer G. C. A. Djjk
de toestanden op Soemba schetst zooals zjj
ter zjjner kennis kwamen. Op pag. 369 en
volg. verhaalt hjj daar van Vorsten, die leven
van roof en moord, die door kuiperjj en en
verraad hun bezittingen uitbreiden, menschen
tot slaven maken, goederen en vee in 1
nemen. Niemands leven is daar veilig, geen
bezit verzekerd, er heerscht daar in de scha
duw van Neerlands driekleur, wanorde en ty
rannic. De Radja van Lewa laat wedloopen
Soemhawa is terra incognitaFlores I -wereldpolitiek tot bescheidener verhoudingen I zegen zou kunnen komen aan dat deel van
houden tusschen menschen wier met petroleum
gedrenkte kleeren eerst in brand zjjn gesto
ken een ander oefent zich in het werpen
zjjner lans op de levende lichamen zjjner
slavennog een ander laat meisjes slachten,
die bjj het spinnen een draad hadden gebro
ken. Bloeddorstige Endeh'neezen worden als
hulpbenden gehuurd en zjj worden betaald met
krijgsgevangenen, die dan als slaven verhan
deld worden. Trouwens ook in het Gouver
nement van Sumatra's Westkust, in Toha en
Silindoeng wemelt het van slaven onder het
oog onzer ambtenaren, even goed als in de
Zuider- en Ooster-Af deelingen van het groote
Borneo, in Zuid-, Midden- en Noord-Selebes,
waarvan nu en dan vreeseljjke feiten te onzer
kennis kwamen. En toch is het grootste aan
tal dier eilanden, geenszins van geringen om
vang, voor ons een zoo goed als onbekend
terrein
hier en daar aan de kusten verkend, in de
hoop er tin te vindenSoemba en Timor zjjn
nog weinig bezochtvan de Kleine Soenda-
eilanden weten we, Bali en Lombok uitgezon
derd, nog bitter weinig. Een enkele drong
door in Borneo's binnenlandenhet hartje van
Selebes moest door Zwitsers worden ontdekt;
de Moluksche eilanden toonen nog tal van don
kere plekkenop het reuzen-eiland Nieuw-
Guinea deden Duitschers en Engelschen in 20
jaar grondiger onderzoek dan wjj die er reeds
eeuwen geleden voet aan wal zetten,
En toch weten wjj, dat koppen snellen en
onderlinge oorlogen, zeeroof, slavenhandel en
menschenroof, in allerlei oorden nog voorkomen
en er nog vaak gruwzame menschenoffers wor
den gebracht, dat er nog menschen-eters ge
vonden worden. Weelderige wonden en andere
rijkdommen wachten er op de hand van den
ontginnerschatten sluimeren er in den bo
dem, doch we zjjn niet bjj machte ze aan het
daglicht te brengen.'
In dit alles is echter goen verbetering te
Doch er is méér dat voor dit krasse red
middel pleit. Door het uitmuntend beheer
van het beste deel onzer koloniën, moeten de
kansen van gewelddadige ontvreemding ver
minderen bljjven wjj daarentegen alles be
houden en dus verwaarloozen, dan zjjn er
voorwendsels genoeg, die ten deele eenigen
rechtsgrond bezitten, om ons eenvoudig alles
te ontnemend Wanneer, om eenige gissingen
te wagen, Duitschland's bezit in bet Oosteljjkste
deel ons zou beschermen tegen de toepassing
der Monroë-leer door Australië, zou Noord-
Amerika in de nabijheid der Pbilippijnen aan
onze noordelijke grenzen een dam kunnen op
werpen tegen de expansiezucht van Japan.
Wanneer dan hetzjj Engeland, hetzjj Frank-
rjjk ons aan de zijde der Cbineescbe zee bui
ten het bereik konden brengen van bet
worstelperk onzer dagen, zou onze rol in de
zijn bij de uitvoering van het door den heer
Yan Kol aangegeven plan Zullen zij te
vreden zijn met wat wij hun aanbieden en
niet meer nemen?
Zal Engeland rustig toelaten dat wij, in den
door hem aangegeven geest, aan Duitsoh-
land enkele van onze bezittingen afstaan
Zou het mogeljjk zijn bij het toekennen
van een deel aan elk hunner hun aapver
te bevredigendaarbij moeilijkheden te
voorkomen
„Het werk is moeilijk, doch wanneer wij
et doel strak voor oogen houden, geens
zins onuitvoerbaar."
Aldus de heer Yan Kol
Heel wat tact zal er noodig zijn om zulk
een plan te volvoeren. Maar dat het ten,
zelf.
zjjn teruggebracht, en onze veiligheid worden
vergroot.
Dat »de eetlust al etende zou worden op
gewekt", wanneer wjj aan die verschillende
mogendheden een brok geven waarop zjj jaren
lang hun krachten kunnen beproeven, is on-
waarschjjnljjk en tot heden noch op Borneo,
nóch op Nieuw-Guinea, nèch bjj Malakka door
een reeds jarenlange ervaring bewezen."
Het laatste gedeelte van zijn opstel over
,de Nederlandsche arbeiders en de inkrim
ping der koloniën" voert ons op een zijpad.
Wjj halen daaruit alleen aan deze con
clusie van den heer Van Kol„al ontken
nen wij geenszins het nut van koloniën,
óók voor de arbeidende klassen in Neder
land, de voordeelen daarvan worden dik
wijls overschat. En het leeuwendeel daar-
[van gaat niet naar de mingegoede klasse,
doch komt ten bate van onze groote koop-
brengen zonder een goed gevulde schatkist lieden, machtige stoomvaart-maatschappijen,
en een gulle hand. rijkbetaalde ambtenaren en gepensionneer-
Over de eerste kunnen wij niet beschik-1 den, dan wel aan gewetenlooze speculanten
ken, voor het tweede staat onze behoud-1 en geroutineerde financiers. Het Neder-
zucht ons in den weg. landsche volk heeft daarbij veel minder,
Daarom ligt slechts een weg openons en dan nog meestal een indirect belang,
koloniaal bezit inkrimpen. dat in geen enkel opzicht zou worden be-
Dan alleen kunnen wij voor het deel dat nadeeld door de inkrimping van onze kolo-
wij behouden en voor zijne bewoners meer niên, die het juist door de verhoogde draag-
doenhun voorspoed en welvaart meer kracht van den Javaan en om andere nader
bevorderen. te bespreken redenen, ten goede zou komen
Hoe dat inkrimpen gaan moet I Van af den dag, dat men eerlijkheid wil
Natuurlijk niet door die landen, thans in betrachten tegenover den inboorling (en een
ons bezit, te verlaten. andere dan een humane politiek, die de
W|j kunnen ze onmogelijk aan hun lot verheffing der inlaDdsche bevolking ten
overlatenal te spoedig zouden dan nieuwe doel heeft, mag niet, en werd nooit in
meesters komen opdagen, wat voor Neder- geen enkel Parlement door sociaal-democra-
land een gevaar en voor de inboorlingen ten gesteund), overwegen de lasten de lus
een ramp zou kunnen worden. ten van elk koloniaal bezit
Wat de heer Van Kol dan wil? Bij dit punt behoeven wij niet stil te
Hij legt het en hij komt daarbjj tot I staan; al geeft het door den heer Van Kol
de hoofdzaak bloot in de volgende daarover geschrevene ook aanleiding tot
regelen
onze bezittingen, dat wij zouden behouden,
het kan zeer goed mogelijk zijn.
Het getij is voor de uitvoering Tan zijn
idee nog niet gunstig. Jaren zullen nog
wel moeten voorbjjgaan vóór daaraan van
hoogerhand ernstig de aandacht zal worden
gewijd.
En dit mag ook wel. il(J,
Het vraagstuk is niet zoo gemakkelijk op
te lossen.
Zelfs aan sociaal-democratische zijde
durfde men tot heden over het plan van
den heer Van Kol nog geen bepaalde
meening uitspreken
Van meer dan een zijde dient het dan
ook bekeken te worden.
Vroeger is in ons blad door den schrijver
van het buitenlandsch overzicht eenzelfde
idee geopperd.
Niet onmogeljjk dat men eenmaal den
wensch van den heer Van Kol zal opvol
gen door de omstandigheden daartoe
gedwongen.
Het is misschien slechts een kwestie van
tijd.
Maar vooralsnog lijkt het ons meer een|
utopie van een, die voor Indië veel gevoelt,
dan een uitvoerbaar plan.
Het fanfarekorps te B o r s s e 1 e, dat
ruim zeventien jaren heeft bestaan, is Zaterdag
Ontbonden. Financieele redenen moeten de
hoofdoorzaak zjjn van den ondergang dezer
muzikale instelling.
Het te Ellewoutsdjjk aan het strand
gevonden ljjk is als dat van R. te Hoek her
kend. li,
Dinsdag is te Ierseke voor de tweede
paal binnen ruim tien maanden een ouder
paar verrast door de geboorte van tweelingen
tan bet vrouweljjk geslacht. Die van verleden
jaar zjjn evenwel overleden. De moeder is
precies 21 jaar.
Te Zierikzee is eene vereenigingop
gericht tot bevordering van de belangen van
bloembollenkweekers en den handel in bolge
wassen. De vereeniging zal aansluiting vragen
ijj de algemeene vereeniging voor bloembol
len cultuur te Haarlem.
Maandag avond gaf de rederjjkersvereeni-
ging Advendo van Zierikzee een uitvoering in
het hotel Schraver te Brouwershaven.
Het vrjj talrijk opgekomen publiek was
foo schrijft men ons uiterst voldaan over
de keurige wjjze, waarop de beide stukken|
De twee ringen en Cagliostro's geest werden ten
gehoore gebracht.
De typeering van de meeste rollen was zeer
oedvan de grime was veel werk gemaakt,
en woord van lof aan hem, die zich met die
taak belaste, mag niet achterwege bljjven.
Een geanimeerd bal besloot dezen recht aan-
genamen avond.
menige bedenking. Zoo o. a. of ook niet
TWEEDE KAMER.
Thans is het vroeger aangekondigd wets
ontwerp ingediend, waarbjj, met ingang van
1 October a. s., wordt bepaald dat, nu eerlang de
Nederlandsche Bank gerechtigd is als circulatie
bank werkzaam te zjjn, hare biljetten de
hoedanigheid van wettig betaalmiddel zullen
hebben.
Deze bepaling geldt niet voor betalingen,
door de Nederlandsche Bank zelve te doen.
»De eenige keuze die dus bljjft, is bet gratis arbeiders werk kunnen vinden door onder
afstand doen van dat koloniaal bezit aan een nemingen van kooplieden en door stoom-
andere mogendheid, dan wel in ruil daarvan I vaartmaatschappijen, die hij op het oog
voordeelen bedingen in het belang dier landen
Thans geldt echter in hoofdzaak de
traag: is het plan van den heer Van Kol
uitvoerbaar
Van vele zijden zijn daartegen ernstige
zelf en in elk geval in bet belang van de
inwoners onzer overige bezittingen, waar wjj
dan beter onzen plicht kunnen behartigen.
Waar dus geen enkel eigen belang ons drjjft,
ware bet dwaasheid geen voordeelen te be
dingen voor onze beschermelingen, in ruil van
Bjj kon. besluit:
is de duur der detacheering bjj de landmacht
iin West-Indië van den kapitein G. C. Greve,
van bet wapen der inf., met ééne maand, en
die van den eerste-luit. D. J van Meerendonk,
mede van het wapen der inf., andermaal en
wel met elf maanden, verlengd
de beer T. J. Swierstra, te Utrecht, be-
het waardevolle bezit waarvan wjj afstand 1 ons prestige tegenover het buitenland.
bezwaren geopperd, vooral met het oog op I noemd tot directeur van de Rjjkszuivelschool
doen. Want men vergete niet, dat die eilanden,
welke wjj uit onmacht braak lieten liggen, in
vele opzichten groote waarde zouden hebben,
wanneer bun bezit aan krachtiger banden
werd toevertrouwd.
Wanneer bjjv. Duitscbland in ruil van ons
recht op Nieuw-Guinea en op enkele andere
eilanden geschikt voor haven of kolenstation,
ons bet rustig bezit van de overige koloniën
wilde waarborgen, zouden dan niet hooge
sommen, nu vermorst aan toch nuttelooze
verdedigingswerken, de ontwikkeling van land
en volk ten goede komen, ook al bedongen
wij geen geldeljjke voordeelen Welk bezwaar
kon er tegen in te brengen zjjn om door weg
schenken van een deel van ons enorm grond
gebied, steun en vriendschap te koopen van
een sterkere, vooral daar dat de betrokken
volken moet ten goede komen Dat is geen
«kleinzielig verkwanselen", doch een misplaatst
eergevoel aan kant zetten, door afstand te
doen van een deel, om te voorzien in de lang
miskende nooden van bet geheel. Want de
landen die daarvoor in de termen vallen, en
die wjj door finantiëele onmacht in hun ramp
zaligen staat moeten laten, hebben alleen kans
op een gelukkiger toekomst onder de leiding
van sterkeren dan wjj. En in dat geval hebben
wjj niet alleen het moreele recht, doch is dat
onze heilige plicht, ze vrjjwillig aan die
sterkere hand toe te vertrouwen.
Dit bestrijdt de heer Van Kol. Juist ons
slecht beheer, tegenwoordig, onze tekort
komingen doen aan ons gezag nadeel.
Daardoor lijdt Neerland's aanzien in de rij
der volken.
Nu meenen wjj echter ook dat andere
rijken, Engeland niet het minst, op kolo
niaal gebied veel te kort komen.
Op dit punt staan wij niet alleen.
Maar dit verschoont nog niet onze fouten
En in deze zijn wij het eens met hen die
beweren dat, mocht op geen andere wijze
dan door den heer Van Kol wordt aange
geven, verbetering te verkrijgen zijn, dan
zijn voorstel met ernst dient te worden
overwogen.
In ons land en vooral in Indië heeft
menig blad instemming betuigd met zijn
idee.
Wij deelen niet de vrees van den
vaardigde voor Enschede dat de dagen vaD
Nederland als koloniale Mogendheid ten
einde loopen.
Zoover zijn wij nog niet.
En bovendiende onderlinge naijver
der mogendheden komt ons en onzen In
dischen bezittingen ten goede
Maar zal ook die naijver geen beletsel
te Bolsward.
A. Zaterdag verleent de minister van bm-
nenlandscbe zaken geen audiëntie.
Voor de betrekking van secretaris der
gemeente Middelburg hebben zich 19
sollicitanten aangemeld.
De toestand van bet meisje, dat Dinsdag
alhier eenige verwondingen kreeg bjj het
omwaaien eener schutting, is zeer bevredigend.
Door den bevigen Btorm, die dezen nacht
en beden woedde, is op bet bolwerk alhier
een boom ontworteld.
Met ingang van 1 Maart j.l. zjjn voor
den tjjd van drie jaren benoemd tot taxateurs,
respectieveljjk plaatsvervangende taxateurs in
de navolgende vorderingsdistrictenvoor dis
trict 42 Jac. Z. Risch, plaatsvervangend dis
trictsveearts te Goes, en H. A. Hanken te
Kattendjjkeplaatsvervangend taxateur J. M-
Urebard te Middelburg.
Voor district 43 J. Kraamer, geëxamineerd
veearts te Koudekerke en M. van der Vliet te
Kruiningen plaatsverv. S. Janse Sz., land
bouwer te Nieuw en St. Joosland.
De commies der telegrafie 2e kl. R,
Tjepkema is van Rotterdam naar Vlissingen
overgeplaatst.
Tengevolge van de vele diefstallen langs
de grens is het detachement marechaussee te
Koewacht met twee man versterkt en
wordt de grens van Oosteljjk Zeeiiwsch-Vlaan
deren des nachts weer streng bewaakt.
1
Kantongerecht te Middelburg.
Heden (Woensdag) zjjn veroordeeld: wegens
tet niet doen van de opgaven bedoeld bjj art.
3 der VeiligheidswetF. A. A., Middelburg,
tot 10 b. s. 3d. h.toedienen van sterken
Irank zonder vergunningM. A. v. B., Vlis
lingen, tot 2 X 10 b. s. 4 d. b. iedere b.
lelven naar konynen op eens anders grond
W., Westkapelle, tot 3 b. s. 2 d. b.rjjden
bp een vélooipède zonder licht: L. W., West
kapelle, tot 1 b. s. 1 d. h.zijn aangespannen
lond niet voorzien van een muilkorfS. d. W
J., Koudekerke, tot 1 b. s. 1 d. b.plaats
Lemen op een door een bond getrokken voertuig;
C., Middelburg, tot 1 b. s. 1 d. h.zjjn
rekhond niet voorzien van een aan den bals
>and bevestigd metalen kenteeken: W. v. H.,
[iddelburg, tot 1 b. s. 1 d. b. wateren
luiten de bakkenH. F. M., Middelburg, tot
1 b. s. 1 d. b.en wegens dronkenschap
d. N., Arnemuiden, tot 2 b. s. 2 d. h.,
J. v. E., Middelburg, tot 2 dagen h., C. v. E,
Middelburg, tot 3 dagen h
Donderdag zal voor bet gerechtshof te
's Gravenhage behandeld worden de zaak van
en boekbandelaar en colporteur te Vlissingen,
ie wegens het tentoonstellen van de bekende
laat van Het Volk door de rechtbank te Mid-
elburg werd vrjj gesproken.
Voor hetzelfde bof zal ook bet booger beroep
ehandeld worden van een vonnis der Dord-
echtsche rechtbank in een zelfde zaak.
In die laatste zjjn als getuigen gedagvaard
e heeren dr Kuyper en Oudegeest.
Voor de Arnhemsche rechtbank stond
5)insdag terecht de beer H. Pyttersen, hoofd-
edacteur der N. Arnh. Crtbeschuldigd de eer
én den goeden naam te hebben aangerand van
dr H. van Cappele te 's-Gravenhage in een
hoofdartikel getiteldWetenschap of Goud. De
zinsnede der te laste legging luidde
»Ik beschuldig dr H. van Cappelle zoowel
H. M. de Koningin als den Minister van Kolo
niën misleid te hebben omtrent bet doel zjjner
expeditie. Immers had dr Van Cappelle mee
gedeeld dat het doel zoo niet geheel, dan toch
gedeeltelijk was een onderzoek in te stellen
naar den goudrykdom van terreinen aan de
Nickerie, en niet uitsluitend in bet belang der
wetenschap, dan zouden zeker noch de Konin
gin; noch de Minister daaraan bunnen zede-
ljjken en financieelen steun hebben verleend
de laatste altbans niet bet noodlijdende Suri
name met de kosten hebben durven bezwaren."
Als getuige was o.a. door den officier van
justitie gedagvaard de oud-minister van kolo-
niën Cremer, die verklaarde het volste ver
trouwen in dr Van Cappelle te hebben gehad.
De ambtenaar van h^t openbaar ministerie
requireerde wegens smaadschrift een boete van
50 subs. 25 dagen hechtenis.
De advocaat van dr. Van Cappelle zette uit
een dat totaal onjuist is de bewering van den
heer Pyttersen, als zou het karakter der ex
peditie van wetenschappelijk in commercieel
veranderd zyn en zjjn cliënt geen enkel voor
deel beeft getrokken van bet consortium, dat
