Donderdag 28 Januari. Uit Stad en Provincie. Middelburg 27 Januari ONDERWIJS* V N°. 23. 147e Jaargang. 1904. 15 ike. uo, BENOEMINGEN, ENZ. Een practisch landbouwer aan 't woord. LETTEREN EN KUNST. MIDDËLBllGSOIE COURANT. Deze courant verschijnt dagelijks, met uitzondering van Zon- en Feestdagen. Prijs, per kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor alle plaatsen in Nederland franco pp., 2, Afzonderlijke nummers kosten 5 cent. THERMOMETER EN VERWACHTING. 27 Jan. 8 u. vm 37 gr., 12 u. 41 gr., av. 4 u. 42 gr. F. Verwacht: matige tot krachtige Z. wind, zwaar bewolkte lucht, geringe toename in temperatuur. Advertentiën20 cent per regel. Geboorte-, dood- en alle andere familieberichten en Dankbetuigingen van 17 regels 1.50; elke regel meer 20 cent. Reclames 40 cent por regel. Groole letters naar de plaats, die zjj innemen. Tot de plaatsing van advertentiën en reclames, niet afkomstig uit Zeeland, betreffende Handel, Nijverheid en Geldwezen, is uitsluitend gerechtigd het Algemeen Ailvertentie-Rureau' A. DE LA MAR Az., N.Z. Voorburgwal 266, Amsterdam. :en ÏS, lel een of tjjd. P 'one pon ken, ping joizi- peid, uur ken. hzee ll.— p2.~ 11.30 1.30 12.30 2.30 en en na L. of '.40, burg. Dr KÜVPER'S REIZEN. Veel licht is er Dinsdag in de EerBte Kamer niet opgegaan over de reis van dr Kuyper in België. De heer Vening Meinesz, de vroegere bur gemeester van Amsterdam, was de eenige, die een enkele opmerking maakte naar aanleiding van dr Kuyper's Brusselsche reiseen zeer bescheiden opmerking. Toch maakte de premier er zich nog wat te gemakkelijk af, merkt Het Vad. op. Want het zal wel niet de bedoeling van den heer Meinesz geweest zijn om dr Kuyper te verwjjten, dat hij gaarne in den vreemde met journalisten een praatje maakt, maar wel dat hij niet over de grenzen kan gaan zonder wolken journalistische stof te doen opdwarrelen. De minister merkte echter nog op dat dit maal de algemeene klacht van de buitenland sche journalisten was geweest, dat bjj hen wel had ontvangen maar niets had gezegd. Die heeren zouden dus maar wat verzonnen hebben tegen het gesprokene maar toen gevraagd werd I heden. Die trekken in den regel niet een zich nader te verklaren, zeide een der protes- I drukke opkomst en daarom had het bestuur teerenden, dat hij niet van plan was propaganda I het goed geoordeeld een spreker te verzoeken Bjj kon. besluit is aan O. M. J. Moorrees, op verzoek, eer vol ontslag verleend uit zijn betrekking van ontvanger der successierechten no. 1 te 's Gra- venhage, met dankbetuiging is bepaald dat alsnog bij afzonderlijke dag orders, zoo in Indië als in Nederland, eervol zal worden vermeld de korporaal der mariniers J. J. Beringer, als hebbende zich onderschei den by de expeditie naar Samalanga en Pen- sangan van 29 Jan. tot 22 Febr. 1901. Heden middag te ongeveer een uur brak brand uit in liet pakhui» van den heer J. F. Boutens in de Zusterstraat alhier. Wijl in dat pakhuis veel licht brandbare stoffen waren geborgen: vet, machine-olie, ledige vaten en kisten, vond de vlam direct voedsel en stond weldra het pakhuis in laaie. De vlammen sloegen hoog op en bereikten weldra het dak, dat achtereenvolgens met don derend geraas instortte. Er ontwikkelde zich bovendien zeer veel rook, die over een groot deel van de gemeente dreef. De brandweer was spoedig op het terrein en wierp, door op de waterleiding gezette slangen, een kolossale hoeveelheid water in den vuurpoel. Zjj slaagde er daardoor weldra in den brand te beperken tot het pakhuis. Daardoor werden de aangrenzende woningen behouden. Uit een dier huizen was, spoedig nadat de brand was uitgebroken, het meubilair verwijderd. Om streeks kwart voor twee was het gevaar voor de belendende huizen als geweken te beschou wen en tegen twee uur de brand bedwongen. De verschillende autoriteiten bevonden zich op het terrein van den brand, dat door politie en schutterij werd afgezet. Een talrijk publiek vulde de Zusterstraat en aangrenzende stegen en straatjes, om het voor Middelburg ongewoon schouwspel te zien. De eigenaar van het pakhuis en van den inhoud was, toen de brand uitbrak, voor zaken uit de stad. Het pakhuis en de inboedel zijn beide ver zekerd. De oorzaak van den brand is onbekend. Te G o e s, op den Molendijk, is Dinsdag middag een driejarig meisje verbrand. Terwijl de andere kinderen naar school waren en de moeder even iets bij een buurvrouw ging halen wist de kleine, die op een stoel bij de kachel zat, een doosje met lucifers machtig te worden en stak zich zelf al spelende met het gevaar- ljjk goedje in brand. De buren kwamen toe geschoten en doofde de vlammen, waarbij een hunner nog de handen brandde. Het kind leefde nog en was niet geheel bewusteloos Door een der vrouwen in haar boezelaar naar het gasthuis vervoerd, is het meisje na veel ljjden nog des avonds bezweken. De heer Henri de Vries had aldaar den avond van dien dag in de sociëteit Van Onge- nuchten Vrij veel succes metzjjn voordrachten o.a. van De brand in »de jonge Jan." De opkomst was vrjj talrjjkzelfs van bui ten was men gekomen. In de Prins van Oranje trad tegelijkertijd voor de afdeeling Goes der Sociaal Democratische Arbeiderspartij als spreker op de heer B. H Vliegen uit Amsterdam. Hij wierp een terugblik op 1903 en herin nerde aan de groote kracht, die door de partij werd ontwikkeld, en aan de houding der regeering. Van twee zjjden werd een protest gehoord voor het socialisme te maken. Hierna vertrok hij. De heer G. A. Vorsterman van Oyen te Aarde nburgverzocht ons te melden, dat hy bij het debat te Ierseke niet heeft gezegd,dat het leger ongeveer 44 millioen gulden kostte, maar: »de begrooting van oorlog bedraagt 27 millioen, die van marine 17 millioen, totaal voor beide 44 millioen gulden, zijnde het bedrag van de opbrengst der accijnzen op jenever en suiker, ook 27 en 17 millioen. Leger en vloot drijven dus op jenever met suiker, wat wij in 't dagelijksch leven zoo gewoon zijn een sneeuwballetje te noemen." A.s. Vrijdag zal te Hoedekenskerke een persoonlijk onderzoek plaats hebben van wege het Prov. College van Toezicht op het beheer der kerkelijke goederen en fondsen in Zeeland, inzake de laatste verkiezing van een kerkvoogd bij de Herv. gem. aldaar, waartegen bezwaren zijn gerezen, alsmede naar de inge bruikneming van bet kerkgebouw door den predikant E. Kuijlman by gelegenheid der Ringvergadering van christelijke jongelings vereenigingen, wat aanleiding heeft gegeven lot de jongste beroeringen in die gemeente. Door den raad van Waarde werden Maandag alle leden van de commissie tot wering van schoolverzuim herbenoemd, tot leden voor de commissie op de verordeningen benoemd de heeren J. Blok, H. Stoutjesdjjk en C. Thorenaar en werd besloten tot aan koop van een deel van een woonhuis, om te dienen tot ziekenhuis. Aan het ziekenfonds Onderlinge hulp werd met zes tegen één stem toegestaan, om in de school eene algemeene vergadering te houden. Tegen stemde de heer J. J. Mol. De hoofdelijke omslag werd vastgesteld op 1774.66, terwijl de rekening van het Bur gerlijk Armbestuur werd goedgekeurd. De ontvangsten waren 1517.07', de uit gaven f 757.16, zoodat er een goed slot was van f 750.01s. Zondagavond tusschen half zes en zeven uur heeft teColjjnsplaat een diefstal plaats gehad in eene woning, midden in de Voorstraat. Terwijl de bewoners naar de kerk waren, heeft men aan de achterzijde van het huis een raampje opgeschoven en zich toegang tot de woning verschaft. Bij de thuiskomst uit de kerk zag een der kinderen op den vloer der huiskamer ee: gulden liggen, een oogenblik later zag men er nog een, waardoor men op de gedachte kwam het bureau eens te inspecteeren. En toen bleek dat eene porteleuille, inhoudende 500, was verdwenen. Achter komende, zag men het raampje opgeschoven en de portefeuille hangende aan een lint aan een spijker, terwijl zich nog ruim 200 in de portefeuille bevond, zoodat 280 is ontvreemd. Dat de dief of dieven zeer goed met de plaatselijke gesteldheid bekend waren, staat vast, daar alles ombouwd is. De feestcommissie voor het jubilé der Koningin-Moeder te Zierikzee, die het plan om 22 Januari een concert te geven, zag mislukken, heeft besloten Vrijdag 5 Febr. een fancy-fair te organiseeren met medewerking van het Zierikzeesche strijkorkest en de zang- vereeniging Caecilia. De klerk der posterijen en telegrafie L. P. J. Geers is met 1 Maart verplaatst van Voorburg naar Zierikzee. De loods van den scheepsbouwmeester P. van Duivendjjk te B r u i n i s s e, die Dins dagmorgen uitbrandde, verhandde ook grooten- deels mede. Ook kwam een daarin slapende bond in de vlammen om. De woning, die hier en daar ook reeds begon te branden en ontruimd werd, bleef verder gespaard. Gelukkig was het opkomend water, zoodat daarvan genoeg aanwezig was en over den zeedijk in het brandend pand kon worden ge spoten. Over 1904 bedraagt in Zeeland de verhouding tusschen belastbare opbrengst en grondbelasting voor gebouwde eigendommen het cijfer van 0.0874255 en voor ongebouwde 0.0876. In 1903 waren de cijfers dezelfde Dinsdagavond werd in een der lokalen van de sociëteit De Vergenoeging alhier eene algemeene vergadering gehouden van de Vrij zinnig democratische kiesvereeniging. Deze vereeniging telt thans 123 leden. De voorzitter, de heer Herm. Snjjders, de vergadering openende, begon met de mede deeling dat in Januari van elk jaar, volgens het reglement, eene bijeenkomst moet plaats hebben voor eenige huishoudelijke werkzaam- om een onderwerp van het programma van den. Bond te behandelen. Daarvoor had het bestuur uitgenoodigd een practisch landbouwer, een overtuigd vrijzinnig democraat en een der leden van de commissie, die had medegewerkt aan de samenstelling van de landbouwparagraaf van het werk-pro- gram van den Bond. De heer Jacs Wellemau te Krabbendjjke, daartoe aangezocht, bad zich gaarne bereid verklaard dat onderwerp in te leiden en even tueel te stellen vragen te beantwoorden. De heer Welleman, die hierop het woord nam, besprak in den breede de ontwerp-land- bouwparagraaf. Wjj hebben reeds vroeger, meermalen, den korten zin van deze voordracht onzen lezers medegedeeld. Daarom zullen we nu niet den spreker op den voet volgen. Enkele mededeelingen echter dienen wij niet onvermeld te laten. Zoo bijv. werd door spreker er op gewezen dat het gebruik, dat ieder grondeigenaar maakt van zijn land, van invloed is op de belangen van omliggende eigenaren. Dit lichtte spreker door voorbeelden toe. Een minder netto boer, in Zuid-Beveland een »vuule boer" genoemd, is een ramp voor de aangrenzende eigenaren. Men denke b.v. aan het onkruid, dat allicht overwaait, het beplanten van weiden met boomen enz. Daarom heeft de gemeenschap er groot belang by wie den grond bebouwt en hoe hij dien bebouwt. Na uiteen gezet te hebben dat de vrijzinnig democraten, in tegenstelling met de sociaal democraten, geen heil zien in opheffing van het privaat bezit van den grond, besprak de heer Welleman de wenschelijkheid dat de gemeenten het recht krijgen zoo noodig bouw grond te onteigenen, ook in verband mot het woningvraagstuk. Vervolgens liet bij het licht erop vallen dat het gemeenschapsbelang eischt dat in steeds toenemende mate de opbrengst van den bodem worde verhoogd. Intensieve cultuur is noodig, en die komt het algemeen belang ten goede, ook wat betreft den daardoor noodigen meer deren en ook beter betaalden arbeid dan exten sieve cultuur eischt. Door voorbeelden werd dit door den spreker duidelijk gemaakt. Van zelf sproot hieruit voort de vraaghoe kan een intensieve cultuiir in de hand worden gewerkt? En de commissie, die de landbouw paragraaf samenstelde, meende daarop bet antwoord te vinden in een zoo goed mogelijk wettelijk geregeld gebruiksrecht. Lange pachttermijnen met tijdige paehtver- nieuwing zijn gewenscht, want daardoor worden de energie en de wilskracht van den pachter opgewekt. Bij het tegenwoordig pachtbedrijf rust alle risico op den pachter daarin moet verandering, verbetering komen. Hieraan zou krachtige vakorganisatie van de agrariërs ten plattelande tegemoet kun nen komen en de instelling van pachtcom- missies. Ook zou van groot belang zijn bevordering van het gebruik van den grond door de eigenaars zei ven. Achtereenvolgens besprak de heer Welleman nog de wenschelijkheid van hervorming van het hypotheekstelsel en ontginning en droog making van plassen, om daardoor landaanwin ning te bevorderen. Van het land op de personen komende, be pleitte spreker de wenschelijkheid dat ook voor boerenarbeiders de bepalingen der ongevallen wet geldend werden verklaard. Door cijfers toonde hjj aan dat het aantal ongevallen in het landbouwbedrijf niet onbelangrijk is. Ook stelde hij in het licht dat noodig zou zijn een betere verzekering van den ouden dag voor den landbouwarbeider. Krachtig wekte spreker op tot meerder land bouwonderwijs vooral op Walcheren, waar, zooals hij uit officieele cijfers constateerde, slechts 3 cursussen bestaan, tegen 11 bijv. op Zuid-Beveland. Een goede landbouwvertegenwoordiging kan voorts veel goed doen. Vanzelf kwam spreker op de Zeemvsche maat schappij van Landbouw, die p. m. 2500 leden telt en in de 60 jaren van baar bestaan wel veel goeds deed, maar waarvan veel meer kracht zou kunnen uitgaan. Hare samenstelling zou daarvoor groote ver andering moeten ondergaan. In plaats van afdeelingen, zooals thans, zou op elk dorp een afdeeling moeten gevestigd worden en de con tributie lager gesteld. Dan zou het bezoek drukker, haar invloed grooter worden. Van de gelegenheid om den spreker na afloop van zijn rede vragen te stellen, werd door den heer J. L. M. Koert, zuivelconsulent in Zeeland, gebruik gemaakt. Door hem werd gevraagd hoe, in verband met wat door den heer Welleman was gezegd omtrent intensieve cultuur, diens meening was omtrent de wen schelijkheid van uitbreiding der openbare middelen van vervoer. In vele streken van bet platteland laten de verkeersmiddelen veel te wenscben over, wat de intensieve cultuur niet in de hand werkt. De heer Welleman gaf toe dat een eerste vereischte van slagen van intensieve cultuur is verbetering der verkeersmiddelen. Dit ble.ek wel in het deel van Beveland, dat hij bewoont, en dat aan de spoorbaan ligt. De heer Koert besprak vervolgens nog de uitbreiding der Zeeuwsche landbouwmaatschap pij. Hij zag wel heil in vermindering der contributie, maar niet in het vestigen van afdeelingen op elk dorp- Hij wees op de bestaande dorpsvereenigin- gen, die als handelslichamen optreden, wat vermoedelijk niet zou liggen op den weg der Landbouwmaatschappij. Do heer Welleman herhaalde dat bij lagere contributie de Landbouwmaatschappij allicht meer leden zou krijgen, maar bestreed dat het geen nut zou hebben dorpsafdeelingen te stichten. Hij meende dat, waar bet getij is verloopen de bakens moesten verzet; dat de maatschappij te eenzijdig werkt en zij een deel van wat op haar weg lag in handen heeft gegeven van dorpsvereenigingen. Waar voor eene dergelijke bespreking van de genoemde Maatschappij de bijeenkomst van den avond door beide heeren minder de ge schikte gelegenheid werd gevonden, verklaarden zij wederkeerig zich bereid die elders, b. v. in bet Maandblad, voort te zetten. De voorzitter dankte daarop den heer Wel leman voor de moeite, die hij zich gegeven heeft om den leden het vraagstuk van de land bouwparagraaf duidelijk te maken Waar de heer Welleman aan het slot zijner rede het bestuur der vrijzinnig-democratische kiesvereeniging opwekte om ook het platteland wat meer bekend te maken met het streven van die partij, gaf de voorzitter hem gaarne dat deze vereeniging zich stelselmatig onthoudt van het stellen eener candidatuur voor de keuze van een raadslid. Nu wordt alleen door eenige goede kennissen of vrienden van iemand, die gaarne lid van den raad wil worden, voor dien persoon het noodige aantal liandtceke- ningen verworven en hij vervolgens als can- didaat opgegeven. Er is in Middelburg geen gelegenheid om candidaten te bespreken, want geen enkele vereeniging laat zich thans daaraan meer gelegen liggen. Hij zou wenschen dat van deze zijde gele genheid werd gegeven om in het openbaar ook candidaten voor den gemeenteraad te bespreken. Naast de hooge politiek kan ook deze zaak worden behartigd. De voorzitter was van oordeel dat er geen bezwaar zou bestaan om met een erkend vrij zinnig democraat als candidaat in het krijt te treden, maar dan moet men komen met een candidaat die volkomen kleur bekent. Hij gaf de verzekering dat, wanneer de om standigheden er toe leiden, het bestuur gele genheid zal geven om de vraag te bespréken of voor eene eventueele raadsverkiezing een candidaat zal worden gesteld. Met een opwekking om propaganda to maken voor de beginselen van den Bond en tot ver sterking van het ledental der kiesvereeniging sloot de voorzitter de vergadering. Naast de christelijke school te Goes, waarvan het bestuur bestaat uit Ned. Hervorm den, Gereformeerden en Cbr. Evangelischen, zal eene hervormde school opgericht worden. Een voorloopige commissie bestaat reeds. De heer Boersma, predikant, die van de Chr. school in de Wijngaardstraat adviseerend lid is, is voorzitter van de nieuwe commissie. Secretaris is de heer S. Duvekot. De hoereu J. Plazier, Jos. Ossewnarde mi A T, vim Melle zijn verder bestuursleden. De nieuwe school zal zich aansluiten bij de Vereeniging voor Chr. Volksonderwijs, die mede de verzekering dat zulks ook zeer zeker in de I speciaal den bloei der Ned. Herv. kerk beoogt^ bedoeling van het bestuur ligt en riep hij J 1 - De alphabetische voordracht voor onder wijzeres aan de O. L. school te Cortgene bestaat uit de dames Van den Broecke, Mid delburg, Coomans, Colijnsplaat, on Gocdbloed, Goes. daartoe ook zijne medewerking in. Hierna werden eenige huishoudelijke werk- aamheden afgedaan, Vermoedelijk zal in Februari de heer mr A Kerdjjk hier de doorhem toegezegde voordracht houden, terwijl nog eenige andere heeren tot het vervullen van spreekbeurten zullen worden uitgenoodigd. Eindelijk was aan de orde de verkiezing van een definitief bestuur, ter vervanging van het voorloopige. Allereerst werd de vraag besproken of het bestuur uit vijf dan wel uit zeven leden zou bestaau en daarna uitgemaakt dat voorloopig een aantal van vijf heeren voldoende zou wezen. De heer Joh. L. v. d. Pauwert vroeg of het tegen het reglement zou wezen indien de voor loopige bestuurders bij acclamatie definitief werden benoemd. De voorzitter, de heer Snijders, meende dat daartegen geen bezwaar bestaat, De heer M. G. Boasson drong echter aan op stemming, op grond dat hij door omstandig heden geen zitting in het definitief bestuur kan nemen. Daarna werd tot stemming overgegaan De uitslag was dat gekozen werden de hee ren H. Snijders, H. L. Gerth van Wjjk, A. de Vulder van Noorden en J. W. Happée ieder met 16, en L. A. E. van der Ley met 13 stemmen. Verder verkregen de heeren Joh. L. v. d Pauwert 3 stemmen en M. G. Boasson, Doo renbos en H. Tak ieder 1 stem. Al de benoemde heeren namen de betrekking aan. De voorzitter dankte ten slotte den heer M. S. Boasson voor hetgeen hij in het belang van de kiesvereeniging heeft gedaan en beval hem verder hare belangen in het bijzonder aan Deze dankte voor de waardeerende woorden en tevens voor de aangename samenwerking. Hij gaf de verzekering steeds de beginseleu der partij hoog te zullen houden 'en in haar be lang werkzaam te zullen blijven, De heer Van Sorge betuigde zijn leedwezen dat het bestuur bij de jongste verkiezing voor raadsleden geen vergadering hééft bijeenge roepen om over eventueele candidaatstellini van een vrijzinnig-democraat te spreken, De voorzitter deelde mede dat het bestuur waar het optreden der kiesvereeniging bij gemeenteraads-verkiezingen volgens het regie ment geheel facultatief is dit toen om redenen van tactisch beleid heeft nagelaten ook van de zijde der leden is de wensch om handelend op te treden niet te kennen gegeven. De heer Henri Tak achtte het niet gewenscht 16 Juni a. zal het vijftig jaar geleden zijn dat de Theologische School te Kampen, in 1854, werd opgericht. Dit jttbilé zal fees telijk herdacht worden. Ter gelegenheid daarvan zal door hot ge- heele land eene collecte gehouden worden, bestemd voor het studiefonds der school. Voor deze collecte worden in iedere provincie com- missiën benoemd. In de kleine voorzaal van het Schuttershof alhier zjjn voor eenige dagen geëxposeerd een 36-tal schilderijen en aquarellen van den heer A. Beek, benevens eenige aquarellen van mevrouw Beek—Engley. De beer Beek schijnt zich het meest aangetrokken te gevoelen tot landschappen met waterpartijen en lichte, ijle luchten, en daarin heeft hij ook het beste geleverd. Sommige riviergezichten, zooals die bij Dordrecht en Deventer, het waterlandschap bjj Giethoorn en enkele andere meer zjjii goed geslaagd. Hooge kunst is het niet, en de binnenkamers zjjn bepaald misteekend en hard van kleur. Op onze omgeving hebben betrekking een gezicht op den Schroeweg, en een erg fantas tisch avond-effect bjj de Oostkerk. Onze beroemde schilder Jozef Israëls wordt heden 80 jaar. De groote kunstenaar werd te Groningen geboren, genoot zijn opleiding te Amsterdam en later te Parjjs, vestigde zich in Den Haag en is daar verder werkzaam gebleven. De visschersbevolking te Scheveningen leverde bem menig model en gelukkige onderwerper. Nog op hoogen leeftijd wekt hij bewonde ring door zjjne werkkracht, zijn talent, zjjn scheppende kracht. Velen zijner kunstbroeders zullen hem heden huldigen, maar ook in het gansche land zal de geniale man, die meewerkte om ons land op kunstgebied beroemd te maken, op dezen dag wel herdacht worden. Men zie Laatste Berichten. Het nieuwe stuk van Henri Dekking Het Gouden Kuiken is het eerst te Dordrecht en daarna te Rotterdam opgevoerd. Het blij spel, in drie bedrjjveu, .liecft tot oliderwerp moeilijkheden met oen erfenis uit een Indische weeskamer. Het had wel succes, in Dordt meer dan in Rotterdam. I- - 'T y

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1904 | | pagina 1