Donderdag 14 Januari. Uit Stad en Provincie. N°. II. 147e Jaargang. 1904. LANDBOUW. 008t'Indië. Verschillende Berichten. Middelburg 13 Januari. ENZ. BENOEMINGEN ONDERWIJS. Natuurkundig gezelscbap te Middelborg. RECHTSZAKEN. MIDDELBURGSCHE Deze courant verschijnt d a g e 1 ij k s met uitzondering van Zon- en Feestdagen. Prijs, per kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor alle plaatsen in Nederland franco pp., 2. Afzonderlijke nummers kosten 5 cent. THERMOMETER EN VERWACHTING. 13 Jan. 8 u. vm. 50 gr., 12 u. 51 gr., av. 4 u. 51 gr. F. Verwacht: krachtige tot stormachtige Z. W. wind, betrokken lucht, regen, weinig verandering in temperatuur. Advertentiën20 cent per regel. Geboorte-, dood- en alle andere familieberichten en Dankbetuigingen van 17 regels 1.50; elke regel meer 20 cent. Reclames 40 cent per regol. Groote letters naar de plaats, die zij innemen. Tot de plaatsing van advertentiën en reclames, niet afkomstig uit Zeeland, betreffende Handel, Nijverheid en Geldwezen, is uitsluitend gerechtigd het Algemeen Advertentie-Bureau A. DE LA MAR Az., N.Z. Voorburgwal 366, Amsterdam. EEN MILITIE-, EEN VOLKSLEGER. In het jongste nommer van De Militaire Gids komt eene beschouwing voor onder het op schrift »Het juiste oogenblik", waarin een pleidooi geleverd wordt voor een «daad" om een stap nader te komen tot het ideaal van een echt Nederlandsch leger. De ongenoemde schrijver acht thans het juiste oogenblik gekomen »om gebruik te maken van het gelukkig toeval, dat in 1903 den kazernetjjd verkortte, en vrijwillig thans voort te zetten, wat toen door de om standigheden geboden was". De daad, die de schrijver wenscht, ware het decreet dat de volledig geoefenden der lich ting 1904 na 6*/a maand huiswaarts kunnen keeren. Hij betoogt dat minister Bergansius, die getoond heeft den volkswil welke ge kant is tegen een apart beroepsleger en streeft naar een militie-, een volksleger te willen volgen, tegen zulk een decreet geen bezwaar zou kunnen hebben, dat tegenover de opoffe ring van twee maanden kazerneverbljjf staat het voordeel van verhooging van de weer baarheid. De gevraagde daad ligt niet alleen in de evolutie die ook in ons leger baan breekt; ze zal ook »de stille, venijnige leger-reactie" dood drukken. En bovendien zal ze «een krachtige hulp geven in den strjjd, die reeds door en kelen werd aangebonden om de parade-eischen in de opleiding te laten wegvallenimmers in het oefen-«program" zullen ze geen plaats meer kunnen vinden. Dat program zal zoo danig worden ingekleed het kan geen twij fel lijdon dat aan oorlogsopleiding alle waarde wordt toegekendde opleiding zal eene zoodanige worden, dat de man in tien weken zoogenaamd «dienstdoende" zal zjjn Het nieuwe oefenprogram wordt in het opstel in groote trekken als volgt geschetst «Grootste stilte en grootste oplettendheid stelle men altijd tot eischen nimmer de een zijdige oplettendheid, die alléén doet acht geven op een te wachten commando. Van het eerste oogenblik banne men het wan-denkbeeld, dat stjjve rechtlijnigheid in den modernen oorlog eene plaats zoude kunnen vinden. Bij elke krijgsoefening wekke men de zelfstandig heid in den man volkomen gelijkheid moge alleen bjj de gymnastische voorbereiding ge kend worden, bjj de oefeningen of handelingen als soldaat slechts in uitzonderingsgevallen worden toegestaan. Zoo zal de oefening in het terrein ten spoedigste dienen aan te vangen (d. w. z. reeds de eerste week), zal al het «werktuigelijke" moeten verboden zjjn, zal men bp verspreide oefeningen altijd in den aanvang ruimen onderlingen afstand (bv. tot tien pas) moeten eischen, het eenige middel om tot zelfstandig terreingebruik te voeren en om het verderfelijke samenklompen te voorkomen dat steeds aan onze afgerichte infanterie is eigen geweest. Zoo zal men bij alle terrein-oefeningen het commandeeren moe ten verbieden en den eisch moeten stellen, dat al hetgeen gewenscht wordt op enkele teekens of aanwijzingen vlug en stil geschiede van den eersten dag bestede men minstens éen uur aan schietoefeningen en men houde zoolang het opgelegd schieten vol tot de man volkomen juist richt en aftrekt en door gym nastische vorming genoegzaam is onderlegd om vrjj handig het geweer te bezigen. Afstan den schatten ga reeds aan de eerste terrein oefeningen gepaard. Ook de lichaamsontwikkeling bekleede van den aanvang af een belangrijke plaats, gym nastiek en vrjje-spel vorme steeds een deel van het oefenprogram." Mocht men al meenen dat het niet veel zal baten, reeds nu een zoo ingrijpende daad voor te stellen, men zal het gaarne prjjzen dat op zoo duidelijke wijze de beteekenis en de nood zakelijkheid van die daad wordt geschetst door iemand die blijken geeft der zake kun dige zjjn en waarom het artikel werd geplaatst, al verwacht misschien de redactie zelf even min dat het pleit nu meteen gewonnen zal zjjn, verklaart het motto ontleend aan Willem den Zwjjger Point n'est besoin d'esperer pour entreprendre. ni de réussir pour persévérer. En volharden zal De Militaire Gids. aantal tegenwoordig en het gesprek van dr. I Kuyper met hen liep uitsluitend over de be- langen van de Nederlandsche letterkunde. Heden biedt de minister van justitie den I Nederlandschen premier een diner aan. De berichten over het al of niet gaan van I dr. Kuyper naar St. Petersburg spreken elkaar tegen. NOODELOOS IN OPSPRAAK. Over het voortdurend, als minister van bui- tenlandsche zaken, reizen van onzen premier, dr Kuyper, is het Handelsblad niet te spreken. Onder het opschrift Te eminent? schrijftj het Amsterdamsche blad Een bekwaam ministerie te bezitten, is voor elk land een weldaad, maar een eminent man aan het hoofd van het bewind te hebben, is eene weelde welke gewoonlijk alleen zeer groote en zeer krachtige staten kunnen ver dragen. Voor de kleine landen kan zulk een man al spoedig te groot worden, en hoe be denkelijk dit werken kan, heeft in Saksen de geschiedenis van het ministerschap van Von Beust geleerd. Zulke eminente mannen gevoelen vaak be hoefte ook naar buiten uit te stralen. Wij hebben in Nederland thanB een premier wien niemand den titel «eminent man" zal ontzeggen. Die premier is reislustig, en wij gunnen hem gaarne deze korte verpoozingen van zijn harden, dagelijkschen arbeid. Wij willen echter niet ontveinzen dat het ons voor lands algemeen belang wenschelijker zou voorkomen zoo die verpoozingen en reisge nietingen wat minder druk door Reuter de geheele wereld door geseind werden. Een eminent Nederlander heeft, zelfs als hjj mi nister is, het voorrecht in het buitenland zeer gemakkelijk zijn incognito te kunnen bewaren. Aan uitnemende Duitschers, Engelschen, Fram schen of Russen gelukt dit minder goed, maar Denen, Zweden, Belgen, Portugeezen en Span jaarden kunnen, evenals Nederlanders, ministers zijn zonder gevaar te loopen, in het buitenland terstond als zoodanig te worden erkend. Dit incognito heeft bovendien veel voor, als men buitenlandsche toestanden goed wil on derzoeken. Daarom wekt het zooveel verwon dering dat dr. Kuyper, als hjj op zjjne onder zoekingstochten in het buitenland is, zoo moei lijk zjjne hooge stelling weet te verbergen. Wjj hebben nu in elk der jaren van ministe rieel leven eene geruchtmakende buitenland sche reis van onzen minister van binnenland- sche zaken gehad. Van de eerste reis heette het dat zjj den Zuid-Afrikaanschen strjjd op billjjke wjj ze ter beëindiging zou brengen. Van de tweede dat Nederland zich formeel zou aansluiten bjj den Driebond, en van de derde, de tegenwoordige reis, weet de wel ingelichte buitenlandsche pers te melden dat Nederland zich zou steken de netelige Congo-quaestie en tevens een tolunie zoude sluiten met België. Wjj wezen er reeds op dat dit laatste ons hoogst onwaarschjjnljjk voorkomt, zoolang België openljjk protectionistisch gezind is, en men hier te lande niet verder durft gaan dan een fiscaal verhoogd tarief van invoerrechten voor te stellen, welks aanneming alles behalve zeker is. Wjj hebben uitgezien naar eenige opheldering in de ministerieel gezinde pers, maar behalve de medeeeeling, die ter geruststelling ook reeds naar het buitenland geseind is, dat de aan staande komst van onzen premier te Petersburg alleen beoogt een bezoek aan de daar thans gehouden tentoonstelling voor het kind, von den wjj daar niets. De Brusselsche corr. der N. R. Ct. weet ons ook nog te vertellen dat het tegenwoordig verbljjf te Brussel hoofd- zakeljjk zou zjjn eene beleefdheid, door koning Leopold aan onzen premier bewezen, om hem warm te maken voor de tentoonstelling te Luik, waarbjj de toeloop van inzenders, speciaal van Nederlandsche, niet zeer groot schjjnt te zijn. Vermoedelijk zullen die tentoonstellings berichten juist bljjken te zijn en het zal met de geruchten van hooge politiek omtrent de bedoeling der derde reis gaan als met die omtrent hetgeen beoogd geweest zoude zjjn met de beide andere geruchtmakende reizen De naaste toekomst zal bewjjzen dat er even min een ontwerp-tolverbond tusschen België en Nederland gesloten is, als een bevredigende Balfour of Zanardelli naar Parijs zijn gegaan. Bjj den Driebond is het iets anders. Toen deze eens gesloten was, hebben de eerste ministers herhaaldeljjk samenkomsten gehad, doch alleen in hunne hoedailigheid van minister van buitenlandsche zaken, niet als premier. De voorbereiding eener nauwere politieke verhouding geschiedt op eene geheel andere wjjze. Eerst wordt stemming gewekt bjj het publiek, dan onderhandelen de diplomaten, geheel onderling zonder gerucht, ten hoogste alleen met een paar extra reizen van een gezant, en is alles klaar, dan komt een officieel bezoek van het hoofd van den Staat het goed voorbereide publiek eene openbare bekrachting der nieuwe verhouding geven. Dr Kuyper staat te hoog voor stemmingmaker. Hjj is noch gezant, noch leider onzer diplo matie. Hij is evenmin hoofd van den Staat. Zjjne reizen kunnen dus niet de beteekenis hebben die men er aan wil hechten, maar zjj brengen Nederland noodeloos in opspraak. Is dit inderdaad zoo wenschelijk is abusief gemeld dat A. H., 62 j., zonder be roep te Vlissingen, beklaagd van heling, tot drie maanden gevangenisstraf was veroordeeld dit moest zjjn zes maanden. De eisch van den ambtenaar van het openbaar ministerie was drie maanden. Dr. KUYPER IN BELGIË. Dinsdag is minister Kuyper te Gent geweest, Hjj kwam er te 1.45 aan en werd aan den trein afgehaald door den voorzitter van de Vlaamsche academie. Daarna werd de heer Kuyper naar de ver gaderzaal der academie geleid, waar hem een geheel vertrouwelijke ontvangst werd bereid. Van de academie-leden was slechts een klein EEN VERBETERING. Voor de klerken bjj den Rijks post- en telegraafdienst zal naar het N. v. d. D. ver neemt spoedig eene gunstige verandering ingevoerd worden. In het vervolg zullen name- ljjk jaarljjks voor de vacante surnumerairs plaatsen het eerst geplaatst worden de klerken, die reeds drie jaar in dienst zjjn. De aan instituten opgeleide jongelieden komen vervolgens in aanmerking voor de plaatsen, die dan nog te vervullen zjjn. Bjj kon. besluit; is benoemd bjj het pers. van den geneesk. dienst der landmacht, tot off. van gezondh. 2de kl., de burgergeneeskundige (arts) dr P. A. Voerman. Door den minister van koloniën is C. W. J. Hoger gesteld ter beschikking van den gouver neur-generaal van N.-I. om te worden benoemd tot chef conservator van een aan 's lands plantentuin te Buitenzorg te verbinden museum, tevens informatiebureau voor technische en handelsbotanie. is het aantal Kantongerecht te Middelburg. Heden (Woensdag) is het verzet, aangetee- kend door A. d. V., Vlissingen, tegen vonnissen van 28 October en 18 November 1903, door niet verschjjning van beklaagde, vervallen verklaard. LOOP DER BEVOLKING. De bevolking van St Annaland bestond op 1 December 1902 uit 1174 m. en 1217 vr.; samen 2390 persouen. Deze vermeerderde door geboorte met 39 m. en 47 vr., samen 86, en door vestiging met 23 m. en 23 vr., samen 46, of een totaal van 132, en verminderde door overigden met 16 m. en 20 vr., samen 36, en door vertrek met 49 m. en 41 vr., samen 90 of 126. In 1903 is de bevolking alzoo vermeerderd met 6 en bedroeg die op 31 December 1903 1170 m., 1226 vr., samen 2396. Gesloten werden 25 huweljjken. Levenloos aangegeven zjjn 4 kinderen, nl. 2 van het manneljjk en 2 van het vrouweljjk geslacht. Na een herhaalde oproeping voor onder- wjjzer met verplichte hoofdakte, jaarwedde 750, te Westkapelle, sollicitanten één gebleven. De heer J. Kense, onderwjjzer te Stave- n i s s e, komt voor op de voordracht voor onder wjjzer aan eene openbare school te Schiedam, Tot tjjdeljjk leeraar aan het gymnasium te Leeuwarden is benoemd de heer J. H.Xeo pold, doctorandus in de oude letteren en schoolopziener aldaar, Uit het verslag dat in de jl. Maandag avond door de vereeniging Landbouwbelang te St. Annaland gehouden vergadering werd uitgebracht, bleek dat over 1903 het ledental 103 bedroeg, waarvan 102 leden gezamenljjk aankochten 1251 balen superphosphaat, 1298 balen ammoniak superphosphaat, 274 balen Chili salpeter, 23 balen Peru Guano6 balen zwavelzure ammoniak10 balen Patentkali 5 balen Thomasphosphaat67 zakken mais en 3.65 HL. zaaiwikken, waarvoor betaald werd 16.359.18'. De huishoudelijke ontvangsten bedroegen I f 173.95, de uitgaven IC6.75, zoodat in kas bleef 67.80. In het afgeloopen jaar werden uit Neder land langs het grensstation Esschen naar België verzonden 41.806 stuks vee, ter waarde van ruim 10.500.000 francs. Over hooge temperaturen. Maandagavond trad voor de leden met boven- Naar aanleiding van het telegram uit Bata via dat in Redjang Lebong eene werkstaking zou zijn uitgebroken, wordt nu weer gemeld, dat ter plaatse, waar men het weten kan, daar van niets bekend is. De directie van de mjjn seinde dat wel zeven mjjnwerkers moesten worden ontslagen, maar dat die gedeelteljjk reeds geremplaceerd zijn en de werkzaamheden als gewoonljjk vorderen. Prov. blad no. 2 bevat een circulaire van den Commissaris der Koningin in Zeelaiïd, waarbjj de colleges van burg.en weth. in die provincie worden verzocht aan belanghebbenden te doen bekend maken, dat aanvragen hetzij om ontheffing van den werkeljjken dienst bjj de militie hetzij om ontheffing of vergoe ding aan H. M. de Koningin moeten worden gericht en aanvragen enkel om vergoeding I genoemd onderwerp op de heer dr M. de Haas aan den betrokken minister en dat die aan vragen zoowel voor de oproeping ter inljjving als bjj elke latere opkomst onder de wapenen tijdig moeten worden verzonden. Indertjjd deelden wjj mee dat het plan was, de vanwege de Vereeniging tot bevordering van het Vreemdelingenverkeer alhier voorge nomen tentoonstelling van oud koperwerk (Dinanderies) te houden in de tweede helft van Mei van dit jaar. De commissie, welke de voorbereiding en inrichting dier tentoon stelling op zich genomen heeft, is, in verband met de door verscheidene particuliere verzame laars gemaakte opmerkingen, van meening, dat deze tjjd minder geschikt is en dat de voorkeur moet gegeven worden aan de maanden Juli en Augustus, ook met het oog op eene in den loop van eerstgemelde maand alhier te houden algemeene vergadering van de Ver- eeniging tot vakopleiding in Nederland. In over eenstemming daarmede, is thans besloten, dat de tentoonstelling zal gehouden worden van ongeveer half Juli tot ongeveer half Augustus Maandag besloot toestand in Zuid-Afrika of eene opneming van jBorssele tot het ons land in den Driebond werden tot stand gebracht. Dergeljjke belangrjjke diplomatieke zetten worden niet in eens gedaan, en nooit door den eersten minister in persoon. Frankrjjk iB in 1903 openljjk in nauwere relatie getreden met Italië en Engeland, maar de Fransche premier heeft daarvoor Parjjs niet verlaten, Sinds jaren bestaat er een formeel verbond tusschen Frankrjjk en Rusland, maar geen Fransche premier was nog tjjdens.de uitoefening dier functie te Petersburg, evenmin als Lord de gemeenteraad van aangaan van eene geld- leening voor een deel der kosten van een nieuwen grintweg, waarvoor slechts de helft van het aangevraagde renteloos voorschot uit de Prov. fondsen is toegestaan. Voor de bezanding van een kleiweg stelde de vergadering een bedrag van 300 beschik baar behoudens nadere goedkeuring. Arrondissements-rechtbank te Middelburg. In de mededeeling der uitspraken door bo vengenoemde rechtbank, in ons vorig nommer, leeraar aan de Polytechnische school te Delft- Alles wat door warmte eene verandering ondergaat, kan ons dienen om een zekere temperatuur te bepalen. Bjj de gasthermometers dient ons daarvoor een of ander gasbjj de vloeistofthermometers kwikzilver of alcoholen ook vaste lichamen gebruikt men voor hetzelfde doel. Deze laatste noemt men gewoonljjk pyrometers. De kwikthermometer kan ons slechts eene aanwjjzing geven tot het kookpunt van kwik 350°, of in het bjjzonder geval, dat het staat onder hoogen druk tot 550°. Voor hoogere temperaturen gebruikt men pyrometers, en wel De kwartstinthermometer van Dufour. Deze thermometer is van kwarts waarmee men kan gaan tot een temperatuur van 1000°. De kegeltjes van Seger, uit ver schillende stoffen opgebouwd, bezitten, al naar mate van hunne samenstelling, een verschillend smeltpunt, waardoor men de temperatuur van ovens kan bepalen. De thermofoon van Wiborgh is een dikwandige cylinder van aardwerk, opge vuld met knalkwik en al naarmate der tem peratuur van de warmtebron, is meer of minder tjjd noodig, om deze te doen explodeeren. Spreker bepaalde hiermede de temperatuur van de kachel op 600", daar er 1 minuut en 13 seconden voor noodig was, toen men het cilindertje hoorde springen. Maar nog vele andere pyrometers, berustende op zeer verschillende eigenschappen. De weerstandspyrometer, berus tende op verandering van electrischen weerstand met de temperatuur, Plaatst men in een stroomgeleider een gloei lampje en een jjzerdraad, dan zal bjj voldoende stroomsterkte het gloeilampje gloeienverhit men echter de jjzerdraad, dan vermindert deze van lichtsterkte. Door de brug van Wheatstone kan men dezen weerstand meten en uit deze kan men weer besluiten tot een bepaalde temperatuur, De thermoelectrische pyrometer. Wanneer twee soldeerplaatsen van dezelfde metalen, door een geleiddraad verbonden, ver schillen in temperatuur, dan ontstaat hierin een electrische stroom. Naarmate deze meer in temperatuur verschillen, is de stroom ster ker. Door deze te meten, komt men weer tot een bepaalde temperatuur. Deze pyrometer vordert zeer weinig ruimte en men kan de temperatuur op grooten afstand meten. Zoo construeerde Le Chatelier deze uit Platina en Platina j— 10 Rhodium en sloot hem op in een buis van aardewerk. De pyrometers wor den gecontroleerd door een gasthermometer. Bestralingspyrometer. Een lichaam, dat stralen uitzendt, veroorzaakt een golfbe weging in den ether en deze kan arbeidsver mogen voortbrengen in den vorm van licht, warmte of chemische werking. Dit arbeidsvermogen verandert met de tem peratuur van het lichaamen telt men deze laatste van af het absolute nulpunt, dan groeit de energie met de 4de macht. Dus een twee maal zoo hooge temperatuur geeft een lichaam een 16 maal zoo groote stralingsenergie. Ten minste als we te doen hebben met een vol komen zwart lichaam, zoodat geene stralen door reflectie verloren gaan. Des te hooger de temperatuur, des te meer lichtenergie. Men kan een gloeiend kooldraadje een even groote lichtsterkte geven, als een oven. Door ze beide in het gezichtsveld van een kjjker op te vangen, kan men de lichtsterkte even groot maken. De stroomsterkte voor het kooldraadje kan men meten en hieruit weer tot een bepaalde temperatuur besluiten. Ten slotte werden besproken eenige bron nen van hooge temperatuur. Als slotapotheose vertoonde spreker ons de temperatuur verkregen met thermieteene stof, bestaande uit aluminiumpoeder met jjzeroxyd. Een dikke ijzeren staaf smolt daarin als boter en dat een hooge temperatuur een groote licht energie tengevolge heeft, bleek daaruit, dat het uitgestraalde licht sterker was, dan dat van het electrisch booglicht. Een groot auditorium, dr M. de Haas van vroeger kennende, volgde deze zoo hoogst interessante voordracht van den bekwamen spreker. In plaats van dr L. M. J. Stoel treedt Maandag 1 Febr. als spreker op de heer dr J. F. van Bemmelen, met eene voordracht over«Dwars door Sumatra. Reis van Padang naar Siak". De bestuurders van den Geneefschen Bond, den Ned. Bond O. B. en de Union Ganymed, die kennis genomen hebben van de verklaring van den minister van binnenlandseho zaken dat de regeering zich van de arbeidstoestanden in het logement- en koifiehuisbedrjjf wenscht op de hoogte te stellen, en daartoe, zoo noo dig, tot een enquête naar die toestanden zou besluiten, hebben zich per adres tot den minister gewend om op te merken, dat van de wijze, waarop de minister meent het ge- wenschte inzicht in die arbeidstoestanden te verkrijgen, weinig resultaat is te verwachten. De minister koestert het denkbeeld om in lichtingen te verkrijgen door middel der vak organisaties, maar die zjjn onder de logement- koffiehuisbedienden zeer zwak en buiten staat om op eenigszins volledige wjjze de gegevens te verstrekken, die voor de kennis der vaktoestanden noodzakelijk zjjn. Adressanten dringen er daarom bjj den minister op aan dat, teneinde tjjd en moeite te besparen, tot het instellen eener enquête naar de arbeidstoestanden in het Logement en Koffiehuisbedrjjf worde overgegaan zonder eerst een onderzoek door middel van de vak organisaties in te stellen, dat wel meerder omvattend is, maar dan ook geen voldoende waarborgen voor de betrouwbaarheid en vol ledigheid der resultaten geven kan, juist om dat de vakorganisatie tengevolge der slechte vaktoestanden niet de kracht heeft, welke zjj zou moeten hebben om de Regeering in deze afdoende te kunnen inlichten. De heer J. Letzer is benoemd tot gemeente bouwmeester te Edam. De benoemde is geboren te Stavenisse. De heer Van Kol, lid der Tweede Kamor, moet ruBt nemen. Hjj ljjdt, wegens overver- moeienis, aan hardnekkige slapeloosheid.

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1904 | | pagina 1