Maandag 4 Januari. Schaatsenrij den D Uit Stad en Provincie. N°. 2. 147e Jaargang. 1004. ille. t kNST ikQ. Bij doze courant behoort een By voegsel. Middelburg 2 Januari De zaak Terwey VERK00PINGEN, enz. 2sch, een en eigen rin8» jOED. EKDAM Mufti ;erd.tjd 8.15 8.15 |igevrone («kon- rekken, roeping ie roisi- renkeid, >.55 uur ^reiken. L-ikzee. JMA. "II 1.80 1.80 I» ISO 180 ISO 2- 5.45 ea .48» en lfik na rein, bren of i, T.40, 9.10, [X 6 32 e) 7.88 e) 8.51 i 10.14 i 11.15 7enloo -Kem- deae 61 6.1 7.25 8.5 8.22 8.88 Deze courant verschijnt dageljjks, met uitzondering van Zon- en Feestdagen. Prijs, per kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor alle plaatsen in Nederland franco pp., 2. Afzonderlijke nummers kosten 5 cent. THERMOMETER EN VERWACHTING. 4 Jan. 8 u. vin. 22 gr., 12 u. 30 gr., av. 4 u. 33 gr. F. Verwacht: zwakke tot matige Z. O. wind, bewolkte lucht, nevelig, weinig verandering in temperatuur. Adverèentiën20 cent per regel. Geboorte-, dood- en alle andore familieberichten en Dankbetuigingen van 17 regels 1.50; elke regel meer 20 cent. Reclames 40 cent por regel. Groote letters naar de plaats, die zij innemen. Tot de plaatsing van advertentiën en reclames, niet afkomstig uit Zeeland, betreffend# Handel, Nijverheid en Geldwezen, is uitsluitend gerechtigd het Algcmeeu Advertentie-Bureau A. HE LA MAR Az., N.Z. Voorburgwal 366, Amsterdam. heeft heel wat pennen weer in beweging ge bracht. Men moge over dezen man van overtuiging denken zooals men wil, hem een dweeper, een onpractisch mensch noemen, wegpraten kan men onmogelijk dat men iemand, die denkt als hij over oorlog en militairisme, geweld aandoet door hem tot dienen te dwingen. Aan den anderen kant is dit, in de tegen woordige omstandigheden, eenmaal eene nood zakelijkheid. Men kan moeilijk een jj ver aar als Terwey vrij stollen van dienst, want daardoor zou een bedenkelijk antecedent in het leven geroepen worden. Toch mag de kwestie wel eens van naderbij worden beschouwd. Dit doen prof Van ReeB, de Nieuwe Arnli. Crt en De Nederlanderhet orgaan van jhr mr A. F. de Savornin Lohman. Eerstgenoemde heeft onlangs daarover een Open Brief tot dr A. Kuyper gericht, waarin hij in het licht stelt, hoe de weigering van Terwey gegrond is op gemoedsbezwaren, welker waarde dr Kuyper allerminst zal willen ont kennen. Het betoog van prof. Van Rees leent zich eehter niet tot eene beknopte weêrgaaf; wij moeten ons hier dus bepalen tot de vermel ding van zijne brochure, die belangstellenden zich gemakkelijk kunnen aanschaffen. De Nieuwe Arnh. Crt erkent de moeilijkheid waarin zich de Overheid bevindt tegenover eene zaak als deze. Immers merkt ook zij op het straffeloos laten van Terwey's ver zet, het toegeven aan zijn gemoedsbezwaar zou de deuT wagenwijd open zetten voor bedrog en misbruik van allerlei aard. Terwey moge het ernstig meenen, maar zijn voorbeeld zal duizenden uitlokken hetzelfde te beproeven, en vrat men hem heeft toegestaan, kan men ande ren niet weigeren. Het zou eenvoudig een onhoudbaren toestand scheppenen daarom ook al valt het hard iemand om des gewetens- wille te vervolgen en te straffen, de wet moet •ageleefd en de overtreder desnoods de straf voor zijn verzet dragen. Eene Regeering die, zooals nog onlangs door den Premier met fierheid werd verklaard, haar zjjn alleen dankt aan het verzet om des ge- wetenswille tegen de openbare schooldie, ter tegemoetkoming aan de gemoedsbezwaren van enkelen, de vaccine-vrijheid wil invoeren, zij kan niet zoo vervolgt het Arnhemsche blad eene heilige overtuiging als die van Terwey geweld aandoen, zonder ontrouw te worden aan haar eigen verleden, aan hare beginselen Toch zou do erkenning van het recht van be staan van een gemoedsbezwaar, dat verbiedt de wapenen te dragen, in onzen tijd schrome lijke gevolgen hebben. Daarom wil het ons voorkomen dat deze zaak dringend regeling behoeftwant men verhele het zich niet, het aantal geestverwanten van Terwey is grooter dan men meent, en voort durend neemt het toe. Tot heden bepaalde de toepassing van het beginsel zich tot enkele gevallen, doch Terwey zal navolgers vinden, hoe ook de uitkomst zijner zaak zal zijn. Geest verwanten zullen in den gevangene een martelaar zien, en men weet wat de ervaring van eeuwen geleerd heeft omtrent het bloed der martelaren. Anderen zullen de door hem verwekte beweging gebruiken ter bereiking hunner doeleinden. Het middel moet gevonden worden om de erkenning van de vrijheid van geweten van den christen-anarchist in overeenstemming te brengen met het landsbelang, zoo lang dit het dragen en gebruik maken van wapenen blijft eischen. De Nederlanderlaat zich ook in denzelf den geest uit. Zijne redactie is evenzeer van oordeel, dat aan bedoeld gewetensbezwaar van dienstplichtigen niet mag worden toegege ven, ook al meenen zij dat Gods Woord hun het voorbereiden tot den krijg verbiedt. Dit belet echter niet zoo besluit zij dat zoo mogelijk zulke conflicten behooren te worden vermeden. Wanneer aan een be zwaarde de ongegrondheid van z|jn bezwaar niet kan worden duidelijk "gemaakt, zouden hem wellicht diensten in het leger kunnen worden opgelegd, die met het deelnemen aan den strijd zeiven niet in verband staan, bijv. hospitaal-dienst. In sommige staten van Noord- Amerika is bepaald, dat hij, die tegen het dragen van wapenen gewetensbezwaar heeft, vrijgesteld zal worden van dienst, indien hij eene bij de wet bepaalde vergoeding in geld betaalt, te rekenen naar hetgeen aan geld en tijd noodig is om een goed soldaat te vormen. Zulk een plaatsvervanger is echter alleen voor bemiddelden mogelijk. Misschien zijn ook nog andere oplossingen denkbaar. Hoe dit zij, in geen geval heeft men recht hen, die met de uitvoering der wet zjjn belast, te beschimpen, als deze eene wet toe passen die men afkeurt. En evenmin getuigt het van nadenken of van edelen zin, wanneer men het voor den gewetensbezwaarde opneemt, zonder te bedenken welke gevolgen het toe geven aan die bezwaren voor anderen zoude hebben. Ook vergete men niet, dat menigeen er een eer in stelt tegenover de geheele wereld een eigen gevoelen er op na te houden en dan te hoogmoedig is om ongelijk te bekennen, Er zijn ook martelaren geweest, die aan hoog moed leden. Of daarvan thans sprake is, weten wij niet, weet waarschijnlijk niemand met zekerheid. Maar de gewetensbezwaarde zelf behoort niet, indien hij oprecht is, te hevig te klagen, en zij, die het voor hem op nemen, behoeven de quaestie niet eenzijdig te bezien. Onze courant is heden met eene nieuwé lettor gedrukt. In de eerste dagen zal zij daardoor wat licht staan", zooals dat heet. Eiken dag wordt dit echter beteren zal dan deze verandering des te aangenamer worden, Wij zitten in eens dik op in den winter, Voor liefhebbers van schaatsenrijden en ijs vermaak een heerlijkheid Voor hen, die geen gebrek hebben aan mid delen om zich te verwarmen en te goed te doen, vaak een genoegen, vooral bij het mooie weêr dat wij enkele dagen hadden. Maar voor vele armen en nooddruftigen een bezwaar. Gedenken wij hen, ioder naar zijn krachten Doch vergeten wij ook de. dieren niet! Ver zorgen wij hen goedbrengen wij in toepas sing de wenken, meermalen gegeven over hunne behandeling inzulke' dagen, o.a. van paarden, vooral bij het aanleggen van stang en trens, die men goed doet met heet water te verwarmen. En dan, men denke vooral aan de vogels, niet het minst aan die in het open veld. In tuinen, groot of klein, zette men bakjes I met water, dat men nu en dan ververschen moet, en strooie brood. Wie wandelen gaat of schaatsenrijden, neme I wat brood mee en verspreide dat in de strui- ken, waarin de kleine zangers en ander gevo gelte bjj voorkeur vertoeven. Wie voor hen iets gevoelt, volge dien raadl op. Het is bij ijs en sneeuw voor die diertjes een harde tijd. Vrijwel mag het overbodig schjjnen, een sport aan te bevelen, die zóó geliefd is door de jeugd als het schaatsenrijden. Toch acht ik het wenschelpk met een enkel woord het publiek op te wekken, om het streven van de IJsclub Middelburg en bestuurders van andere Ijsbanen te steunen. Er zjjn altijd nog ouders, die angstig zijn voor alle sport en niet het minst voor die op het ijs. In enkele gevallen is deze vrees te verontschuldigen, waar het geldt het rijden op banen, die niet vertrouwd zjjn, waar geen toe zicht is, waar ruw wordt gereden, én de lief hebbers zich niet onderwerpen aan de maat regelen, welke voor een veilig en gemakkelijk verkeer moeten worden toegepast. Daarom verdient het streven der besturen van Ijsbanen volle sympathie. Zp stellen de jeugd in de gelegenheid om zonder gevaar op mooie banen te rijden, zor gen voor een behoorlijke tent om kou vatton te voorkomen, indien men verplicht is eénigen 'tpd stil te staan of te rusten. Ook in andere opzichten maakt vooral genoemde ijsclub zich verdienstelijk, o. a. door haar toezicht op het schoonhouden der baan, het verstrekken van goede consumptie, het bewaren der rijwielen •n van kleeding en, ben ik wel ingelicht, dan WBnscht het bestuur, bjj voldoenden steun, ook te zorgen voor behoorlijk onderhoud en toe zicht op onze vesten, waar de banen gratis toegankeiyk zijn. Hen, die niet doordrongen zpn van het goede dat verkregen kan worden door het schaatsen rpden, wil ik er op wijzen, dat het een zeer nuttige lichaamsbeweging is, die de spieren versterkt en de huid hardt. In een tijd, waarin men weinig gelegenheid tot lichaamsbeweging heeft, en de meeste men schen een kamerleven leiden, is het schaat senrijden in de koude, frissche, zuivere lucht, als een van de aangenaamste en gezondste lichaamsoefeningen te beschouwen, zoowel voor knapen en meisjes als voor volwassenen van beiderlei kunne. Men voelt zich in het algemeen veel te vroeg »oud", om aan deze sport mede te doen. Een kleine beschouwing over de wpze van schaatsenrijden dunkt mij thans, nu wij op eens ons in goed ijs mogen verheugen, zeker wel actueelen dit te meer daar er over deze sport bijna niet geschreven wordt. Voor den beginner is de eerste oefeningop de schaatsen te leeron staan, wat ook in de kamer kan geschieden. Op het ps zal de beoefenaar weldra waarnemen dat hp moet leeren, den lichaamslast afwisse lend op éen voet te laten rusten, terwpl de andere door een kleinen afstoot het voortglp Het museum van liet Zeeuwsch genootschap der icetenschappen alhier werd in 1903 bezocht door 3052 betalende personen, tegen 2926 personen in 1902. In Middelburg werden in 1903 inge voerd de volgende hoeveelheden visch 4 man manden met pbot, 6 stuks zeepaling, 167 schel- visschen, 14 elften, 5 knorhanen, 495 kilos paling, 718 manden bakviseh voor don afslag, 7 stuks koolvisschen, 66 kabeljauwen, 36 roggen, 305 koppels tongen, 2 korven bot, aangevoerd uit Vecre, 6 stuks harder, 256 manden met Hollandsche waar, pbokking, 5100 stuks pan haring, 116 koppels tarbot, 30 dito griettebot, 1163 korven garnalen, aangevoerd uit Vlissin- gen, 14 manden visch om op wagens uit te leuren. Met bakviseh om uit te leuren, kwamen 4454 vrouwen in de gemeente. Afgekeurd werden in het afgeloopen jaar 47 manden met bakviseh, 7 manden met kabel jauw, 5 manden met kleine uilen (kabeljauw), mand leng, 6 koppel tongen en 8 stuks tarbot. Bp beschikking vanden minister van waterstaat is bepaald dat, met ingang van Mei 1904-, de ingenieur van den rpkswater staat 2de kl. W. F. Druyvesteyn, thans arr- ingenieur in het arrondissement Groningen, ter standplaats Groningen, zal dienst doen als arr- ingenieur in het arrondissement Middelburg, ter standplaats V 1 i s s i n g e n - Een inwoner van Domburg, die met zpnhondje aldaar inhetbosch wandelde, zag een, vermoedelpk verdwaalden, roerdomp. Hp volgde den vogel en deze, klaarblijkelijk daarop niet gesteld, draaide zich om en wilde zpn achter volger aanvallen. Deze sloeg daarop het dier met zijn hondenzweep dood. De in deze streken zeldzaam voorkomende vogel meet van vleugel tot vleugel 1.05 meter en is een zeer mooi exemplaar. In 1903 werd de haven te Borssele bezocht door 170 schepen, samen bezittende 17.407.000 kg. laadvermogenin 1902 voeren in en uit 134 schepen met een laadvermogen van 15.190.000 kg. Uit Schouwen schrijft men ons Vanwege den Vrijzinnig-Democratisc hen Bond werden in de afgeloopen week door den heer Herman Snpders van Middelburg verschillende voordrachten gehouden in het land van Schou wen en Duiveland en wel op Maandag 28 De cember te Brouwershaven, op Dinsdag 29 De cember te Dreischor en op Woensdag 30 De cember te Ouwerkerk. De bijeenkomst te Brouwershaven werd geleid, evenals die te Ouwerkerk, door den heer J. A. de Bruijne, voorzitter der Vrijz. Dem. Kiesver- eeniging te Zierikzeete Drieschor ging de voordracht uit van de aldaar bestaande arbei- derskiesvereening. Te Brouwershaven behandelde de spreker het beginselprogram van den Vrijzinnig Denio- cratischen Bond en schetste hp het standpunt van die partp tegenover de liberale, anti-re- volutionnaire en sociaal-democratische partpen. Meer in bpzonderheden werden nog het alge meen kiesrecht en enkele onderwerpen betref fende de sociale wetgeving besproken. Te Dreischor sprak de heer Snpders over »Grond- wetsherziening en algemeen kiesrecht", naar aanleiding van het voorstel, daartoe door de Vrijz.-dem. Kamerleden ingediend, en zette hp uiteen hoe de andere partijen over deze kwestie denken. Te Ouwerkerk was het onderwerp»Wat willen de Vrijzinnig demo craten en aldaar werd weder het economische en het politieke standpunt der partp uiteen gezet en worden meer uitvoerig dan, door ge brek aan tpd, te Brouwershaven had kunnen geschieden, de wenschen der partp op het ge bied van sociale wetgeving behandeld. Op ieder der genoemde plaatsen volgde een talrijk publiek de zaakrpke voordracht van den begaafden spreker. Te Brouwershaven traden in debat: van liberale zijde de heer A. W. Van Buuren die zpn leedwezen uitsprak over de afscheiding der Vrijzinnig democraten, en van socialistische zpde de heer P. Loopupt van Amsterdam, die de socialistische opvatting van den klassenstrpd verdedigde. Te Drei schor vond spreker in den heer A. Burger, predikant, een onverwacht medestander op 't gebied van kiesrechtuitbreiding, al verklaarde deze dan ook geen voorstander te zpn van politieke partijafdeelingenterwpl te Ouwer kerk door den heer B. Giljam groote sympathie werd betuigd met de door spreker toegelichte beginselen. Overal bleek van veel belangstelling, en de door het bestuur van den Vrijzinnig Democra- tischen Bond uitgegeven vlugschriftjes werden druk verkocht. In de Donderdag te Hulst gehouden raadszitting werden de geloofsbrieven van het nieuw gekozen raadslid, den heer mr Van Alphen,onderzocht en is tot diens toelating besloten. De aftredende leden der commissie tot we ring van schoolverzuim werden alle herbenoemd. Aangenomen werd het voorstel van burg. en weth. om, op verzook, adhsesie te betuigen aan het bekende adres der landbouV afdeeling Hulst tot afschaffing der prov. tollen. Op 't verzoek van mr J. G. v. Deinse om ontheffing van hoofdelpken omslag over 4 maanden werd gunstig beschikt. Na ampele discussie werd het voorstel van het raadslid, den heer Adriaanse, om het indertpd gemelde request aan Provinciale Staten te zenden, tot 't verkrpgen van aan sluiting tusschen 't 4e en 5e district en ver beterde communicatie over Walsoorden en Terneuzen, afgewezen en eveneens het, naar aanleiding der discussie gedaan, subsidiair voorstel om aan meer belanghebbende gemeen ten te verzoeken gezamenlijk te requestreeren. Wel werd besloten het request naar burg en weth. te renvoieeren om in de eerst volgende raadszitting met een voorstel t# komen omtrent het verzoek tot samenwerking te dien opzichte met andere gemeenten. Naar aanleiding van een schrijven van Ged. Staten op het verzoek van den raad tot trac- tementsverhooging van den seeretaris, werd besloten, nu Ged. Staten eenmaal als beginsel aannemen dat het tractement van secretaris niet boven dat van burg. en weth. mag zijn, ook te adviseeren tot verhooging van het trac tement van laatstgenoemde. Men schrpft ons uit Amsterdam Zuster D. J. Hazenberg, die gedurende meer dan 27 jaren hier en elders honderden zieken verpleegde, werd eenigen tpd geleden aange zocht om aan het hoofd te staan van het te Terneuzen pas opgerichte ziekenhuis. Zjj voldeed daaraan. De honderden patiënten, die onder de flinke en liefderpke verzorging van zuster Hazenberg herstelden en vrienden van haar werden, zullen haar noode zien heengaan, ofschoon moet gezegd worden, dat zp voor oen kleine ziekenverpleging is aangewezen, daar zij overal, waar dit bp hare verpleging noodig bleek, ook de energie en de takt bezit om als het hoofd van de huishouding handelend op te treden. Zuster Hazenberg aanvaardt 5 Jan. e.k. haar nieuwe betrekking, waarin het haar voorzeker wel zal gaan. POSTERIJ EN TELEGRAPHIE. Door het rpkstelegraafkantoor te Middel burg zijn in 1903verzonden 24.388 binnen- landsehe on 4516 buitenlandsche telegrammen, ontvangen 22.159 binnenlandsche en 9845 buitenlandscheverzonden binnenlandsche diensttelegrammen 282 en ontvangen 402; ver zonden 36 buitenlandsche en ontvangen 77. Verder werden ontvangen 307 binnenlandsche meteorologische en opgenomen en verder ge seind 5578 bijzondere telegrammen en 83 dienst en meteorologische berichten. In het geheel werden alzoo behandeld 67.673 telegrammen. 4747 gesprekken werden verzonden en 3714 ontvangen, zoodat in het geheel 8461 gesprek ken behandeld werden. De opbrengst van het kantoor bedroeg 15.206.085 met inbegrip der onder Middel burg reBsorteerende telephoonkantoren. Door de telephoonkantoren Biggekegke (ge opend 7 December 1903), Domburg, Koude- kerke, Nieuw en Sint Joosland, Oostkapelle, Oost-Souburg, Serooskerke en Veere werden respectievelpk verzonden en ontvangen 17 en 5, 1585 en 1431, 183 en 188, 199 en 275, 184 en 211, 170 en 254, 166 en 216, 747 en 776 berichten. Door de vereeniging Reijgershergh te Rilland Bath werd Donderdag aanbesteed de levering van 1009 balen of 100,900 K.G. superphosphaat, hetzp aan de halte, hetzp aan de haven te Bath. Ingeschreven werd door de heerenB. G. v. Gorsel, Ossendrecht, voor 2.55 per 100 K.G. A. J. A. Adan, Ossendrecht, voor 2.56 per spoortrein en 2.536 aan de haven te Bath den ondersteunt, en deze onmiddellpk daarna aan den voortglpdenden voet bpgetrokken moet worden. Daarbp moet men er aan denken, het bovenlpf een weinig voorover te buigen en de voeten dicht bp elkaar te houden. Na dit voort- stooten met kleine schreden, ook wel met eenige ondersteuning door een tweede, en wanneer de aanvanger het evenwicht heeft leeren bewaren, zal hp het verdere voorwaarts- gaan langzamerhand vanzelf wel vinden. Als bpzondere wpzen van schaatsenrijden worden hoofdzakelpk onderscheiden le. Hotrechterijden voorwaarts, waarbij de rpder afwisselend op het linker of het rechterbeen voortglijdt, terwpl het andere been afstoot. De glij dingen gaan een weinig schuin buitenwaarts en de sporen iil het ijs zpn rechte of slechts licht naar buiten gebogen lpnen. Hierbp steunt men op den binnenkant der schaats, buigt men de knie en het boven lpf bp ieder uitstrijken, terwpl bp het voort glijden het geheele lichaam meer gestrekt moet worden. 2e. Het hoogrpden voorwaarts. Het linkerbeen bv. wordt links uitgezetbuigt men nu het bovenlpf naar links en laat men het voortglpden plaats hebben op den buitenkant der schaats, dan loopt deze vanzelf in een boog naar links. Het rechterbeen wordt in een kleine spreidhouding naast het linker gehou den of gekruist er vóór gebracht, naar de boog gekeerd. Naar willekeur of bp het verminderen der snelheid wordt het boogrpden op het lin kerbeen onderbroken en het rechterbeen op ge lijke wijze naar rechts gebracht. 3e. Het slangrijden. Op beide parallel naast elkander staande schaatsen beweegt zich de schaatsenrpder op zulk een wpze voort, dat hp nu naar links, dan naar rechts in kleine bogen uitbuigt, b. v. naar links op den buitenkant der linker en den binnenkant der rechter schaats, naar rechts omgekeerd. De schaatsen verlaten daarbij het ijs niet en het bovenlpf buigt men nu naar links dan naar rechts. 4é. Het z. g. overzetten. Evenals bp het boogrpden, strpkt men b. v. het linker been op den buitenkant uit, terwpl het rechter preidend over het linker gezet wordt, en dit in het voortglijden, nu op den binnenkant aflost. Vervolgens weer op den buitenkant van het linkerbeen, en zoo voortgaande, zoodat voort durend het rechterbeen gespreid voor het linker gezet wordt, waardoor het rpden in een kring volgt. Het bovenlpf is daarbp steeds naar links, het middenpunt van den kring, ge keerd. Dan op dezelfde wpze rechtsom met voortgaand overzetten van het linkerbeen. Men kan ook twee kringen verbinden tot een 8, doordat men de eene rechtsom, de andere linksom overzet. Geoefende schaatsen rijders kunnen deze aangegeven wpzen van rpden ook rugwaarts en maken bpzondere teekens in de ps vlakte, b. v. de hoofdletter» van het alphabet, de A, D, L, S, enz. Bpzon- der moeilpk is de 3. Het rpden in rpen is ook zeer aangenaam, doch bp dunne pslaag bederft het dikwpls de baan omdat het scheuren veroorzaakt. Tegen het vallen behoedt men zich door oefening en opmerkzaamheid. Wanneer de schaatsenrijder onverwachts op dun ijs komt, moet hij, op den buik liggend, daaroverheen kruipen, om het gewicht van het lichaam over een groot oppervlak te verdeelen. Bp doorzak ken moet men trachten door een snelle wen ding van het bovenlpf het vaste ijs te bereiken waarop men zich, door tejsteunen op de boven armen, omhoog kan werken. Het schaatsenrijden moet bij zeer strengs koude en bp een scherpen wind, ter voorko ming van keel-en longaandoeningen, vermeden worden. Het gebruik maken va-n psbanon bp avond is in het algemeen onhygiënisch en voor kin deren bepaald nadeelig, daar het veelvuldig stilstaan, de gure wind en de groote koude zeer schadelpk kunnen zpn voor de gezondheid. Het is wenschelpk warme kousen en ruime schoenen te dragen en zich van en naar de psbaan dikker te kleedon, dan onder het rijden. Schadelpk voor do gezondheid is het zeker, mot een sigaar in den mond, of met een zware overjas te rpden. Vooral denke men er ook aan den mond gesloten te houden en dus uit-

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1904 | | pagina 1