i
BIJVOEGSEL
FEUILLETON.
Vrijdag 1 Januari.
N°. 1.
Lng,
147a Jaargang..
1904.
VAN DE
Middelburg 31 December.
OONRAD,
Het Pachtcontract,
.:VT
MEN,
Zater-
[KX.
an van
ie Crt,
Dag,
rkoop
tegen-
jange-
ich ge-
TH
bedie-
nioten,
en be-
32.
nd.
itraat.
ivraagd
louaan-
vraagt
lohen 8
vraagt
>n eena
ZZ. Q
BID,
IX ver-
MHID.
tegen
voor
nde.
[bode
IODB.
flinke
tegen
uwelgk
(delgke
OR, te
sen net
an met
Laage
voor
Lelbur
IDDELBIIRGSCHE
Toen in Januari 1902 de Vrijzinnig-Democra
tisch» Bond ïjjn werkprogram vaststelde, nam
bjj daarin wel ook eenige wenechen op, die
betrekking hadden op den landbouw, maar hjj
deed sulks slechts voorloopigsioh voorbe
houdend hierop terug te komen, nadat een
afeoaderlgke landbouw paragraaf sou zga ont
worpen door eeu daarvoor te^benoemen com
missie. Dit is thans geschied. De commissie
is methaar arbeid gereed. Aan de bp den
Bond aangesloten vereenigingen is het ontwerp
toegezonden met een daarbij behoorende toe
lichting, waarvan in 't kort melding is gemaakt.
Is binnenkort sal erne algemeene vergadering
worden belegd om het te bespreken en, al dan
niet gewjjzigd,fvast te stellen,
Geen wonder, dat de Vrijzinnig'Democratische
Bend aan delandbouw-belaagen, en aan de
verhoudingen tussohen gemeenschap, grond
eigenaars en grondgebruikers, meer dan_gewo»e
aandacht wjjdea wil. Eenerajjds toch betref
fan die belangen zoowel do voornaamste bron
van de wdvaart vai ons volk als de over-
groote meerderheid van de bevolking. Ander
zijds draagt de grond, door zjjn aard en zjjn
bestemming, een «óo bjjzoader karakter, dat
daardoor buitengewone maatregelen van den
wetgever gerechtvaardigd, ja geboden worden.
Het vraagstuk van den grondeigendom in
en bg de steden hier ter zjjdo latend, behoeven
wjj slechts te wijzen op ésn feit met tweeërlei
gevolg. Op het feit namelijk, dat de hoeveel
heid grond beperkt is, terwjjl de bevolking
gestadig toeneemt. Waaruit volgt, dat het
van het grootste gewicht is, den grond zoo
productief mogeljjk te maken, en te waken
dat de eigenaars het niet in hun macht heb
ben mèèr naar zich toe te halen, dan waarop
1$ redelijkerwijs aanspraak hebben. Zoo most
het streven zjjn, zoowel die prodaotieviteit te
verhoogen als den gebruiker van den grond te
besohermen tegen de ongunstige omstandig
heden, die zeker niet altjjd, maar toch maar
al te vaak de eigenaar te baat neemt tot
eigen voordeel, doch tot nadeel èa van den
gebruiker èa van de samenleving in haar geheel.
Terecht heeft voornoemde commissie be
grepen, dat de gemeensohap als zoodanig moet
kunnen ingrgpen door uitbreiding van het
onteigezingsreoht. Maar evenzeer terecht heeft
zg klem gelegd op de noodzakelijkheid eener
wettelijke regeling van het paohteontraot. Dit
laatste te meer, waar de uitoefening van het
landbouwbedrijf door den pachter in ons land
de regel, in sommige streken schier regel zon'
der uitzondering is.
In dat opzioht nu heeft totdusver de wet
gever gezondigd zoowel door doen als door
laten. Gezondigd heeft hg door doen, waar hp
de huurpenningen van onroerende goederen,
dus ook van landerijen, tot een bevoorrechte
schuld maakte, die, vóórdat eenige andere
sohuld betaald wordt, door den grondeigenaar
Leden der commissie waren, zooals in ons
nommer van 95 dezer werd gemeld, o, a. de heeren
J. Welleman te Krabbendijke en mr E,
Fokker te Utreeht.
Zoakende naar zijn jeugd.
4 Uit het Engelich.
VAH
LEONARD MERRICK.
HOOFDSTUK II-
»Gjj vindt alles zeker veranderd P"
vroeg zjj.
.Verbeterd", zei Conrad.
»En de stad zeker ook
»Ja, ook zeer veranderd, veel grooter,"
»Die snelle ontwikkeling zal niemand
verwonderen, die bekend is met al de voor
dooien van het klimaat van Sweetbaymaar
de bosohrgke omgeving is nog geheel dezelfde.
Denkt gjj lang hier te bljjven
>0, neen, ik wilde morgen weer Ver
trekken."
>0riep de dame teleurgesteld uit. «Als
g$j den winter hier wildet doorbrengen
maar dam zoudt gjj zeker een hotel verkiezen."
»lk begrjjp niet. Wat wildet gp mg
voorstellen
>Ik dacht maar als het huis'zooveel
herinneringen voor u heett, zoudt gjj het mis-
wel voor een poos willen huren. Ik wil het
eenige maanden gemeubeld verhuren en zal
verhaald kan worden op alle bezittingen van
zjjn packter, zoodat aan dezen bg voorbeeld de
gelegenheid ontnomen wordt om geld op te
nemen op den oogst, die nog te velde staat.
Gezondigd heeft de wetgever nog móar, door
na te laten wat reeds lang had moeten ge
beuren. Weliswaar schreef hg voor, dat indien
de hoele of de halve oogst door onvoorziene
toevallen (hagel, vorst, overstrooming, enz.) te
niet gaat, de huurders recht hebben op ver
mindering van de pachtsom; maar hg voegde
er bg, dat d8 pachter bg beding in het con
tract van dat recht afstand kan doen, en dien
tengevolge is d8 werkelgkheid, dat in bgkans
alle pachtovereenkomsten zulk een beding
wordt opgenomen.
Hieraan behoort een eind te komen. Doch
niet hieraan alléén. Het geld een samenstel
van bepalingen in het leven te roepen, in haar
onderling verband ten doel hebbend, den pach
ter minder afhazkelgk te maken van den
eigenaar, hem beter te waarborgen de vruohten
van zgn arbeid, en tevens aan de samenleving
de voordeelen te bezorgen, welke daaruit voor
haar zullen voortvloeien.
Ziehier de daarop betrekking hebbende
eisohen, welke in de ontworpen landbonw-
paragraat aan een wettelpke regeling van het
gebruiksrecht, ten deele met dwingend recht,
worden gesteld; een regeling zóo dat:
a. den gebruiker ten goede komen de door
hem aangebrachte verbeteringen aan land en
hoeve
b. de verpachter verhinderd wordt alle
risico van het bedrpf en van den marktprgs
te laden op den pachter
c een langdurig gebruiksreoht wordt be
vorderd
d de bgzondere wettelgke bevoorrechting
van den verpachter boven andere schuldeischers
wordt opgeheven
e door instelling van pachtcommisaiën,
waarin eigenaar, gebruiker en arbeider zga
vertegenwoordigd, gelegenheid bestaat, zoo
voor het geven van advies bg verpachtingen
als om toe te zien op de naleving van de
pacht-overeenkcmst, in het bgzonder voorzoo-
veel betreft bepalingen van dwingend recht
Uit het vorengaande blgkfc reeds, dat even
eens aan de belangen van de arbeiders is ge
dacht. Dooh dat ook overigens hun belangen
bg een behoorlgke regeling van het pacht
contract ten nauwste betrokken zgn, springt
in het oog. Weliswaar vordert hun rechts
toestand wg denken aan ongevallen-ver
zekering, aan een maximum-arbeidsduur, aan
beperking van vrouwen- en kinderarbeid
eveigoed voorziening als die van de arbeiders
in sgverheid en handel. Doch al dienen zg
daardoor veilig te worden gesteld tegen
machtsmisbruik ook van den paohter, in wiens
dienst zg staan; toch beprgpt een ieder, dat,
naarmate deze door zgn bedrgf in gunstiger
conditie komt, voor hen de kans wordt verhoogd
om, zg het ook misschien eerst na kracht sont
wikkeling door vakvereenigingen, hunnerzgds
van die gunstiger omstandigheden profgt te
trekken.
't Is een op ziohzelf betreurenswaardige
waarheid, dat van de werkkracht des wet
gevers op allerlei gebied in onze dagen
buitengewoon vóel gevergd wordt. Het te
lang verzuimde is, links en rechts, dermate
aangegroeid, dat bgna bovenmenschelgke in
spanning noodig is om het binnen bekwamen
da bedienden er inlaten. Mgn keukenmeid is
al sedert
»Wilt gg mg dit huis verhuren viel
hg haar vol verrukking in de rede.
»Als gg de huur te hoog vindt
vroeg zg zenuwachtig.
«Volstrekt niet. Ik was maar verbluft van
het heerlgke vooruitzicht".
»Zoo waarlgk
„Hoe lief van u om het mg voor te stellen."
»Gg brengt immers geen kinderen mee
zei zg met een angstigen blik op hare thee
kopjes.
»Vier", antwoordde hg ondoordacht. «Dat
wil zeggen, de jongste moet nu vgf en dertig
zgn. Vergeef mg, ik vergat dat die kinderen,
die het huis vroeger bevolkten, nu mensehen
zgn; ik ben overtuigd dat mgn bloedverwan
ten Sweetbay ia al dien tgd niet gezien
hebben. Het is een heerlgk plan 1 Ik ben
benieuwd of zg zullen komen", voegde hg er
ietwat aarzelend bg. «Hoe is het met de
treinen Mgn neef moet zeker dikwgls naar
de stad."
«De dienst is zeer geregeld en de rgtuigen
zgn niet duur."
«Hoe gemakkelgk 1 Wat kan men meer
verlangen
«Als uwe vrienden nog overreding noodig
hebbes, zal ik u gaarne een boekje van mg
geven, dat al de aantrekkelgkheden van de
buurt beschrgft. Het i« geen gewónè gids
tgd in te halen. Dat moet aan den eenen
kant ons stemmen tot eenige bescheidenheid,
en ons niet doen voorbgzien, dat een dag
slechts vier-en-twintig oren, en een jaar slechts
twaalf maanden heeft. Maar het mag aan den
anderen kant ons niet weerhouden te ver
langen, dat aan de verbetering van het gebouw
der wetgeving gearbeid worde met doortasten
denden gver. Juist omdat de verwaarloozing
van menig gedeelte van dit gebouw zoo lang
heeft geduurd, is de grootst mogelgke inspan
ning verhoogde plicht.
Welnu, misschien geen gedeelte van dat
gebouw is tot nu toe in sterker mate stief-
moederlgk behandeld, dan het onderwerp dezer
regelen. De regeeriag, die heb ter hand neemt
en het naar eiseh weet te regelen, zal, onver
schillig welk in 't algemeen haar politieke
riohting is, een uitnemenden dienst bewgzen
aan land en volk.
V' D'
TWEEËRLEI OORDEEL.
Haar aanleiding van mr. Pierson's artikel
over de stakingsgeschiedenis in the Economie
Journal men zie het hoofdartikel in de
courant zeiden wg o. a
»'t Is te verwachten dat de vereerders van
ons «Christelgk Kabinet" na dit artikel van
den heer Pierson zullen uitroepenziet ge nu
wel, dat het een zegen was voor ons land,
dat niet een liberaal Kabinet, maar een man
als dr Kuyper in 't afgeloopen voorjaar aan
't bewind was 1"
Te verwonderen is 't dan ook zeker niet,
dat èn Standaard èa Nederlander zich in dien
geest uitlieten. Het «hoe" echter is verschil
lend en kenteekenend 1
De Standaard zeide over mr Pierson's opstel
eerst: «De hier ontwikkelde zienswgze is
niet nieuw, en wg zouden dan ook geen aan
leiding gevonden hebben haar hier nog eens
te vermelden, ware het niet dat de Arnh. Crt
er een merkwaardige conelussie aan vastknoopt".
Dat «hier" kon wel niets anders beteekenen
dan in De Standaardvandaar onze opmerking
dat zg zf'oh van de zienswgze van den heer
Pierson, «met een Jantje-van-Legden" afmaakte.
Een dag later la nuit porte conseil, was
zg van oordeel dat ze «hier" wel wat van die
niet-nieuwe zienswgze zeggen en in een opper
vlakkig praatje ooestateeren moest: «Pierson
blgft de oude."
Niet alleen oppervlakkig echter, maar ook
niet-eerlgk is dit praa'je, want ze legt in de
woorden van mr Pierson een onware betee-
kenis. Immers ze sohrgft
«Hg leverde toch in een buitenlandsoh tgd-
schrift een vertoog over de samenzwering, en
sprak in dit betoog duidelgk uit, dat het tegen
woordig Kabinet z. i. in hooge mate verkeerd
deed, toen het tegen de revolutionaire woeling
krachtdadig optrad.
«Hg zou dit niet gedaan hebben."
Om hiervan de onwaarheid duidelgk in 't
licht te stellen, behoeft daarnaast slechts ge
plaatst te worden wat De Nederlander, die
eerlgker gelgk gewoonlgk trouwens 1 de
strekking van mr Pierson's artikel weergeeft
in deze korte woorden
«De schrgver keurt hef indienen der bekende
Strafrechtaovelle af."
Immers uifdrukkelgk erkent de heer Pierson,
dat «vergeleken met de Conspiracy and Protec
tion Actde Nederlasdsche strafwet te zacht
zinnig was «en aanvulling behoefde'
maar zeer onderhoudend en toch nauwkeurig.'
«Das zgt gg schrgfster
«Slechts van dit eene boek", bekende zg
blozend.
«Dat echter veel lezers zal vinden. Gg
overlaadt mg met uwe goedheid. Ik denk
echter dat de naam aantrekking genoeg zal
zgn. Ik zal scbrgven«Brengt uwe schoppen
en emmers mede laat ons nog eenmaal
kinderen zgn!"
De niohtjes hebben zelf kinderenmaar die
wil ik niet hier hebben. De eerste voorwaarde
zal zgn: laat het jongere geslacht thuis. Wg
met ons vieren moeten genieten van de be
koring van Mowbray Lodge. Dus dat is af
gesproken
«Dat is te zeggen
>01 natuurlgk moeten er informaties
genomen worden en een inventaris opgemaakt,
en al die vervelende dingen; maar daarmede
zullen we zoo gauw mogelgk voortmaken.
Ik hoop u morgen te sohrgvea. Uw naam
is -
«Mevrouw Phipps."
«De mgne is Warrener. Wanneer gaat
de huur in, juffrouw Phipps?"
„Zou de volgende maand u schikken?
Misschien in het begin?"
«Zooals het u het gemakkalgkBt is. Het
zal wel prettig zgn om te komen voordat het
koud wordt."
«Er zgn plekjes in Engeland, waar de
maar hg twgfelt «of het destgds het geëigend
oogenblik was." De afkeuring gold dus in
derdaad «de indiening" der Strafrechtaovelle,
het op die wgze «krachtdadig optreden."
Ook een oogenblik toch wint bg De Neder
lander de hartstocht 't echter van het gezond
verstand, als zg de slotsom trekt
«Alzoo, omdat de acute uitbarsting vermin
derde, moest men nu maar inslapen en een ge
bleken leemte in de strafwet laten voortbe
staan, welke naderhand ieder oogenblik tot
een nieuwe «doldriftige beweging" kon leiden."
Die vier woordjes «au maar inslapen en"
had De Nederlander in de pen moeten houden,
want daarmede vervalschte ook zg mr Pierson's
bedoeling, 't Is werkelgk jammerwant zonder
die woordjes zou zg hebben aangetoond, dat
men over de opportuniteit der Strafreohtnovelle
van meening verschillen kan, oo k zonder elkan
ders bedoelingen verdaoht te maken.
{Arnh. Crt.)
EEN MEDISCH DUEL.
Dezer dagen jneiddan wg, dat de heer A. de
Groot, homoeopathisoh arts te Utrecht, zich
op uitnoodiging van professor Koster te Leiden,
bereid had verklaard de helft van diens
poliklinische patiënten, die lgden aan cataraot
(lensverduistering), te behandelen volgens
homoeopatische beginselen.
Uit een bericht in het Hbl. big kt nu, dat de
uitnoodiging het gevolg iB van een pennestrgd,
tusschen professor Straub te Amsterdam en
den heer De Groot. Deze laatste beweerde,
dat de homoeopathie even goed op wetensohsp-
pelgken grondslag berust als de allopathische
methode, hetgeen prof Straub betwistte. In
dien strgd mengde zich ook prof. Koster en
deze vroog den Utrechtsehen arts, zijne bewe
ringen in de praktgk te komen staven, richtte
tot hem de uitnoodiging reeds eerder aan
andere homoeopaten gedaan maar steeds afge
wezen, om een aantal zgner aan cataraot
lgdende patiënten volgens de homoeopathisohe
methode te komen behandelen.
Die uitnoodiging heeft de heer De Groot
aangenomen.
Het EU. vernam voorts, dat de heer De
Groot bg zgn behandeling zal worden geassi
steerd door prof. Koster, die zich tevens be
reid verklaarde, hem in alle opzichten behulp
zaam te willen zgn. Zal dus de homoeopaat
bier den weg aanwgzen, de toepassing van het
voorgesehrevene zal steeds plaats vinden met
medewerking en onder toezicht van den hoog
leeraar. De proef zal met het nieuwe jaar
een aanvang nemen.
Bg kon. besluit
is aan J. D. Bastert, op zgn verzoek, eervol
ontslag verleend als notaris te Loenen
is benoemd tot bureelambtenaar bg de arbeids
inspectie, als klerk, J. H. Boss, te Leeuwarden;
is aan J. van den Berg, te Enschedé, op
verzoek, eervol ontslag verleend als agent der
Rgksverzekeringbank
zgn bg den waarborg en de belasting der
gouden en zilveren werken benoemdtot es-
saieur te Maastricht, C L A. Schrassert Bert,
commies-stempelaar te 's Gravenhsgetot om-
mies-stempelaar te 's Gravenhage H. F. J.
Kaub, commies-stempelaar te 's Hertogenbosob;
tot commies-stempelaar te's Hertogenbosob M.
J. W. F. Spaargaren, commies-stempelaar te
Rotterdamtot commies-stempelaar te Rotter-
koude wind niet doordringt, waar de vogels
altgd zingen en de bloemen steeds bloeien
Tot die uitverkorene plekjes behoort Sweet
bay; nog een kopje thee
HOOFDSTUK IV.
Hg kon zich niet diets maken dat zgne
uitnoodigingen met gejuich werden ontvangen
twee werden er zelfs afgeslagen. Alleen
Nine nam haar dadelgk aan. Zg schreef
«Hoe ter wereld hebt gg Sweetbay weer
opgedoken staat het nog op de kaart? Ja,
ik kom en zonder aanhangmaar ik beloof
niet dat ik zoo heel lang blgf. Als ik u was,
zou ik een aceoord maken met een winkel in
de stad om er geregeld van alles te zenden
Is de keukenmeid heusch goed?"
Regiae was beleedigd dat haar man niet
meegevraagd was. Zg vond die herinnering
van haar neef aan zgn jeugd erg lief, maar
schreef zg, ofschoon ik begrgp dat de tegen
woordigheid van Toto uw romanesk plan zou
verstoren, kan ik niet vergeten dat ik nu de
vrouw van Toto ben, Conrad."
Deze reed met dien brief naar Nine en zei
dat haar zuster zeker niet kon vergeten dat
zg getrouwd was met een verren bloedverwant
van een Lord.
«Zg hebben op het «Kasteel" gelogeerd"
zei Nine »dat vertelt zg mg telkens wan
neer zg mg de eer aandoet om mg te bezoe-
datn J. Luoassen, oommies-stempelaar te
Schoonhoventot oommies-stempelaar te
Schoonhoven J. Cats, aide-essaieur te Arnhem;
is aan H. M. adjudant, den luit.-kol. bg den
grooten staf jhr A. S. van Tets, op zgne
aanvrage, onder toekenning van pensioen, eer
vol ontslag uit den militairen dienst verleend
is voornoemde hoofdofficier eervol ontheven
uit zgne betrekking van adjudant van H. M,
en benoemd tot H. M. adj. in buiteng. dienst;
is aan den kapitein op nonact. H. J. ftgf-
kogel, van het wapen der Kon. marechaussee,
onder toekenning van pensioen, eervol ontslag
uit den militairen dienst verleend;
is A. M. J. Hendriohs, voorzitter der Kamer
van koophandel en fabrieken te Amsterdam,
benoemd tot oommandeur in de orde van
Oranje Nassau; en
is aan den oommies bg het hoofdbestuur
der postergen en telegraphie te 's Gravenhage,
jhr mr F. Beelaerts van Blokland, op verioek,
als zoodanig eervol ontslag uit 'srgks dienst
verleend.
KORTE MEDEDEELINOEN
VERGADERINGEN.
Op de dezer dagen te Leiden door de
Vereenig in g voor Vrouwenkiesrecht gehouden
tiende algemeene vergadering wierp de presi
dente, dr Aletta H. Jaoobs, een terugblik op
den tienjarigen strgd.
Het handjevol ledei, waarmede de Vereeni-
giag begon, is thans reeds geklommen tot 1400,
over 18 afdeelingen verdeeld. Elk jaar ver
meerdert het aantal vrouwen die als spreekster
willen optreden. Als een blgk van vooruit
gang van denkbeelden op dit gebied, «tipte
spr. aan dat in den tweeden druk van het
Nederlandsoh gemeentereoht van den bekwamen
Leidsehen hoogleeraar J. Oppenheim een be
schouwing ingelaBoht is over «kiesreokt der
vrouw".
Ten slotte vestigde zg de aandacht op de
ingediende ontwerpen voor Grondwetsher
ziening, waarin ook het vrouwenkiesrecht ter
sprake komt.
De presidente deed daarop eenige mededee-
liagen, waaronder dat 5 Februari de dsg is,
waarop het 10-jarig bestaan eigenlgk moet
worden gevierd. Zg spoorde daartoe bg de
afdeelingen aan en verzocht de seoretaressen
van deze bgeenkomsten een verlag te doen
opnemen in de bladen.
Volgens het jaarverslag, door de secretaresse
voorgelezen, is het aantal leden met 64
toegenomener kwamen drie nieuwe afdee
lingen bg.
Men zal in 1904 te 's Gravenhage vergaderen
Een voorstel om een vaandel aan te schaffen
voor de vereeniging, werd, na verdediging van
mevrouw Drucker en na bestrgding van andere
zgden, met 39 tegen 28 stemmen verworpen.
Andere voorstellen werden tot het volgend
jaar aangehouden.
Te Dordrecht heeft de 28e algemeene ver
gadering plaats gehad van den Bond van
Nederlandsché Onderwijzers.
De voorzitter, de heer F. L. Ossendorp, opende
de vergadering met een uitvoerige rede, waarin
spr., de gesohiedenis van den Bond in 1903
nagaande, uitvoerig stilstond bg de dagen, der
«misdadige woelingen" en de gevolgen daarvan
voor eenige onderwgzers en onderwgzeressen.
Hg wees erop hoe de zaak-Kappetein tenge-
kenmaar mgn woning ligt zoo ver van haar
voorname buurt Msyfair afDat kasteel de
Abdy heeft haar hoofd geheel op hol gebracht,
ofschoon Lord Polpero heel arm is en het
kasteel zeer bouwvalligmaar zg slaapt er,
geloof ik, met den stamboom boven haar bed.
Dat is de eenige boom dien de houthakker
gespaard heelt."
Conrad begaf zioh naar Regine en smeekte
Toto hem zgn vrouw voor een paar weken af
te staan. Toto beweerde dat een paar weken
in Sweetbay juist was wat zg noodig had voor
haar hoest. Dus dat was in orde. Nu moest
bg Ted nog zien te overreden.
Daar Ted een jong advocaat was, zonder
praktgk, draalde hg natuurlgk heel lang met
het beantwoorden van Conrad's brief om te
toonen hoe druk hg het had. Hg sobreef
eindelgk dat het denkbeeld om hunne kinder
herinneringen weer eens op te frissehen hem
ontzaglgk toelachte, maar hg vreesde er geen
tgd voor te hebben. Vóór de vaoautie kon
hg onmogelgk weg en dan moest hg naar
Monte Carlo.
Conrad ging hem afhalen om samen te
eten. Ted kon gelakkig zonder praktgk
toch wel leven en zgn eenige levensdoel
was om de wereld te toonen hoe afgetobd hg
was. In de restauratie zat hg met gefronste
wenkbrauwen over zgn meloen gebogen, pein
zende over denkbeeldige proeessen. Door aga
monocle tuurde hg in zgn soepbord, alsoi hg
