w
V rijdag
1 Januari.
N°. 1.
1476 Jaargang.
1904.
EEN TERUGBLIK.
Uit Stad tn Provincie,
Verknopingen mm.
Middelburg 31 December.
Een interessante avond.
HANDELSBERICHTEN.
Marktprijzen van Tarwe ea Meel.
Woensdag 80 December.
MIDDELBURG8GHE COURANT.
Dom oourant verschijnt d a g e 1 ij k s, met uitsondering van Zon- en feestdagen.
Prijs, pet kwartaal, soowel voor Middelburg ais voor alle plaatsen in Nederland franoo p.p., f 2.
Afxonderlgko nummers koeten I tent.
THKBHOMBTBB BS THBOTACHTIHCG
81 Deo. 8 n. vm. 24 gr., 12 u 28 gr., av. 4 n. 29 gr. F. Verwacht: awakke tot matige O.
viad, licht bewolkte luoht, droog weer( vorst.
W
3K
AdverientMnSO oent per regel. Geboorte-, dood- en alle andere fcmlltaberiehtisn «8
Dankbetuigingen van 1—7 regels f 1.50elke regel meer SO eent. Beelamens 40 eest per regel
Greet® letten naar de plaats, dia ajj Innemen.
Tot de plaatsing vax adverteatiSa ca reclames, aiet afkomstig ait Z e e 1 a a d, betreffende
Haadel, Ng verheid ea Geldwezen, is uitsluitend gerechtigd het Alssnsws Adtews?9*®;$I»'-
Ai XiA HSKdB &n.| SB.S, ^««vliaïginsS Mt, Amstev&wvs;
By deze courant behoort een Bijvoegsel.
Vrfidag, Nieuwjaarsdag, verschjjnt de Mid-
delburgsche Courant niet.
blik, zal die
III.
(Slot.)
Ook in o n s land heerschten in het
afgeloopen jaar onzekerheid, onrust, een in
menig opzicht treurige toestand.
"Wie even slechts de voornaamste gebeur
tenissen van 1903 in herinnering zich brengt
en niet te eenzijdig is van
uitspraak moeten beamen I
Men denke slechts aan de treurige werk
stakingen, in den aanvang des jaars, en de
gevolgen daarvan; aan de houding der
regeering in deze, de eenzijdigheid en de
meedoogenlooze gestrengheid, waarmee zij
steeds voortging hare handelwijze te verde
digen en alle schuld te laden op de schou
ders van hen, wie te bestrijden voor haar
een middel is geworden om eigen fouten te
bedekken, eigen daden te verheerlijken en
eigen partijbelangen te bevorderen.
Men roepe in zijn geheugen terug en
hoevelen zullen dit wel van zelf doen bij
de droeve gevolgen van eigen daden 1
welke harde slagen op financieel gebied zijn
gevallen door de onverantwoordelijke specu
latie-zucht, waarvan velen dupe zjjn gewor
den, velen zelfs door goed vertrouwen in
anderen.
De groote zwendelarij op dat gebied, de
rampen, daardoor ontstaan, vallen een zeer
donkere bladzijde in de geschiedenis van
1903.
En niet minder doen dit de droeve ge
beurtenissen, waardoor vrouw en kinderen
van menig zeevarende en tal van visschers-
gezinnen getroffen werden. Men denke o. a
aan Arnemuiden en Tholen.
Yoegt daarbij den tegenspoed, dien de
landbouwers en velen met hen ondervonden
door den aanhoudenden regen en het slechte
weer, bjjna het gansche jaar
Dit alles nagaande, is het te verklaren
dat aan het afgeloopen jaar door zeer, zeer
velen het heilig kruis wordt nagegeven
zoo deerlijk fiasco maakte; die stakingen
waren voor de Begeering altijd door de
aanleiding om reactionnaire maatregelen te
verdedigen, om den kiezers zand in de oogen
te strooien door te verkondigen dat het
socialisme de eenige vijand is, en aldus op
de socialistenvrees der goê-gemeente te
speculeeren. Hierdoor tracht zij te doen
vergeten den noodlottigen invloed van het
clericalisme, waarvan ons land thans de
speelbal is geworden.
Wij hebben indertijd de stakingen ten
zeerste afgekeurdgewezen op het hoogst
gevaarlijk en bedenkelijk spel, dat gespeeld
werd, en waarin men zoovele onnadenkenden
ïad meegesleeptop de onverantwoordelijke
daad der leiders. De naweeën zijn dan
ook niet uitgebleven. Hoevelen gaan nu
nog gebukt onder de gevolgen van die
treurige gebeurtenissen
Zoo mild als de regen viel, zoo over
vloedig was de Regeering met de indiening
van wetsontwerpen.
Maar die stroom was even weinig vrucht
baar en verkwikkend.
Die groote overvloed juist verhinderde
de groeikracht, belette de vruchtbaarheid
van den wetgevenden arbeid.
En bovendien was veel van het gebodene
slecht voorbereid en onafgewerkt of een
product van den arbeid der vorige regeering.
Zoo kwam het dat het afgeloopen jaar
ons weinig zaakrijks schonk op wetgevend
gebied. Het jaar stond dan ook hoofdza
kelijk in het teeken van commissiën van
onderzoek en rapporten over allerlei, op
zichzelf hoogst belangrijke kwesties. Het
deed droevig teeken des tijdsde
Regeering kennen meer als een wraakzuch
tige, straffende, naar „gezag" dorstende
dan als eene vredestichtende, verzoenende
regelende en tot overeenstemming leidende
macht, bezield met den geest, die vooral
haar, de „Christelijke regeering", bezielen
moest.
De werkstakingen in het begin van het
jaar, eerst die op 31 Januari van het spoor
wegpersoneel dat uit solidariteitsgevoel voor
de transportarbeiders te Amsterdam den
arbeid neerlegde, en later in April, toen
in den nacht van den 6en dier maand eene
algemeene werkstaking werd geproclameerd
voor spoorwegarbeiders, havenarbeiders en
werklieden in andere vakken over het ge
heele land, als protest tegen het ingediende
wetsontwerp om het aansporen tot en het
neerleggen van den arbeid op zichzelven
bij ambtelijk personeel te beletten eene
staking die zoo ondoordacht, zoo lichtzinnig
en zoo onvoorbereid op touw was gezeten
Maar tevens hebben w|j destijds, goed
keurend de door de Regeering voorgestelde
enquête en de vorming van een spoorweg
brigade, met zoovelen in den lande, ook
afgekeurd dat de Regeering zoo kras optrad
en een wijziging van ons strafwetboek
voorstelde van zoo ingrijpenden aard als zij
destijds deed. Verzacht is haar oorspronke
lijk voorstel, maar zoo zij dit geheel had
laten varen of, nog beter, op dat tijd-
t i p niet met zulk een voorstel ware ge
komen, de droeve gebeurtenissen in April
waren niet voorgevallen.
In dien geest heeft dezer dagen nog mr
N. G. Pierson in The Economie Journal zich
uitgelaten. Hij gaf daarin een overzicht
van hetgeen van Januari tot April in ons
land voorviel. De oud-minister, een bezadigd
man, dien men zeker niet zal verdenken
van socialistische of opruiende ideeën,
schreef, volgens eene mededeeling in de
N. Rott. Crt, in verband met de eerste
staking „Ik beken niet minder dan iemand
verontwaardigd te zijn geweest over deze
doldriftige beweging, maar toch moet ik,
tot op zekere hoogte, bekennen sympathie
te koesteren voor de gevoelens die duizen
den noopten er aan deel te nemen.
Na den roes van overwinning, welke na
31 Januari een deel der Nederlandsche
arbeiders tijdelijk van hun bezinning beroofde,
te hebben vermeld, schreef de heer Pierson
„Hollandsche werklieden en gezond verstand
gaan nimmer voor langen tijd uiteen. Eer
vele dagen verstreken waren, na het ulti
matum der Amsterdamsche gemeentewerk
lieden, werd het voor wie oplettend toezag
duidelijk dat de leiders terrein verloren.
Het zoude wjjs beleid geweest zjjn deze
reactie in goeden zin eenigen tijd van rust
te laten, om zich te ontwikkelen en verder
uit te breiden. Het beste wat in dit geval
kon worden gedaan, was voorloopig niets
hoegenaamd te doen, althans niets wat
wantrouwen en verbittering kon wekken.
De storm was wel nog niet gaan liggen,
maar hij kon geacht worden toch sterk in
hevigheid te verminderen Het proces
van herstel uit den toestand, waarin het
land 31 Januari was gebracht, ware, hoewel
langzamer verloopend, stellig meer doeltref
fend geweest op deze wijze, en het ware
niet vergezeld geworden van zooveel indi
vidueele ellende."
Dat dit niet het inzicht was van onze
Regeering en hare meerderheid, weten wr
maar al te goed. Evenals van meer dan
een zijde reeds is geschied, vraagt de heer
Pierson dan ook of het destijds wel het
geschikte oogenblik was voor zulk een stap,
En, na den verderen loop der zaken in
en buiten de Staten Generaal te hebben
geschetst, eindigt hij zijne beschouwing
aldus
„Zoo werd dus de rust hersteld. De
socialisten ontvingen een gevoeligen slag
waarvan zij zich slechts langzaam zullen
herstellen. Conservatieve gevoelens zijn
thans overheerschend bij velen, die vroeger
mochten verwacht worden meer vooruit'
strevende beginselen te zijn toegedaan
Ondernemers verzekeren, dat zij thans min'
der moeite hebben met hun werklieden, dan
in lange tijden het geval wa». Doch velen
schudden bij dit alles bedenkelijk het hoofc
zich afvragend of een minder schitterende
overwinning niet veel gewenschter zoude
geweest zijn voor alle betrokken partijen,
?einzend over hetgeen heeft plaats gehad,
ninnen zij het gevoel niet van zich af
zetten, dat zulk een plotselinge uitbarsting
als op 31 Januari plaats had, een dieper
oorzaak moet hebben gehad, dan velen zoo
ïaastig geneigd zijn to gelooven, en mot
belangstelling zien zij het verslag tegemoet
der zoo bekwaam samengestelde enquête
commissie, dat over dit alles het volle licht
zal moeten doen schijnen"
Wij beamen ten volle deze uitspraak van
den oud-minister.
Nog steeds ondervinden velen de ge
volgen van hetgeen is gebeurd nog steeds
jden vrouwen en kinderen, die toch in
k geval onschuldig zijn, voor hetgeen in
een onberaden oogenblik, of misleid als hij
werd, hun man of yader deed.
Dit alles zou voorkomen geweest zjjn
wanneer meer tactvol ware opgetreden dooi
de Regeering. Er zou minder haat zijn
gestrooid, die eenmaal, wanneer men beter
georganiseerd en voorbereid is, stellig zal
uitbarsten.
Dit sluit echter niet uit dat wjj ten
zeerste afkeuren de middelen, waardoor
men ten slotte heeft getracht pressie uit
te oefenen op eene beslissing der Stat en-
Generaal.
Eene lichtzijde in deze, en geen geringe,
is dat door dit alles de oogen zjjn en nog
meer zullen worden geopend voor misstan
den, die in tal van arbeiderskringen en
vooral bjj het spoorwegpersoneel bestaan.
Dit zjjn almee de voornaamste gebeurte
nissen uit het afgeloopen jaar.
Daarbij geraken vanzelf andere op den
achtergrond, hoe belang i) - 20 ÖP zichzelven
mogen schjjnen.
Eene herinnering aan den dood van dr
H. J. A. M. Schaepman, waardoor de ka
tholieke partjj een groot verlies leedaan
iet overljjden van den minister van kolo
niën, jhr mr T. A. J. van Asch van Wjjck,
waardoor de Regeering zwaar getroffen
werden aan dat van jhr mr J.*W. M.
chorer, den bekwamen vice-president van
den Raad van State, voor het land zeer te
betreuren,mag echter niet achterwege bljjven
Yjj meenen door al het voorgaande
reeds voldoende te hebben aangehaald om
onze meening te staven dat 1903 ook voor
ons land moet gerekend worden tot de ge
wichtigste maar alles behalve tot de voor
oedigste jaren.
De naweeën daarvan zullen zioh, vreezen
wjj, op verschillend gebied, nog jaren lang
doen gevoelen.
Wjj ontvingen van het hoofdbestuur eer
Maatschappij tot bevordering van landbouw en vee
teelt in Zeeland het jaarboekje dier maatschappij
voor 1904.
In het voorwerk worden, als gewoonljjk, ver
schillende belangrjjka mededeelingea gedaan
omtrent het werk der Maatschappij.
Het ledental blgft aanzienlijk toenemen-
Het jaarboekje bevat voorts weder de ge
wone veelzijdige mededeelingen, vooral voor
den boerenstand van nut.
ciale tollen. Dit werd gesteld in handen van
burg. en weth. om advies.
Iagevilligd werd een verzoek van M. Labeur
om onder de hand in huHr te mogen ontvangen
een stukje grond achter de Meestoof en een
verzoek van de gereformeerde kerk om een
stukje gemeentegrond te mogen koopen.
Het 2e suppl. kohier van den hoofdeljjken
omslag word vastgesteld.
Achtereenvolgens werden de vaste commis
sion saamgesteld en herbenoemd of benoemd
tot leden van:
de fiaanoieele commissie de heeren J. J.
Ochtman (voorzitter), W. Temperman en D.
D. van der Bout;
de oommissie voor de gasfabriek de heeren
J. J. Oohtman, J. J. Ramondt en J. F. v. d.
Leeuw
de oommissie voor de strafverordeningen de
heeren A. E. Janssen en Joh. Pilaar
de commissie van bg stand bg het opmaken
der kohieren van den hoofdeljjken omslag de
heeren W. Temperma», L. Duvekot en J. Donner;
en van
de commissie voor de reolames tegen aan
slag in denzelfden omslag de heerei A. E.
Janssen, J Z. Risoh en W Eakebeeke.
Verder werden herbenoemd of benoemd:
tot lid van de oommissie van toezicht op
het middelbaar onderwijs de heer I. G. J.
Eakebeeke
tot lid van de oommissie van toezicht op
het lager oaderwgs de heer H. J. van Lis
tot leden van het burgerljjk armbestuur de
heeren H. J. van Lis en B. M. den Boer
tot regentes van het weeshuis mevrouw
Breetveld—Ittmann.
tot leden van de commissie tot wering van
schoolverzuim de heeren J. Fransen v. d. Putte,
Donner, A. v. Schelven, J. de Hoogh, jhr
S. M. van Reigersberg—Verslugs, G. v. d. Hoek
en D. van 't Westeindeen
tot leden der commissie tot claasifioatie van
schoolkinderen de heeren J. J. Ramondt en
F. van der Leeuw, P. Verborg, J. Faberjj
de Jonge, J. B. v. Ealmthout en L. A. Enitel.
Een Belgische boer uit het naburige
Wachtebeke wilde Dinsdag naar men ons
uit Zuiddorpe meldt 8 vette varkens
over de grens op zgn hof jagen, toen hg in de
nabjjheid een paar haveloos gekleede mannen
gewaar werd, die bezig waren met het zoeken
van sparrenoten. Voor alle zekerheid infor
meerde hjj bjj deze of er geen onraad was.
Niets hadden zg gemerkt. Maar nauwelgks
waren de beestjes de grens over of de twee
mannen maakten zioh als douaniers bekend
en namen de varkens in beslag.
aandaeht van kunstlief-
in bet bg voegsel tot dit
Wg vestigen de
hebbers op de
nommer voorkomende advertentie van de firma
Frederik Muller en Co. betreffende versohil-
lende kunstveilingen, die door haar in het
voorjaar van 1904 in Amsterdam zullen ge
houden worden.
De versohillende verzamelingen, die onder
den hamer zullen komen, bestaan uit ouderen
moderne sohildergen, oude meubelen, porcelein
prenten, boeken, zilverwerk en byoux.
De heer A. A. Bekaar, hoofd-ingenieur
direoteur van den rgkswaterstaat alhier, is
door den koning der Belgen benoemd tot
officier der Leopolds-orde en de heer J. Nele<
mans, ingenieur te T e r n e u z e n, tot ridder.
In de Woendagavond te Goes door den
gemeenteraad gehouden vergadering waren
afwezig de heeren Ochtman, Eakebeeke en
Janssen.
Ingekomen was het verzoek van mej. Ocht
man om ontslag als onderwgzeres bg het
lager onderwgs.
Mededeeling werd gedaan van het adres van
de afdeeling Hulst der Zeeuwsohe maatsohapp
van Landbouw om afsohaffing van de provin
In de Woensdag te Sohoondgke ge
houden raadszitting werd tot gemeente-genees
heer benoemd de heer M. A. vai Noppen,
arta aldaar, met 4 stemmen, tegen 1 op den
heer J. J. Fraser Sr.
De heer Blokland te G r o e d e ia be
noemd tot len beambte ter secretarie van
Nede in Gelderland.
De heer J. de Vlieger, volontair ter secre
tarie te Groede, is geplaatst als klerk te
Vlissin gen. (W. v. Z. V. W. D.)
Op een tot hem gericht verzoek sohrgft J.
Fr. v. d. P. te Goes ons
.Met belangstelling las ik de aankondiging
in uw blad van den Hegermans-avond op
Dinsdag 5 Jan. in den schouwburgfte Mid
delburg.
Ik zie daaruit, dat dan ook zullen worden
opgevoerd Het Kind en Het Kamerschut.
Het Kind is m. i. een mooi stuk, dat door
Brondgeest en Aleida Roelofsen uitstekend
gespeeld wordt. Er wordt daarin een "droevig
maar belangwekkend onderwerp behandeld.
Dit Btukje alleen is, naar mg<s meening, een
gang naar 't Molenwater ten volle waard.
HetKamerschut is een aardig (wel wat gerekt)
stuk leven, een echt Falklandj'e. Door het uit
nemend spel van allen, die er in optreden
komen de komisohe toestanden volkomen tot
hun reoht.
Men gat in November hier in Goes nog Nommer
tachtig, dat, hoewel ook voortreftelgk gespeeld,
mg minder bevallen kon. Behalve een te lang,
niet met de handeling verband houdend ge
sprek tusBchen den vader en het zoontje van
den veroordeelde, overdrgft Falkland daarin,
evenals Hegermans in Op Hoop van Zegen
schromelgk over het gevangeniswezen.
Ten uwont zal dit vervangen worden door
De Brand in *De Jonge Jan."
Dit komt mg een gelukkige ruil voor.
In 't geheel kunt gg, dunkt mg, uw stadge-
nooten, met gerustheid tot een bezoek aan
deze voorstelling opwekken 1"
Dit oordeel over de drie stukken van Heger
mans komt geheel overeen met het onze, opge
nomen in ons nommer van 20 November,
na eene opvoering daarvan in Vlissiagen.
Als men dan terugdenkt aan de uit
stekende opvoering van De Grootste Zond*
den 17 November 1.1. door het Brondgeest-
ensemble, en aan het succes, dat Henri de
Vries in het vorig seizoen met zga Spreekuur
van den Hypnotiseur verwierf, dan ligt naar
onze meening in dat alles reeds voldoende
waarborg voor een interessanten avond.
De Brand in *de Jonge Jan" is het suooes
van den dag.
Reeds meer dan dertig maal gaf Henri de
Vries ditde Amsterdamsche, de Haagsche
en de Rotterdamsoh9 persorganen zgn éen en
al lof over de wgze waarop hg de zeven rol
len speelt, echt speelt.
De groote pers liet niet na, daaraan 'uit
voerige beschouwingen te wgden, die alle op
hetzelfde neerkwamen.
In Den Haag en te Rotterdam was hg het
voorwerp van warme, rechtmatige ovaties.
En in de Arnh. Crt. lazen wg o. a.
»De zeven personen, die hg voorstelde, typen
van de meest uiteenloopende soort, waren
allen levende wezens, zooals we ons die in
het werkelgk leven kunnen voorstellen. Er
waren in grime en kleoding prachtstukken,bg.
Het beBte oompliment, dat men den speler
maken kan en dat hg volkomen verdient, is,
dat hg de illusie tot het laatste oogenblik toe
heeft doen blgven. Men had geen fantasie
noodig om de overtuiging te hebben, dat hier
niet één, maar een aantal personen aan het
werk waren."
In De Prins kwamen onlangs afbeeldingen
van die zeven typen vooren schreef B. een
opstel daarbg, dat aldus eindigde
»Elke kop, diet De Vries bliksemsnel maakt,
'n kunstwerkje op zich zelf, dankt zgn eigen
aardig aspeot en uitdrukking vooral voor-
namelgk aan wel-bastudeerde gelaatsmimiek.
Een grappious heeft De Vries reeds gepro
moveerd tot direoteur van het tooneelgezelschap
»ïïeeiemaal alleen i" en een ander beweerde,
dat deze energieke, talentvolle acteur er bg
doorvoering van dit modernste aller monologen-
genres, ten slotte nog toe zal komen, zgn
eigen regisseur, gordgnophaler, souffleur enz.
te worden."
Hoe eenvoudig het programma ook lgkt, het
waarborgt stellig dat deze Heyarmana-avond
zgn zal een avond van veel en degelgk
kunstgenot.
De landbouwvereeniging te Z a a m s 1 a g
heeft, na gehouden aanbesteding, de levering
van 263.800 EG. 14 superphosphaat opge
dragen aan den heer F. J. Schaala te Terneuzen
voor 24314.100 E.G. Thomasphosphaat
aan den heer J. Hulshof te Groenloo voor
f 1.98 en van 4050 E.G. lgnkoek aan de fima
Verbrugge en Wieland te Terneuzen voor
f 9.45; alles per 100 E.G.
Door het bestuur der vissohergen op de
Sohelde en Zeeuwsche stroomen te Bergen op
Zoom zgn de weervissohergen verpaoht voor
f 342 tegen 3042 bg de vorige verpachting.
GraaaunsirlstMi «na»
Middelburg, 31 Dec. Door de ingevallen
vorst en den ophanden zgnden feestdag was
er heden bgna geen aanvoer uit Walcheren.
Er ging zeer weinig in den handel om en de
prgzen van.alle granen en peulvruchten
bleven wederom onveranderd.
Boter f 0.50 J 0.60 per l/t kilo.
Eieren 4.60 per 100 stuks.
Olie, van Inl. zaad, Raap-/25.—Patent-
27.—. Lgn- f 21.— per heot. cont.op 6 w.
f 1.— p. h. hooger.
E o e k e n, van Inl. zaad. Raap- 8.25 zachte
lgn- 13.— harde lgn- 12 50, per 104 st
P a r g s. Tarwe kalm, loop. md fr. 21.65
a*21.60.
Pos tb. Tarwe vast, Woensdag kr. 7.85,
Dinsdag kr. 7.78.
B e r 1 g n. Bg gebrek aan aanmoedigende
berichten uit het buitenland, bes' ond hier ook
heden geen neiging om meer zaken in granen
te ondernemen. De beperkte omzet kwam tot
ongeveer de prgzen van Dinsdag tot stand,
maar de stemming was voor tarwevbeter dan
voor rogge. 8ÜÈ8É
New-York. De termgnmarkt voor tarwe
opende prgsboudend, 7/s lager, op ongunstige
Europeesohe marktberichten, daalde verder op
verkoopen van haussiers en baissiers, groote
aanvoeren uit het Noord-Westen, alsmede op
trage aankoopen. Pla&tselgke dekkingen en de
ongunstige politieke toestand ia het buiten
land waren oorzaak dat de prgzen ten slotte
omboog liepen. De daling voor Deoember was
een gevolg van de manipulatiën te New-York.
De markt sloot vast. Loco onregelmatig.
Chicago. De tarwemarkt opende traag,
l/« o. lager, had hetzelfde verloop als de New-
Yorksche markt en sloot vast.
