Dinsdag 15 December. W. 293. 146" Jaargang. 1903 Middelburg 14 December. Uit Stad «n Provincie, A. E. Dudok van Heel, P, Lucieer, Kameroverzicht. MIDDELBURGSGHE COURANT. Dono oourant verschijnt dagelijks, met uitzondering Tan Zon- en Feestdagen. Prijs, per kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor alle plaatsen in Nederland franoo p.p., f 2. Afzonderlijke nummers kosten i sent. THKBHOHKTEB ES VERWACHTING. 14 Deo. 8 u. vm. 42 gr., 12 u 45 gr., av. 4 u. 45 gr. F. V e r w a o h 11 zwakke tot matige Z. wind, bewolkte lucht, weinig verandering in temperatuur. Advertentiën20 oent per regel. Geboorte-, dood- on allo andere familieberichten m Dankbetuigingen van 1—7 regels f 1.50; eike regel meer 20 oent. Keolamens 40 eent per regel, öreete letters naar de plaats, die zjj Innemen. Tot de plaatsing van advertentiën en reolames, niet afkomstig uit Zeeland, betreffende Handel, Ng verheid en Geldwezen, is uitsluitend gereehtigd het AIkmmmb AGverteatle-lP - ,m Al mm bft HAK Axm.'i IA Veevhnrgwal MC, Anulersbsna. Nog een enkele herinnering voor de kiezers in het tweede en derde distriot te Ylissingen, aan de stemming voor leden van den raad. Onze geestverwantea blgven niet aohter en nemen in deze een voorbeeld aan hunne tegen partij. Trouwens wg zgn overtuigd dat zjj ook nu, evenals bg vorige gelegenheden, wel op hun post zullen z|jn. Welnu, dat zjj dan stemmen op de heeren, in het: tweede district derde district Van «ebt tot TUI uren kunnen zjj morgen (Dinsdag) stemmen. BBN KANTTBBKBNING BN DRANKWET. Men sohrQft ons uit Den Haag De opmerking dezer dagen in ons .Kamer overzicht" gemaakt, dat van liberale en vrg- zinnig-demooratisohe zgde maar zeer zelden in de Kamer de publieke tribune wordt bestegen om op sohromelgke misstanden in onze maat- sohappjj te wjjzen, terwgl dit herhaaldelijk door de sooiaal-democraten wordt gedaan, heeft Het Veile een verklaring ontlokt, waarbg w|j een kamtteekening wensohen te plaatsen. Het sociaal-democratische orgaan stelt het voor alsof »het feit", dat den sooialisten geen enkel belang met kapitalisme verbindt, een voldoende verklaring geeft voor de omstandig heid, dat in alle landen juist z|j het zjj*, die zeo onbesohroomd oritiek op kapitalistische schandalen oefenen. Dit komt dus hierop neer, dat de sooialisten het monopolie bezitten van maatsohappeljjke euvels te kunnen signaleeren. Want om dat te kunnen doen, mag den spreker geen enkel belang met het kapitalisme verbinden. Eerst dan kan hjj onbeschroomd kritiek op .kapitalistische schandalen" uitoefenen 1 Nu is er op deze verklaring heel wat af te dingen. Zjj sohept een geheel valaohe voorstelling. Ten eerste is het .feit," door Het Volle genoemd, geen feit. Er zjjn vele sociaal-demooraten, ook onder de Kamerfractie, die een zeer gevoelig belang hebben bjj dat veroordeeld .kapitalisme." Zjj* zjj daarom minder fel in hun critiek Het verband tussoben een spreker en .ka pitalistische belangen" behoeft dus va* geen invloed te zjjn op de houding, aan te nemen tegenover zwendelarjjen als door mr Troelstra ep de* kaak werden gesteld. Ten tweede z|jn het geen .kapitalistische sohandelen," onafwendbare uitvloeisels van het kapitalisme, die in de Kamer gebrandmerkt werden. Eerder waren het .juridische schan dalen," als men het kind een naam wil geven uitkomsten van een gebrekkig wetboek, van het laks optreden der magistraten, en van persoonlijke invloeden, die ook in de oollecti- vistisohe maatschappij wel zullen voorkomen. Of zon men in den heilstaat bjj de .vriend jes" ook niets door de vingers zien Zoo verreikenden invloed zal de afschaffing van het kapitalisme wel niet hebben] De .vriendjes" zullen wel altjjd de .vriendjes" bljjven. De beschouwing van Het Volle is dus ten eenenmale onjuist. Bewjjst bovendien in geenen deele dat de iberalen en vrjjzinnig-democraten niet even goed als de socialisten eens met boender en luiwagen aan het reinigen kunnen gaan. Integendeelde stelling, waarbjj de schan dalen als .kapitalistisch" worden beschouwd zou daar juist voor pleiten. Want welke huisheer knapt niet gaarne de woning op, is er aikeerig van eens groote schoonmaak te houden t Wjj wjjzen dan ook het sooialistisoh monopolie beslist af, en bljjven er bjj dat concurrentie hier niet alleen mogeljjk maar voor de sooia listen een zeer leeljjke streep door de rekening zou zjjn. Want, ervaren in^de kiezersteelt, weten zjj evengoed, als Abraham weet waar men den moBterd haalt, hoe de kiezers op hun can- didaten stemmen. Meer aotie op dit terrein, door de .burger lijke" partjjen ontplooid, zou voor hen grooter verlies opleveren dan werken met bjj bel of geleerde boeken. Vandaar ook misschien die als van zeli sprekend voorgestelde .verklaring", die echter noch verklaart nooh juist is. Waarop w|j bjj dezen even hebben willen wjjzen. V Ten slotte nog iets over de aanhangige drankwet. Naar ik uit goede bron verneem, heeft het afdeelingsonderzoek van die wet in de Tweede kamer op vrjj uitgebreide sohaal plaatsgehad. De opkomst der leden is buitengewoon groot geweest. Gebleken moet zjjn, dat het groote beginsel van de wet: behoud van het maximum-stelsel met toepassing va* het uitstervings-systeem^ bjjia algemeene instemming vond. Hierover was het oordeel bjjna eenstemmig. Niet zoo staat het met de bepalingen, door de regeering voorgesteld betreffende de inrioh- ting der tappergen en het toezicht, door de politie hierover uit te oefenen. Bjj vele leden vonden deze bepalingen be- strjjding en werd het denkbeeld eener nadere regeling voor dit pu*t geopperd in dier voege, dat bjj de wet de medewerking van Gedeputeerde Staten of van de gemeente besturen zou worden voorgeschreven. Vooral tot ondervanging van de bezwaren, die zich bjj toepassing der regeeringsbepalin- gen in ondersoheidene deelen des lands onge- twjjfeld zouden voordoen, meenden deze lede* dat ee* regeling, als hierboven aangegeven, zioh beter bjj het openbare leven zoude aan passen. Ten aanzien van de vraag in hoeverre het politieke element bjj de openbare behandeling op den voorgrond zal treden, wordt stellig verzekerd, dat bjj het sectie-onderzoek instem ming met de bezwaren tegen het wetsontwerp noch uitsluitend van de linkerzijde noch uit sluitend van de rechterzijde werd vernomen. Er bestaat dan ook alle aanleiding tot de veronderstelling, dat de voorgestelde regeling alleen naar hare imnerljjke waarde zal beoor deeld worden. Zitting van Zaterdag. Met den Zaterdag, als de Kamer .overwerk" doet, en dus vele leden afwezig zjjn, komen er gewoonljjk geen belangrjjke quaesties aan de orde. En zoo zouden w|j voor heden dan ook weinig kunnen noemen, dat tot een afzonderlijke bespreking noopt. Want al de onderwerpen en het waren er zoo eenige! die bjj de behandeling van de begrooting van Binnenlandsche taken in voor- en namiddag aan de orde werden gesteld, waren bjjma allen even weinig ot evenzeer belangrjjk. Ware dr Kuyper er niet geweeat, die van niets iets ka* maken, en zoodoende de vergadering wat opmonterde door eens flink in den moppen trommel te taston, het debat zou spoedig als een nachtkaars uitgegaan zjjn. Ondanks de animo, die hg er in hield, ge schiedde dit eohter toch. Toen de heer Van Veen met zjjn oonoierge van de Polyteehnische school op de proppen kwam, en verschillende sprekers met aan vragen om subsidieverhooging voor diverse ambachtsscholen hem volgden, was hst afge- loopen. Wjj zagen geen kans bjj het lioht der kaarsen, die op deze kandelaars werden gezet, iets meer te kunnen zien. En daar wjj be merkten, dat ook dr Kuyper er genoeg van scheen te hebben, althans zjjn best deed die liehtjes zoo spoedig mogeljjk uit te blazen, zochten wjj elders verpoozing, ook geleid door dit motiet, dat wg de vermelding van deze .sprekers" en hunne .belangen" in de toch al krap toegemeten kolommen dezer oourant niet gaarne [op onze verantwoording zouden willen nemen. Het zou, deze geachte sprekers houden het ons ten goede, zonde geweest zgn. f* Van meer algemeen belang was het debat over de hoogleeraars-vacature te Leiden. Zooals uit .oourantenberiohten" .geventileerde" of .niet geventileerde nieuwstg dingen" reeds bekend is, wordt over het innemen va* de* leer stoel, vroeger door professor Rosenstei* bezet, ee* hevige strgd tussohen allopate* ea ho- moeopaten gevoerd. Hoe het met dit .vraagBtuk" gesteld is, vernamen wg heden van dr Kuyper in ant woord op de overwegingen van professor Van der Vlugt, die mededeelde dat zgn collega's der medische faculteit het onverschillig was of de benoemde hoogleeraar een al- of homoeo- paat was, mits het een wetensohappelgk man was Vóór den professor had de brave heer Van Asoh van Wgk zgn elk jaar terugkeerende speech over homoeopathie uitgesproken, daarbji geweldig uitvarende tegen de allopaten. Als een tweede lndianenhoofd had hg zich aan het hoofd der homoeopaten gesteld, en scalpeerde er gedurende een half uur geweldig op los, zoodat dr Hoffman uit Gouda, die in de oou ranten met speer en tomahawk gewapend op de allopaten los slaat, wel met bevrediging van de slaohting kennis zal nemen. Het was wel een beetje mal, maar toch een vreeselgk gezicht. Hierover kreeg spreker later van dr Kuyper dan ook knorren en brommen. Zoo mooht hg niet over de .wetenschap" praten De homoeopaat Van Asch van Wgck werd op homoeopatisohe wgze door dr Kuyper onder handen genomen. Wat nu den hoogleeraarstoel betreft, dr Kuyper deed daarover ee* heel verhaal, waarbg hg vooral liet uitkomen, dat men niets moest gelooven van al die praatjes, die in de bladen over hem uitgestrooid waren. Zgn vroeger ambt van hoogleeraar aan de Vrge Universiteit had niets met de bezetting van de vacante betrekking te maken. De kwestie was deze ouratoren en faculteit waren het niet eens geweest. De houding van dr Kuyper was ge heel .Igdelgk" geweest. Op dezj .lgdelgke houding" was de vraag gevolgdWat nu Heeft de faculteit of hebben de curatoren gelgk Om dit moeielgko vraagstuk op te lossen, had de minister advies van oen deskundige ingewonnen en zoo was hg tot het denkbeeld gekomen om een professor te benoemen, die èn de allopatisohe ën de homoeopatisohe ge neeskunde zou kunnen onderwgzen. Maar dezen wonderdokter had de doctor niet kun nen vinden, en daarom was hg ten slotte met het voorstel gekomen om prof. Nolen zooveel mogelgk te ontlasten. De uitgetrokken 4000 waren daarvoor bestemd. Volgde nog een Yinmtge disoussie tussohen den premier en den heer Borgesius, en de inspeotie in de proies- soren-kamer was weer afgeloopen. Vóórdien was door den heer Brants en den heer Van Asoh van Wgck veel over de vivi sectie circulaire gesproken waarbg deze heeren door hun premier liohtelgk in de maling wer den genomen. Dr Kuyper was zelf wel lid van den anti-vivisectiebond maar hield niet van .ziekelgke opdrgvisg." Men moest ook het .sentiment" niet te veel op den voorgrond sohuiven. Die viviseotie-voordraoht was mooi 1 Over de oiroulaire, door de inspeoteurs van het Middelbaar onderwgs aan de direotenren van Rgks Hoogere Burgerscholen gerioht om .hartstooht prikkelende" en staatomverwer- pende leotuur uit de bibliotheeken dier scholen te doen verdwgnen, ging het weer een beetje Russisch toe. Die .lgdelgke houding", de natuur van het lam tegenover de Leidsohe professoren-vacature aangenomen, was hier verre te zoeken. Den heeren Bos en Ter Laan, die tegen de oirculaire bedenkingen hadden geopperd, werd te verstaan gegeven, dat de .opperleiding", het .oppertoezioht" bg den minister berustte. En die .opperleiding", had Z, Exc. er aan kunnen toevoegen, dat ben ik! Dat deed hg echter niet, maar wel haalde hg breed uit over .positieve" en .relatieve uniformiteit" in afkeuring van leotuur, over boeken, die .stevig heid" aan het karakter verleenen, met de slotsom, dat de heeren gelgk konden hebben, maar hg, dr Kuyper, niet minder. Toen kwam de heer Van Veen aan het woord, ging dr Kuyper's moppentrommel dicht, en was het voor heden afgeloopen. Maandag middag en avond Marine. De voor zitter koesterde de .stille hoop", dat deze begrooting dan 's avonds kon afgehandeld worden. Dat zal eohter wel een .stille hoop" blgven. Wg verwachten bg Marine lange disoussies. Maar hoop doet leven. Dat zeggen wg den voorzitter na. Intussohen gaat dr Kuyper met een dag vaoantiedien hg wel noodig heeit. Zeide hg hede* al niet, dat hg de heeren niet meer .bg kon houden" VOOR kenden lichtbak een strooper behulpzaam was, niet kon gestraft worden. De regeering komt nu werkelgk aandragen met een voorstel tot wgziging onzer dierbare Jaohtwet 1 De Kamer heeft niets beters te doen, dan zioh met dergelgke kool bezig te houden. Of is het der regeering erom te doen, een prinoipieel debat over de Jaohtwet uit te lok ken en te zien of de Kamer voor algeheele afechaffiag te vinden zou zgn t Voor een ministerie .der kleine luydem" was dat nog zoo gek niet. OORZAKEN VAN HST BELEENEN. Dat in vele werkliedengezinne* overleg ont breekt en dat men in de arbeiderskringen veelal bereid is, voor tgdelgk genot kleeding en huisraad ten offer te brengen, is een zoo algemeen verbreide meening, dat ook wel eens het oor geleend mag worden aan stemmen, niet die daarvoor verzachtende omstandigheden pleiten, maar die verklaren dat hier overdrg- ving aan het woord is. Daarom geven wg hier gaarne weder het oordeel van den ohef- coatroleur vau eene stadsbank van leening in een onzer groote steden, die een langen tgd ernstige studie maakte van de oorzaken van het beleenen. Zgn op jarenlange ervaring steunend oordeel was, dat het in het algemeen niet waar is, dat onder de arbeidersklasse kleedingstukken en huisraad worden verpand voor een feest, een uitstapje of iets van dien aard. Het mag een enkele maal gebeuren, dat een werkman een overjas beleent en de werk mansvrouw een slot of oorbellen, om daarvoor uit te gaan, doch dit zgn uitzonderingen. Men stelt in de volksklasse veel te veel prgs op het bezit van meubels en kleeding, dan dat men ze maar roekeloos zou .wegbrengen". Het is de vaste overtuiging van dezen man, dat de banken van leening een groot deel van hun reoht op bestaan zouden hebben ver loren, indien de werklieden waren verzekerd tegen werkloosheid, ziekte, invaliditeit e* ouderdom. Hooidoorzaak van het beleenen der panden door werklieden tooh is gemis aan geregelde verdienste, door werkloosheid, ziekte oi den ouden dag. Daardoor gaan de uit den aard der zaak reeds povers inboedeltj es soms stuk voor stuk de deur uit, naar de lommerd. Ea meiig stuk dat is verhuisd uit het klei* kamertje van den werkman naar het groote gebouw van de bank, om gewoonlgk nooit weder in handen van den ouden eigenaar terug te keeren, is vooraf getuige geweest van bittere nooddruft, omdat de huisgenooten het noode zagen heengaan en daartoe niet over gingen, voor de nood hen dwong. ONGBVALLBNVBRZBKBRING DBN LANDBOUW. Het laatste no. van de Deutsche Revue bevat ee* belangrjjke verhandeling van dr. Von Bruns, den leider eener chirurgische kliniek in Tübiigen, over de bedrgfsge varen, waaraan de arbeiderB in het moderne landbouwbedrijf bloot staan. De schrjjver komt daarin tot de oonolasie, dat door de toepassing van machines voor het landbouwbedrijf daarin een veel grooter aantal bedrijfsongevallen voorkomt, dan gewoonljjk wordt aangenomen, en betoogt met statistisoh materiaal, dat vooral kinderen en jeugdige personen daardoor getroffen worden, In de laatste 4 jaren zgn aan de ohirurgische kliniek van den schrjjver meer dan 200 onge vallen aangegeven, veroorzaakt door landbouw machinesDe schrjjver dringt sterk aan op de opname van het landbouw-bedrjjf in de onge vallenverzekering. Dat is ook voor ons land van toepassing. DAAROM WAARSCHIJNLIJK. De Hooge raad heeft indertijd uitgemaakt, dat iemand, die door het dragen van den be. Deze drie mededeelingen het Sociaal Weekblad. jn ontleend aan Bij BENOaSBOOfHSSN fiNS. kon. besluit is D. Eggink, seoretaris der gemeente Haarlemmermeer, benoemd tot ridder in de orde van Oranje Nassau zgn bg het Departement van Waterstaat enz. benoemd tot oonoierge, A. van der Hoek, bode tot bode, A. C. P. Cumming, vaste-kneoht bg dat Departement; is benoemd tot lid van de oommissie van toezioht over het Rgksinstituut voor het onderzoek der zee, tevens plaatsvervangend gedelegeerde van Nederland in den te Kopen hagen gevestigden permanenten internationalen raad voor het onderzoek der zee, dr C. Kerbert, directeur van het Koninklgk Zoölogisch Ge- nootsohap Natura Artis Magisira te Amsterdam. Deze week verleent de minister van oorlog geene audiëntie. De minister van finanoiën, daartoe gemaoh- tigd bg koninklgk kabinetsresoript van 7 Deo, 1903 no. 28, brengt i* de St. Ct. ter kennis va* belaaghebbenden 1. dat de prgscoura*t, bedoeld in art. 123 der algemeene wet van 26 Aug. 1822 (Stbl no. 38) in het vervolg, tot nadere aankondi ging, niet meer zal worden uitgegeven 2 dat de thans over het vierde kwartaal van 1903 geldende prgsoourant, met ingang van Jan. e.kzal ophouden van kraoht te zgn. Oost-ln die. De civiele en militaire gouverneur van Atjeh en Onderhoorigheden seinde, onder dagteeke- ning van 11 November, het volgende Eene patrouille in Boven Keureutoë, onder luitenant Van Vuren, omsingelde een huis waarin een bende zat. In onze handen bleven zes doode* met twee aohterlaad-, drie voorlaad gewere*, munitie en blanke wapeasaan onze zgde is een inl&ndsch fuselier gesneuveld e* één licht gewond. Aan de Kroeëng Meuës in Boven Peusangan werd de sohuilplaats over vallen van Teungkoe Teib van Awé Geulah Genoemde Teungkoe en elf zgner volgelingen sneuveldenbuithun wapens w. o. een repeteergeweer M. '95. In Pidië doorzoohten eenige patrouilles onder majoor Van der Maaten het westelgk deel der vallei en legden negentig vgaaden *eer, die met vuur- en blanke wapens in handen bleveneen islandsch fuselier daarbg licht gewond. T. Di Ini, broeder van Toekoe Brahim Lho Kadjo en een paar kleinere bendehooiden kwa men met hun volgelingen in onderwerping. Brahim Blang Mé van het landschap Lhong i Westkust) kwam met dertien volgelingen in onderwerping en leverde zgn wapens in, o. een geweer M. '95. Lohoffs cinematograaf, waarmede gedu rende een paar dagen slechts in de groote Schuttershof-zaal alhier voorstellingen wor den gegeven, is het mooiste op dit gebied.dat wg tot dusver zagen. Op een zeer enkele uitzondering na zgn de levende beelden buitengewoon scherp "en de anders zoo hinderlgke trillingen en flikkeringen doen zioh bgaa niet voor. Het programma is zeer rgk en gedurende twee uur wordt, met korte pauzen ertussohen, buitengewoon veel te zien gegeven, zooveel dat zelfs de meest eischende tevreden moet zgn. Onder de best geslaagde nommers, die Zater dagavond op het doek werden getooverd, noemen wg in de allereerste plaats Ali Baba en de 40 roovers, het bekende sprookje uit de Duizend en een nacht, dat, ook om de prachtige kleuren mengeling, bewonderenswaard is. Verder verdienen geroemd Rups en vlinder, de Boerengeneraals te 's Hage, de waterrutsch- baan, de vervolging van wildstroopers, eene parade en de reis naar de maan. De grootere stukken worden afgewisseld door humoristische tafereeltjes, alle aardig en mooi. Gaarne wekken wg onze lezers dan ook op om een der eerstvolgende avonden de voor stelling te bezoeken en vooral vestigen wg de aandacht van ouders op de kindervoor stelling, die Woensdagmiddag wordt gegeven. Voor de kleinen is het een zeer aanbevelens waardige uitspanning. Zondagavond werd de voorstelling druk be zocht. Zg, die deze week het Wereldpanorama in de St. Pieterstraat alhier een bezoek brengen, worden verplaatst in Noord Afrika en krggen een goeden indruk van Algerië. Fraaie geziohten op en in de hooid- en haven stad van dezen vroegeren Moorsche* roofstaat en in de omgeving ervan, worden gevolgd door kgkjes in versohillende andere steden en dorpen van het land der Kabglen, thans een Fransche provincie, terwgl ook typen van de bewoners niet ontbreken. Interessant zgn ook de photo's van de groote zandwoestgn en de oasen, benevens van de karavanen die door de Sahara trekken, 't Is een zeer mooie, beziens waardige serie. Voor de betrekking van agent, van politie 2e kl. alhier hebben zioh 22 sollicitanten aangemeld. Naar aanleiding van eene Vrgdagavond, n eene huishoudelg ke vergadering van de ver- eeniging Handelsbelang alhier, door den heer Jos. Fontegn gehouden lezing over voorschot banken naar het type Raiffeisen en Sohulze— Delitseh, is door de leden eene motie aange nomen, waarin het bestuur wordt opgedragen het denkbeeld tot oprichting eener voorschot bank met daaraan verbonden spaarfonds ten dienste van den handelsstand te Middelburg in overweging te nemen en nadere plannen daarvoor samen te stellen. Zaterdagavond te ruim aoht uren zgn op de buitenplaats Veidzigt, op den ouden Vlis- singsohen weg alhier, drie gieters ontvreemd. Twee ervan zgn in beslag genomen, wgl de daders, toen zg achtervolgd werden, die weg wierpen. Heden en morgen (Dinsdag) worden te Bergen op Zoom, onder leiding van den kolo nel A. J. Vetter, commandant van het 3de regiment infanterie, taotische oefeningen op de kaart gehouden voor de hoofdofficieren van het regiment, waaraan o. a. ook wordt deelgenomen door den majoor C. D. de Roon, commandant van het 2de bataljon te Middelburg. De afsluiting bg wachtpost 48 te 'sHeer Arendskerke, waar de vorige week het treurig ongeluk gebeurde met de wed. B., is nu door een zeer doelmatige ver vangen. Het plan daartoe bestond reeds eenigen tgd en wanneer het weer niet zoo ongunstig was geweest, was de verbetering reeds aangebraoht op den dag waarop het on geluk plaats had. Voor de afdeeling Goes van den Neder- iandschen immsrliedenbond trad Zaterdagavond in de Print van Oranje aldaar op de heer K. de Vroede van Amsterdam, om het nut der vak organisatie te bepleiten.

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1903 | | pagina 1