Donderdag
10 December,
N'. 291.
146' Jaargang.
1903.
Ia Iet belang Tan Vlimp's Woei.
Middelburg 9 December.
A
A. E. Dudok van Heel,
P. Lucieer,
Kameroverzicht,
at
MIDDELBURGSCHE COURANT
Deze courant verschijnt d a g e I ij k s. met uitsondering Tan Zon- en Feestdagen,
Prijs, per kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor alle plaatsen in Nederland franco p.p., f 2.
Afzonderlijke nummers kotten 6 eent.
fEEBMONETEB BS VBBWACHTISCI,
9 Deo. 8 n. vm. 43 gr., 12 u 44 gr., av. 4 u. 47 gr. P. Verwacht: matige tot krachtige Z.
W. wind, betrokken lucht, regen, weinig verandering in temperatuur.
AdTortentHn: 20 cent per regel, «eboorte-, dood- en alle andere familieberichten on
Dankbetuigingen van 1—7 regels f 1.60 elke regel meer 20 eent. Keolamens 40 cent per regel,
8 ree te letten naar de plaats, die ajj Innemen.
n j ,To«,de P1"4"1** advertentiSn en reolamqi, niet afkomstig uit Zeeland, betreffende
Mandel, Ng verheid en Geldweien, is uitsluitend gereohtigd het *ipi»Ti IdT.risnllt-Snrsas
A' bi Kil Au., 1.8. Teerbugnal MC, Imtsrdim.
Voor de kiezers te V 1 i s s i n g e n is er
weer werk aan den winkel.
En wel op Dinsdag 15 December.
In twee distrioten het tweede en het
derde moet een lid van den raad gekozen
worden.
In beide is van anti-revolutionnaire zgde
deselfde candidaat gesteld, die reeds meermalen
sulk een eer genoot maar niet gekozen werd.
Bespreken wg in de eerste plaats het
tweede district.
De vacature daar is ontstaan door het be
danken, om gezondheidsredenen, van den heer
Delvoye, die een waardig vertegenwoordiger
was van den handelsstand.
En daar heeft dat deel van Vlissingen niet
alleen behoefte aan maar ook recht op.
Afgesoheiden nu van alle partgoverwegingen
dient op den voorgrond te treden de vraag
wie is, uit dat oogpunt, van de twee gestelde
candidaten de beste?
En dan zal zeker niemand aarzelen te ant
woorden: de heer A. E. Dudok van Beel, een
industrieel.
Dat hg een ttink man is, bewees wel de
herleving van de inrichting, waarvan hg direo-
teur is. Zg was de laatste der tien Vlissing-
sche bierbrouwergen; die industrie dreigde
ten onder te gaan en zie, zg herleeft weer
niet alleen, neen zg is tot ongekenden bloei
gekomen. Geen wonder dat de heer Dudok
van Eeel een plaats werd aangewezen in de
Ktmer van koophandel, juist een ooilege,
waarin hg op zgn plaats is waar hg gvert
voor de belangen van den handel in zgna
woonplaats en waar zgn adviezen op prgs
worden gesteld.
De praotisohe belangen der gemeenten,
die tooh bg de neringdoenden in de eerste
plaats moeten gelden, eischen dat dezen.opiden
heer Dudok van Heel hun stem uitbrengen.
Van practischen zin geeft hg ook blgk als
lid der Vceeniginy tot bevordering van het Vreem
delingenverkeer. Daarvan toont bg zich ook een
werkzaam lid, en als zoodanig bevordert hg
de belangen der badplaats niet het minst,
o. a. door het derwaarts trekken van vreem
delingen, die den neringdoenden voordeel ver-
«ohafen, terwgl hg als lid van verschillende
andere commissies bewgst zgn tgd gaarne veil
te hebben voor het welzgn van Vlissingen.
En wat verder hem tot aanbeveling strekt,
ii zgn werkzaamheid indertgd als secretaris
en vioe-voorzitter van de schoolcommissie. Op
het gebied van het onderwgs heeft hg dus
ervaringmaar tevens heeft hg destgds getoond
ook op dit terrein, waarop zooveel strgd
heersoht, oog te hebben voor de belangen van
het bgzonder onderwgs.
Zoowel tegenover het openbaar als tegen
over het bgzonder onderwgs heeft hg steeds
blgk gegeven van te prgzen verdraagzaamheid
en groote onpartgdigheid.
Zulk een man als raadslid ai te vaardigen,
mag werkelgk gewensoht heeten.
En vooral de winkelstand in het tweede
distriot begvere zich in zgn eigen belang er
voor den heer A. E. Dudok van Heel de meer
derheid te verschaffen.
In het derde district geldt weer een ander
belang, en welhet financieel belang der
gemeente.
Een gewichtig vraagstuk is het voor iedere
plaats in ons land om in de tegenwoordig zoo
moeilgke omstandigheden eene regeling te
treffen teneinde het hoofd te bieden aan de
eischen, welke eene gemeente op verschillend
gebied worden gesteld, en tevens de ingeze
tenen niet te zwaar te drukken.
Het is daarom van niet te miskennen belang
om in den raad van Vlissingen een zetel te
doen innemen door iemand, die op het gebied
der belastingen thuis is en tevens door zgne
betrekking onafhankelgk en onpartgdig staat
tegenover de ingezetenen en tegenover het Bgk.
Zoo iemand heeft men gevonden in den heer
P. Luoieer, Rgks-ontvanger van invoerrechten
Er zgn ambtenaren bg de belasting, voor
wie het, om hun ambt, moeilgk is het lid
maatschap van den raad te bekleeden en die
dan ook voor de eer daarvan bedanken.
Maar waar de heer Lucieer de zorg voor de
invoerreohten heeft, behoeft zulk een bezwaar
bg hem hoegenaamd niet te wegen.
Zgn kennis en ervaring kunnen nu, als hg
raadslid is, der gemeente ten goede komen.
Nog onlangs, toen de kwestie aan de orde
was: verhooging der opoenten op de perso
neels belasting of vermeerdering van den
hoofdelgken omslag zou stellig zgn advies van
veel waarde zgn geweest.
Vooral zg, die van een vast inkomen moeten
leven, zg* bg dit vraagstuk ten zeerste be
trokken.
En het is daarom van het bestuur der kies-
vereeniging Algemeen belang goed gezien om
hem candidaat te stellen in het derde dis
trict, waarin vele ambtenaren, o. a. van de
Zeelandarbeiders enz. wonen; menschen die
in het geval verkeeren, waarop wg doelden.
Hun eigen belaag brengt mee om tegveren
voor den heer P. Luoieer.
Zgne persoonlgke eigenschappen, zgn kalmte,
zgn ernst, maken hem bovendien voor het
ambt van raadslid bg uitBtek geschikt.
Alles komt echter Dinsdag 15 Dec. aan op
den gver der kiezers die in den raad
het vrgzinnig, het practisch element willen
versterken.
Men achtte den strgd niet lioht.
Voorstanders van den tegenoandidaat zullen
door woord en geschrift, maar ook door de
daad, diens verkiezing traohten te bevorderen.
En daarin hebben zg volkomen gelgk.
Maar tegenover hun gver, hun kracht, hun
maoht, stellen onze aanhangers de hunnen.
En wg houden ons overtuigd dat velen, die
meer oog hebben voor de eisohen van de prac-
tgk dan die van partgbelang, zicb, na eenig
nadenken, wel bg hen zullen voegen, overtuigd
dat zeer geschikte en in het belang van Vlis-
singen's welvaart en bloei en daarin is tooh
bet meest gelegen stellig voor raadslid te
verkiezen mannen zgn de heeren
(Tweede distriot)
en
(Derde district).
Zitting van Dinsdag.
Wg hebben heden bg de behandeling der
begrooting van Justitie, waarover de algemeene
beschouwingen geopend zgn, den heer Troelstra
den zwendel op finantieel gebied, zooals die
in den laatsten tgd in ons land gedreven
wordt, hooren bespreken. Met name had hg
het over drie b8ruohte zakenhet faillissement
der Noord-Brabantsche Bank, de Wilhelmina
trnst-maatsohappg, en den Jlftndrinettt-zwendel.
Wat hg daarover mededeelde was eenvoudig
barbaarsoh. Wg zouden er geen andere quali-
ficatie voor weten te vinden.
Wg vernamen van directeuren, die valeche
balanzen opmaakten en kassen van agemt-
sshappen plunderden van commissarissen, die
hun meest schuldigen plicht verzuimdenvan
een zoon van een raadslid in het Hof, die
bewindvoerder in een faillieten bankboedel is,
terwgl hg zelf bovendien commissaris is in een
zwendelonderneming, die nota bene in de
boeken van de bank voor minsten één ton
gouds debit staatvan een vice-preBident van
een gerechtshof, die als «adviseur" zgn naam
aan een soortgelgke smeerpoetserg verleent;
van den president van een reohtbank, die
moreele pressie op crediteuren uitoefent om
de surséance van betaling te laten doorgaan,
en nog veel meer dergelgke, haast niet aan te
duiden handelingen en daden werden door den
afgevaardigde voor Amsterdam III ter sprake
gebracht.
Kortom, de heer Troelstra hing hier een
bgna ongeloofelgk tafereel op van misdadige
roekeloosheid en lichtzinnigheid, om geen er
ger termen te gebruiken, dat nog donkerder
werd door de wetensohap, dat men hier met
ongestrafte oplichtergen en niet gewroken
misbruik van vertrouwen te doen had.
Vrouw Justitia was bg den aanblik van al
deze ongerechtigheden onbewogen gebleven 1
Art. 243 W. van Strafrecht, om sleohts éen
artikel te noemen, scheen hier niet van toe
passing te zgn. De juridisohe constructie van
«opzet" was niet te bewgzen. De balanzen
waren wel valsoh, maar het was zonder «op
zet" gebeurd de commissarissen hadden wel
tegen de statuten gehandeld, maar de «opzet"
dat kon bg deze menschen niet bewezen
worden.
In verdere détails zullen wg ons niet bege
ven. Evenmin de namen noemen van deze
liedenanders namen, die klinken als een
klok 1 De heer Troelstra was hierin ook zeer
sober en gematigd. Hg onthield zioh van per-
soonlgkheden, legde den nadruk op het zake-
Igke, waardoor het geheele exposé natuurlgk
aan kracht won. Sleohts ter loops werd door
hem nog een andere bedenkelgke affaire aan
geroerd, n. 1. de Maasland-zonk te Rotterdam.
«Nog een mooi nummer I" zeide hg beteekenis-
vol. In hoofdzaak echter waren het de drie
door ons in den aanvang genoemde zaken, die
aan een bespreking onderworpen werden.
Wat ongetwgfeld ook aan zgn toelichting
ten goede kwam, iB het feit, dat hg den
minister van justitie niet aanviel over zoo veel
onreoht, helaas door de justitie gedoogd. De
persoon van den minister staat er dan ook
geheel buiten. Wel is waar komt hg uit
Brabant en zullen hem deze zwendelargen niet
onbekend zgn, maar zgn integriteit is boven
elke verdenking verheven. Evenals zgn collega
voor Oorlog is hg een van de eerlgkste
ministers, die in het kabinet zitting hebben,
en daarom was het zeer goed van den heer
Troelstra gezien, dat hg geen beschuldigingen
richtte tot den man, die zeker gaarne een der
eersten zou zgn om dergelgken zwendel den
kop in te drukken. Hier moet echter de oor
zaak en de sohuld in de wet gezocht wor
den; en wat in verband hiermede door den
spreker over de Russische wetgeving mede
gedeeld werd, is de overweging alleszins waard.
In Rusland geeft de wet op de naamlooze
vennootsohappen geen Staatswaarborg maar wel
degelgk onderzoek van staatswege naar de waarde
der onroerende goederen eener maatschappg.
En dat zou al heel wat gewonnen zgn. Ook
indien toezicht op de boekhouding door een
staatsbureau van accountants, zooals de heer
Van Nispen wenechte, verkregen werd.
Enkele leden begonnen te laohen over het
Russische voorbeeld, maar in deze materie
zou Nederland zeker nog wel wat van Rusland
kunnen leeren.
Of nu in de publieke opinie de rechterlgke
macht er geheel zonder kleerscheuren zal af
komen is een andere vraag. Zonder zoo ver
te gaan als de heer Troelstra, die er een
praohtig argument voor zgn theorie der «klas-
sen-justitie" in vond, zal het toch zeker be
treurd worden dat leden van hooge rechtelgke
colleges hun namen aan deze roekelooze on
dernemingen en handelingen hebben gegeven.
Ware het niet gewensoht, dat aan alle
ambtenaren, en zeker in de eerste plaats wel
aan leden van de rechterlgke maeht door de
wet verboden werd in het bestuur van naam
looze vennootschappen zitting te nemen of tot
de z g. promotors te behooren
O. i. is dit een eisch van democratisch regee-
ringsbeleid, een beginsel, dat met het steeds
groeiende aantal ambtenaren der maatschappg
in haar normale ontwikkeling ten goede zal
komen. Hoe scherper de Btrgd op ecomo-
misoh gebied door de burgers gevoerd zal
worden, des te hooger standpunt moet hier
tegenover door de dienaren van den Staat
worden ingenomen. En wanneer dit nu niet
door allen zonder dwang gevoeld mooht wor
den, waarem zou dan de wetgever niet tus-
schenbeide kunnen treden, en den zwakkeren
gebieden wat de sterkeren reeda uit eigen
beweging nalaten? Bg de tosgezegde her
ziening van de wet op de naamlooze vennoot
schappen mag dit wel een punt van ernstige
overweging uitmaken, want de praktgk heeft
bewezen, dat hierin niet zonder wettelgke
voorziening kan volstaan worden. Hiertegen
over sta dan eohter ook, dat de salarissen,
waar die te laag moohten zgn, verhoogd
worden. De Staat late niet toe, dat zgn dienaren
fatsoenlgk hongerlgden, maar aan den anderen
kant zg het ook volstrekt uitgesloten, dat van
magistraten verteld kan worden wat heden in
de volle vergadering der Tweede kamer door
mr Troelstra in het midden werd gebracht
Zoo iets is ongehoord en wgst op hoogst
vicieuse toestanden.
In elk geval verdient mr Troelstra's optreden
een woord van waardeering, waar hg in zeer
gematigde taal, en zonder onnoodigsn ophef
over «kapitalistische zonden" en «uitspattin
gen", onhoudbare toestanden blootlegde, die
zonder uitstel afdoende verbetering eischen.
Daaraan kan door alle partgen medegewerkt
worden.
Daarom ook is ons de interruptie van den
heer Lohman onbegrgpelgk, die den heer
Troelstra onderbrak met den uitroep«Wat
gaat ons dat gepraat aan!", toen de spreker
een hoogst bedenkelgken kunstgreep van een
bankdireoteur in herinnering bracht. Mr Troel
stra antwoordde Als het u niet aanstaat, ga u
dan maar naar de koffiekamer! eenopmer
king, die volkomen verdiend was, maar pgnlgk
aandeed waar zg juist tot den heer Lohman ge
richt werd.
Met zgn bitse onderbreking kan de Goesohé
afgevaardigde toch niet gemeend hebben, dat
hg niet instemde met het nuttige werk, dat
hier verricht werd?
Indien er een figuur is in ons Parlement,
die in dit opzioht boven alle verdenking ver
heven is, en met hem in het bgzonder zeker
al de leden zgner fraotie, dan is het wel de
heer Lohman. Nog nimmer hebben wg van
die zgde in de Kamer in openlgke of bedekte
termen financieele instellingen hooren verde
digen of aanvallen. En daarom juist spgt ons
deze hatelgke uitroep, die volkomen misplaatst
was, en gereede aanleiding kan geven tot
allerlei juiste gevolgtrekkingen.
oude stokpaardjes. De heer Lucasse, die voor
de doodstraf overgekomen was, oreerde vlgtig
over dit luguber onderwerpeen ander sinister
Calvinistisch jurist, de heer De Ridder, had
het over een bordeel-wet. De heer Van Nispen
sprak over de herziening van de wet op de
naamlooze vennootschappen de heer De Stuers
hield een luimige voordracht over de Balge
van Utrecht, daarin bestreden door den heer
Van Idsinga, die een heel anderen kgk op die
instelling gaf. En aan het slot kwamen de
schippers specialiteiten aan het woordde
heeren Smeenge en Melohers, ieder met diverse
wenschen en wenken. Het was echter niet
veel zaaks.
Morgen voortzetting van justitie.
Voordat wg van dit onderwerp afstappen
moet ons nog een opmerking van het hart.
Herhaalde malen is het ons opgevallen, dat
bg de debatten in de Kamer het steeds de
sociaal-democratische afgevaardigden zgn, die
dergelgke afkeurenswaardige toestanden bloot
leggen.
Wie bracht bg de Indisohe begrooting de
bedenkelgke oonoessiejagerg in Djambi ter
sprake, waar 1600 concessies verloot werden
en één combinatie ten slotte alles kreeg
Het was een sooiaal-democraat. Hg deed
het op een nare, onhandige, ungentlemanlüce wgze,
maar hg legde dan tooh de wondeplek bloot.
Wie wees op het schandaal, dat bg de be
noemingen aan de Rgksverzekeringsbank te
Amsterdam plaats heeft gevonden?
Het was weder een sooiaal-democraat.
Wie brengt nu deze zwendelarg ter sprake
Wederom is het een sooiaal-demooraat.
Gevoegelgk zouden wg deze opsomming met
nog eenige andere zaken kunnen vermeerderen.
Altgd en immer gaat de aotie in die zaken
van deze leden uit.
Op grond hiervan zouden wg nu aan de bur-
gerlgke partgen eens zeer ernstig willen vra
gen kan niemand uwer zich hier eens voor
spannen Moeten het nu aitgd en eenwig de
sociaal-demooraten zgn, die met de eer gaan
strgken van gezegd te hebben wat door een
ieder weldenkend burger volmondig beaamd
zal worden
Bedenkingen van zg. «fatsoen" kunnen hier
toch niet weerhouden om luide uit te spreken,
wat door iedereen in den lande zal worden
afgekeurd. Bovendien hebben zg het voordeel,
dat zg zieh van overdrgvingen, van dikke
woorden, naar kiezerssmaak gekozen, kunnen
onthouden. Ook kunnen zg beter en gemak-
kelgker inlichtingen verkrggen. Al te gader
voordeel», die een succes des te grooter
kunnen maken.
Wg wgzen op dit gebrek, laten wg maar
zeggen, aan «initiatie!", omdat het struisvogel
politiek is te verbergen wat iedereen ziet en
voelt. Maar behalve dat hier dus vrgwillig
een voorsprong aan de tegenstanders wordt
gegeven, wordt er de «propaganda" geweldig
mede in de hand gewerkt.
Want natuurlgk heet het nu weder op volks
vergaderingen «partggenoot" Troelstra heeft
het «kapitalisme" weder eens ter dege in de
kamer onder handen genomen, hoewel door
deze zwendelargen nog volstrekt niet het
kapitalisme wordt veroordeeld. Maar op die
vergaderingen wordt natuurlgk minder nauw
gekeken. Hoofdzaak is het suoees, en wel het
sucoes, dat ook door >niet-partggenooten" zal
moeten toegegeven worden. En het eind-resul
taat: een paar sociaal-democratische kiezers
meer, die wg haasten ons er bg te voe
gen nog vohtrekt geen sooialisten, geen
volgelingen van Marx zgn.
Door deze weinige activiteit, voortspruitende
uit ons onbekende oorzaken, wordt dus op een
zeer onhandige wgze in de kaart onzer tegen
standers gespeeld. Steeds zgn het de rooiaal-
democraten, die op dit terrein onbestreden
blgven, en wg zouden het daarom zeer wen<
sohelgk achten als de andere partgen zioh
ook eens opmaakten om daar de concurrentie
met de volgelingen van den heer Troelstra
aan te binden. Verleden week is lang en
breed gedebatteerd wat in den strgd tegen de
sooiaal demooratie beter isgeleerde boeken
of den bgbel Maar waaraan toen niet is ge-
dacht, drong zich heden aan ons opnl. de
openlgke strgd tegen ongereohtigheden in de
maatsohappg, die door een ieder afgekeurd
moeten werden.
Zou daarin niet een les opgesloten liggen?
Wg stappen nu van deze zaak af, in de
hoop dat de toekomst hierin verbetering zal
brengen. De parlementaire taktiek der libera
len en vrgzinnig-democraten eischt in dit
opzicht wgziging en verbetering.
Het verder debat leverde weinig nieuws op.
De sprekers, die er aan deelnamen, bereden de
ERGERLIJK» PARTIJZUCHT.
In de Memorie van Antwoord op bet voor-
loopig verslag der Tweede Kamer over hoofd
stuk V der Staatsbegrooting komt de volgende
zinsnede voor:
«De minister van binnenlandsche zaken heeft
verklaard bereid te zgn, met het oog op het
sterk en snel toenemend aantal inwoners van
's Gravenhage, een splitsing van het provinci
ale kiesdistrict 's Gravenhage, overeenkomstig
de indeeling voor de Kamer- en Raadsverkie
zingen, in overweging te nemen."
Tegen deze voorgenomen daad van partg-
politiek meent de Arnh Ct. reeds dadelgk te
moeten protesteeren.
De geheele distriotsindeeling voor de ver
kiezingen voor de Frovineiale Staten, steunende
op de toestanden van meer dan een halve eeuw
geleden, is zoo schrgft het blad verou
derd en alleen op voorwaarde dat alles on
veranderd bg het oude blgit en daarin geen
onwillekeurige grepen worden gedaan, is 't
mogelgk in de hoogst gebrekkige en onbillgke
verhoudingen te berusten, welke daaruit voort
vloeien. Eéne wgziging alleen is oavermgde-
lgk geweest, toen ook voor de provinciale
verkiezingen het oouloirstelsel in toepassing
kwam, waarbg de candidaten alphabetisoh op
één biljet gedrukt worden en de kiezer uit
die namen zgne keus moet doen, door het
aohter den naam geplaatste vakje geheel zwart
te maken. De minister Van Houten stelde
toen als uiterste grens een aantal van 5 per
sonen, welke de kiezer uit de Igst zou hebben
te kiezen, en stelde dienovereenkomstig split
sing der distrioten voor, waarin het aantal der
tegelgk periodiek aftredende leden dit ogfer
overtrof.
Alléén echter om die reden, welke
voor het provinciaal distriot 's Gravenhage niet
bestond noch bestaat, zgn in 1897 de groote
kiesdistricten gesplitst, maar wat nu met dat
distriot wordt voorgenomen, is niets anders
dan een daad van de ergerlgkste partgzucht.
De meerderheid der kerkelgken in de Zuid-
Hollandsche Staten is zwak en om nu te hel
pen voorkomen, dat deze weder >om" moohten
gaan, wil de minister Kuyper toegeven aan
den op hem uitgeoefesden drang en door
splitsing van Den Haag althans het behoud
van eenige anti-liberale zetels in de Provin
ciale Staten verzekeren, ook met het perspeo-
tief eener kerkelgke meerderheid in de Eerste
kamer.
Het argument dat nu wordt aangevoerd
«met het oog op het sterk en snel toenemend
aantal inwonerB van 's Gravenhage", is zoo
onnoozel mogelgk; het zou vermeerdering van
het aantal vertegenwoordigers in de Provinci
ale Staten reohtvaardigen, mits altgd de
geheele tabel, en niet alleen die voor Zuid-
Holland, herzien en in overeenstemming ge
bracht met het bevolkingscgfer, maar heeft
met de splitsing niets hoegenaamd uitstaan.
Het kan ten hoogste misschien eene vermeer
dering van het aantal stembureaux eisohen;
bg behoud echter van het aantal vertegen,
woordigers maakt niet het bevolkingscgfer een
splitsing van het district noodig of ook maar
wensohelgk, maar kan deze slechts plaats heb
ben uit partgzucht in den meest stuitenden
vorm, waaraan men zich vleien mooht in Ne
derland sedert de laatste Grondwetsherziening
ontwassen te zgn, nl. aan wat onze oostelgke
naburen teekenend noemen die Wahlgeomelrie.
De voorgenomen splitsing van het provin-
oiaal district 's Gravenhage raakt niet sleohts
het Haagach, noch zelfs alleen het Zuidhol-
landsch belang. Ze is van beteekenis voor de
algemeene binnenlandsche staatkunde, eene
quaestie van politieke moraal. Wil de Regee
ring wgziging brengen in de anaohronischs
verhoudingen, welke door de provinciale kies
tabel van 1852 in 't leven worden geroepen, er
zou stellig geen bezwaar tegen gemaakt kun
nen worden, maar een eenzgdig ingrgpen in
die verhoudingen voor het Eaagsohe distriot,
alléén om het gevaar voor het verlies der
meerderheid in de Staten te bezweren, is een
daad van de ergerlgkste partgzucht, waartegen
alzgdig verzet plicht is.
