16 Donderdag 3 December. Uit Stad tn Prwincic, 146e Jaargang. 1903, Middelburg 2 December. Kameroverzicht. ONDERWIJS. Natnurkundig gezelschap te Middelburg. MARET-HGLE. LETTEREN EN KUNST. N". 28o. 0.80 en MIDDELBIIRGSCHE Deze courant versohijnt d a g o 1 g k s, met uitsondering van Zon- en Feestdagen. Priji, per kwartaal, soowel voor Middelburg als voor alle plaatsen in Nederland franco p.p., 2. Afzonderlijke nummer» kosten i sent. TBEBHOHBllB EK VKBWACHTISG. 2 Deo. 8 u. vm. 37 gr., 12 u 40 gr., av. 4 u. 39 gr. F. V e r w a o h tzwakke wind, veranderlijk weer, weinig verandering in temperatuur. AdverteatiSn20 cent per regel, tteboorte-, dood- en alle andere familieberichten en Dankbetuigingen van 1—7 regels f 1.50elke regel meer 20 eent. Soolamens 40 eent per rege!t Droste Hatters naar ie. plaats, die zg innemen. Tot de plaatiixg van advertentiSn en reclame», niet afkomstig uit Zeeland, betredende Handel, Ngverheid en Geldwezen, i» uitsluitend gerechtigd het Alg«n««n Adta«vte2tMa»ÉaseBm A» M KA MAK An., SUS» V**!ihu(ml IM, Amtsrinia» Zitting van Dinsdag. Hst was heden de eerste dag van degroote politieke afrekening, die telken jare tusschen Hamer en Kabinet gehouden wordt, en die niet onaardig en niet zonder ironie met den naam van >algemeene beschouwingen" wordt bestempeld. Bjj zulk groot politiek festgn is de opkomst der leden gewoonlijk groot en het Kabinet op volle sterkte aanwezig. Ook het publiek is bp zulke gelegenheden sterk vertegenwoordigd. Ditmaal waren de tributes slechts zeer zwak bezet. Eenige dames in de presidentsloge, en gereserveerd een paar dozfin H. B. scholieren. Vreemd gezicht die jonge jongens daar te zien luisteren naar het onderscheid tusschen den «paianistisohen (heidensohen) wortel," en den »christelijken wortel", waarop linker- en reoh- terzjjde «stoelen". Een cursus dus in «hooge politiek", tevens kijkspelletjes voor de jongelui, die heel stil zaten te luisteren. Wat zal er in de eerste dagen op de school gebabbeld wor den 1 En wat moet dat pleizierig zgn voor papa, mama en de zusjes. Daar zal het 3e regeeringsjaar van dr Kuyper aangenaam in gezet worden. Maar daar hebben wjj het nu niet over. Kabinet en Kamer waren dus bjjna op volle sterkte. De ministers deftig gezeten aohter de mi nistertafel. De goedige, dikke Loeft, de kleine, pittige Bergansius, de elegante Ellis, de magere Melvil, de fraaie Mares Oyens, en de robuste Idenburg, en eindelijk de voortreffe lijke Harte, de eenige minister, die ook aan- teekeningen maakte, net als dr Kuyper, hoewel hg er niets mede te maken had. Men beheert ook niet voor niets 's lands portemonnaie 1 Maar dat was alles meer décoratief. Die heeren big ven voorloopig buiten schot, zullen hoogstens misschien aan het slot heel eventjes iets in het midden hebben te brengen. Dr Kuyper doet voor hen het woord, en dat is maar goed ook, want er zouden ongelukken gebeuren, als een van die deftige heeren drie politieke mannetjes-putters, als vandaag aan het woord waren, om nog niet eens van dien lastigen klant van een Staalman te spreken, had moeten beantwoorden. Dan lag binnen het kwartier de heele «coa litie" in duizend gruzelementen. Nu echter waakt dr Kuyper over dat »zoo" breekbare porseleinen potje, waarin al kleine scheurtjes beginnen te komen. Staalman, de »tlap-uit", had het er over aan het einde van zgn redevoering, en de heeren traohtten hun booze verlegenheid te verbergen aohter zoet zure IaohjeB. Het was een vermakelijk schouw spel, dat net >doen-als of' van de room- sche leden, toen de afgevaardigde uit Den Helder begon op te sommen welke off era" hg aan de coalitie gebracht had. Zoo mal als het lachen zou doen vermoeden, was het wer kelijk niet wat hg in het midden bracht over de vaccine en de lotergwet. Trouwens een Bol' sius, een Van Wgk, een Jansen zgn er geen mannen naar om met gespannen aandacht te gaan zitten luisteren, als het allèèa belaohe- lgk is. Zg kunnen hun tgd in de kamer beter besteden, en dan is er ook nog de koffie kamer 1 Zg kunnen echter gerust zgn. Dr. Kuyper zal dat varkentje wel waBschen. Ongetwgfeld zal het beestje onder de ope ratie gaan schreeuwen, maar de boender gaat er overheen. Daar kan men staat op maken Men daagt niet straffeloos >het kabinet-Kuyper voor den Rechterstoel van God". Op dgt punt is de premier bgzonder fijngevoelig. den dag kwam tusschen de woorden en de daden, de «litteraire kunstgewrochten" en de partieele" wetten, die sucoessievelgk de depar tementen hebben verlaten. Bgna geen departement maakt hierop een uitzondering. Koloniën laat zgn «renteloos voorsohot" uit zeilen om er toch maar wat van te redden, Waterstaat dient broddelwerk op, Oorlog neemt terug, Finantiën leeft «van maand tot maand", trekt wetten in, en volgt den meeBter in het woordenspel van «fiscaal en protectio nistisch". Nog mooier werd het, toen minister Kuyper zgn liohtingswetje verdedigde door aan de kamer over te laten er maar wat op te vinden, om zgn mal figuur te redden. De spreker uit Groningen memoreerde deze aden, niet nalatende de «keurige volzinnen" te herhalen, die den aohtergrond van dit alles vormen. Words, words, only wordsdaarop kwam de heer Drucker telkens terug, en van kostelgke ironie getuigde zgn rede doordat hg op al deze struikelingen, deze nalatigheid, deze onmacht den daarbg passenden «volzin" gaf, die als dekmantel dienst moet doen. Het kabinet gaat den weg der reactie op. Aldus de klaoht in het Voorloopig Verslag. Antwoord: «meer fraai gestyleerde volzinnen", zeide fijntjes professor Drucker. Dr Kuyper insinueert dat onder andere ministeries de staking een minder gunstig verloop zou genomen hebben. Verdediging van dr Kuyper«een volzin", aldus professor Drueker. En zóó, in dien trant ging de ver nietigende critiek van den spreker door, die de staking «een politiek fortuintje" van dr Kuyper noemde. Niet een van de minst snedige opmerkingen in deze scherpe rede voering. Dr Kuyper sohudde met het hoofd van «neen". Wat evenwel nog lang niet bewgst dat de heer Drucker het aan het verkeerde eind had. T van De hoofdaanval kwam echter van links. Eerst in een keurige, fijne speech professor Drueker, toen in -een nog al zwakken aanval van den heer Goeman Borgesius, en eindelgk in een vlgmend scherpe rede van den heer Troelstra, die bgkans twee en een half uur duurde. Zelden hebben wg den afgevaardigde uit Groningen zoo goed hooren spreken als heden. prikkelende, dikwgls puntige ironie hekelde hg het regeeringsbeleid als verdedigd in de Memorie van Antwoord. Hg betaalde dr Kuyper niet met denzelfden munt, maar i muntstukken van beter gehalte. Wg staan «in het tgdperk van de phrase", en van dat standpunt uit werd de geheele coali tie-politiek door hem onder handen genomen, AI de holle phrases, waarachter in den loop der laatste twee jaar de onvastheid en nalatig heid van dit Kabinet worden verborgen, gingen onder de professorale loup, en keurig was telkens de soherpe tegenstelling, die dan aan BESTOEMXlfGÏZW iM, Bg kon. besluit is benoemd tot ridder in de orde van Oranje Nassau W. F. K. Klinkenberg, predikant bg de Ned. Herv. gemeente te Leeuwarden is benoemd tot notaris binnen het arr. Haarlem, ter standplaats Velsen, G. D. Boer lage, candidaat-notaris aldaar. Van andere zgden schrgft men ons uit Zuid-Beveland dat er geen grond bestaat voor de vermoedens, in ons nom- mer van Dinsdag geuit in verband met de a. benoemingen van drie notarissen, twee te Goes en een te Heikenszand. Wie de beweging, ter bevordering van de benoeming van den heer Joh. M. Pilaar tot op volger van zgn vader, ia haar ontstaan en in haar loop sleohts even van nabg kent, weet wel dat daarbg van bg bedoelingen geen kweBtie is en zg alleen voortkomt uit sympathie voor den persoon, die algemeen, bg aanhangers van alle partgen, geacht wordt om zgne degelgkheid en zgn hoogst aangenaam karakter. Het is daarom zoo jammer aldus verze kert men ons dat men in het bewuste bericht zinspeelt op berekeningen, waarop stellig vele, zoo niet alle anti-revolutionnairen, die op de Igst ter zgner aanbeveling hebben geteekend, geen idee hadden. Allen toch beoogden sleohts éen doel: de benoeming tot notaris te bevorderen van een ong man, vol gver, vol ambitie, in wien men het volste vertrouwen stelt, en dien men van gansoher harte zulk een positie gunt, vooral in Goes, waar men hem van jongs af kent en zoo gaarne als gezeten burger in zgn midden behoudt. De rede van den heer Drucker had voor den heer Borgesius het gras voor du vouten wog- gemaaid. Er bleef niet veel meer te zeggen over. Trouwens, de heer Borgesius was van daag sleoht op dreef. Hg kon er maar niet onder uitkomen. Het liep niet, er zat geen gang in. Het waren meer klaohten, minder aanvallen, die hg deed. De «minachtende wgze", waarop dr Kuyper zich over zgn voorgangers uitliet, de partijdigheid bg benoemingen, waren de punten, die hg ter sprake braoht. Hg vroeg ook naar een herziening van de wet op de vennootsohappen, vooral met het oog op den zwendel, die tegenwoordig alom gedreven wordt, Een verzoek om inliohtiagen, waarop de pre mier wel met eenige pakkende volzinnen zal antwoorden. Wie zou er niet liever mede werken om de «zonde van het spél" te brei delen dan de premier Was de heer Borgesius dus minder goed op dreef, de heer Troelstra daarentegen leverde een betoog wel is waar te lang maar waarin ongemakkelgk de puntjes op de i gezet werden. Het was een aanklaoht, èn tegen de «kapitalistische maatsohappg" èn tegen het kabinet, van ongekende scherpte, en wat de politiek van den premier betrof, druipende van een bloedig saroasme. «De major domus in het Paleis van den Mammon," zie daar in mr. Troelstra's beeldspraak de premier uitge beeld. Vlgmend scherp was de aanhaling uit Shakespeare's Richard III, die hg den premier letterlgk in het aangezioht slingerde *En zoo bekleed ik steeds mijn naakte boosheid Met vodden, uit den Schrift gekaapt, En schijn een heilige, als ik recht duivélsch ben." Het was alsof mr Troelstra daar als publiek aanklager stond tegenover den minister, die rood werd van boosheid. Wederom zakelgk werd hg, toen hg uitweidde over de tegen oordige fitantieele crisis, die hg in zgn vollen omvang blootlegde, en bepaald sohan delgk waren de bgzonderheden, die hg over de benoemingen aan de RgksverzekeringS' bank mededeelde, waar 50 tgdelgk aangestelde ambtenaren zgn ontslagen, en vervangen door een 40-tal «propagandisten" van 's ministers partg. Indien een onderwerp eens grondig be. sproken dient te worden, is het wel deze zaak door den afgevaardigde' van Amsterdam III aangeroerd. Want jop deze manier en dat is het perfide karakter van deze benoemingen wordt de anti-revolutionnaire partgkas ontlast van een aanzienlgk bedrag, dat voor taan uit de schatkist zal^worden betaald. Ook de finantieele crisis, waarover de regeering in de Troonrede geheel het zwggen bewaarde hoewel het toen al aan'het «kraken" was mag wel nader besohouwd worden. Vooral in het licht der «christelgke beginselen bezien' door de «bovenaardsohe anthoriteiten", zou professor Druoker zeggen zou het onderzoek de moeite overwaard zgn. Morgen voortzetting. In onze jongste «Zeeuwsohe Omtrekken" nommer van Maandag 11. komt eene beschouwing voor van P. over middelen van vervoerinOostelgk Zeeuwseh-Vlaan deren. Hfi schreef daarin o.a.«Er is verbeterinz. nu in den zomer de provinoiale boot viermaal, in den winter driemaal per dag vice versa tussohen Vlissingen—Ternenzen vaart." P. verzoekt ons te melden dat men hem opmerkzaam maakte op eene vergissing in deze- De provinoiale boot voer dezen zomer v g f maal vioe versa tusschen Ternenzen en Vlis singen en maakt thans, van 16 October af vier reizen heen en weer. m Op Donderdag 10 December a. s. zal alhier van wege het departement Middelburg der Maatschappij van Nijverheid een voordraoht, opgehelderd door proeven, worden gehouden door den heer dr A. van Raalte, leeraar aan de H. B. S. te Dordrecht. Het onderwerp is Iets over vervalschingen van levensmiddelen. Behalve voor de leden is die voordraoht voor belang stellenden toegankelgk. Het aantal gesprekken per telephoon, 1 h i e r, in November gevoerd, bedraagt 4998. Bg het op I December te 's Hertogen- bosoh gehonden examen voor apothekers-be diende slaagde o. a. mej. R. M. E. Aspeslagh, te Vlissingen. In verband met een vroeger bericht meldt men ons, dat de heer Ph. N. de Ronde Bresser, notaris te Heinkenszand, thans eervol ontslag aangevraagd heeft tegen 15 April a. s. Hg zal zich daarna metderwoon te Breda vestigen. Dat gezondheidsredenen aanleiding zouden zgn tot dit ontslag is onwaar. Uit Baarland sohrgft men ons Deze gemeente heeft vóór I December 1903 nooit een hulpkantoor der postergen gekend. Zoodanig kantoor is nu geopend met als brievengaarder A. J A. Hoogvliet. Het zaaltje is nog niet geheel in orde, de tgd was te kort om het met 1 Dec. reeds geheel, gereed te hebben, maar het zal voorzeker binnenkorten tgd aan alle eisohen voldoen. Jaren aan jaren werden hier reeds pogingen aangewend om zoodanig kantoor te verkrggea, maar altgd ten vergeefs. Doch de aanhouder wint 1 Den len Ootober jl. kreeg de postbode M. Haasdonk op verzoek eervol ontslag, met pensioen, uit zgne betrekking, die hg eene reeks van jaren met gver en tot aller genoegen had vervnld. Thans werden opnieuw pogingen aangewend om een hulppostkantoor te verkrggen en het gelukte. Nu, het werd tgd ook, want deze gemeente behoort zeker tot de welvarendste in deze streek. Tot postbode op Ovezand is benoemd M. Haasdonk Jr., terwgi met de buitenbestelliag is belast G. Haasdonk. De kantooruren zgn vastgesteld op 7.409.40 vdor- en 12.40—2.40 en 7.30—8.30 namiddag op Zon- en feestdagen van 7.30—8.30. Deze uren mogen goed gekozen heeten, uitgezonderd die van 12.40—2.40. De postbode komt om streeks 11 nur aan en vertrekt weer 12 40 naar Ovezande, zoodat het kantoor jnist geopend wordt, als de bode weg is, terwijl er tusschen diens aankomen en vertrek geen kantooruren zgn. Het springt direot in 't oog, dat dit niet gemakkelgk is voor 't publiek, teminder, daar op een landbouwdorp de middag zich in t bgzonder leent om het postkantoor te be zoeken. Dan toch is elk thuis van zgn werk. Maar dit zal gemakkelgk genoeg te wgzigen zgn door antoriteiten, ea zg zullen dit zeker wei doen wanneer hnn de noodzakelgkheid hier van blgkt. Wg zgn tevreden ea ia onzen schik met ons nienw hulppostkantoor 1 Te Hontenisse, buurt Kreverhille,j werd Dinsdag in de Schelde gevonden het 1 gk van eene uit Ossenisse afkomstige vrouw, i moeder van vier kinderen. Zg leed aan zwaar- moedigheid. Tot secretaris van Groede en Nieuw-] liet is naar men ons heden eerst meldt i benoemd de heer G. W. van Dugl te Go-1 rinohem. Voor de betrekking van onderwgzer met verplichte hoofdakte te Westkapelle, jaarwedde f 750,heeft zich slechts éen solli citant aangemeld. Dinsdagmiddag is te Oostdgk, gemeente Kroininges, de openbare lagere school ingewgd. De heer Elenbaas, burgemeester van Krabbendgke, hield daarbg een toespraak, waarin hg het nut dier school bepleitte en achtereenvolgens de versohillende regeerings- liohamen en autoriteiten herdacht, die de stichting hebben mogelgk gemaakt en vol eindigd. Natuurlgk werd deze rede gevolgd door meer andere. De kinderen werden onthaald, de nog aan wezige werklieden eveneens goed bedacht. Langen tgd hebben de kinderen van dit ge hucht door weer en wind de soholen te Krui- ningen en te Krabbendgke moeten bezoeken, de middaguren tussonen ae twee acnouuya^- grootendeels moeten doorbrengen in de buiten lucht, na het gebruik van een boterham, vaak den geheelen dag geloopen en in sohool ge zeten met doorweekte kleeren en verkleumde lichamen. Aan deze vaak terugkeerende ellende is nu voor goed een einde gekomen, althans voor bundelsDe Nieuwe Tuin, Het Brandende Braam bosch kent, nl. een rustige lyriek, rustig in vorm en rustig in hooge, bigde stemming, een weldadige afwisseling van .de sonnet-klachten van zooveel anderen. Dat men bg het lezen soms stnit op duistere passages, zullen we niet bestrgden, maar een tweede lezing doet vaak helder licht opgaan, en er blgft nog zooveel moois over. De titel is die van éen der gedcihtenreeksen waarom deze in het bgzonder is gekozen is nietduidelgk. De meeste gedeelten staan geheel op zich zelf. In zgn titels geeft Verwey trouwens vaak een raadseltje. De Blijde wereld, door Frederik van Eeden. W. Versluys, Amsterdam. Van Eeden heeft in den winter van 1901— 1902 een tiental toespraken gehouden over mensoh en maatsohappg, en hetgeen hg toen heeft gezegd, heeft hg in dit boek aangevuld en doorwerkt met hetgeen hem ter verduide- lgking wenschelgk was gebleken in de debat ten, na die toespraken met personen van ver sohillende riohting gehouden. Het is zoo'n beetje mode geworden te spot ten met Van Eeden en zgn hei-kolonie «Wal den". Maar hier heeft men nu in een boek bgeen, wat hg denkt over maatsohappg-her- vorming en waarom hg zoo denkt. Zgn gods dienstige beginselen en zgn daarmee zoo nauw samenhangende communistische hervormings denkbeelden vindt men er in den boeienden, helderen stgl, die hem eigen is, uitvoerig uit eengezet. Dat hg daarbg herhaaldelgk op de sociaal- democratie terugkomt en telkens weer zgn meening stelt tegenover haar leerstellingen, is niet verwonderlgk. na de scherpe bestrgding, die hg vooral van die zgde te verduren heeft gehad. trad voor dit Genootschap X—1„ de kinderen wier ouders tegen openbaar on- derwgs geen bezwaar hebben. Luide Toernooien, door Albert Verwey. W. Versluys, Amsterdam. Wat deze sohrgver in dit boek heeft samen gebracht zgn een elftal proza-stukken, in de laatste vier jaren geschreven. Op z'n ouder- wetsch zou men ze «verhandelingen" kunnen noemen. De onderwerpen zgn zoo uiteenloopend mogelgk het mooie van ons Hollaadsche zgn, verdedigd tegenover Duitsche aanmatiging; een besohouwing over den hodja Nasr Eddin, een Mohammedaanschen, verfijnden Tgl Uilen spiegel over materealistisohe geschiedbe schouwing; over mevrouw Roland-Holst als diohteres en partg -leidsterover Jao. Van Looy, den sohilder-schrgverover Potgieter; over de gebeurtenissen in Zuid Afrika, enz. Er zgn er niet veel onder onze moderne diohters, die zich met zoo velerlei kwesties van den dag bezighouden, en toch hun dichten niet verloeren, zooals met de sooialistisohe dichters is gebeurd. Bovendien neemt Verwey een eigenaardige plaats in, doordat hg de ver dediger is van versohillende denkbeelden, die I jonge Maandagavond trad voor 1» ~r-~lJ- 1Ct. hoven uit Goes met een voordraoht over Het keuren van Marktmelk." Verplicht uit deze overrgke stof een greep te doen, ging hg na het ontstaan der melk, behandelde de bestanddeelen, en liet ten slotte het volle licht schgnen over het onderzoek, het onmisbaar toezicht en de uitoefening daar van. Omtrent het ontstaan is men nog in het onzekere. Wel weet men dat zeer veel bloed aan de nier wordt toegevoerd en dat de melk is een product der samenwerking van bloed, lymphe klieren en blaasjes. Wat de bestanddeelen der melk betreft, zoo treedt quantitatief voor 87 allereerst het water op. Spreker toonde hierbg aan dat juist die groote hoeveelheid water de voedende waarde der melk verhoogde maar wees er met nadruk op dat de natuur de /uiste verhouding tusschen water en vaste stoffen had gekozen en het dus absoluut onnoodig was dat melkleveran- ciers hierover een wedstrgd openden, wie 't record van verdunning slaan zou. Hg noemde als verder bestanddeel het eiwit alexinenvoorts vet, waarin wel een tiental vetsoorten voorkomen daarna melk suiker, waarbg hg zich afvroeg of deze ideale, nooit volprezen kostbare voeding voor zuigelingen ook verband kon houden met de groote overproduotie en 't feit dat men er geen raad mee wist. Ten slotte werden genoemd de zouten, waarin de phosphaten vooral dienen moeten voor versterking van het geraamte van het dier en waarin voor 15 ohloor aan- door tal van modernen als verouderd worden bestreden. Beschouwingen als de zgne over de liefde tot het vaderland, over de stamver- wantschap met de Boeren, zgn uitzonderingen in de tegenwoordige tgdschriften der jongeren, om ze nog maar eens zoo te noemen. wezig is. Is de hoeveelheid ohloor veel groo- ter, zoo kan dit wgzen op bgmenging en dus verontreiniging met niet zuiver water, De hoeveelheid melk, door de koe geleverd, hangt af van den leeftgd, de voeding, tgd van het jaar, bv. ruimer bg het komen in de wei Het uiteenloopende der onderwerpen maakt door 't genot van jong, malsch gras. een algemeene kwalifioatie onmogelgk, maar we behoeven wel niet te betoogen dat het interessant is de gedaohten te lezen van een fijnen dichterlgken geest over vraagstukken die alom zooveel belangstelling vinden. De Kristaltwijg, door Albert Verwey. W. Versluys, Amsterdam. Wat we hiervoren opmerkten over 't dichter big ven van Verwey wordt bewezen door 't versohgaen van deze nieuwe gedichten. Nieuw zgn ze in zoover niet, dat de meesten, zoo niet allen, reeds gepubliceerd werden in De Twintigste Eeuw, Het is hier niet de plaats om een uitvoerige bespreking te geven van Verwey's gedichten. We vervullen sleohts de taak van 't aankon digen der versohgning. Bovendien is wat hg in dezen nieuwen bundel geeft, geheel een voortzetting van hetgeen men uit voorgaande Ook het vetgehalte verschilt en is een individneele eigenschap. Zoo vond onze zuiveloonsulent voor Zeeland, de heer Koert, voor het eerst dat op grond van talrgke proeven het vetgehalte van avond- melk hooger is dan dat der morgenmelk. Hierop ging de heer Leignes Bakhoven over tot de bespreking der vetbolletjes, hoe er 80.000 millioen in een liter aanwezig waren en hoe zg, omgeven door een laagje van oaseine en phosphorzure kalk, den abeolnten bolvorm bezaten. Door 't zuur worden werd dit laatste ontleed en kwam het vet in vrgheid Vervolgens werd, bg een vergelgking tus schen koemelk en moedermelk, een lans ge broken voor de natuurlgke voeding van het kind, gesteund door de mededeelingen dat de kaasstof, in de koemelk in veel grooter per centgehalte aanwezig, moeilgk verteerde en in [groote vlokken zioh afsoheidde, dat er minder

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1903 | | pagina 1