Maandag
16 November,
N°. 270.
146fl Jaargang»
1903,
eMldd«lburg 14 November.
Zeeuwsche omtrekken.
Uit Stad an Provincie,
Bij deze courant behoort een Bijvoegsel
MIDDELBURGSCHE COURANT.
Oeie courant verschijnt d a g e I ij k s, met uitiondering van Zon- en Veectdagen.
Prga, per kwartaal, aoowel voor Middelburg als voor alle plaatsen in Nederland franco p.p., f 8.
Alsonderijjke nummers kosten i cent.
THERMOMETER BH VERWACHTIId,
14 Nov. 8 u. vm. 48 gr., 18 u 49 gr., av. 4 u. 48 gr. F. Tervioht: matige W. wind,
zwaar bewolkte lucht, geringe toename in temperatuur.
AdvcrtentidQ s 80 cent per regel. Oeboorte-, dood- on allo andere familieberichten en
Dankbetuigingen van 1—7 regels f 1.80 j elke regel aaeer 80 eent, Keelamens 40 cent per regel,
D ree te letters naar de plaats, die «jj innemen.
Tot de plaatsing van advertentiën en reolames, niet afkomstig uit Zeeland, betrefieade
Handel, Nfl verheid en Geldwezen, is uitsluitend gereehtigd het Algemeen AHferteaMe-Savera
A, RE ZiA MAR Aan., M> TeevlravgwaH IM, Awtordan,
Een vies tentje, omgeven door een even
vuns zeildoek.
Daarbinnen een brandend houtvuur en
een hoop vodden, waarin, naar het zeggen,
een kind lag.
Wij hebben niet onderzocht of het waar
was. Het geheel zag er te onsmakelijk uit.
Een viervoeter, een dier tusschen paard
en ezel, en mager als een brandhout,
Maar aan zoo'n onbehagelijk, vuil gezel
schap wordt verlof tot verblijf en tot hande
lingen gegeven, die niet zooveel van bedelen
verschillen.
Want het laten zien van zoo'n tentje,
waarin niets te zien was, tegen een vrij
willig drinkgeld, mocht toch niet veel
anders heeten.
Werken deden de leden van dat clubje
echter ook, zegt men, soldeeren b. v. Maar
betalen voor dit werk lieten zij zieh niet
minder.
Als er weer eens een dergelijk Zigeuner
gezelschap binnen onze provinciepalen komt,
dat dan de autoriteiten een beter voorbeeld
van verstand en practisch beleid geven
dan ditmaal.
En onze correspondenten ontslaan wij
Er bestaat in die gemeente blijkbaar een I De burgemeester blijft dus vrijgesproken I
jjjzondere zorg voor drankverkoopers en I overeenkomstig de uitspraak der rechtbank,
drankgebruikersen hun ter wille beijvert Toen indertijd die .uitspraak in Borssele
men zich blijkbaar om beiden voor een bekend werd, staken velen de vlag nit.
proces-verbaal te behoeden. Men was dus ingenomen met dit eerher-1
Bij de behandeling der jongste begrooting stel van het hoofd der gemeentemen heeft
ïeeft men beproefd den post van 15,
voor het luiden van de klok, te schrappen,
niet omdat men dit op zichzelf verkeerd
vindt, neen, omdat men die vjjftien gulden
zou kunnen sparen door den veldwachter
aan het touw te laten trekken.
Eigenlijk moest dit al lang zoo zijn,
dunkt ons.
graasde bij dat zeildoek, als verblijf dienend bij voorbaat van berichten over zulke be-
voor een, naar wij meenen, viertal groote I zoekers, die nog minder zjjn dan troepjes,
menschen plus het levend hoopje vodden. I jn woonwagens huizend, en ganseh niet
Naar het uiterlijk te oordeelen, was de waard om er notitie van te nemen,
luchtige woonplaats niet nadeelig voor hare
bewoners. Dik en gezond zagen ze eruit. I Er is op dit oogenblik onder een zevental
En wie het troepje had gevolgd op zijn neringdoenden in Middelburg een
wandelingen, wist wonderen te vertellen van wedstrijd om op onze mooie markt kiosken
hun goed leven, van hunne royale inkoopen, te mogen plaatsen.
Dit werk behoort bij dien waardigheids-1 rijksveldwachter, had den steen aan het
bekleeder. rollen gebracht. En vreemd, zeide pleiter,
De klok is het zinnebeeld van zijn waar- dat diezelfde getuige twee jaar geleden een!
schuwende stempas op, denk er om, ik partij hout had opgevischt en, zonder daar-
waarschuw jelui nog, maar straks, als gij van bij den burgemeester aangifte te doen,
het voor zich zelf behouden, waarvan de
niet naar huis gaat, kom ik om proces-1
verbaal op te maken,
Wezenlijk, dat idee van een der raads-|
leden is zoo dwaas niethet zou iets nog
re-
die menigeen benijdde.
Eigenlijk gezegd, was
het geheel het
aanzien niet waard. Maar al wat maar
vreemd lijkt, en er èf smerig èf heel mooi
uitziet, trekt steeds de meeste aandacht.
Dit was ook hier het geval.
De belangstelling begon al bij de eerste
schrede die het troepje in onze provincie
zette.
Het werd als een wonder vermeld
„Een Zigennergezelschap had zijn entree
in Zeeland gemaakt".
Wij dachten dat zulke mensehen van
hand tot hand werden overgegeven en zoo I met <Je gedachte dat hun verzoek zal wor-
uit het land gezet. I den ingewilligd.
Niet alzoo dit viertal. I ©e raad zal daartoe niet kunnen over-
Daarvoor scheen men een zeker respeot gaan,
te gevoelen, of althans geen recht te heb-1 Het was echter hun belang om waar
ben het te weren. Men zegt omdat het I êen verlof tot plaatsing vroeg van
een middel van bestaan had en het zijn I wege de concurrentie te beletten dat dit
Verfraaid zou zij door zulk eene plaat
sing zeker niet worden.
Maar waar er nu reeds een groot deel
van het jaar, dagelijks, kraampjes staan
met vrachten enz., die stellig ook niet tot
versiering strekken, al geven zij aan de markt
een eigenaardige stoffeering, rijst de vraag
of er een billijke reden zon zijn om eene
I kiosk te weren.
Zeven is stellig te veel.
Nu hebben wij zoo het idee dat geen
der zes personen, die, na den eerste, ver-
I gunning tot plaatsing vroegen, zich vleien
was de vervolging ontstaan, met het
sultaat dat altijd volgens den verdediger
meer aartsvaderlijks aan dat klokgelui geven. I omdat het hoofd der gemeente tegenover
En dit zou geheel overeenkomen metjhem nog wel zeer welwillend zich toonde;
de vroegere gewoonte, nu ongeveer vier
aar geleden in zwang, toen de veldwach
ter op Zon- en feestdagen het sluitingsuur
in de herbergen kwam aanzeggen, zoodra
de klok van de R. K. kerk op de
Protestantsohe
ïad geslagen.
domicilie in Utrecht had gekozen.
En geregeld werden wij op de hoogte I
gehouden van zijn bewegingen, zijn komen
en gaan.
werd ingewilligd.
Vooral omdat die aanvrager plan heeft
allerlei artikelen te verkoopen.
Of zoo'n kiosk aan het doel zou beant-
Totdat wij ten slotte het zeer twijfel- woorden, valt niet uit te maken.
achtig voorrecht hadden ze, met eigen
oogen, te Middelburg te aanschouwen.
En toen
Toen vroegen wjj ons zeiven af: wat
bezielde toch berichtgevers om van dat
vieze gezelschap, dat aankijken noch ver-
De winkelstraten zijn in de nabijheid van
de Markt, en daar rond zijn winkels genoeg
om een en ander te koopen.
Maar dit zjj overgelaten aan het oordeel
van hen, die voor hun zaak een nieuw
débouché zoeken, zeker niet het minst onder
melding waard was, zooveel notitie te I vreemdelingen wat getuigt van hun onder
nemen I nemingsgeest.
Nauwelijks had het ons verlaten of het I Bij ons kwam echter de vraag opzou-
spel begon weer. Een groot bericht uit I den die zeven hoeren aangenomen dat
Vlissingen zond men ons op nieuw, met het ook den zes nakomers ernst is met
eene beschrijving alsof wij er niets van I hunne aanvragen niet verstandig en niet
vernomen of gezien hadden van al zijne I practischer doen de handen in elkaar te
manieren, van zjjn doen en laten. En in een I slaan, verlof te vragen voor één flinke
Hollandsch blad lazen wjj nog het volgende I kiosk op de Markt, waarin zjj dan met
bericht„De Zigeuner-familie, die heel I elkaar iemand plaatsen om hunne arti-
de provincie Zeeland doortrekt en op ver-1 kelen gezamenljjk te verkoopen
schillende plaatsen voorstellingen geeft, is I Aan een dergeljjk gemeenschappeljjk ver-
thans te Vlissingen gearriveerd." zoek zal eerder kunnen worden voldaan
En het summum was wel dat, men ons
daarna uit Temeuzen de aankomst ervan
meldde per telegraaf.
Hoe kwam men er toch toe dit troepje
een eer te bewijzen, alleen een vorst i>f een
buitengewoon gezelschap waardig?
Daardoor zeker ijdel geworden, was het I
dan aan zeven afzonderljjke.
Het is slechts een idee dat wjj opperen
Misschien is het de overweging waard.
Van verschillende zjjden is ons gevraagd
in welke gemeente in Zeeland de zonder'
linge en niet te verdedigen gewoonte be-
in Terneuzen ten slotte veranderd in een I staat om bjj stemmingen kiezers een borreltje
„Groot Rumenisch Circus"; en gaf hetIte presenteoren.
daar een „buitengewone voorstelling, doorl Men achtte het gewenscht dat de naam
het geheele gezelschap in hun Nationaal Zil-1 er van bekend werd, omdat men anders
ver en Goud Costuum", waarbjj de directeur I eene verkeerde plaats zou aanwjjzen
optrad met „zjjn grooten zilveren staf". I Welnu,
Die staf, dat scheen het hem vooral tel bericht van
doen[Philippine.
De wereld wil nu eenmaal bedrogen zjjn! Hij wist ons
die gemeente is, volgens nader
onzen reizenden zegsman
mee te deelen dat
voor het vervolg met
dus sympathie voor dien 72-jarigen man.
Nu zullen wjj allerminst ons nog ver
diepen in die zaak, maar op éen punt
willen wjj toch even wjjzen.
De verdediger van den burgemeester zin
speelde op het zoeken van den destijds of boerendochters niet te herkennen.
I
daarmede nog gedeeltelik pacht'en ,be-
noodigde kolen voor den winter kunnen be
talen bi hun brood of vetram hebben zjj
gewoonlik vleesch of kaas, en 's middags bi
de aardappelen met groenten, daar allen een
tuin hebben, ook nog vleesoh of vlsch, zoodat
zi voldoende gevoed zjjn. Ea wat de kleeding
betreft, "twjjfel ik zeer of er wel streken zin,
waar de arbeidersstand beter gekleed is dan
bier, en vooral wat het vrouweljjke dienst
en werkpersoneel betreftindien men die
's Zondags ziet, zin zi onder de goede burger-
beklaagde, nu vrjjgesprokene.
Een der hoofdgetuigen, een onbezoldigd]
burgemeester toen aangifte had gedaan.
En daarom had die getuige den burge
meester gezocht, wat te ergerljjker was
Ouden van dagen, gebrekkigen en zieken
andere behoeftigen zin bier niet worden
door de gemeente- en bizondere armbesturen
voldoende van voedsel, kleederen en brand
stoffen voorzien, zoodat het hoogst zeldzaam
voorkomt, dat voor een enkel gezin eens hulp
van particuliere liefdadigheid moet worden
ingeroepen. Ik vermeen dan ook gerust te
mogen beweren, dat de arbeiderstoestand bier
nog zoo slecht niet is, en zelfs bi vele andere
streken gunstig afsteekt.
Nu wil ik volstrekt niet beweren, dat in de
arbeiderstoestanden alhier niets te verbeteren
valt, integendeel, het zware werk, dat voor een
betrekkelik te klein loon geleverd wordt,
tegenover het gemakkelike en weelderige leven
van de meer gefortuneerden, is nog te groote
een paar palen van weinig of geen waarde LBgtelliiigt en allen dan ook ver_
zjjn gevonden.
Nu ligt voor de hand dat een verdediger
is geen klok tien uur j een ander licht op een zaak laat vallen dan
Hij begon dan aan den een officier van justitie,
eenen hoek der gemeente, ging van de De rechtbank is daar om uit te maken j
zich wie van beiden het meest bjj de waarheid is. hooren en wees op de verbetering in die
plicht, zoo veel im ons vermogen is, niet alleea
door woorden maar vooral door daden tot
verbetering van het lot dier werklieden bjj te
dragen."
Ook A. V. liet zich in denzelfden geest
eene herberg naar de andere waar
in de laatste jaren maar hjj
nog bezoekers bevonden of waar nogj Maar niet te weerspreken valt dat in dit toestanden
licht brandde, en zeide: „uur van politie, geval ook weer om een hoekje gluurde het j schreef toch
ïeeren." [duiveltje der wraak.
Eer de man nu aan de laatste herberg Nu bljjven menschen: menschen; velen
rekomen was, was het in dien tjjd op trachtten steeds elkaar te vindenen zjjn
drukke dagen niet ver van half elf. Thans niet zoo menschlievend om in zulke geval-
zou hij het wat drukker hebben, want len vergevensgezindheid veel te laten wegen,
alleen in de kom, met hare dl 800 zielen, Maar dient dan toch daarmee niet reke-
nu 26 herbergen. Na de laatste aan- ning gehouden te worden bij het toelaten
gezegd te hebben, begon de veldwachter van onbezoldigde rijksveldwachters?
weer aan de eerste en keek hie of daar De minder goede eigenschappen van ons, misstaaden zfln, maar alleen dat de betwiste
rond of er wel gesloten was. stervelingen, maken het denzulken allicht stelling valsoh is en de arbeiders boven de 18
Een jaar of drie geleden u. is het klok- niet gemakkelijk, zoo niet onmogelijk met i»"», «;ef hooger kunnen komen an
gelui ingevoerd en de veldwvhter ontslagen onbevangen blik, onpartijdig zich te kwijten ldaa89' wa 3W
van waarschuwen. van de plichten, die op hen berusten.
Yoor de menschen die gaarne op tijd I in dit geval weegt die wenk ten
naar bed gaan, heeft zulk gelui ook zijn nut. opzichte van zulke personen te meer, nu,
Maar dwaas blijft het in elk geval, vooral naar ons is verluid, de hoofdgetuige
>Nu kan men daar tegenoverstellen enkele
gevallen, waar onder dit loon woidt gewerkt,
soms bjj minder edelmoedige werkgevers, die
den nood profiteeren, b.v. als aan ouden
van dagen, die niet veel werkkracht kunnen
geven, uit welwillendheid werk wordt ver-
Bchaftdaartegenover staat, dat velen meer
dan bet normaal-maximumloon verdienen en
Ier is ook niet beweerd, dat er alhier geen
in
in onzen tjjd, waarin men in
't bezit is van genoemde zaak, die onbezoldigde rijksveld-
horloges, pendules en klokken. wachter, zich verwijderd heeft naar Amerika,
Misschien loopen die niet gelijk en wil waarschijnlijk in verband met een tegen
men daarom een vasten tjjd van sluiting j ^em ingestelde vervolging wegens diefstal
of verduistering van strandgoed.
m
M
Nog niet lang geleden werd in een paar
Hollandsche bladen een polemiek gevoerd
over arbeiderstoestanden in Zeeuwse h-
Ylaanderen, vooral in het Oosteljjk
deel daarvan.
In Het Gentrum is daarover van gedach
ten gewisseld door zekeren F. van H. te
Hontenisse en A. Y. te H.
De eerste deelde omtrent het Noordelijk
omdat zij zoo'n groot deel van die gemeente, bijna geheel eigen
hen en hunne col-Uom van het Kroondomein, het volgende
door het klokgelui aanduiden. Dan kunnen
de proevers en plakkers zieh niet verschuilen
achter het na-loopen van hunne uurwijzers.
De klok der R. K. kerk kan misschien
niet overal, in de verschillende „heilige
huisjes" gehoord worden.
Toch is dit alles, dunkt ons, nog geen
reden om dergelijke gewoonte, ten gelieve
van herbergiers en herbergbezoekers, in eere
te houden een gewoonte, waarover inder-
tjjd een paar raadsleden-herbergiers zich
gunstig uitlieten
gemak oplevert voor hen en
lega's, die nu geen last hadden om de|mee
bezoekers buiten te krijgen. .Boerenknechten verdienen, behalve kost en
Er zijn wel beter zaken waaraan de Knw0»ing'/ .to* 20,- '8 ,maa»ds
,J dienstmeiden 5.— tot 7.— 7s maandsvaste
gemeentezorg kan besteed worden. arbeiders, zooals er minstens twee op elke
De verhouding tusschen den raad en den I hofstede ontvangen 1.daags, maar
burgemeester van Philippine schijnt niet van bunnen met aangenomen werk, als maaien,
de aangenaamste. [hakken en uitdelven der beeten, soms nog
Dit bleek nog onlangs bjj de behandeling beduidend meer verdienen, ter wjj 1 de overige
der begrooting voor 1904. [arbeiders zeldzaam beneden de 75 ets. ont-
Eene vroegere goedgekeurde verhooging van I vangen, en in den zomer, evenals de vaste
diens traktement, ook als secretaris, werd
weer teruggenomen; en allerlei stekelige
opmerkingen werden door eenige 'leden aan
zjjn adres gemaakt, zelfs tot in het klein
geestige toe.
Als dit nu het beeld weergeeft van de
en m den zomer,
arbeiders, 1.— en daarboven kannen ver
dienen; vrouwelijke arbeidsters krjjgen 50 a
60 ets daags, maar bjj aangenomen werk kan
deze som ook verdubbelen.
Yele jongelieden gaan naar Holland of
Duitschland werken een -groot gedeelte bier
van bljjft successievelijk weg, maar dit moet
En een mensch moet leven.
Niemand mag het daarom zoo'n directeur
kwaljjk nemen dat hjj op die zwakheid van
het menschdom speculeert.
Dwazer zjjn echter zjj die zich door zoo
iemand bjj den neus laten nemen en
exploiteeren
En erger dat autoriteiten daartoe verlof meer eigenaardige gewoonten
geven. Zoo hebben onze lezers kunnen ver-
Bedelen is verbodenbjj kermissen wordt, nemen dat daar op Zon- en feestdagen
in Middelburg b. v., zooveel mogeljjk ge- des avonds, en wel te tien uren, de klok
weerd wat op straatkunstenaars of straat- wordt geluid om het sluitingsuur der her
muzikanten gelijkt. I bergen aan te geven.
echter
men besloten was
die gewoonte te breken.
Dit zou zeer toe te juichen zjjn.
Want het past niet, en allerminst in
onzen tjjd, ten koste der gemeente kiezers
te tracteeren.
Men heeft in datzelfde Philippine nog
verhouding tusschen het hoofd en de inge-niemand verwonderen; daar hier geen ïjjver
dan is die niet van
zetenen dier gemeente,
de aangenaamste.
Maar aan wie de schuld
Dan bleek van meer sympathie voor den
burgemeester van Borssele, nog onlangs
bjj de voor hem onaangename vervolging
wegens het zich wederrechteljjk toeëigenen
van strandgoed.
Zjj is nu voor goed uit.
De officier van justitie te Middelburg, die
eerst van het vrijsprekend vonnis appèl had
aangeteekend, heeft daarvan nu afgezien.
heid is, alleen landbouw, en dus bjjna alle
werklieden van veldarbeid moeten leven, moe'
ten er eenige elders werk zoeken, daar anders
door te veel werkkracht er minder werk zoude
zjjn, en dit zjjn invloed op de loonen zoude
doen gelden, terwjjl nu van Mei tot November
vele banden te kort komen, verscheidene land
bouwers, en ik spreek van eigen ondervinding,
te vergeefs meer werklieden willen aannemen
tegen boog loon, daar zjj niet weten boe met
hunne werkzaamheden klaar te komen. Wat
voedsel betreft, aardappelen hebban de werk
lieden meestal zooveel, dat zjj, behalve voor
eigen gebruik, daarmede nog een varken
mesten, en zooveel aardappels verkoopen, dat
Het Gentrum kwam toen tot de conclusie
dat men moge die toestanden aan de
eene zijde overdreven ongunstig voorstellen
er aan den anderen kant toch ook uit
deze mededeelingen valt op te maken dat
die toestanden nog wel degelijk verbetering
behoeven. „Beide inzenders zoo schreef
het blad zjjn het trouwens hierover eens,
en dit is wel de grootste lichtzjjde in hunne
beschouwingen, waarbij wij nog slechts deze
opmerking zouden willen maken, dat men
zich niet op een behoorlijke bedeeling van
ouden van dagen, gebrekkigen en zieken
kan beroepen, om de arbeiderstoestanden
in een beter daglicht te stellen".
Met deze slotsom vereenigen wjj ons
geheel.
En wjj gaven haar met opzet een plaats
in onze „Omtrekken", opdat zjj in genoemd
deel van onze provincie tot nadenken en
overweging prikkelezoowel hen die tot
verbetering geroepen zijn als allen die daar
toe door hun invloed of door woord of ge
schrift kunnen meewerken.
Door den Commissaris der Koningin in
Zeeland is eene wjjziging gebracht in zjjn
besluit van 14 Aug. jl. betreflende de militie
kantons.
Thans is bepaald dat van bet 6e kanton is
de hoofdplaats St. Maartensdjjk en er
onder behooren de gemeenten St. Maartensdijk,
St. Annaland, Soherpenisse en Stavenisse
verder dat van bet 7e kanton is de hoofd
plaats T h o 1 e n en daaronder behooren de
gemeenten Tbolen, Oud-Vossemeer, Poortvliet
en St. Philipriand.
Tot voorzitter van den militieraad in
Zeeland voor de lichting der nationale
militie van 1904 is benoemd de heer J. H. C.
Heyse en tot zjjn plaatsvervanger de heer mr
F. J. N, van Dam, beiden lid der Provinciale
Staten tot lid de heer L. K. van der Harst
J.-J.z., en tot zjjn plaatsvervanger de heer D.
Wisboom Verstegen, beiden lid van den ge
meenteraad van Middelburg.
Heden vertrokken naar Bergen op Zoom,
teneinde gedurende dezen winter aldaar te
worden opgeleid: voor adjudant-onderofficier
sergeant Haverkornvoor sergeant-majoor
sergeant Jentinkvoor sergeant en fourier
milicien-sergeanten Polvliet en Abrahamse en
de korporaals De Koster, Vader, Van der Harst,
