Zaterdag 31 October. m 2S7. I469 Jaargang, Middelburg 30 October. Uit Stad •n Provincie, ft MIIHiELKI tUiSCIIE COURANT Doze courant verschijnt d a g o 1 ij k s, mot uitzondering van Zon- en Feestdagen. Prijs, per kwartaal, zoowol voor Middelburg als voor alle plaatsen in Nederland franco p.p., f 2. Afzonderljjke nummers kosten 5 eent. THCBMOHRTER KR VBKWACHTIK». 80 Oct. 8 n. vm. 48 gr., 12 n 55 gr., av. 4 u. 54 gr. F. Verwacht: matige Z W. wind, bewolkte luoht, geringe toename in temperatuur. AdvertentiSn20 cent por regel, titeboorte-, dood- on allo andere familieberiehten en Dankbetuigingen van 1—7 regels f 1.50eike regel meer 20 aent. Keolamens 40 cent per regel. letters naar da plaats, die s(j innamen. Tot de plaatsing van advertentiën en reolames, niet afkomstig uit Zeeland, betreffende Handel, Nijverheid en Qeldweaen, is uitsluitend gerechtigd het Algmseacn: AAvevtewMe-^vcMMi LA WAS* Anrn., ü.E. VwwflinurgwaS MS, An*ss<«r«m*w BEN» NIBOWH TBRBEiUGINO Er is opgericht eene vereeniging Arbeiders- belang. Het doel der vereeniging is, door bij te dragen tot de geestelijke ontwikkeling van de arbeiders in Nederland, een hunner gewich tigste belangen te bevorderen. De vereeniging gaat daarbjj uit van de overtuiging A. dat vele arbeiders bjj meerdere geestelijke ontwikkeling en b{j minder eenzijdige voor lichting dan zg thans veelal ontvangen, zullen gaan inzien a dat de arbeiders niet een op zichzelf staande klasse vormen, wier belang mede brengt strijdt te voeren tegen de andere klassen der maatschappij, dooh dat de be langen van alle klassen in elkander grjjpen en onverbrekelijk aas elkaar verbonden z£n; 1 dat, bij erkenning van het nut eener gezonde onderlinge samenwerking der arbei ders, hun zedeljjke en stoffelijke welvaart slechts big vend bevorderd kas worden, wan neer door hen het voorbedoeld verband tus- schon alle klassen der maatschappij wordt be grepen en erkend. B. dat op de meer ontwikkelde en meer bemiddelde medeburgers inzonderheid de plicht rust om de arbeiders daartoe voor te lichten en tevens deel te nemen aan de gezonde sociale beweging, welke zioh de vorming van een zedelijk en stoffelijk krachtige arbeiders bevolking ten doel stelt. De vereeniging neemt een beslist neutraal standpunt in op godsdienstig terrein en even eens op politiek terrein, het laatste voor zoover de in de vorige alinea omschreven overtuiging dit toelaat. Om het doel te bereiken, zal men de ge wone middelen aangrijpen: een weekblad en vlugschriften enz uitgeven en verspreiden, vergaderen, steunen en samenwerken met organisaties in den geest der vereeniging. De contributie bedraagt minstens vjjf gulden per jaar. Het bestuur der Vereeniging bestaat uit de hearen G. H. Hintzen te Rotterdam, voorzitter mr U. Vissering te Amsterdam, onder-voorzit ter; mr H. L. C. de Krnjjff Jr. te Amsterdam, gedelegeerd bestuurslid jhr mr G. Beelaerts van Blokland te Utrecht; mr G. Jannink te Almelo en mr G. J. Pekelharing te Amsterdam. «I Hoe goed de bedoeling der oprichters ook moge zijn, wij verwachten van die vereeniging weinig heil en wij durven haar niet veel succes voorspellen. Zg komt daarvoor te laat. De veelzijdige voorliohting, die men den arbeiders wil verschaffen, omdat zjj nu zoo eenzjjdig worden ingelicht, kan nooit van zulk eene vereeniging uitgaan, wier bestuur begint met de werklieden zeiven buiten te sluiten en door eene contributie van minstens vijf gulden hunne toetreding totaal onmogelijk te maken. De arbeiders hebben nu al jaren een zelf standig standpunt ingenomen. Zg willen niet meer door de heeren worden behandeld als onmondigen die zioh laten leiden zooals dezen willen. Zg organiseeren zeiven, beleggen hunne eigen vergaderingen, laten zioh voorlichten door wis zg willen. En dit geldt niet alleen van sociaal-demo oratische arbeiders maar ook van tal van anderen, die daarbjj niet z(jn aangesloten. Het Alg Neder landsch Werkliedenverbond daarvan het bewjjs. En Patrimonium en de Roomsch Katholieke Volksbond hebben evenmin behoefte aan de hulp en de voorliohting van eene vereeniging als Arbeidersbelang. Dezen hebben toch altjjd nog hunne »geesteljjke adviseurs1' in den vorm van predikanten en pastoors. werkzaamheden, kan, zoo sohrjjft het blad, met de verzending naar de seoties wachten tot de volgende zitting (1904/5). In die zitting kunnen de ontwerpen worden behandeld, b.v. in Februari, liefst zóó vroeg, dat de voorstellers nog vóór de algemeene verkiezing in 1905 kunnen antwoorden. Regelt men de zaak zóo, dan verkrjjgt men tweeërlei voordeel. Vooreerst, dat de gang der zaken er niet door wordt opgehouden in de laatste maanden eener zitting verzendt de Kamer zelden be langrijke Regeeringsontwerpen naar de afdee- lingen, omdat openbare behandeling toch niet meer volgen kan. Ia dat tjjdperk is er dus voor sectie-onderzoek ruimschoots gelegenheid. In de tweede plaats is de behandeling in dat tjjdperk juist van deze ontwerpen aan te bevelen als voorbereiding voor de verkiezingen. Over en weer worden de argumenten te berde gebracht, die bjj een zoo belangrjjke zaak als grondwetsherziening te pas komen. Zg, die de kiezers voorlichten, zullen in het Verslag en het Antwoord een schriftelijke voorbereiding vinden. Dat de voorstellers, in hun Memorie vac Antwoord, 't laatst aan het woord zullen zjjn, is een voordeel voor hen. Volgt men dien weg, dan wordt, dunkt ons, tegeljjkertjjd voldaan aan de eisohen van den Staatsdienst en aan de verlangens der voor stellers. Al acht De Nederlander dit een >billjjke oplossing'1, naar onze meening is het idee zeer onbilljjk tegenover de voorstellers, en ligt het geheel in de 1 jjn van hen, die van begin ai aan deze voorstellen op de lange baan hebben willen sohuiven. Op die wjjze wordt in elk geval belet, dat die voorstellen vóór de verkiezing in 1905 in openbare behandeling komen. is BEN BILLIJKE OPLOSSING meent De Nederlanderhet orgaan van jhr mr A. F. de Savornin Lohman, gevonden te hebben voor den strjjd, die nog steeds in de pers ge voerd wordt over de vraag, of de Tweede Kamer zedeljjk verplioht is de beide ontwer pen van grondwetsherziening te onderzoeken Het blad ziet nog één middel om aan het vurig verlangen der voorstellers te voldoen en iegeljjk het ophouden der zaken voor open bare behandeling onmogeljjk te maken. De Kamer, die, hoe men denke over het reoht van initiatief, in elk geval volkomen meester is ten aanzien van de regeling harer BB PROTESTANTENBOND BS HET HOOGER ONDERWIJS. In de Woensdag te Zutphen door den Neder- landsche Protestantenbond gehouden algemeene vergadering sprak prof Bruining over het wets ontwerp op het Hooger Onderwjjs in verband met de werkzaamheid van den Bond. Hg noemde dit ontwerp een dreigende ramp voor ons volksleven. Drie punten zjjn het waarmee wjj hier te doen hebben, zeide hjjlo. Particu liere inrichtingen voor hooger onderwjjs zullen de graden mogen verleenen, die recht geven tot allerlei verantwoordelijke ambten. 2o. Er zullen door bgzondere vereenigingen hoog leeraren kunnen worden benoemd aan de rijks universiteiten. 3o. De verwjjzing van de theologie naar Seminariën. Wat het eerstgenoemde punt aangaat, aan 9 personen wordt in het wetsontwerp het reoht toegekend een universiteit te vormen, en aan 3 hunner het recht om doctoraten te verleenen. 't Kan niet anders of dit zullen dog matische inrichtingen worden. Dit heeft zelfs De Savornin Lohman erkend, en 't heeft hem tot eene scherpe oritiek geleid. Daarenboven hebben w{j hier een officieele verklaring dat het onderwjjs aan de rjjks-universiteiten niet onpartgdig is, maar dat 't noodig is, daarnaast aan godsdienstige vereenigingen eigen inrich tingen voor onderwjjs te geven. Daardoor zal dezelfde toestand gesohapen worden als bjj 't lager onderwjjs. Men zal ft argument tegen de officieele universiteiten gaan gebruiken, dat zg niet door 't geld der natie mogen onder houden worden. De eerbied voor eohte weten schap eischt, dat het volk als zoodanig zjjn inrichtingen heeft, waar mannen, die enkel door zuiveren waarheidszin en onbevoordeelde liefde voor de wetenschap tot geleerden gemaakt zijn, hun werk doen. t Zal tot subsidieering van de bgzondere universiteiten moeten komen en 't daarvoor benoodigde geld zal bezuinigd worden op de rijksuniversiteiten. Vooral op het] aangevoerde derde punt wees prof. Bruining. Dat de theologie aan andere eischen gebonden wordt dan andere wetenschappen, dat wil zeggen, dat zg ge maakt wordt niet tot een wetenschappelijke maar tot een kerkeljjke zaakdat beteekent; door de massa, die tegenwoordig in de kerk den boventoon voert, te laten uitmaken, wie de mannen zjjn, waard om ze de opleiding voor predikant op te dragen. Als kerkeljjke Seminariën de eenige theologische kweek scholen worden, dan zjjn de jammerlijke ge volgen niet te overzien. De spreker wenschte de vergadering een motie te zi9n aannemen, waarin de groote be denkelijkheid wordt uitgesproken van het wetsontwerp en het hoofdbestuur op te dragen te doen wat mogeljjk is om de aanneming te verhinderen en althans de gevolgen zoo min mogeljjk schadeljjk te maken. Bjj ft laatste denkt prof. Braining vooral aan pogingen om, als deze wet wordt aange nomen, die aanneming in den letterleken zin van het woord tot een p&rtjj-overwiiniHg te maken, doordien geen liberalen tot de tot standkoming meewerken Ook denkt hg aan 't gebruik maken van het recht, waarop hg in (t tweede genoemde punt heeit gewezen. Van dit reoht moet de Bond gebruik maken, door, waar het noodig is, te zorgen voor aan vulling der onder waskrachten aan de univer siteiten met zjjn geestverwanten. Ook in dien geest wenschte hjj dat de ver gadering een motie aannam. In beide opzichten voldeed de vergadering zonder hoofdeljjke stemming aan zgn verlangen. Zwolsche Crt.) Bjj kon. besluit is aan den eerste-luit. der art. W. H. A. G baron van Ittersum, thans op nonactiviteit, op verzoek een eervol ontslag verleend uit den militairen dienst. TWEEDE KAMER. Snelvuurgeschut. Uit de memorie van toelichting bjj het in een vorig nommer gemelde wetsontwerp bJjjkt, dat na de gehouden proefnemingen overtuigend is gebleken dat het Krappsche hydraulische stelsel van 7.5oM. L. 30 beslist de voorkeur verdient en in alle opzichten voor invoering in aanmerking komt. By de bepaling van het benoodigde is te rade gegaan met de uitbrei ding welke aan de artillerie van ons veldleger noodzakelijk zal moeten worden gegeven. Het totaal generaal bedraagt 204 stukken en 408 caissons benevens 200 caissons voor de artillerie- munit-ietreinen, welke laatste in eigen werk plaatsen van voorhanden nog deugdeiyke voertuigen kunnen worde» verkregen Voorts zal moeten worden gerekend op hoeveelheden granaatkartets en granaatladingen en op de aansohaffing van 25 voertuigen met toebehoo- ren voor het nieuw op te richten regiment veldartillerie. Het voornemen bestaat om al het materieel, wat zich daartoe leent, in eigen werkplaatsen of door de Nederlandeche by- zondere *jjverheid te doen vervaardigen. Het zelfde geldt van het benoodigde buskruit. De uitgaven worden geraamd op hoogstens 7.000.000; daaronder zgn begrepen 235.000 invoerrechten, die in de schatkist terugvloeien en een bedrag van ongeveer 1.300 000 voor 2/5 in eigen is richtingen en voor 3/5 door de burgeriyke Nederlandsche ngverheid te ver werken. Vrees voor overschryding van deze som behoeft niet te bestaan. Over 1904 zal worden aangevraagd 3.355.600 over 1905 f 2.886 500, over 1906 332.500 Het bedrag van f 425.400 thans aangevraagd zal hoofdzakelgk bestemd worden voor aan schaffing van eene volledige oefeningsbatterg in de legerplaats te Oldebroek. Indien nu, voor zooveel het biyken mocht, dat de hierbedoelde uitgaven niet uit de ge wone middelen kunnen worden bestreden m. a. indien blgkens de staatsrekeningen betref fende de dienstjaren 1903, 1904, 1905 en 1906 tengevolge van die uitgaven tekorten moch ten ontstaan, zal ten laBte van elk der jaren die daarna nog tot 1918 verloopen zullen, boven de gewone amortisatie, een zoodanig be drag tot aankoop van Nationale Schuld moeten worden besteed, dat het geheele tekort, door de aanschaffing van het snelvuurmaterieel ontstaan, in laatst gemeld jaar zal zjjn aange zuiverd. Voorts wordt in de memorie mede gedeeld, dat de meerdere jaarlgksche uitgaven, die aan de oprichting van het 4de regiment veldartillerie verbonden zullen zgn, een totaal bedragen van 340.000 en dat voor de aan schaffing van het bg de nieuwe organisatie meerdere benoodigde aantal paarden f 140.000 wordt gevorderd, te verdoelen over 2 jaren. Donderdagavond had in de soeieteit St, Joris alhier, onder voorzitterschap van den heer mr M. J. de Witt Hamer, de algemeene leden-vergadering der vereeniging Kindervoeding plaats. Uit het jaarverslag bleek dat het aan het initiatief van eenige Middelburgsohe dames te danken is, dat de vereeniging in het vorig jaar de uitgaven voor de kindervoeding heeft kunnen bestrijden. Deze dames toch hebben de bekende poppen- tentoonstelling georganiseerd ten bate dier ver eeniging, waaraan een groot bezoek is ten deel gevallen. Op een dier avonden werd een soireé variée gegeven, die, onder leiding van een lid van het comité, een waar succes was, Aan allen, die medewerkten voor het welsla gen dier tentoonstelling, is de vereeniging groote dank verschuldigd. Door de opbrengst van een en ander werd de aohterstand van de kas aangezuiverd, de voortzetting der voeding over het afgeloopen dienstjaar mogeljjk gemaakt en tevens een saldo overgehouden. Ofsohoon het actief der vereeniging daardoor hans ruim 2300 bedraagt, dat door aankoop van Ned. Werk. schuld en door inbreng injde IVufcspaarbank rentegevend belegd werd, blgft de fiaantiesle toekomst zorg baren, daar de gewone jaariyksche uitgaven ruim 4000 en de vaste inkomsten slechts ongeveer 1300 bedragen, zoodat het zeer te betreuren valt, dat de gemeenteraad hier ter stede het vorig jaar afwgzend beschikt heeft op het verzoek der vereeniging om een jaarlgksche subsidie te verleenen. Daarom hoopt het bestuur der vereeniging dat het hernieuwd verzoek een beter resultaat zal opleveren. De aanvraag voor toelating tot de voeding geschiedde dit jaar voor 412 kinderen, waar van werden toegelaten 340. Het getal porties, dat in 1901/2 over 134 dagen werd uitgereikt, bedroeg 40418, en dat over het jaar 1902/3 met 136 dagen 39818 porties, zoodat dit dienstjaar 2 dagen meer telt doch 600 porties minder. Het grootste aantal porties op een dag bedroeg 338, het kleinste 240. De prgs per portie was 9.38 cent tegen 9.1 cent in het vorige dienstjaar. Het voedsel was steeds goed e» voldoende. Na voorlezing van het jaarverslag werden de notulen der vorige vergadering door de secretaresse gelezen en goedgekeurd. De penningmeester bracht daarna verslag uit, waaruit bleek dat het ledental 107 en dat derbegunstigers 229 bedraagt, terwyi het to taal der inkomsten 6075.26, en dat der uit gaven 4061.28 was, terwgl het reservefonds uit f 2400 bestond. Na de rekening en verantwoording goedge keurd te hebben, ging men over tot het kiezen van twee bestuursleden voor de dames Van Woelderen—Luyken en Van der Lek de Clercq— De Jonge van Ellameet, die bedankt hadden en waarvoor gekozen werden de dames Van de Ree en C. Sprenger. Daarna had de herkiezing plaats van de aftredende bestuursleden mevr. Sohorer, mevr. De Witt Hamer, mej. M. Fokker de heer De Witt Hamer en mevr. Ssgders. Hierna werd de vergadering gesloten. Donderdagavond werd in een der lokalen van het Schuttershof alhier eene algemeene vergadering gehouden van leden der ten vorigen are opgerichte gselub. Die vergadering, gepresideerd door den heer J. F. Boutens, werd bezocht door een dertig tal heeren. Allereerst werd d9r vereeniging een naam gegeven. Zy werd gedoopt IJsclub Middelburg. Daarna werden de statuten vastgesteld, waarby de vereeniging werd aangegaan voor 29 jaren en haar doel omschreven als: het veredelen en bevorderen van alles wat gerekend kan worden tot de gesport te behooren, in het byzonder van het schaatsenrgden en het zooveel mogeiyk zorgen voor goede gabanen. De contributie werd nu definitief vastgesteld op 1 en 1.50 voor personen en gezinnen. Aan het hoofd der vereeniging zal staan een bestuur van vgf lede», dat zelf zgne functies verdeelt en dat bggestaan wordt door eene commissie van uitvoering van negen leden. In het bestuur werden gekozen de heeren F. Boutens met 16, I. P. J. de Groot met 15, C. A Schulte met 17, L. K. van der Harst J.J.z met 13 en W. Bosman met 13 van de 24 stemmen. Allen, met uitzondering van den heer Van der Harst, die niet tegenwoordig namen de benoeming aan. De verkiezing der leien van de oommissie van uitvoering werd aangehouden tot eene volgende byeenkomst. De zuivere opbrengt der uitvoering, Woensdagavond door de muziekvereeniging Hosanna alhier gegeven ten voordeele van de weduwen en weezen der omgekomen Arne- muidsche vissohers, bedraagt 101.80. heer Dommisse verdiende zulks dan ook we en de kleine gasten deden wat hun best Opmerkelgk is het hoe de lust tot zingen en het maken van muziek toenemen. Zoo1» volle zaal zagen we nog niet. En dat is een goed teeken. Lieve mensohen, zonden we wel willen uitroepenIaat uwe kinderen leeren zingen en spelen. Gg, die er in uw jeugd wellicht niet in de gelegenheid toe waart, zult zien, wat een genot voor later ge uw kinderen verschaft, en hoe dankbaar zg u in hun volgend leven zullen zgn. Prinses Henry van Battenberg, vergezeld van hare dochter en prinses Beatrice van Saksen Cobnrg, worden heden (Vrydag) nacht per sneltrein hier verwacht om naar Engeland over te steken. J. was, U11 Vlissingen schrgft men ons De zaal van den heer Stotkoper, waar Don derdagavond de heer G. B. Dommisse met een gedeelte zgner leerlingen een muziek-avondje gaf, was geheel gevuld met belangstellenden en genoodigden. Wat een lieven aanblik leverden die aardige kinderkopjes op 1 De wgze, waarop eerstbeginnende en meer gevorderde leerlingen de 22 nummers van het program ten beste gaven, getuigden van goed onderwgs en lust tot studie. Zoo zongen enkele meisjes Mijn allerliefste xu/je van Gath. van Rennes alleraardigst. Heel liel traden die op in Knot rig Liesken van dezelfde componistezóo dat eene herhaling er van moest plaats hebben. Twee zuivere stemmetjes zongen keurig Een liedje van ver langen van Ph. Loots. Voor afwisseling was zorg gedragen piano harmonium, zang, 't was een muziek-avond van belang. Over Jt algemeen werd alles met opgewektheid gezongen of gespeeld, 't Applaus bewees dat men heel tevreden was. Na, de In de vorige raadszitting te lerseke werd een verordening op de heffing en invor dering van havengelden en kaairechten vast gesteld. In de Donderdag gehouden vergadering kwamen deze verordeningen, op verzoek van Gedeputeerde Staten, op nieuw aan de orde omdat het tarief van havengelden uitsluitend op den inhoud der vaartuigen was gebaseerd, terwgl volgens de nieuwe meting het laadver mogen (waterverplaatsing) als grondslag geldt. Daar de meetbrieven volgens de oude meting of inhoudsberekening nog niet vervallen zyn, moeten de verordeningen ook nog op die meting toepasseiyk zyn. De verordeningen werden dus ingetrokken en, gewgzigd, op nieuw vastgesteld. Voordat de raad daarna in geheime zitting overging tot vaststelling van een paar supple- toire kohieren en tot behandeling van bezwaar schriften tegen den hoofdelgken omslag, drong de heer Gupéry nogmaals aan op verlaging van het schoolgeld voor herhalingeonderwys vooral voor meisjes, die 10 maal zooveel be talen als de dagsohoolleerlingen, en vroeg hg, hoever de plannen voor een nieuw gemeente huis en een ruimere woning voor het hoofd van Bchool 1 gevorderd waren. Op dit laatste antwoordde de voorzitter (de burgemeester) dat die plannen met teekeningen gereed zgn en voor de leden ter inzage liggen, Door den gemeenteraad van Rilland- B a t h is de jaarwedde der wegwerkers met 40 cent per week verhoogd. Op voorstel van den heer Griep werd de jaarwedde van den heer Pelze, hoofd der school, met f 50 verhoogd. Dit besluit werd geno men met 3 tegen 2 stemmen. W m In den naeht van Dinsdag op Woens dag jl. had onder Wissekerke een ont moeting plaats tusschen den rgksveldwachter Op den Brouw, in gezelschap van den jacht opziener L. Kramer, en twee gebroeders G. uit Cortgene, bezig onder belichting van een fietslantaarn heer langoor op te sporen. Die ontmoeting leidde tot een handgemeen, waar- bg de jachtopziener in 't gelaat verwond werd en de oudste G. een kogel in de zyde kreeg. G. is ter heelkundige verpleging naar Mid delburg vertrokken. Op de jaarlgksche jachtparty van een acht tal Fransohe heeren zgn in drie dagen tgds in de polders Oud- en Nieuw Noord-Beveland en Anna geschoten 300 hazen en 24 patrgzen. Door het tramcomité Brouwershaven Burghsluis is voor den aanleg en exploitatie van een stoomtramweg Brouwershave n B u r g h aan de Provincie een subsidie van f 107.400 gevraagd. Het geldt thans een eenvoudiger plan dan dat, waarvoor de subsidie-aanvraag in de ver gadering van 14 November werd afgewezen, daar de uitbreiding der havens te Burghsluis en te Kloosternol alsmede de verbindingslgnen met deze havens uit bet ontwerp zgn gelicht. Daardoor zyn echter de bezwaren niet op geheven, welke Ged. Staten in hun voorBtel van 27 Sept. mededeelden. Op de daarin aangegeven gronden stellen zg ook nu voor het thans gedane verzoek af te wijten. Omdat zosder verhooging der plaatselgke belastingen het niet mogeiyk was in 1904 de verschillende uitgaven voor de gemeente Sint Annaland te bestryden, had de raad be sloten Gedep. Staten machtiging te vragen om in dat jaar vrggesteld te mogen worden van de verplichte aflossing van termgnen der door de gemeente aangegane geldleeningen. Deze machtiging is echter niet verleend. De raad besloot nu in zgne jongste vergadering het maximum van den te heffen hoofdelgken omslag te verhoogen met f 300 en te brengen op f 3000 en om, in plaats van 40, voortaan 50 opcenten te heffen op de hoofdsom der personeele belasting. De begrooting van 1904 werd daarmede in verband gebracht en nu vastgesteld in ontvang en in uitgaaf op een geiy ke som van 16.558.95,

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1903 | | pagina 1