Zaterdag
19 September.
N°. 221.
1466 Jaargang.
1903.
Mlddtlburg 18 September
Uit Stad en Provincie,
Afzonderljjke nummers kosten 5 een».
Advertentiën: 20 oent per regel, ttaboorte-, dood- on alle andere familieberichten en
Dankbetuigingen van 1—7 regels f 1.50; elke regel meer 20 oent, Keolamens 40 oent per regel,
Qreete letters naar de plaats, die *g innemen.
Voor de slachtoffers der ramp
te Arnemuiden
«Misdadige woeling".
Kameroverzicht.
MIDDELBURGSCHE
Deze eoarant versenijnt dagelijks, met uitsondering van Zon- en Feestdagen.*
Prijs, per kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor alle plaatsen in Nederland franeo p. p., f 2.
ÏHBBHONKTEB KS VHBWACHTIMO.
13 Sept. 8 u. vm. 55 gr„ 12 u 59 gr., av. 4 a. 59 gr F. V e r w a o h tzwakke wind,
weinig verandering in temperatuur.
Tot de plaatsing van advertentiën en reclames, niet afkomstig uit Zeeland, betreffende
Handel, Ng vetheid en Geldwezen, ia uitsluitend gerechtigd het Algaiseaü Advarfanlfs^ËnrMn
Ai BB IiA MAK AVB.J W.Si WwsylMfglval III, AnutardaMi
ontvingen wij nog van N. N. uit Gennep
postwissel met aanduiding „Arnemuidsche
visschers" 10F. 10D. f 10E. D.
f 2.50; d. G. f 2.50; P. 1.50; A. f 4
P. ƒ4; en van A., in twee bankbiljetten, 50.
Totaal met het in ons vorig nommer
vermelde bedrag 248.40 s.
Over deze uitdrukking, onze Koningin in den
mond golegd ter kenschetsing van den toeleg
in het voorjaar tot wering der »stakingswet-
ten", is al heel wat geschreven en zal, naar
wg vreezen, nog heel wat gesproken worden
in de Tweede kamer.
'1 ls of de minister Kuyper met opzet zulk
een scherpe, krasse, overdreven uitdrukking
deed opnemen in de Troonrede om socialisten
en anderen weer eens te prikkelen tot tegen
spraak en verzet, om dan weer de gelegenheid
te hebben in het debat te poseeren als redder
van het land uit de klauwen van .revolutie"
en .anarchie" en den volke duidelgk te maken,
dat het toch maar goed is geweest dat hjj en
zgne collega's in het voorjaar ministers waren.
Dat de ministerieele bladen, de organen der
bondgenooten, zich verheugden over zulk eene
verklaring, wg kunnen het ons voorstellen.
Maar zelfs liberale vertegenwoordigers der
pers hebben gejuicht over die woorden, of in
elk geval goedgekeurd dat men H. M. aldus
liet getuigen van een droeve bladzjjde uit de
geschiedenis van dit jaar.
Daartegenover staat een krachtig protest van
aidere zjjden.
Het Handelsblad, in den tegenwoordigen tgd
meer ministerieel dan menig orgaan der rech
terzijde, en dat, evenals sommige andere libe
rale bladen, vrjjwel een blad der regeeringsi
part jj is geworden en in 1905 moeite zal heb
ben om motieven te vinden teneinde bjj de
stembus deze voortrefteljjke regeering te be
streden, behoorde tot de goedkeurende fractie
en verdedigt zjjn standpunt nog eens in 't
bgzonder door het volgende te schrjjven
.Men heeft een dergeljjk oordeel misplaatst
genoemd in den mond van de Koningin, het
Hoofd van den Staat, die .boven de partgen
behoort te staan."
WD kunnen met deze opvatting volstrekt
niet instemmen, omdat zg dan de Aprilbewe
ging van 1903 in een geheel verkeerd licht
plaatst. Bjj die woelingen was van p a r t g-
geachillen, waarboven de Kroon verheven be
hoort te zjjn, in de verste verte geen sprake.
Het is geheel buiten kgt dat de wjjze, waarop
zich het verzet tegen de zoogenaamde sta
kingswetten heeft geuit, niet anders is ge
weest dan een anarchistische toeleg om door
dwangmiddelen het staatsgezag te verlammen
de volksvertegenwoordiging te bedreigen, en de
groots steden door het afsngden van toevoer
der levensbehoeften uit te hongeren Bjj dezen
toeleg hebben de sociaal-democraten aich
dit is nu toch wel duideljjk genoeg gebleken
tegen beter weten in aangesloten.
Deze toeleg is inderdaad .misdadig" ge
weest en heeit de Eegeering genoodzaakt met
goedkeuring van alle ordelievende burgers,
waaronder het overgroot deel der werklieden
maatregelen te nemen, ook van wetteljjken aard.
om het gezag te handhaven en rust en
orde in Nederland te herstellen. Tot die
maatregelen behooren ook de aanvullingen der
strafwet die noodig zjjn gebleken ter beten
geling van dergelgke feiten, wier misdadig
karakter hierdoor de Nederlandsche Wetge
vende Macht heeft erkend.
Weken lang is ons land in rep en roer
gebracht; handel en ngverheid zjjn ernstig
benadeeld; duizenden jongelieden moesten uit
hun werkkring worden gerukt en honderden
hebben er hun betrekking door verloren
duizenden werklieden zjjn door het roekeloos
bedrjjf der volksmenners, nog wel tegen
beter weten in, broodeloos gemaakt. En
dit zou maar een .partgzaak" zgn geweest,
een eenvoudig voorval in den strjjd tusschen
de verschillende richtingen op politiek gebied?
Is de spraakverwarring dan al zóo ver gevor
derd, dat men partjjatrjjd niet meer weet te
oidersoheiden van revolutionair bedrjjf?
Misdadig is dat bedrjjf stellig geweest, en
aan het gezag en aan de booge plaats van
het Koningschap wordt geenszins afbreuk
gedaan, wanneer het bjj den waren naam wordt
genoemd. De Koningin heeft aldus gesproken,
niet als hoofd ooner partjj, maar als hoofd van
den Staat, voor welkor heil en ongestoord
behoud ook Zg, en Zg in de eerste plaats,
verplicht is t,e waken."
Deze lezing van het Amsterdamsche handels
orgaan willen wg voor een oogenblik als geheel
juist aannemen. Wat zg in onze oogen echter
niet is.
Wanneer in Februari de Regeering link en
krachtig ware opgetreden, wat zg niet
eed; .gereed" ware geweest bg de eerste
taking, wat zg niet was maar toch had
moeten en kunnen zgnwanneer dezelfde
Eegeering zich toen niet door personen en
organen van haar eigen partg en van de
conservatief liberalen had laten bewegen om,
terwgl zg een enquête voorstelde naar de
bestaande grieven, toch maar direct naar de
strafwet te grgpen en met kerker en geldboete
te dreigenwanneer de Eegeering dus onder
zoekend, bemiddelend, beschermend en rege
lend ware opgetreden, dan waren wg in April
verschoond gebleven van het anarchistisch
avontuur, dat zoo onbekookt en afkeurings-
waardig mogejgk was.
Maar dit daargelaten.
Er is ietB anders.
Wg zgn het eens met het Hbld. dat van een
part g-kwestie hier geen sprake is geweest.
Het gebeurde van dat standpunt te bezien
te beweren dat H. M. de door velen gewraakte
woorden niet had mogen zeggen omdat zg
boven de partgen staat, maakt de kwestie
onzuiver.
Wg deden dit dan ook niet.
Wg schreven alleen over het bedenkelgke
om het hoofd van den Staat, en vooral een
Vorstin, die van meer tact, van meer gevoel
moest doen blgken dan men nu H M drong
te toonen, zich aldus te doen uiten.
Juist omdat de Troonrede een Regeeringstuk
dit in antwoord aan den heer G. Nolst
Trenité te Haarlem, die in de N. R. Crt. van
heden daarover schrgft en de Koningin dus
niet haar persoonlgke meening uit.
spreekt in zoo'n stuk, had de Regeering H. M
niet zulk eene misplaatste, onjuiste, overdreven
uitdrukking, die, op zgn zachtst genomen, zeer
betwistbaar is, in den mond moeten leggen.
Want afgescheiden van alles of iets
misdadig is staat niet aan de Eegeering,
niet aan dr Kuyper, zelfs niet aan de Koningin
om uit te maken
Wg hebben gelukkig een rechterlgke macht,
die op grond van strafwetboek en verdere
rechtsvoorschriften heeft te oordeelen en uit
te spreken of er van .misdadig" sprake kan
zgn. En nergens heeft, voor zoover wg weten,
éen rechterlgk college in Nederland, in ver
band met de staking in April, een dergelgk
vonnis geveld.
Natuurlgk weten de scherpzinnige mannen
die nu de Troonrede samenstelden, dit ook
welmaar daarom te meer treft hun de blaam
dat zg zulk een woord daarin opnamen.
is
Het waren niet allen anarchisten, socialisten
het waren niet allen opruiers, .misdadige"
woelwaters, die in April aan de staking deel
namen. Er waren vele misleiden, vele volge
lingen onder, die meenden het aan hunne
positie voor het vervolg verplicht te zgn zieh
te doen gelden.
Het is een treurige gebeurtenis geweest,
waaraan velen hunner nog met leedwezen
terngdenken waarover vrouwen en kinderen
nog met droefheid zgn vervuld.
Maar laat ons ook dit niet verbloemen veel
zou niet gebeurd zgn als de machthebbenden
over die stakers van hun macht geen misbruik
hadden gemaaks.
En dit alles, die donkere bladzgde in onze
hedendaagsche geschiedenis, moet men zooveel
mogelgk traehten te vergeten, de herinnering
eraan uitwisschen, door rechtvaardigheid en
billgre takt pogen terug te brengen hen die
men beschouwt als afgedwaalden.
Maar dat doet men niet.
Dit doet allerminst het christelgk ministerie.
Telkens en telkens weer rgt het de wonde
open. Om zich zeiven te verheffen, komt het
telkens weer op hot gebeurde terug; als
reclame-middel gebruikt het dit om eigen
zwakheid te verbergen.
Het .gezag" is dan nu immers gehandhaafd;
dank zg den voortreffelgken nieuwen strafbe
palingen kan men immers in het vervolg gerust
zgn Een krachtige vakorganisatie is de kop
ingedruktordebonden zgn thans verrezen
tal van arbeiders en ambtenaren zgn ontslagen
en broodeloos geworden, honderden vrouwen
en kinderen in ellende gedompeld
Is dit alles nu nog niet genoeg?
Is het christelgk gemoed van deze Regee-
ringsmannen nu nog niet bevredigd
Moest men nu nog zoo ver gaan om door den
mond van de Koningin tot het volk zgne
bittere en verbittereade frasen te spreken
Was het niet voldoende geweest als H. M.
had gesproken van een .droevig incident".
Vergevensgezind zich te toonenliefdergk
en liefelgk zich te uiten, is toehVorstinnen-taak!
Tegen anarchie en verzet zal de overgroote
meerderheid van het Nederlandsche volk H. M.
en zichzelf wel beveiligen.
Als hoofd van den Staat had H. M. juist,
krachtig zich voelend, het anarchistisch avon
tuur niet de eer moeten gunnen van Haar
toorn.
Dit is de reden waarom wg afkeurden dat
een ministerie, vooral een ministerie dat optrad
om ons het heil en de vruchten te doen zien
van de christelgke beginselen, aldus handelde
en woorden van bitterheid laat spreken door
een jonge Vrouw, die de wereld nog niet kent
en van Igden en verleiding in de volksklasse
niets weet.
En die, als zg dit kende, wanneer zg alles
wiBt, uit den grond van haar hart, naar
christenplicht, zeker veel zou vergeven en
vergeten, nu al zo'.vee 1 harde en bittere straf
wordt geleden.
De ministers hadden Haar niet moeten be
trekken bg deze moeilgke kwestie.
En het zal hun schuld zgn wanneer straks,
bg het debat over het adres van antwoord op
de troonrede, minder goede woorden worden
gesproken.
Mogen de Kamerleden, die de bewuste zin
snede wraken, dan daarbg van meer takt doen
hlgken dan de opstellers van die rede 1
Zitting van Donderdag.
Voor heden valt er heel weinig te .over
zichten". De heer Mackay, wiens benoeming
door de Koningin tot voorzitter der Kamer
gisteren afkwam, werd geïnstalleerdde heer
Verhey werd beëedigd en als lid toegelaten,
vervolgens verslag uitgebracht door de com
missie tot onderzoek der geloofsbrieven van
den bekenden jenever-candidaat uit het zoele
zaiden, den heer Jan Beckers, die nog niet
toegelaten werd, en ten slotte de millioenen-
rede van den minister van financiën. Daar
mede waren de werkzaamheden voor heden
afgeloopen.
De millioen-rede van den minister van finan-
ciëa werd slechts door een twintigtal leden
aangehoord. De zaak-Beckers verwekte nogal
hilariteit onder de leden. Ten mitste toen de
heer Savornin Lohman verBlag over het al of
■iet toelaten van den Sittardschen uitverkorene
uitbracht, en de conclusie luidde dat niet
voldaan was aan art. 94 der kieswet, zoodat
de minister van binnenlandsche zaken uitge-
noodigd werd om alsnog het getal der bg elk
stembureau op alle oandidaten uitgebracht
aantal stemmen aan de commissie op te geven
begonnen de aanwezigen hartelgk te lachen
De geloofsbrieven van den heer Beckers waren
met Fransohen slag opgemaakt. Dr Kuyper zal
het nu volgens art. 99 moeten doen, wat voor
den heer Beckers wel geen bedenkelgke resul
tate* zal opleveren, want het benoodigd aan
tal stemmen heeft hg gehaald. Intusschen
zou het onderzoek, door den procureur-generaal
en pastoor Tbissen van de Limburger Koerier
naar deze beruchte verkiezing ingesteld, wel
afgeloopen kunnen zgn, en dan hangt hg
après tout toch nog op dat art 94 der kieswet.
Nu, meerdere bekendheid met de kieswet is
voor de Sittardsche kiezers, die er thans een
zeer eigenaardige toepassing en uitlegging aan
geven, niet ongewenscht. En ook voor den
heer Jan Beckers zelf met zgn talrgke familie,
leden in het distriet Sittard ware een diepere
studie niet te verwerpen.
Eest nog de installatie van den voorzitter,
die bg deze gelegenheid woorden van groote
waarheid uitsprak door te wenschen, dat de
beraadslagingen zich zullen kenmerken door
.kortheid en bondigheid, gepaard aan dege
lgkheid". Vooral gedurende de komende be.
grootingsdebatten zullen de heeren zich in
deze deugden kunnen oefenen, en als de voor
zitter de minder vlugge leerlingen dan maar
voortdurend aan deze wgze les herinnert, en
zich niet telkens het woord en de leiding laat
ontnemen, maar als een goede meester roede
noch gart spaart, dan krggen wg misschiei
nog zelfs van den heer Ter Laan Ciceroniaan-
sche welsprekendheid te hoores gepaard aan
Catoniaansche bondigheid. Ook zouden het
volgend jaar bg het opmaken van de nomi
natie voor het presidium dan misschien geen
19 blanco stemmen worden uitgebracht Naar
ik verneem, moeten die blanco stemmen voor-
namelgk van links gekomen zgn, waar men
alles behalve over de onpartgdigheid van
baron Maokay te spreken is. In hoeverre deze
demonstratie op het uitoefenen van de voor-
zittersfunstie van invloed zal zgn, moet de
toekomst leeren.
In zgn korte toespraak werd er eohtergeen
toespeling op gemaakt.
De Kamer is tot Dinsdag gescheiden. Als
dan zal het debat over het adres van Antwoord
een aanvang nemen.
Het concept-adres luidt:
Mevrouw,
Het verheugde de Tweede kamer der Staten
Generaal Uwe Majesteit, vergezeld van Zgne
Koninklgke Hoogheid den Prins der Neder
landen, te midden van de Volksvertegenwoor
diging te zien, tot opening van de nieuwe
zitting der Staten-Generaal.
Voor de mededeelingen omtrent de betrek
kingen met het buitenland en den toestand
van het moederland en de koloniën betuigen
wg Uwe Majesteit onzen eerbiedigen dank.
Met de betuiging van lof en dank, door
Uwe Majesteit gebracht aan de zee- en land
macht en het korps burgerlgke ambtenaren
voor de door hen betoonde plichtsbetrachting,
stemmen wg gaarne in.
Da indiening der aangekondigde voorstellen
van wet zien wg met groote belangstelling
te gemoet. Het zal ons ernstig streven zgn te
beantwoorden aan het vertrouwen, waarmede
Uwe Majesteit een beroep doet op onze toe-
wgding aan de belaDgen des volks.
Van harte beamen wg den wensch van Uwe
Majesteit, dat de Almachtige God zgn zegen
op onze werkzaamheden doe rusten.
BIGfiN SCHULD.
Men meldt ons uit Den Haag
Het eigenaardig feit, dat in geen der sectiën
een katholiek kamerlid tot voorzitter werd
gekozen, hoewel de Eoomsoh-katholieken de
numeriek sterkste partg in de Kamer vormen,
moet, naar luid van ingewonnen informatiën, te
wgten zgn aan de slechte opkomst der katho
lieke leden.
Vele katholieke leden hebben nl., in plaats
van de sectie vergaderingen bg te wonen,
waar overgegaan werd tot het beioemen van
voorzitters en onder-voorzitters, en die gehou
den zgn 's middags na afloop van de opening
der kamer, zich naar de paarden tentoonstelling
op het Malieveld begeven, die door H. M.
om vier uur bezocht is. Ergo is hier
niet aan partgdigheid of boos opzet der andere
partgen te denken, maar eigen schuld in het
spel. Als verklarende omstandigheid moet nog
opgemerkt worden, dat enkele wegblgvers
bekende paardenliefhebbers en kenners zgn,
die zich sterk voor de tentoonstelling op het
Malieveld interesseeren.
BEU OISMKSUTSIW fiNB,
Bg kon. besluit is benoemd
tot ridder in de orde van den Ned. Leeuw
C G. Pollones, voorzitter van de Broeder
schap der Notarissen in Nederland en notaris te
Amsterdam
tot administateur van het militair hospitaal
te Breda tegen 1 Oct. de kapitein H. J. Gar-
jeanne, van het 2e reg. inf.;
tot mgningenieur bg het depart, van water
staat, handel en ngverheid dr F. Begerinsk,
oud-mgningenieur in Ned.-Oost-Indië
tot ingenieur der telgraphie C. H. de Vos
en jhr W. M. de Brauw, thans adsp -ingenieur
der telegraphic
tot directeur van het postkantoor te Lich
tenvoorde J. H. A. Buissink, thans klerk der
postergen le kl.
Verder zgn bg kon. besluit
lo in hun rang overgeplaatst bg het reg
gren. en jagers de majoor E. Froger, van het
4e, en de kapitein jhr E. A. L. Gevers Dey-
noot, van het 3e reg. inf.
2o benoemd bg het wapen der inf.: bg
het 4e reg. tot majoor de kapt. P. J. Geill,
van het 3e reg.alsmede met I Oct. tot kapt,
bg het 3e reg. de le luit. H. J. Gasille, van
het 7e reg.bg het 4e reg. de le luit. P. E.
Pfeiffer, adj. bg het korps; bg het 7e reg. de
le luit. H. C. Kotting, van het instr.-bat.bg
het 9e reg. de le luits F. J. Gets, van het 8e
reg, adj. van het kol, werfdepotK. A. A.
von Steiger, van het 8e reg.; L. W. J. K,
Thomson, van het reg. gren. en jagers, en J.
L. Smulders, van het 7e reg.
De heer H. Doyer, ingenieur van den Rgks-
Waterstaat 2e kl. te 's Hage, is benoemd tot
ingenieur bg de koloniale spoorwegen in
West-Indië en zal 1 Oct. a. s. daarheen ver
trekken.
Dientengevolge is hem met 1 October a. s.
een buitenlandsch verlof verleend met stilstand
van jaarwedde, uiterlgk voor den tgd van
drie jaren.
Door het comité te Arnemuiden is
aan alle burgemeesters in Zeeland, behalve
aan die van Middelburg, Vlissingen en Veere,
waar reeds commissies zgn gevormd, een cir
culaire verzonden, waarin zg worden uitga-
noodigd hun medewerking te willen verleenen
tot ondersteuning der weduwen en weezen
van hen, die in den jongsten storm op zoo
noodlottige wgze het leven verloren.
In eene Donderdag gehouden vergadering
van het comité werd medegedeeld, dat in
Arnemuiden al 617 97 was gecollecteerd,
terwgl aan postwissels reeds f 81.50 was
ontvangen.
Donderdagavond vergaderde voor het eerst,
in een daarvoor kosteloos door den heer J. D;
Entink beschikbaar gesteld lokaal van het
Schuttersho/, het sub comité dat zich hier ter
stede met dit doel gevormd heeft.
Nadat de heer L. K. van der Harst J Jz den
heeren dank had gezegd voor hunne bereid
willigheid om aan zgn uitnoodiging tot samen
werking gevolg te geven, werd op zgn voorBtel
de heer J. F. van Dunné tot voorzitter be
noemd, die op zgn beurt voorstelde den heer
L. K. van der Harst J Jz. tot penningmeester
te benoemen. Dit geschiedde en beide heeren
namen de betrekkingen op zieh.
Het door ons reeds vermelde aanbod van de
firma Gebr. Van Straaten werd dankbaar aan
vaard.
De firma heeft verklaard dat zg, indien het
aantal kaarten blgkt te gering te zgn, het
niet bg het eerste 1000-tal zal laten.
Bg de commissieleden was reeds een groot
bedrag, f 900, ingekomen.
Besloten werd om, na toestemming van burg.
en weth. verkregen te hebben, a. s. Maandag
21 dezer, des namiddags te 12 uren, eene
buscollecte te houden aan de huizen der inge
zetenen.
Naar men ons meldt, zal ook de zangvereeni-
ging Advendo een uitvoering geven ten bate
der overgebleven weduwen en weezen der
visschers te Arnemuiden.
Op initiatief van den heer Jae. Wellemaa
heeft zich te Krabbendgke een commissie
van jonge meisjes gevormd, die eene collecte
zal houden ten behoeve dier weduwen en
weezen.
Uit Vlissingen
schrgft men ons
Afgaande op de thans door de Arnemuidsche
vissohersvrouwen gedragen wordende zwarte,
in plaats van kleurige, doeken zgn er door
de ramp van de vorige week, heel wat men-
sohen in rouw gedompeld. Nu is het wel te
denken, dat ook in deze gemeente eene collecte
of zoo iets, voor hen, die hen noodig hebben,
zal gehouden worden, dochspoedige hnlp is
de beste. Zoo dacht ook de heer W. Troelstra,
le officier aan boord van een der booten van
de maatsehappg Zeeland. Die heer, die vroeger
al eens door spoedige hulp een menschenleven
redde, wist jn minder dan geen tgd ruim 140
bgeen te krggen. De vele dubbeltjes en kwartjes
duidden aan in welke kringen hg, voor dat
doel, zich had bewogen.
De vrgzinnige kiesvereeniging Algemeen
Belang besloot Donderdagavond in eene
spoedeisehende Algemeene Vergadering een
afgevaardigde te zenden naar de Algemeene
Vergadering der Liberale Unie op Zaterdag 19
Sept e.k. en wel den voorzitter der vereeniging,
den heer J. G. van Niftrik.
Voorts werd, op voorstel van den voorzitter,
bg acclamatie tot lid van het bestuur, wegens
bedanken van den heer K. Visser, benoemd
de heer L. Legdesdorff, die zich de benoeming
liet welgevallen.
De heer J. Hollebrands, boekhouder-klerk bg
den provinciale* stoombootdienst op de Wester-
schelde aldaar, die gedurende de langdurige
ziekte van den nu overleden directeur diens
functien heeft uitgeoefend, is door Gedeputeerde
State* benoemd tot waarnemend directeur voor
zoolang de vacature onvervuld blgft.
Z. K. H. prins Louis van Battenberg arri
veerde Donderdag nacht met den sneltrein
van 10.52 uur aldaar, om met de nachtboot
naar Engeland over te steken
Voor de op 26 en 28 September, 2 en
3 October a. s. te houden Provincialen schiet-
wedstrgd, uitgeschreven door de schiet(weer-
baarheids)vereeniging Nut en Genoegen te
Biggekerke, is een bronzen medaille ge-
