FEUILLETON. Y rijdag 18 September. (V' D-) De Troonrede. De lefae to Santa-Ana Vallei. 'N°. 220. 146a Jaargang, 1903, Middelburg 17 September. Bij deze courant behoort een By voegsel. Voor de slachtoffers der ramp te Arnemuiden Een lang verbeide daad. MIDDELRURGSCHE COURANT. Deze courant verschijnt d a g e 1 ij k s, met aitzondering van Zon- en Feestdagen. Priji, per kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor alle plaatsen in Nederland franco p.p., f 2. Afzonderlijke nummers kosten 5 eent. THERMOMETER BH VERWACHTING. 17 Sept. 8 n. vm. 55 gr., 12 n 62 gr., av. 4 u. 60 gr. F. Verwacht: Z. wind, warmer. AdvertentiSnSO cent per regel. Geboorte-, dood- en allo andere familleberiohten en Dankbetuigingen van 1—7 regels f 1.50; elke regel meer SO cent, Seolamens 40 cent per regel, Groeit letters naar do plaats, die z{j innemen. Tot de plaatsing van advartentiën en reclames, niet afkomstig uit Zeeland, betreffende Hamdel, Ngverheid en Qeldwezen, is uitsluitend gereohtigd het Algsmm Advirtsnils-Snrsnn Ai KA MAS Asa., Vs»rbu|«nl MC, Amiterinm. ontvingen wjj nog van jbr V. d. M. te R. 10; W. f 10; „in de bus voor Arne muiden" f 2.50weduwe Van H. ƒ1; d. B. D. f 1N. N. f 10leerlingen van school B te Middelburg, onder het motto „Een goed voorbeeld doet goed volgen" f 5.7Q5en los geld f 8.60. Totaal met het in ons vorig nommer vermelde bedrag 153.905. Een belangrjjk wetsontwerp heeft de werk plaatsen van het departement van justitie verlatenhet is een aanvnlliagsbogrooting voor dea dienst van 1903, welke niet minder beoogt, dan eindeljjk over te gaan tot de invoering der zoogenaamde »kinderwetten". Het moet den velen voorstanders dezer nieuwe wetgeving waarlijk een pak van het hartzjjn. dat het met deze gewichtige zaak nu ten laatste ernst zal worden. Gelgk bekend is, hebben de kinderwetten o. a. ten doel het mogeljjk te maken, kinderen, die door hnn ouders scbromeljjk verwaarloosd worden, aan de macht en het machtsmisbruik dier onders te onttrekken, teneinde hun daarna van overheidswege de opvoeding te verschaffen, die hun te huis onthouden wordt. Aldus zal bjjv. worden opgetreden tegenover onders, die met hun kinderen niet beter weten of willen doen, dan ze uit bedelen te sturenzoo zal ook menig kind bevrjjd worden van een omgeving waarin het niets anders voor zich ziet dan onverschilligheid, dronkenschap of zelfs mis' dadiglieid. Staan we hier voor een beperking van de ouderlijke macht? Zeker, maar een beperking die dringend noodig was noodig ter wille van de rechten van het kind. Nog kort geleden vermeldden de bladen, hoe een moeder haar kind voor een kruik jenever verkwanseld had aan een vreemd gezin, om het na eenigen tjjd daar weer vandaan te halen, daar zjj het te bedelen wilde sturen, en waarschijnlijk met de bedoeling het opnieuw tjjdelgk van de hand te doen, zoodra een nieuwe kruik jenever haar begeerljjk werd. Zou bet, vroeg destjjds droogjes het Sociaal Weekblad bjj de vermelding van dit geval, zou het misschien ook tjjd worden, de kinderwetten eens in te voeren Voorkomen is beter dan onderdrukken, is een bekende spreekwjjze; en zjj vindt op dit gebied ruime toepassing. Immers men behoeft geen diep inzicht in de menscheljjke karakter vorming te bezitten om in te zien, dat de kinderen, die het ongeluk hebben in een dus danige noodlottige omgeving te verkeeren, in legen van de tien gevallen moeten opgroeien tot minwaardige leden der maatschappij. Het is dan ook trouwens bekend, dat het grootste deel der misdadigers voorkomt uit het kroost van zulke laaggezonken gezinnen. Dikwjjls reeds op jeugdigen leeftjjd komen in straat schenderijen of kleine diefstallen de gevolgen der verwaarloozing aan bet licht. En tpgenover hen nu, die eenmaal tot mis daad vervallen waren, wist de staat tot heden niet. beters te doen dan straffen, d. i. het aandoen van leed, in de hoop op die wjjze het reeds onherstelbare kwaad althans eeaigszins te kunnen terugdringen. Een hoop, die voor oen groot deel niet vervuld is. Terwijl in elk geval de strafvervolging menig maal aan den toeschouwer de verzuchting ontloktewaarom nu eerst uw aandacht en dat in dien harden vorm aan deze onge lukkige personen gewjjdwaarom hun lot u niet aangetrokken, toen het nog tgd was, de verwaarloozing te voorkomen Is het, in plaats van de misdaad te straffen, niet hon derdmaal beter de oorzaken der misdadigheid weg te nemen Het antwoord op deze vragen kan niet twijfelachtig zjjn. Welnu, de nieuwe kinder wetten zullen op den weg der volksverheffing een belangrijken stap zetten. Dat deze stap overjjld gezet wordt, of dat men zelfs maar met een ietwat veerkraohtigen tred op de goede zaak heeft aangemaroheerd, dat kan natuurlijk weer niet beweerd worden. Geljjk bjj alle wetgeving in Nederland, is ook in dezen behoorlijk de langzaamheid betracht. Want om niet eens te spreken van den jaren langen aanloop die men genomen heeft,eerde genoemde wetten in het Staatsblad vermochten te verschjjnen ook na dat tjjdstip zjjn er alweer zoo vele maanden verloopen. Van af Februari 1901 toen nl. de wetten zjjn afge kondigd geworden heeft het departement in Den Haag zitten peinzen om de regeling te vinden, die voor eenige dagen aan de Earners is voorgelegd. En als dan van nu af alles van een leien dakje gaat, als de Staten-Generaal niet met den beruchten »bekwamen spoed", die altjjd heel lang duurt, maar werkeljjk vlug hun medewerkicg verleenen, dan kunnen in 1904 en '5 de benoodigde tucht- en opvoedings gestichten gebouwd worden, eenige aanvullende bepalingen worden vastgesteld, en dus de heilzame wetten nog vóór 't eind 1905 toch nog bjjna 5 jaar na hun vaststelling in werking treden. Wel langzaam, maar er it nu tenminste een begin En zoo is dus werkelijk de tjjd in het verschiet, dat die vele gevallen van kinder- verwaarloozing met al baar treurigen nasleep krachtig zullen worden bestreden. De Opr. Haarl. Crt., die zelden of nooit zioh op* politiek gebied beweegt, vindt nu aan leiding om aan die rede eenige regelen te wjjden. Zjj wjjst er op dat die rede voor een deel gewjjd is aan de stakingsdagen en dat in ver band daarmede van gewicht is de verklaring, dat H. M tot het welslagen van een gezonden voortgang der arbeidersbeweging door voort gezette sociale wetgeving wenscht mede te werken. In deze dagen zal dit Koninkljjk woord een goeden indruk maken op het grootste deel des volks. Erkend is thans van hooger hand het recht van bestaan van eene «gezonde ar beidersbeweging". Dat is van veel belang. Uit het Engelsch. VAN HBET HARTE, De weduwe Wade Btond voor het raam van baar slaapkamer en keek naar buiten, met een aarzelenden, weifelenden blik, als hoopte zj) van daar licht te krijgen. De onzekerheid van mevrouw Wade was niet van ernstigen aard. Zjj was al sedert twee jaar weduwe en de zachte roodheid harer oogleden, zoowel als de droeve trek om haren schoonen mond, waren slechts de uiterljjke teekenen der steeds droefgestemde godsdienstige sekte, waartoe zjj behoorde. Het rouwkleed, dat zjj droeg, was ook grootendeels in overeenstemming met dat harer buren en een gevolg van het regen- aohtige weer. Zjj was welgesteld, de eigenares eeaer groote hoeve in de vallei, die zeer in waarde was toegenomen, sedert er een rjjweg door heen gelegd was. Z£ tobde er slechts over of zg al of niet zou deelnemen aan een gezellige bijeenkomst, eindigende met een bal een nieuwigheid, door een paar vreemde lingen ingevoerd in het nieuwe hotel, of nog voortgaan met alle jjdelbeden te vlieden En dat de sociale wetgeving zal worden voort gezet, zal velen niet minder welkom zjjn. Door deze woorden toont de Koningin met de nooden van haar volk mede te leven. De viering van den wekeljjkschen rustdag wil de regeering meer tot haar recht doen komen. Daartoe roept de Koningin o. a. de medewerking der Staten Generaal in. Hier wordt dus op Zondags rust gedoeld; echter uit het woord «viering" zou ai te leiden zjjn, dat H. M. mede op Zondagsheiliging het oog had en daarmede zou dus iets specifieks anti-revolu- tionnairs gezegd zjjn H. M. wenscht de medewerking in te roepen, om het stelsel van verzekering uit te breiden tot de ongevallen bg do zeevisscherjj en de gevallen bjj ziekte. Opgemerkt zjj, dat naar het Haarlemsche blad zich meent te herinneren, dr. Kujjper op de deputatenvergadering der a.-r. partjj van 1901, tegen het eerste bezwaren had, die dus thans wellicht opgelost zullen zjjn. Massa's van ontwerpen van wet worden aan gekondigd. Er zal dus heel wat werk voor de Kamers zjjndewijl reeds veel is ingediend en nog vele ontwerpen zjjn te wachten. Een vlug behandelen der zaken is alzoo dubbel gewenscht; merkt het blad op. 9 De Nieuwe courant meent, geheel in tegen stelling met haren collega in de Parkstraat en met ons, dat juist omdat H. M. boven de partjjen staat, onze Koningin mocht spreken van eene «misdadige woeling." Dit is ook een opvatting, maar eene zonder linge in onze oogen. Het blad gaat verder al het aangekondigde na en wil ten slotte niet verzwjjgen, dat eenige vrees voor hypertrophic van het wetgevend orgaan het bekruipt bjj de kennismaking met de thans gepubliceerde ljjst van ontwerpen Want, zegt het, men bedenke wel, dit alies wordt toegezegd boven en behalve de voor stellen die op afdoening wachten en diegene, welke de Troonrede van verleden jaar beloofde, doch die nog niet bjj de Kamer ingekomen zjjo. Wel is het een «veelomvattende taak" waar voor Hare Majesteit ook ditmaal weer op de toewjjding der Volksvertegenwoordiging een beroep doet. Moge de Kamer gelukkig zjjn in den greep dien zjj in dezen ruimen voor raad zal hebben te doen. De Arnhemsche Crt. wjjst ook op de tirades over leger en vloot. Volgens haar ontstemt de openingsrede, ondanks de vele daarin uitge sproken beloften, op meer dan éóne plaats en verlokt zjj tot bittere critiek. En dit geldt vooral de beide zinsneden, waarin gedoeld wordt op de April-gebeurtenis- sen en de pacificatie van het Noordeljjk ge deelte van Sumatra. Het Arnhemsche blad maakt hierover dezelfde opmerkingen als reeds elders zjjn geuit. Zjjne redactie schrjjft verder: Als alles wordt ingediend wat reeds vroe ger en ook nu werd toegezegd, dan zal aan het Kabinet intusschen niet verweten kunnen worden dat die beloften zjjnerzjjds niet zjjn nagekomen, altjjd wat het ontwerpen van wetten betreft. Van werklust getuigt die lange ljjst onbetwistbaar, maar evenals 't, om voed zaam brood te bakken, niet voldoende is om koren naar den molen te dragen, zoo ook die volgens het plaatseljj^ geloof, niet pasten in een tranendal. En het landschap, waarop zjj op dit oogen- blik staarde, scheen die sombere benaming wel te verdienen. De Santa-Ana-Vallei een lange eentonige streep was ternauwernood zichtbaar door den sluier van regen en nevel, tot aan den somberen horizont, en zoo was het al sedert maanden geweest. Niettemin schenen de tranen der Natuur op dien alluvialen grond de akkers der weduwe slechts vruchtbaarder te maken. Hare buren ging het even voor spoedig. En toch was het aanzien van Sante- Ana gedurende zes maanden van het jaar zeer droevig en de andere zes maanden gelaten Mevrouw Wade was al heel spoedig onder dien invloed gekomen, evenals onder vele anderen, daar zjj zeer zacht en meegaande van aard was en ook omdat het beter paste bjj het treurspel, waardoor zjj weduwe was geworden Wjjlen de heer Wade was dood gevonden, met een kogel door het hoofd, op een afge legen weg by den Drie Boomen Heuvel, in het graafschap Bonora. Naast hem lagen nog twee lyken, waarvan het eene later herkend werd als dat van den heer StubbeB, een bewoner van den Heuvel en blgkbaar een reisgenoot van Wade; de ander was een bekende roover en moordenaar, die het masker nog voor had, zooals op het oogenblik van aanval. Wadeen zyn reisgenoot hadden biykbaar hun leven duur verkochtwant er werd nog een masker op den grond gevonden, waaruit bleek dat de aanval niet door ésn persoon was geschied en daar het ïyk van Wade nog niet uitge plunderd was, kon men aannemen dat de in het leven gebleven roover overhaast de vluoht had genomen. Het alarm was geslagen door den eenigen reiziger, die ontkomen was, doch daar die met de overland mail naar het Oosten moest vertrekken, had hy geen tyd gehad om voor den rechter te getuigen. De feiten waren echter duideiyk genoeg om het vonnis «doodslag met voorbedachten rade uit te spreken tegen den roover, ofschoon men vond dat de afwezige getuige zgn reisgenoot schandeiyk in den steek had gelaten, lerwgl anderen zelfs zoover gingen van te vermoeden dat hy een medeplichtige was geweest. Door deze omstandigheden werd er nog heel lang over het engeval gepraat, 't geen het leed der jonge weduwe nog zeer verzwaarde, terwpl gewooniyk in de drukte van het ge jaagde dageiyksche leven zelfs dergeiyke dingen spoedig vergeten worden. Dat was de reden dat zg naar Santa Ana verhuisde, waar haar vader in de vallei een hoeve, met veel land, bezat. Hg overleefde haar echtgenoot slechts eenige maanden en liet haar al zyne bezittingen na. Dus waB zg opnieuw in de rouw. Misschien droeg die opeenvolging van verliezen er toe bg om haar bemind te maken in een streek, waar de verwoestingen van roodvonk en diphterithis de huisgezinnen wordt 't land niet gebaat door een grooten stapel wetsontwerpen, voor welker behandeling en afdoening de tyd ontbreekt. Ook met de Troonrede van Dinsdag weder geeft het kabi net biyk van zyn ernstig streven om alle punten van het veel omvattend program, waar mede het in 1901 optrad, ook werkeiyk binnen den kring zjjner werkzaamheid te betrekken, en zelfs heeft het toen nog nieuwe onder werpen aan zyn programma toegevoegd, maar zelf ook kan het moeilgk gelooven, dat, zelfs zonder «gebeurtenissen" als van het afgeloopen voorjaar, ook maar de helft der reeds inge diende en nog beloofde wetsontwerpen in wetten zou kannen worden omgezet. Trots al die beloften is er nog veel niet toegezegd wat men had kunnen verwachten, a ontwerpen tot het bestrgden van de ver- valsching der voedingsmiddelen en de oneer- lyke mededinging. De Nieuwe Arnh. Crt. is zeer scherp in haar oordeel over die rede, maar wy meenen dat zg den spgker op den kop slaat. Zy meent dat deze rede, ingegeven door idelheid, vol onvervnlbare beloften en tastbare onjaistheden hoe kan men b.v. beweren dat de landbouw vooruit ging niemand be vredigen kan Zy schrgft o. a. Afkeuring verdient het o. i. in hooge mate, dat men de Koninkiyke spreekster eene zoo besliste onjuistheid liet zeggen als deze, dat de indiening van de ten vorigen jare aange kondigde wetsvoordrachten «door de gebeurte nissen in het voorjaar vertraagd werd." Het is al erg genoeg dat men aan het «anar chistisch avontuur" de beteekenis geeft eener wereldgebeurtenis, door de Koningin te doen gewagen van «een misdage woeling (die) tege- iy k bet openbaar gezag en de maatschappelgke levensbeweging bedreigde." Kieschheid reeds verbood H. M. te betrekken in het debat, dat ongetwyteld over deze uitdrukkingen zal wor den gevoerd, door Haar deze woorden in den mond te leggen. Blgkbaar wil men der natie en der buiten wereld de meening bgbrengen, dat de regee ring in April het vaderland gered heeft. Zeker om te doen vergeten dat zg in Februari, toen het werkeiyk «ernst" was, zich onvoor bereid toonde. Maar om nu de opera-bouffe, onder regie van de heeren Nieuwenhuis en Troelstra op gevoerd, en eindigend in de bekende scheld party, ook nog te gebruiken om eigen nalatig heid te maskeeren en dit door monde van de Koningin, verraadt een gemis aan eerbied en kieschheid, dat niet sterk genoeg op de kaak kan worden gesteld. Verder keurt het blad ook af, dat niet meer over Atjeh werd gezegd. Was de steller der Troonrede wellicht be vreesd dat, door te veel licht te doen vallen op de daden van een Van Heutsz, de redding van Nederland uit de klauwen van D. N. c. s, te zeer in de schaduw zou treden Het Handelsblad is verrast dat in die rede nog zooveel beloofd wordt en vraagt: Wie gelooft echter, dat by den tragen gang der wetgeving hier te lande, het denkbaar is, dat, behalve het vele onafgedane van de vorige zitting, er nog veel van het nieuw toegezegde zal tot stand komen Een buitengewone zeer nauw aaneen sloot en zg werd zoo trouw bggestaan door hare buren in het be bouwen van haar land, dat dat van een ware wildernis weldra herschapen was in rente- gevende akkers. De slanke gestalte, met den zwarten kap van zuster Wade was steeds een welkome versebgning in de kerk, of by de bidstonden van deze sombere lieden, en zy voelde metter tgd dat de arme zwakke buren niettemin sterk waren en haar goed ondersteunden. Geen wonder dus dat zy van avond aarzelde om zioh in te laten met een onbeduidende ver strooiing. Maar behalve deze uiteriyke reden was er nog een, die in het diepst van haar hart ver. borgen' lag, die zg zich zelf niet bekende, en waarover zy zeker zou geweend hebben, indien een ander haar genoemd had. Wglen de heer Wade was inderdaad een zeldzaam voorbeeld geweest van een licht zinnig, losbandig echtgenoot. Hy speelde dronk en wedde veel. Hy kwam vaak laat thuis en somtyds in het geheel niet. Zyn gedrag was wel verre van een zeldzaamheid in de ruwe dagen van Drie Boomen Heuvel, maar het had in mevrouw Wade het verlangen opgewekt naar een geregelder en zelfs ernstiger leven. Zyn tragische dood was natunrlgk een soort van martelaarschap, dat hem in haar oogen tot een heilig aandenken verhief en dat was een soort van verlichting voor haar, werkkracht zal reeds ontwikkeld moeten worde», zal slechts de helft van de lange ïyst, over een aar het Staatsblad hebben bereikt. Uit de werkzaamheid, welke de regeering ten toon spreidt, biykt echter dat zy zelve vol vertrouwen is, en haar taak nog menig jaar verwacht te kunnen voortzetten. Want de beloofde regelingen bevatten stof voor nog lang in een volgende parlementaire periode. Dat de Regeering het als haar plicht be schouwt voor voortzetting der «sociale wetge ving" te zorgen, verheugt het Amsterdamsche handelsorgaan. Het Dagblad van Zuid-Holland en s-Gravenhage wydt vooral uit over de tirades in de rede be treffende onze koloniën en verbaast zich ook over het eenvoudige zinnetje over leger en vloot en dat geheel gezwegen wordt over de belangryke gebeurtenissen in Banjermassin. Leen der redacteuren van het Sociaal Weekblad, acht de meer genoemde en aange vulde zinsneden niet gelukkig. Hy schrgft De zinsnede, die spreekt van «een misdadige woeling die tegelgk het openbaar gezag en de maatschappelgke levensbeweging bedreigde", lgkt ons niet gelukkig. Zg wekt het ver moeden dat er oproer in dei lande was, terwjjl toch overal de orde gehandhaafd bleef. Zy heeft in het woord «misdadig" een dub belzinnige uitdrukking, wgl een regeering in een staatsstuk als de troonrede dat woord alleen moet gebruiken wanneer de strafwet is overtreden, (wat niet geschied is) en zich daar van niet moet bedienen wanneer zy het alleen bedoelt in zedelyken zin. Verder merkt L. op Van alles wat de regeering belooft, zal ver- moedeiyk in het parlementaire jaar, dat we intreden, weinig het Staatsblad bereiken. Maar niet genoeg kunnen wg er den nadruk op leggen dat de Kamer zorge dat het ontwerp- Dranbwet dat in de troonrede wordt aange kondigd, vóór de verkiezingen van de baan zg, opdat door dfct vraagstuk de verkiezingen niet op bedenkeiyke wgze worden vervalscht. Wfi leggen de troonrede uit handen met de overtuiging, dat er thais wordt gewerkt. Voor de herziening van het tarief en voor de fizan- cieele regeling in zake het lager onderwgs hebben wg bezorgdheid; de overige in aan tocht zjjnde ontwerpen zullen we voor een groot gedeelte met vreugde tegemoet zien. Alleen, voor behandeling zal de tgd ontbreken of zouden Kamer en regeering tgd kunnen maken 9 Zoo ja, dan kon er misschien veel tot stand worden gebracht in 's lands belang. De Prov. Gron. Crt. zegt aan het slot van haar overzicht dier rede Zoo is de rede ongemeen ryk aan toezeg gingen en voornemens. Waar het zoo goed als vaststaat dat deze met den besten wil niet alle in daden kunnen worden omgezet, is het wellicht goed dat de voorstelling van het be loofde land niet nog aantrekkelgker is gemaakt. Tooh baart het verwondering, dat, waar zoo veel is in nitzicht gesteld en aangeroerd, ge heel is gezwegen van twee onderwerpen, die missohien urgenter zyn dan alle anderede nadere regeling der gemeentefinaoien en de voorziening in den rechtstoestand der ambte naren. Het kan zyn dat de laatste een onder deel uitmaakt van de in aantocht zgnde die haar, missohien een weinig al te rond, werd ingegeven door de weduwe Drahe, bg haar eerste bezoek van rouwbeklag, na den dood van Wade. «Het is een tranendal, mevrouw Wade," had zy gezegd, «maar het heeft zyn licht- en schaduwzyde, en ik denk dat gy spoedig ook zult voelen wat ik gevoelde, nadat Abner van my was weggenomen. Het was zoo gerust stellend voor my dat ik, wat er ook gebeuren mooht, nu ten minste altyd wist waar Abner zyne nachten doorbracht." De arme, kleine mevrouw Wade bezat goen gevoel voor humor, dat haar belette zich by deze groote waarheid neer te leggen, en zy aanvaardde haar onder een nieuwen tranon- vloed. Terwyi zg daar zoo uit het raam keek, had zy een vaag besef dat zg in den regen en nevel iets ontwaarde van de gedaante van een man, die over dea weg liep, met een pak op den mg, zooals de landloopers, die zg vaak te Drie Boomen Heuvel gezien had. Die herinnering deed haar besluiten niet naar het feest te gaan. Doch toen zy het venster wilde verlaten verscheen er een tweede gedaante een ruiter in de andere rich ting op den kruisweg, een korter pad over haar grondgebied. Ia hem herkende zy spoedig een der vreemdelingen, die het dansfeest op touw zettenzy had hem den vorigen Zondag in de kerk gezien. Toen hy het huis voorby

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1903 | | pagina 1