Maandag
14 September.
N°. 216
146" Jaargang,
1903
Middelburg >2 September.
KAN8.8PBL.
Uit Stad en Provincie.
Bg deze courant behoort een Bijvoegsel.
Wie zich tegen 1 October op de
MIDDELBURGSCHE COURANT
abonneert, ontvangt de deze maand
nog verschijnende nomtners kosteloos.
DE ADMINISTRATIE.
HOOGWATER.
Storm.
MIDDËLBIIRGSCHE COURANT.
Deze courant verscaijnt d a g e 1 ij k a, met uitzondering van Zon- en feestdagen.
Prijs, per kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor alle plaatsen in Nederland franco p.p., f 2.
Afzonderlijke nummers kosten 5 eent.
THERMOMETER EK VHBWACHTIH6.
12 Sept. 8 u. ?m. 54 gr., 12 u 58 gr., av, 4 u. 55 gr. F. Verwacht: zwakke tot matige N.
W. wind, veranderlijk weer, geringe neerslag, geringe toename in temperatuur.
Advertontièu20 cent per regel, Geboorte-, dood- en alle andere familieberichten en
Dankbetuigingen van 1—7 regels f 1.50; elke regel meer 20 eent. Keelamans 40 eent per regel
Oraete letten naar da plaats, dia z]j innamen.
Tot de plaatsing ran adverteatiSa en reclames, niet afkomstig uit Zeeland, betreffende
Handel, Njj verheid en Geldwezen, is uitsluitend gereohtigd het AI|s»s*n AAvortoattaoSarMMi
At MS KA HAS AsM.g K.W. feorbargwaS #««i AaMterstass.
Wat is kans-spel?
Eu wanneer mag dit, uit algemeen zede
lijkheidsoogpunt, geoorloofd heeten?
Deze vragen zijn tegenwoordig aan de
orde van den dagnu de regeering vol
daan heeft aan bare toezegging in de
Troonrede, verleden jaar, om in te dienen
een wetsontwerp betreffende het houden
van loterijen. Nu dit als 't ware aansluit
bij het voorstel tot afschaffing van de
Staatsloterjj, meenen wij, in verband daar
mee, enkele opmerkingen te moeten maken,
al was het ons voornemen omtrent de
laatste eerst onze meening te zeggen na
de verschijning van het voorloopig verslag
der Tweede Kamer over het afschaffrags-
ontwerp.
Wat is kans-spel?
Wij zouden haast zeggenonze gansche
leven, ons gansch bestaan is een kans-spel.
Zoodra wij in de wereld komen, is een
verstandig vader, die daartoe de middelen
heeft, gereed om een verzekering te nemen
op ons leven, b.v. om kosten voor latere
studie té verzekeren.
Hij waagt jaarljjks eenig geld eraan om
goede voorzorgen voor zijn kind te nemen,
met de kans dat hij dit geld nutteloos uit
geeft maar in de hoop dat zijn nazaat het
met winst terugkrijgt.
Zoodra men zelf ouder is geworden, doet
men stappen in die richting om voor zich
of zijn nabestaanden in de toekomst te
zorgen.
Zoo zijn er in dien geest tal van wegen
en middelen, die ten goede werken maar
waarbij de kansrekening toch een groote
rol speelt.
Wij hebben slechts de ongevallen-ver
zekering te noemen om te wijzen op het
groote nut dat dergelijke kansrekening heeft.
Nu is echter in Duitschland in het
hoogste ressort uitgemaakt dat men straf
baar is, wanneer men in dien geest handelt,
omdat men dan is speler in een loterij-onder
neming. Daar had, zooals gemeld, iemand
zich geabonneerd op een blad, dat zijne
abonnees een lijfrente verzekerde voor
hunne weduwen, wanneer hun een ongeluk
overkwam.
Dit is zeker wel een eigenaardige op
vatting omtrent een kansspel, dat toch
waarlijk zoo verwerpelijk niet is.
Hier is toch geen kwestie van bedriegelijk
spel, tenzij gebleken mocht zijn dat bij een
plaats gehad hebbend ongeval aan de ver
plichting niet is voldaan.
In elk geval begaat de deelnemer aan
zulk een kansspel toch geen misdrijf.
Wij haalden echter dit voorbeeld slechts
aan om te bewijzen hoever men gaan kan
eo hoe moeilijk het zal zijn om, is men
eenmaal den weg van verbod ingeslagen,
juiste grenzen te trekken.
Het hoofddoel moet natuurlijk zijn de
menschen tegen hun eigen booze harts
tochten in bescherming te nemen.
Dit ligt trouwens in den geest van den
tjjd die van zelf tot ziekelijke overdrijving
aanleiding geeft.
Meermalen hebben wij daarop reeds ge
wezen.
Men wil te veel reglementeeren en te
veel verbieden, wat tengevolge heeft dat
men heimelijk de ondeugd in de hanc
werkt en het volk niet sterk maakt tegen
de verleiding.
Op het gebied van twee ernstige zaken
waarbij voor particuliere bonden en ver-
eenigingen nog een ruim veld ter bearbei
ding open ligt en verbetering van sociale
toestanden zooveel nut kan stichten, komt
dit meer en meer in het licht.
Wij bedoelendrankmisbruik en pro
stitutie.
De ervaring met de drankwet heeft ge
leerd hoe de clandestine verkoop van sterken
drank wordt bevorderd en hóe onmogelijk
het is alle kwaad te bestrijden.
Maar toch heeft men in deze die goede
vrucht dat, al kan men niet het kwaad
in zijn geheel uitroeien, men het voor een
deel wel tegengaat.
Bij de prostitutiekwestie, waarbij men
meer zijn kracht zoekt in verbod dan in
reglementeering, zal de aan een of ander
verbonden schaduwzijde nog meer in het
oog vallen, zelfs al treedt de lands regee
ring in deze op. Ten nadeele van de
arme slachtoffers van dit kwaad zal men
geheime instellingen, zooals in België, in
Amsterdam en elders reeds bestaan
sigarenwinkels en quasi-logementen, in het
leven roepen.
Zoo zal het ook gaan wanneer men de
regeering wil volgen op den weg, dien zij
tegenover de loterijen inslaat.
Na de drankzucht wil de Regeering de
speelzucht krachtig beteugelen, „ter be
scherming van het zedelijk karakter van
het openbaar volksleven". Maar wil zij dit,
dan dient er heel wat anders te gebeuren
dan nu geschiedt.
Wie de speculaties kent in Amerikanen,
waardoor menigeen, vooral dit jaar, zoo on
gelukkig is geworden; wie weet hoe nog
niet zoo lang geleden eveneens gespeculeerd
is in krenten zeer ten nadeele van menig
eenvoudig manwie kent de honderden
manieren waarop gedobbeld wordtzal
moeten bekennen dat er heel wat erger
kwaad valt te bestrijden dan dat waarop
nu het oog der regeering is gevestigd.
Men heeft over deze poging al zeer
scherp zich uitgelaten.
Men veroorloofde zich in verband daar
mee de herinnering aan de uitdrukking:
de kleine dieven knoopt men op en de
groote laat men loopen."
Men noemde haar „koude drukte".
„Als een frontmaken tegen het spel be
schouwt de regeering haar ontwerp niet"
zoo schreef het Sociaal Weekblad. „Het
vliege niet hooger dan het kan en het kan
niet meer zijn dan een middel om knoei-
loterijen tegen te gaan en ze daarom alle
te verbieden".
Dit zijn wij eensmaar dit is ook zeker
dat om het doel te bereiken dat men met
dit ontwerp verkrijgen kan veel zal
nog tusschen de mazen der wet doorkruipen
eigenlijk geen nieuwe wet noodig is.
Er is een zeer eenvoudig middel.
Men herstelle een vroeger begane fout;
men vuile aan wat ontbreekt aan de wet
van 1814 omtrent loterijenmen voege
eene strafbepaling bij het volgende verbod
„Niemand binnen de Yereenigde Neder
landen zal vermogen aan te leggen, of
aangelegd zijnde, te continueeren eeniger-
hande particuliere Loterijen van contante
penningen, roerende of onroerende goede
ren, effecten of waren van wat aard, natuur
waarde of importantie die ook zonden
mogen wezen, wordende hieronder wel
expresselijk begrepen alle zoogenaamde
verhoogingen bij verdeeling, kansreederijen,
Loterijen op Loterijen, alsmede alle nego
tie loterijen, met dien verstande nogtans,
dat hierdoor niet worden gerekend verbo
den te zijn zoodanige negotiation, waarbij
premiën worden uitgeloofd, welke ten be
hoeve van steden, plaatsen of corporatiën,
op daartoe door Ons te verleenen concenten,
zullen kunnen plaats hebben, des nogtans,
dat bij dezelven wel premiën, boven de
algemeene som van den inleg te genieten,
doch in geene gevallen eenige nieten of
prijzen, die de uitgaven minder dan den
inleg zouden doen bedragen, zullen wor
den gedoogd."
Over de kracht van deze bepaling heeft
men nooit kunnen oordeelen waar zij totaal
machteloos is.
De Regeering neemt nu onzes inziens
haar taak veel te breed op. Bij herziening
en aanvulling van die wet van 1814 kan
nog veel tegengegaan worden wat nu niet
kan worden beleten de Regeering laadt
niet, zooals nu, den schijn op zich mach
teloos zich te gevoelen tegenover de groote
speculanten op effecten of andere beurzen,
die zeer moeilijk te bereiken zijn, ja waar
tegen geen bescherming is te verleenen.
Bovendien, menig klein burger laat zich,
trots waarschuwing van zijn makelaar in
effecten, niet weerhouden van bedenkelijke
speculaties.
Zal hij zich storen aan eventueele ver
bodsbepalingen, stel dat zij te maken zijn,
en niet in het buitenland speculeeren
n
En wat nu de Staatsloterij betreft, wij
hebben al meermalen doen blijken dat wij
niet hoog weg loopen met hare afschaffing.
Wij zouden haar nog altijd, zooals zij bij
hare oprichting ook werd beschouwd, wil
len noemen een bliksemafleider voor erger
speelzucht, gevaarlijker kansspel.
In ons nommer van 16 Febr. gaven wij
nog een overzicht van haar ontstaan,
waartoe alle aanleiding bestond, om dobbel
en hazardspelen, om speelhuizen tegen te
gaan. Na de oprichting van de Staatsloterij
verdwenen dezen van lieverlede.
Schaft men haar nu af, de speelzucht
zal andere wegen zoeken. Wij draaien
wederom in een cirkel, zoodat ten slotte
tegen toenemende speelwoede weer andere
middelen zullen moeten worden aangewend
in den geest der versmade Staatsloterij.
Daartegen zullen voorstellen, als nn de
regeering er een doet, toch niet baten.
En wil men nu als argument voor de
zooveelste maal doen wegen de meening
dat de Staat uit zulk een loterij geen bate
mag trekken, dan wordt het tijd dat ook
de accijns op het gedistilleerd spoedig ver-
dwijne en de vergunningsrechten, inge
volge de drankwet, worden afgeschaft.
Zij zijn van een en hetzelfde stand
punt beschouwd als inkomsten des Rijks,
die voortvloeien uit een „zonde", even on
zedelijk als, zoo met onredelijker dan de
bate, die het Rijk uit de Staatsloterij trekt.
Met belangstelling blijven wij daarom
uitzien naar het voorloopig verslag der
Tweede Kamer over die beide ontwerpen;
vooral omdat vele leden der Rechterzijde,
nl. de Katholieke, lang niet onverdeeld
gestemd zjjn voor de voorgestelde opheffing.
Dit verslag zal nu wij voor het oogen-
blik niet verder op het ontwerp willen
ingaan ons allicht nog aanleiding geven
tot eenige opmerking.
aan A. Metstot verdaeling van het onder,
wjjs aan de Burgeravondschool over een vier
jarigen cursus en tot wjjziging van het besluit
van 22 October 1902 no. 9, voor zooveel hst
getal leeraren en de jaarwedde betreft; tot
beschikking over den post voor onvoorziene
uitgaven in de gemeente-begrooting voor 1903
en tot wijziging van artikel 17 litt. d der
verordening, houdende tarief en voorwaarden
betreffende de levering van duinwater.
«t
Het lijkje van het slachtoffer van het
bekende ongeluk is Vrijdagavond in een bran
card per tram van hier naar Vlissingen
verboerd.
Nader wordt ons gemeld, dat de bjj het
ongeluk gekwetsten niet gebracht of gegaan
zjjn in een smidse maar in de wagenmakerij
van J. Konraad, waar zjj op liefderjjke wjjze
werden geholpen en zooveel mogeljjk verzorgd.
- Tjjdens het onweder, dat Vrijdagavond
boven onze stad woedde, is de bliksem in
den schoorsteen van de watermachine aan het
Dok geslagen, waar hg eenige schade aan
richtte.
Heden middag werd door den keurmeester,
van der Sluis, alhier, ëen mand schol
afgekeurd, die bestemd was voor de visch-
vrouwen uit Arnemuiden.
Ooet-Indië.
In het Bat. Nbli wordt, in een bericht uit
Banda, uitvoerig melding gemaakt van een
brand in de mailkamer van het stoomschip
Van Riebeek, van de Kon I akketmaatschappi)
Daarbg wordt met lof gewaagd van het op
treden, bjj die gelegenheid, van den derden
officier, den heer F. Bauer, een Middelburger
van geboorte.
De Chinees van Soerabaja, die beweert
een middel tegen lepra te bezitten, gaat voort
met genezingen te bewerken, zoo deelt de
Soer. Ct. mede. Een paar zeer frappante ge
vallen hebben de meening versterkt, dat hg
inderdaad zulk een middel kent.
De regeering van Ned.-Indië is ook volkomen
bereid hem de gevraagde 100.000 uit te
betalen, zoodra de proeven, die zg wenscht
dat zuilen worden genomen, tot bevredigend
resultaat hebben geleid.
Ean gebouwtje wordt thans -opgericht ter
zgde van het stadsverband, waarin twee Iepra-
lgders door hem zullen worden behandeld.
Zooals uit eene in dit nommer voorko
mende annonce blgkt, is de matinée, tegen
morgen (Zondag) in den tuin op het Noord-
Bolwerk alhier aangekondigd, uitgesteld.
De klerk-telegrafist derde klasse bg het
staatsspoor alhier, L. F. W. Gubbels is
gen 1 October benoemd tot goederen-klerk
derde klasse te Breda.
De gemeenteraad te Middelburg
houdt a. s. Woensdag, des namiddags te half
drie uur, eene vergadering ter behandeling
va* de volgende voorstellen van burg. en weth.
naar aanleiding van het verzoek om subsidie
van de Vereeniging tot oprichting en instandhouding
van eene Christelijke bewaarschooltot wgziging
der verordening op de heffing van schoolgeld
tot verhuring van stukjes grond achter de
pereeelen aan den Kinderdgk, wgk P no 76
en 77, aan L. Polak en W. J. Schuts; idem
van grond op het Seisbolwerk aan de Vennoot
schap Bonthandel, voorheen O. Alberts Lzn. en Co
idem van bleekveld op bet Smidsbolwerk aan
J. P. Vergouwentot verhuring van de hulp
kazerne aan den Staat; tot uitgifte in recht
van erfpaoht van grond aan de Werfstraat
Dit Vlissingen.
Met goed gevolg werd heden van de werf
De Schelde te water gelaten de raderboot De
Lekboot, gebouwd voor de reederjj aan de Lek
te Slikkerveer. Het sehip is bestemd voor
passagiers en goederenvervoer op de L9k.
Aan genoemde werf zjjn heden in het geheel,
wegens slapte, 80 man ontslagen.
Het stoomschip Haardraade, op dezelfde werf
gebouwd voor rekening van de firma Holta k
Co. te Skiën (Noorwegen), deed heden ter reede
aldaar den officieelem proeftocht.
Genoemde bodem zal nog deze of begin vol
gende week naar Skiën vertrekken.
Het Russisch stoomschip Gerd kwam Vrjjdag
avond in de binnenhaven aldaar. Daar he;
aan den grond heeft gezeten, zullen experts
een onderzoek instellen.
De vraag naar leve rb are oesters begint
reeds van eenige beteekeuis* te wordende
verzending is drukker dan andere jaren om
dezen tjjd.
In de week van 3—10 Sept. werden er van
lerseke reeds 110,000 verzonden. De kwaliteit
belooft beter te z)ju dan verleden jaar.
Ook de handel in krabben en kreukels is
zeer levendig.
Op enkele plaatsen, o. a. bg Kattendjjke,
hebben de kweekers te kampen met mossel-
zaadval. fiers, en Ih. Crt.)
Behalve de reeds gemelde benoeming
van mej. C. A. Hartog te Haamstede tot onder
wijzeres te Stavenisse, welke benoeming
met algemeene stemmen geschiedde, werd
Vrjjdag door den raad met ingang van 1 Oct.
a.s. op verzoek een eervol ontslag als onder
wijzeres verleend aan mej. A. E. A. Leupen,
wegens hare benoeming als zoodanig te Maas
sluis.
Tot lid der commissie tot wering van school
verzuim werd benoemd de heer D.Roozemond Gz.
Vastgesteld werd de begrooting der gemeente
voor 1904, sluitende in ontvangst en uitgaaf
op 14052.77.
Onder de inkomsten heeft men o. a. de
volgende postenopbrengst eigendommen
113, haven en kadegeld 1400, hoofdeljjken
omslag 2600, schoolgelden 400, vergunnings
rechten 143,75, rjjksuitkeering 3157.37',
bjjdrage kosten onderwijs ƒ1935 en vergoeding
bestelling telegrammen 145.
Onder de uitgaven heeft men o. a.onder
houd eigendommen 1180, kosten bestuur
f 1676, uitgaven onderwijs 5264, politie
403, gezondheidsdienst f 271.25', rente ge
meenteschulden f 399 75 en aflossingen 1350,
brandweer f 60, straatverlichting f 160, arm
wezen ƒ200, armverzorging ƒ474.16', landbouw
handel en njj verheid 295, beheer en bezittingen
f 167.50 en onvoorziene uitgaven 1131.60.
De surnumerair bg de Poiterjjen, de
heer J. Risseeuw te IJzendgke, wordt met
1 October geplaatst te Terneuzen.
Vlissingen.
Zondag
13
Sept.
urn.
5.16
Maandag.
14
6.07
Dinsdag
15
7.18
Woensdag
16
8.49
Donderdag
17
vm.
9 30
Vrjjdag
18
0 42
Zaterdag.
19
11.38
Domburg;
Zondag
13
Sept.
am.
5 25
Maandag.
14
6.16
Dinsdag
15
7 27
Woensdag
16
vm.
8.09
Donderdag
17
9.39
Vrjjdag
18
10.51
Zaterdag
19
11.47
Omtrent de gevolgen van den storm van
Vrjjdag ontvingen wjj nog verschillende
berichten.
Verschrikkelijk is de tijding die uit Arne
muiden tot ons komttwee hoogaarzen,
gemerkt A. R. M. IS en #5, zjjn vergaan,
terwijl omtrent het hoogaartssohip A. R. M.
no 29 niets bekend iB, zoodat ook dit vermoe-
deljjk verongelukt is.
Wordt dit bevestigd, dan heeft de storm 14
of 15 slachtoffers uit die gemeente geëischt
en zjjn vele families in rouw gedompeld.
Men zie Laatste Berichten.
Te Vlissingen kwam de Belgische
loodskotter no. 13 des morgens uit zee terug
met gebroken kluiverboom en verlies van
roeiboot.
Te Serooskerke (W.) kwam van den
toren der Geref. Kerk het kruis naar beneden.
Een garnalenvisscher uit Tholen, die des
voormiddags met zjjn vaartuig van Zierikzee
huiswaarts wilde gaan, werd, naar men
ons uit lerseke meldt, door den storm
aangegrepen en op een zandbank geworpei.
Daarbg verloot bjj zjja roer en brak een zwaard.
Dit laatste tot zjjn geluk, want anders was
het vaartuig waarschjjnljjk omgeslagen. Dit
kwam nu vlot en den schipper bleef niets
anders over dan vóór den wind naar lerseke
te varen, waar het vaartuig tegen den dgk en
zwaar lek geslagen werd. Van daar werd het
niet zonder moeite naar de haven gesleept. De
schade beloopt een paar honderd gulden maar
de vier opvarenden bleven ongedeerd.
De dienst op de tramljjn Hulst Wals
oor d e n moest voor een deel gestaakt worden
omdat de ljji onberijdbaar was door de omge
waaide boomen, terwjjl ook de spoorbootdienst
Walsoorden—Vlake door de ontstuimigen
golfslag den dienst moest opgeven.
Over het ongeluk aan het Zjjpe meldt men
ons nader uit Bruinisse:
Bg den woedenden storm verkeerde Vrgdag
een groot deel der vissohersvloot alhier in
doodsangst omtrent het lot van een der vele
vaartuigen, die des morgens ter visscherg
uitgegaan waren, zonder dat men van hier uit
te weten kón komen van wie dat vaartuig was
en wie de opvarenden waren, totdat eindelgk
de mare bevestigd werd, dat het vaartuig was
van D. van den Berg Dz., dat het was
omgeslagen en de drie opvarenden verdronken
waren, namelgkW. van den Berg Dz., zoon
van den eigeiaar, als schipper, gehuwd en
vader van twee jonge kindertjes, H. Okkerse
Pz. en D. van den Berge Jz.; de laatste
ongehuwd.
Een jacht met gebroken mast ligt te Bathen-
oord. G. Kik Az. werd tehuis gebracht met een
zeer gekwetst been.
Te Anna-Jacobapolder spoelden aan
40 pakken stearine, 14 vaten vet, 1 kist bloem
bollen en 1 roeiboot.
Te Terneuzen werd, daar het onophou-
delgk neervallen van takken gevaar opleverde
voor de passage, door het gemeentebestuur
een deel van het Sohelpenpad voor het verkeer
gesloten.
De wind wist een gat te krg gen in de groote
kalkloods der aannemers van de sluiswerken,
de heeren Medoets en De Clercq, en in een
oogwenk vlogen daarop het grootste deel der
jjzeren platen, vormende de dakbedekking,
door de luehtsommige kwamen aan de o ver
zade van het kanaal op een daar liggende
stoomboot tereoht.
Een op de reede liggende stoomboot, ge
komen van Antwerpen, sloeg van voor de
ankers en strandde aan den Nieuw Othenepolder.
Bg opkomend water is het met eigen kracht
vlot gekomen en heeft het de reis vervolgd.
Te Sluiskil stortte een arbeiderswoning
door den wind in.
De telegraaf was ook daar in alle richtingen
gestoord. Berst laat in den namiddag was er
communicatie met België en in den avond
met een deel van Nederland.
Te Zuiddorpe woei een prachtig rozet-
venster van gebrandschilderd glas in.
De Provinciale booten hielden zich goed
Alleen werd de afvaart om half elf voormiddag
uitgesteld tot een uur. Overigens werd de
dieist geregeld uitgevoerd.
■M
Te Philippine konden dien dag bjjna
geen mosselen verzonden worden, doordat
slechts enkele vaartuigen geladen binnen
kwamen.
Te Aardenburg kon de eerste tram
uit België niet aankomen, daar omgewaaide
boomen de tramljjn onveilig maaktende
tweede tram naar België kon evenmin door
rjjden en moest van daar weder terug ver-
