Zaterdag 5 September. Middelburg 4 September. Uit Stad en Provincie. Een woord ten gunste Ned. Staatsloterij der W. 209. 146" Jaargang, 1903, MIDDELBIJRGSCHE COURANT. Deie courant verschijnt d a g e 1 ij k s, met uitsondering van Zon- en feestdagen. Prijs, per kwartaal, soowel voor Middelburg als voor alle plaatsen in Nederland franco p.p., f 2. Afzonderlijke nummers kosten 5 eent, THERMOMETER EN TCKWACHTIRd. 4 Sept. 8 u. tb. 64 gr., 12 n 73 gr., av. 4 n. 74 gr. F. Verwacht! matige Z. W. wind, bewolkte lucht, warm weer. AdvertentiSn10 cent per regel. Geboorte-, dood- en allo andere familieberiohten en Dankbetuigingen vsn 1—7 regels f 1.50; elke regel meer 20 cent. Xeelamens 40 cent per regelï Greete letters naar de plaats, dia *jj Innemen, Tot de plaatsing van adverteatiSn en reclames, niet afkomstig uit Zeeland, betreffende Handel, Ng verheid en Geldwezen, is uitsluitend gerechtigd het Algenseesa A4v*rtt*»ilta<<5!tar«aa Ai PR Ei A MAR As»., M,W.. We»i?l»E3*gW»]l Amalag dnies BEN LES IE VOOR WA AN WIJZEN. Wanneer eens aan oen leek gevraagd was: wien zondt go benoemen als vertegenwoordiger van do Nederlandsche regeering bp het Haag- scha Arbitragehof, inzake de verdeeling van de gelden, die Vonezuela voor haar schuld- eischers heeft afgezonderd dan zou de man waarsobgnljjk antwoordenWel, daarvoor zon ik eens rondkjjken onder de personen in ons land, die verstand hebben van internationaal recht. Men hoort er wel eens op roemen, dat mij knappe lui in dat vak onder onze laud- genooten bjj de hand hebben. Maar daarmee zon hjj bewijzen van derge lijke dingen niets te weten. Men hoeft het in ons vorig nummer onder Benoemingen kunnen lezen dat onze regeering daarvoor is gegaan naar Constantinopel, en dat zjj benoemd heeft onzen gezant aldaar, mr W, F. H. von Weckherlin. Wanneer deze werkelijk beter op de hoogte is van dergalgko financieele schikkingen dan anderen, waarom zou dan iemand er bezwaar tegen maken dat do regeering hem wat vei weg haalt Maar nu zullen misschien menschen,dio geen verstand van die dingen hebben, de vraag opperen.Ta, maar heeft die gezant te Con stantinopel niets te doen De couranten spreken zoo raar van de toestanden in Turkjje, en als onze gezant zoo knap is in het uit pluizen van ingewikkelde belangenkwesties in een oorlogsland, zou hjj dan in Constanti nopel niet van dienst kunnen zjjn Ook dio vraag is weer een bewjjs dat men niet op de hoogte is. De Macedoniörs en Turken zjjn daar nu wel aan 't moorden en plunderen, de spoorwegen worden wel onveilig gemaakt, de schepen loopen wel gevaar on gemerkt een paar dynamietbommen mee aan boord te krjjgen, aan de gezanten te Constan tinopel wordt wel door de Porte de raad gegeven zelf voor hun veiligheid te zorgen, maar dat doet er niets toe. «Buitenlandsohe zaken" weet dat immers veel beter te beoordeolen dan een leek, de benoeming bewjjst dat de belangen van de talrjjke Nederlandsche onderdanen daar geen gevaar loopen, en dat onze gezant gerust een tjjdje van zjjn standplaats afwezig kan zjjn om in Den Haag op te komen voor de belangen der Nederlandsche schuldeischers in Venezuela En is men nu zoo'n halsstarrig onverstand dat men zich door de kracht van zoo'n feit niet laat overtuigen, dan stelle mon zich tevreden met de overweging dat de wegen van >bnitenlandsche zaken" nu eenmaal anders zgn dan die van gewone zaken, en dat men zich niet bezorgd moet maken al 1 ijken dio wegen ook geheimzinnig. I>r BRONSVELD OVEU DE ZAAK' LINDEMAN. Dr Bronsveld schrjjft in de Stemmen voor waarheid en vrede over die zaak-Lindeman het volgende «Wg moeten er zorgvuldig voor waken, dat in ons goede land de vrjjheid van het woord ongerept bljjtt. Onze tegenwoordige president minister, heeft toen hg redacteur was van Standaard en Heraut overvloedig van die vrg heid gebruik gemaakt. Heeft hg de Synode der Ned. Herv. kerk niet een «Sanhedrin" genoemd, en gewaagd van «Synodale doggen Heeft hg niet voor «Judas" gescholden mannen die den Christus beleden, maar zich vrg hielden of maakten van het antirevolutionair partg verband Nu is bg door den heer Lindeman een «onbewust huichelaar" genoemd. Ik vind dat zéér onbetamelgk, ofschoon ik niet durf be slissen, of de scheldnaam «Judas" nog niet onteerender is." Volgens de meening van dr Bronsveld moet de heer Lindeman wegens hetgeen hg over den minister zeide, niet op grond dat hg een rgkabetrekking bekleedt, gestraft worden. Ieder Nederlander heeft het recht in een minister, ook in den president-minister, af te keuren wat hg afkeurenswaardig vindt. Gaat hg daarin t# ver, dan kan hg voor den strafrechter ge daagd worden, maar 't zou in strgd zgn met onze constitutie, met onzen volksaard, met ons verleden, in een minister een «chef' te zien, van wien wg niet «ouden zeggen mogen wat wg gewoon zgn te zeggen van ieder ander medeburger. Het spreekt echter van zelf, dat daarom uitlatingen ais die van den heer Lin deman nog niet worden goedgekeurd. Eene andere vraag is echter, of de heer Lindeman als lid van het Comité van Verweer had mogen optreden en aanbevelen de midde len van geweld, welke dat comité wilde aanwenden. «Daarmee werd zoo schrgft dr Bronsveld positie genomen niet tegenover een minis ter, maar tegenover het gezag in, de veilig heid, ja het bestaan van ons land. Hier was geen sprake van richting of partg, maar was het de vraagmag een ambtenaar mede doen aan een poging om ons land over te leveren aan regeeringloosheid, aan het anarchisme Mannen van allerlei richting hebben medegewerkt, om wetten tot stand te brengen, die zulk een aanslag op het gezag beletten zullen. Ik zou meenen, dat een ambteloos burger door zulk een «verweer" strafbaar wordthoe veel te meer iemand, die in den dienst is van den staat. De spoorweg-werklieden, die de bevelen uitvoerden van het Comité van Verweer, gn gestraft waarom zouden mannen als de heer Lindeman, die tot verweer opwekten en daarover geen Bpgt betuigden, vrg blgven? Het anarchisme is geen partg, voor welke plaats mag zgn in oub land naast andere, maar het is een vgand van ons allen, tegen wien wg gezamenlgk front moeten maken. Wanneer een gezin ingericht moet worden kan er ver schil bestaan over de wgze, waarop dit ge schieden zalmaar indien iemand nadert met dynamiet, om ons huis in de lucht te doen springen, dan keeren wg ons allen tegen hem en bannen hem de deur uit. De heer Lindeman moet het niet euvel duiden, dat wg, die niet in de handen van de anarchisten willen vallen, tegenover hun ver weer.— het onze stellen". Om de juistheid van deze laatste beschou wing te bewgzen, zou dr Bronsveld hebben aan te loonenvooreerst dat de heer Linde man «anarchist" is en ook dat men de «veilig heid, ja het bestaan van ons land bedreigt en het land wil overleveren aan Regeeringloos heid en anarchisme" als men zich verklaart tegen eene wgziging van het wetboek van strafrecht, zooals ie Regeering indertgd voor stelde, en men de publieke opinie en de leden der Volksvertegenwoordiging er voor tracht te winnen om zulk een wgziging af te keuren en niet tot de aanneming daarvan mee te werken. Zgn weleerw. zou, dunkt ons, met het leve ren van dit bewgs nog al wat moeite hebben Wg ontvingen een brochure, aldus getiteld, van do hand van den heer Jacob Appel, Col lecteur der Staats-Loterg te Middelburg. Dit is, voor zoover wg weten, de eerste stem die zich uit het gilde der naastbg be langhebbenden zeiven openlgk laat hooren En daarom zal deze beschouwing bg voor- en tegenstanders der afschaffing van de StaatB- Loterg en bg de neutralen tegenover dit vraagstuk zoker wel belangstelling wekken, Waar de brochure niet in den handel is, maken wg hiervan uitvoerig melding. Het is zoo zegt do schrgver voor ons, Collecteurs der Staats-Loterg, in deze kom mervolle tgden, waarin straks over het al of niet voortbestaan dier Staats-Instelling uit spraak zal worden gedaan, een eiscb van ernstige overweging of het gewenscht mag heeten, nog een woord te doen hooren ten gunste van de in veler oog nu reeds gevon- nisde. Het is daarom zoo moeilgk, omdat het sucoes van den verdediger dier instelling ik stel die uitspraak eerlgk voorep zoe on evenredig zal zgn aan de goede bedoeling van zgn betoog. En toch zet ik mg met g ver aan de taak om het goed recht van bestaan te bepleiten van eene zaak, die onvoorzichtig en vaak oppervlakkig door zoo velen wordt veroordeeld. Het beginsel, dat alle loterg uit den booze is, zit er bg velen zoo muurvast in, dat alle debat of polemiek vruchteloos mag heeten om zoo iemand tot mildere gedachten te brengen En toch wil het mg voorkomen, dat die tegen stand meer zgn oorzaak vindt in den klank van het woord, dat aan dezen kans-vorm ge, geven is, dan aan het wezen der zaak. Want onze geheele samenleving, ons huiselgk, bur gerlgk en maatschappelgk leven hangt met zoovele kansen samen, is zoo doortrokken van kansbegrip, dat ik mg geen voorstelling kan maken van eene maatschappg, waarin voor het begrip „kans" geen plaats is, en waar het zoogenaamde toeval in al zgn duizend scha keeringen niet oppermachtig regeert. De kleinste daad van koopmanschap tot de hoogste beginsel-uiting toe moet, op straffe van ongewenscht resultaat, onafwgsbaar gebaseerd zgn op de «kansborekening van slagen." Deze «kans van slagen" is een factor, die behoort bg alle menschelgk doen en pogen, en die zich ia geen enkel geval elimineeren laat. Niet minder merkwaardig dan de overal aanwezigheid van dit kansbegrip is de groote verscheidenheid, waaronder het zich vertoont. g leven in een raclame-tgde* wie thans zich niet groote offers getroost «in hoop op gewin," brengt zgue artikelen niet aan de markt, en gaat door de groote mededinging onder. Barnum of een ander grootmeester in de reclame-fcunst heeft gezegd, dat, als men een zaak begint met 10 dollar, men daar 6 dollar moet afnemen voor reclame. (Dat zgn heel andere verhoudingen dan de Staats- Loterg eischt van hare deelnemers voor hun verzekerings-polis) Is het nu niet merkwaardig, dat deze reclame maker een gansch andere maatstaf wordt aangelegd dan den deelnemer in eene geld- loterg, die zich op zijne wgze assureert op de mogelgkheid van gewin? Zgn beiden geen «kansspelers", en bestaan zg elkander niet in den bloede? Ik gebruikte met opzet daarvoor de deelne mers in eene geldloterg en tot recht be grip heb ik hier alleen op het oog de betrouw bare, deugdelgk ingerichte Ned. Staats-Loterg eene uitdrukking, aan het verzekerings wezen ontleend. Dit deod ik, omdat, goed bezien, kansspel en assurantiebedrgf beide loten zgn van éen stam. De tegenwoordige tgd staat in het teeken van het verzekeringswezen en terecht is deze hoogst verdienstelgke toepassing der kansbe rekening een zegen voor de menschheid. Door eeno gelukkige vinding heeft men de deugd der spaarzaamheid aangepast aan de andere beteekenis van ditzelfde woordbe dachtzaamheid, Men verzekert daardoor zgn leven, zgn bezittingen, zgn ouderdom, zgn ge zondheid en werkkracht; dit wordt door ieder toegejuicht maar een gering bedrag af zonderen, en zich daardoor de mogelgkheid scheppen zich geldelgk wat ruimer te bewe gen, waardoor zgn stoffelgke welvaart zou kunnen toenemen iets wat op andere wgze in tallooze gevallen, trots de meeste inspan ning niet mogelgk is zie, dat is uit den booze. Hoe weinig doordacht sommige dagbladen over deze gelgksoortige kansbegrippen oordee len, blgkt wel uit het feit, dat er couranten zgn, die de Staats-Loterg bestrgden, en tege' Igk hun lezers als offer aan den reclame geest verzekeren tegen de kansen van een ongeval. En hoe vaag veler begrip nog is omtrent den aard van het verzekeringsbedrgf, bleek mg weder dezer dagen, toen iemand, die indertgd eene polis gesloten had tot uitkeering bg zgn overigden van zeker kapitaal, met verbazing tot de ontdekking kwam, dat hg dat uit te keeren bedrag reeds lang had betaald, en de overige jaren van zgn leven n premies kon storten zonder eigen profijt, maar alleen ten bate van anderen. Deze overigens ontwikkelde man had blgk baar geen rekening gehouden met het feit, dat bg de veelgeprezen levensverzekering ook nog andere factoren werkzaam zgn dan de deugd der spaarzaamheid. Doch zooals bg allo vergelgkingen het geval is, zgn, naaBt trekken van groote overeenkomst, punten van verschil aan te wgzen. En de ernstige mannen, die nog zeer onlangs zoo'n merkwaardig debat hielden naar aan leiding van de begrippen: spel, weddenschap en speculatie, zouden op dit terrein nog tal van voetangels en klemmen kunnen uitzetten Maar verre blgvende van die voor een leek gevaarlgke omgeving, wensch ik alleen nadruk te leggen op het mgns inziens niet betwist bare feit, dat reclame, verzekeringswezen en lotergspel ieder naar zgn aard loten zgn van éenen stam, kinderen zgn van éene moederde kansberekening. En waar in den tegenwoordigen tgd de beide eersten gekoesterd en vertroeteld wor de», en de derde wordt verschopt, daar is he'; mg een behoefte om voor dien armen ver stooteling te spreken een goed woord, omdat ik door jarenlange ervaring zoo volkomen overtuigd ben van zgn goed recht van bestaan en van zgne opbeurende, de arbeidende menschheid schragende eigenschappen. Het heeft mg sedert lang bevreemd, dat tot dusver nog niemand getracht heeft, beide vor men van kansberekening, verzekeringswezen en lotergspel, aan elkaar dienstbaar te maken den eenen vorm aan te passen aan den ande ren, zóo dat een geheel verkregen wordt, wat zonder beider samenwerking bgzonder kostbaar en daardoor bgna ondoenlgk zou zgn. Ik heb hier op het oog de pensionneering van bejaarde werklieden Voldoening aan die sociale behoefte is een dringende eisch des igds. En als er vonnis moet geveld worden over de mate van zonde, het zedelgkheidsbegrip aangedaan aan de eene zgde de afgewerkte arbeider door de gemeen schap aan eigen lot overgelaten met kans op eene armen-bedeeling, en aan des anderen kant de staat sanctioneerende en regelende het kansspel zooals het is neergelegd in de Staats-Loterg dan zie ik met volle gerust heid de uitspraak tegemoet. Zou daarom niet als tot verwezenlgking roepen het denkbeeld, om de bate, die de Staats-Loterg afwerpt, aan te wenden als een vaste, zeer beduidende jaarlgksche bgdrage tot het fonds, voor bovenbedoelde pension neering noodzakelgk Men bereikt daarbg tevens het dubbele doel dat de werklieden zeiven voor een deel hnnne bgdragen vrgwillig tot hunne latere onder steuning storten, terwgl zg bovendien nog de wèldoonde geruststelling blgven behouden van bg hun leven in ruimer stoffelgke omstandig heden te kunnen komen. Zorg voor de toekomst en bedachtzaamheid in het tegenwoordige vormen hier een harmonisch geheel. En daardoor zal weder eens te meer blgken, dat de lessen van praotische levenswgsheid dor zoekende menschheid van niet minder groot nut zgn, dan de voorschriften, door strenge zedeleer geboden. Thans nog een enkel woord over het door E. den Minister van Finanoiën ingediende ontwerp tot geleidelgke afschaffing der Staats- Loterg, het wetsvoorstel dat mg er toe ge bracht heeft, mgno denkbeelden over deze be dreigde instelling in rnimer kring te verbreiden. Mgne meening omtrent de strekking van het ontwerp behoef ik zeker na al het voren staande niet te verduidelgkenmaar eer biedigende 's Ministers tegenovergestelde over tuiging breng ik dankbaar hulde aan den humanen geest, die uit het ontwerp spreekt, ten opzichte van hen, die door hunne betrek king bg de Staats-Loterg in het onderhoud van zich en hunne gezinnen voorzien. Doch met alle waardeering voor deze wel willendheid blglt toch in hooge mate pgnlgk de toestand van hen, die, in soortgelgke om standigheden verkeerende als schrgver dezes, met groote bezorgdheid de thans nog ver- wgderde toekomst langzaam ziende naderen, zich angstig afvragenhoe krgg ik in die 18 jaren de opvoeding van mgne nog zeer jeug dige kinderen voltooid, wanneer na dien fa talen termgn alle inkomsten van den huisvader ophouden Maar waar zoo'n milde geest getuigt, is de hoop niet verloren, dat nog op andere wgze maatregelen en schikkingen genomen zullen worden, dat ook voor die zoo zwaar te treffen gezinnen zich een beter verschiet opene. ik Wanneer ik deze mgne meening met vrg- moedigheid ter overweging dnrf geven aan allen, die tot oordeelen en beslissen in deze zaak zgn geroepen, dan geschiedt dit in de vaste overtuiging dat Z. E. de Minister, als hoogste autoriteit, ook aan den bescheiden ambtenaar diens inzioht gnnne, al zg dit ook niet in overeenstemming met dat der hooge regeering. In dit volle vertrouwen heb ik gemeend mgce denkbeelden in ruimeren kring met bescheidenheid te mogen ter kennis brengen dariteit onder de apothekers had kunnen wor den waargenomen. Tot leden van 't hoofdbestuur werden ge kozen de heeren Jacobus Polak te Amsterdam en G. Wiennga te Arnhem. Onder de uitgebrachte rapporten behoorde dat van de commissie voor de maatschappe- lgke belangen Hierhg kwam o. a. ter sprake de kwestie van de Zondagsrust. Meegedeeld werd dat thans volledige inlichtingen zgn ontvangen omtrent de regeling der Zondags rust voor apotheken in alle landen van Europa. Voor ons land waar de wet op de artsengbe- reidkunde voorschrgft het open zgn der apotheken dag en nacht, kan alleen in het open zgn op Zondag wgziging worden gebrncht door verandering van art. 3 der genoemde wet. Bg acclamatie sprak de vergadering zich uit voor de wenschelgkheid om op die-wot.s- wgziging aan te dringen, echter met dien vor- stande, dat alleen van facultatieve maar niet van imperatieve sluiting op Zondag sprako zal zgn. De wenschelgkheid werd naar aan leiding van dit rapport nog nader betoogd, dat apothekers in ruste zich zullen aanmolden bg de commissie als reserve-apothekers ten einde bg overigden eens apothekers onmiddollgk met de waaineming eener apotheek te worden belast. Het hoofdbestuur zal met 2 leden worden uitgebreid en aldus uit 9 personen bestaan. Met 27 tegen 26 stemmen werd do wensche lgkheid uitgesproken om stappen te doen tot onderzoek in hoever het mogelgk is een coöperatieve credietbank voor apothekers op te richten; eene instelling, die men vooral nuttig aoht voor de apothekers ton plattolande. Aan het einde der vergadering kwam de kwestie met de Rgksverzekeringsbank weer ter sprake. Na eenig debat werd aangenomen een voor stel van Amsterdam om het contract met die baik te handhaven, doch in geen geval de verlangde lgsten over te leggen. Het volgend jaar zal men in 'a Gravenhage vergaderen. Op de Woensdag te Lochem, onder leiding van mr O. J. Sickesz, door de Nederlandsche Heidemaatschappij gehouden jaarvergadering bleek uit het jaarverslag, dat het personeel der Maatschappg thans bestaat uit 90 ambte naren en beambten, tegen 74 in 1902. In het pensioenfonds werd door de Maarsebappg gestort 1338, waarvan door de ambtenaren zelf 381. Op 15 Ang. jl. telde de Maatschappg 235 begunstigers en 2710 leden. Door de commissie tot inrichting van 't Na tionaal congres voor den middenstand, te Rotterdam gehonden, is besloten de leiding van het congres op te dragen aan den heer J. S. Meenwsen te Amsterdam, voorzitter van den Nederl. Bond van vereenigingen voor den handeldrijvenden middenstand, die dus, behoudens goedkeuring door het congres, als algemeen voorzitter zal optreden. Voorzitters der afdeelingen zullen zgn de heeren dr D. Bos, A. den Held Jr, dr J. Nou- wens en A. Plate, terwgl als redenaars zullen optreden de heeren W. Nieuwenhuizen te Ngmegen, dr J. Nouwens te Heeswgk en A. S. Talma te Den Haag. KORTE MBDBDEELINGEN VERGADERINGEN. Te Rotterdam is dezer dagen gehouden de 52e algemeene vergadering van de Ned. maatschappij tot bevordering der pharmacie onder voorzitterschap van den heer C. Guldensteeden Egeling, die in zgn openingswoord hulde bracht aan de nagedachtenis van overleden eereleden oud-bestuurders en gewone leden de verdien' sten van anderen voor de Maatschappg herin nerde en hare lotgevallen in het afgeloopen jaar omschreef. Het aantal leden bleek van 498 tot 506 te zgn geklommen. Spreker con stateerde voorts den uitslag van een gehouden enquête, waaruit is gebleken dat een kleine meerderheid van apothekers zich heeft ver klaard voor vrge vestiging van de apothekers. Daaruit is echter geen bepaalde conclusie te trekken. Ingrgpende reorganisatie is noodig en het hoofdbestnur zal zich tot de Regeering wenden met dringend verzoek ten deze krach tig in te grgpen. De voorzitter keurde af de houding van de Rgksverzekeringbank tegen over de apothekers, voor hen eene vernede rende houding, waarin van zelf verbetering zou zgn gebracht indien eenige meerdere soli- Oost-Indië. De mail, loopende tot 7 Aug., kwam Don derdagavond aan. Uit A t j e h, en K o r i n t j i komen weinig belangrgke berichten. üit D j a m b i is, volgens het Bat. Nbld, door de regeering een telegram van den resi dent van Palembang ontvangen, moldondo dat de tot dusver voortvluchtige Rio van Loeboe Resam, Hadji Hassing, zich onderworpen heeft. Volgens een correspondentie nit Meranke aan het Bat. Nbld.,is bg een tocht met de Van Doorn, ten Noorden van de Mariannestraat, een rivier ontdekt, vgf a zesmaal grooter dan de Merauke. Veertig mglen van de monding was zg nog 1000 meters breed. Toen de ankerkettingen werden opgehaald, zagen deze er nit alsof zg verguld warenzg waren bedekt met een geelachtige zelfstan digheid. Wg herinneren belanghebbenden dat de nieuwe cursus van de zangschool der zang- vereeniging 7ot Oefening en Uitspanning alhier, onder leiding van den heer J. Clenver, morgen (Zaterdag) aanvangt. Te twaalf uur van dien dag bestaat ervoor ouders en voogden, in het Conoertgebouw, gelegenheid nieuwe leerlingen aan te geven. Den leden van den tuin op het Noord- Bolwerk, meer bekend onder den naam van «Buitentuin" alhier, waohten nog twee middag-uitvoeringen, beide te geven door het

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1903 | | pagina 1