V rijdag 10 Juli, De; Westpoort te VlisÉp ei Je in vertaJ net Je liistorie Jer staJ N#. 160 146e Jaargang, 1903, Middelburg 9 Juli. Uit Stad en Provincie. MIDDELBURGSCHE COURANT. Deze courant verschijnt d a g e 1 ij k s, met uitzondering van Zon- en Feestdagen, Priji, per kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor alle plaatsen in Nederland franoo p.p., f 2. Afzonderlijke nummers kosten 5 eent. THERMOMETER EN VERWACHTING. 9 Juli 8 n. vm. 60 gr., 12 u 68 gr., av. 4 u, 69 gr. F. Verwacht: zwakke wind, verander lijk, droog weer, geringe toename in temperatuur. AdvertoatiSn s SO eent per regel, titoboorte-, dood- on alle andere familieberichten en Dankbetuigingen van 1—7 regels f 1.50 j elke regel meer SO cent. Keolamens 40 cent per regel, 8recti letters naar do plaats, die zg innemen. o j i m* Plaat8WR advertentiën en reolames, niet afkomstig uit Zeeland, betredende Handel, Ng verheid en Geldwezen, is uitsluitend gereohtigd het AlgensecR AdTsrlinil«°Rnriws Aa BB KA aiAB Aas., 1.8. Vssrbugwal Ml, AnsatorAaB. door C. P. I. DOMMISSE. Eindoljjk verschijnt er dan eens weer een belangrijke studie over de gesohiedenis van Vlissingen. Het was reeds zoo lang geleden, dat daarover een werk van eenfge beteekenis in het lioht was gekomen. Na de uitvoerige beschrijving toch, die Te Water in de drie eerste hoofdstukken van zjjn Inhuldiging van Prins Willem V van de stad gegeven had, moesten we ons in de 19de eeuw eigenljjk alleen tevreden stellen met het in 1872 ver schenen boek van Winkelman Geschiedkundige Plaatsbeschrijving van Vlissingen. En dit berust grootendeels op het handschrift van den rijks ontvanger mr. A. Moens van Bloois, en geeft wel is waar een uitnemend overzicht van de historie der stad, doch gaat slechts zelden tot de bronnen zelf terug. Het is dus begrijpelijk, dat we het werk van den jjverigen Vlissingschen archivaris met groote ingenomenheid begroeten. En dat te meer, omdat het op zoo onbekrompen wjjze is uitgevoerd. Het behandelt in hoofdzaak de lotgevallen van de Westpoort, waarover de schrjjver, naar aanleiding der vestiging van Vlissingen's historisch museum in den overgebleven toren, uitvoerige nasporingen in het werk heeit gesteld. Zjj werd gesticht in de laatste helft der 15de eeuw en, na een verbouwing in de 16de eeuw, in 1811 voor het grootste deel af gebroken ten behoeve van de stichting der zoogenaamd bomvrjje Kazerne, fl-iieen uo «s- vangentoren bleef intact. Doch ook op dezen werden in 1882 en 1883 ernstige aanslagen gesmeed en wel door het gemeentebestuur zelf. Dit wilde nameljjk den toren slopen oi misvormen, om een goede communicatie tus- sohen stad en badplaats tot stand te brengen. Maar vooral door het beleid van Victor de Stuers en dr Cuypers werd de toren gered en onder goede leiding gerestaureerd, en later op initiatief van den toenmaligen burgemeester Tutein Nolthenius tot oudheidskamer ingericht Dit zjjn in het kort de lotgevallen der West- poort. Maar de schrjjver geeft meer dan de titel doen vermoeden. Als inleiding biedt hg nameljjk, behalve een uiteenzetting van het doel van musea en archieven met grappig overdreven bekenning van eigen politieke kleur, een overzicht aan van het ontstaan van Oud- en Nieuw-VliBsingen en van de stichting der St Jacobskerk, »teneinde den lezer eenigs- zins thuis te doen zgn in den tgd, waarin de Westpoort gesticht werd". Daarna volgt een ttfdtafel van belangrgke feiten uit de geschie denis der stad. En eerst dan komt de sohrgver tot zjjn eigenljjk onderwerpde wording en de lotgevallen der Westpoort, hare gedaante in den loop der eeuwen, hare bestemmingen als Hoofdpoort met den Grooten- of Gevangen toren en den Kruittoren, waarvan de eerste ook als Licht- en vuurtoren diende, en als Gevangenpoort. En ook hier houdt de auteur zich niet angst vallig binnen waarbjj aan de stad belangrgke rechten werden toegestaan en naar aanleiding waarvan haar gebied nauwkeurig omaohreven werd met deze woorden: »dat dese vryheyt voerscreven duren sal, ende beghinnen van Conclardsweghe alsoe uyt, tote der garn- debben toe, ende alsoe ommeghaende, als die herewech oosten coemt toto den molenwater I toe, ende binnen den utren cante van den dike van den molenwatre, tot an de garn- debbe recht ute." Dit schrjjft de heer Dom misse over, evenwel alsof nu de oude topographic der stad voor iedereen even helder is zonder eenige toelichting Maar ik moet eerljjk bekennen, dat ik hierdoor niet veel wgzer ben geworden. En ik vrees dat er meer zoo zullen zjjn. Zou het nu voor hem, die zoo goed met den plaatseljjken toestand bekend is, niet gemakkeljjk geweest zijn, om ook den lezer eenigszins te oriënteeren en hem bv. even duideljjk te maken waar onge veer de »Conclardswegh" en de >garndebbe" gezocht moeten worden, ook al is het niet volkomen zeker, wat het laatste woord be- j teekenen moet Maar wg gaan over tot het tweede gedeelte van het werk, dat handelt over de stichting der oudheidskamer. Zooals men weet, was deze hoofdzakeljjk te danken aan de onver moeide pogingen van de heeren Gewin, Kalb- |fleisch, Wibaut en Van den Os. Van den laatsten, die vooral krachtig had meegewerkt tot bereiking van het gewenschte doel, doch die de officiëele opening slechts eenige maan den mocht overleven, wordt een zeer waar- deerend levensbericht gegeven. Ook van den heer Tutein Nolthenius, die de restauratie van den Oevangentoren en de overbrenging daarin der Oudheidskamer van het stadhuis had weten tot stand te brengen, deelt de auteur het een Zal het deze commissie gelukken de oplos sing te vinden vraagt het Arnhemsche blad, en het antwoordt Haar samenstelling geeft weinig hoop op een toestemmend antwoord. Van de twaalf leden behooren er zeven of acht, alsmede de secretaris, tot de rechter- zjjdetwee tot de oud- en twee tot de unie- liberalen De vrjjzinsige en de sociaal-demo craten, die met een afgerond gemeentelijk program zjjn opgetreden, zjjn daarentegen geheel uitgesloten.*) De adel en het groot grondbezit zjjn door zes leden vertegenwoor digd, waaronder geen, die zich op het gebied der gemeente-ftnanciën heeit onderscheiden. De brochures van den heer Sickinga over de Friesche gemeente-financiën schjjnen ons geen voldoende aanbeveling. Van den heer Heems kerk, den Amsterdamschen wethouder, kan niemand eischeu dat hjj nog tgd zou gevonden hebben zich grondig in te werken in deze zoo diepgaande quaestie. De heer Pollema, oud- hooid eener bjjzondare school, een bekwaam man, heeft op dit gebied zjjn sporen nog niet verdiend de heeren Kolkman en Hink, hos bekwaam overigens ook, hebben zich hierop evenmin bjjzonder onderscheiden, al stellen wjj hun oordeel niet laagrest de heeren Hintzen en Van Nierop, wier bevoegdheid is gebleken. Vertegenwoordigd zjjn de drie groote steden Amsterdam, Rotterdam en Dan Haag door hun wethouders, maar tevergeefs zoekt men ver tegenwoordigers van de plattelandsgemeenten van Oroningen, Drente, Limburg, Zeeland, N.-Brabant, Z. en N -Holland en Utreoht. Terwjjl niet minder dan acht van de twaalf leden behooren tot de Staten-Oeneraal, ont breekt de naam van den Leidschen hoogleeraar, wiens arbeid onafscheidelijk verbonden is met onze Gemeentewetevenzeer die van bekende en ander mee, terwjjl een uitgebreide catalogus 1 ambtenaren van rjjk, provinciën en gemeenten, zou ons van de bezienswaardigheden in den toren het I werk besluit. Ten slotte wil ik nog even wjj zen op de goed gekozen illustraties, die het boek ver-| u;vi vi» tr«w-v"aBV". »ww»h* m» wwvawam g van de Westpoort zelf bjjzonder in het oog springen. Deze zjjn hoofdzakelijk ontleend aan oude kaarten, de beste van alle echter aan de gravure, die omstreeks 1618 te Middelburg gedrukt werd en een voorstelling geeft van de aankomst van keurvorst Frederik van de Palts met zjjn gemalin te Vlissingen, den 28 April 1613. Aan het einde van deze korte en onvolledige bespreking gekomen, wensohen wjj den heer Dommisse van harte geluk met de voleindiging van zjjn ljjvig boekdeel. En kleven er al ge breken aan zjjn werk, zjj behoeven heusch niet als prikkel te fungeeren, zooals de schrjj ver bescheidenljjk wenscht, om den lezer de verdiensten te doen opsporen en waardeeren. En wjj stemmen met hem in met Betje Wolffs zegenwensch op den bloei zjjner vaderstad Bloeiend Vlissing', Waloh'rens glorie, Stad, gewoekerd uit de zee, Ruime, welgelegen ree, Stad, beroemd in 's lands historie Om uw kooplust, om uw moed, Die der vrgheid hulde doet! Blgf in 's Hoogsten gunsten deelen; Groei in luister, groei in magt Tot het laatste nageslacht! E. W. kennis die der officieele ver-1 Kamer en Raad dikwerf in wier practische tegenwoordigers verre overtreft. Voorts mag het zeker be vreemding wekken dat, terwjjl de exploitatie band staat tot het getaeenteljjk financiewezen, het teohnisoh element geheel in de commissie ontbreekt. Wat den secretaris betreft, we meene* hem geen onrecht te doen door de veronderstel ling te uiten, dat hg zgn benoeming meer dankt aan den eervollen naam welken hjj draagt, dan aan gebleken bekwaamheden op dit gebied. Onze verwachting is, wat de uitkomsten van het onderzoek der commissie betreft, dus allerminst hoog gespannen. Integendeel vree zen wjj zeer, dat de kleine en de plattelands gemeenten, wederom zooals voorheen, het loodje zullen moeten leggen ten bate van de groote steden. We zullen ons intusschen nog maar niet beangstigen over het mogeljjk resultaat van het onderzoek. Het meest waarschgnlgke toch zal wel zjjnplaatsing van het verslag der oommissie, met wetsontwerpen en memo- riën van toelichting, in de archieven van het departement, d. w. z.: het stoppen in den doof pot, met dankbetuiging en uitdeeling van ridderorden. A. Hoefer, gemeente-archivaris te Hattemmr S. Muller Fzn., Rjjks-archivans te Utreoht mr J. C. Overvoorde, gemeente-arohivaris tel Leiden C. H. Peters, Rijksbouwmeester te 's Gravenhage en jhr mr V. E. L. de Stuers, lid van de Tweede kamer te 's Gravenhage tot secretaris J. Kalf, thans assistent bjj het Nederlandsch museum voor geschiedenis en kunst te Amsterdam, met geljjktjjdige toeken ning van eervol ontslag uit laatstgenoemde be- j trekking. De verkiezing van een lid der Tweede Kamer in het district Sittard, noodig door dat de heer M. J. O. J Arnoldts heeft opgehouden lid te zjjn, is bepaald op 21 dezer, de stem ming, zoo noodig, op 30 dezer, en de her stemming, zoo noodig, op 6 Augustus. TWEEDE KAMER. Bepalingen omtrent het berij den van wegen met motor-rjjtuigen. Bljjkens het voorloopig verslag was men vrjj algemeen met de Regeering van oordeel dat het steeds meer zich ontwikkelend verkeer met motor-rgtuigen de behoefte heeft doen gevoelen aan bepalingen van den algemee«en wetgever, opdat eenheid kome in de voorschrif ten omtrent dit vervoermiddel. Men verschilde echter van meaning ten aan zien van 3e vraag hoeverre de vast te stellen regeling zich zal moeten uitstrekken De slotsom, waartoe men kwam, was dat het voorstel behoort te worden gewjjzigd in dien zin, dat het geheele onderwerp van de verzekering van de vrjjheid of veiligheid der wegen tengevolge van het berjjden daarvan met motor-rjjtuigen in beginsel aan regeling door lagere besturen wordt onttrokken, terwjjl de besturen der provinciën en gemeenten slechts de bevoegdheid wordt gegeven tot vaststelling der bepalingen betreffende de punten, in de centrale regeling niet voorzien. Daarnaast moet dan de bevoegdheid worden om in nei "ueiairg van ue nBwuuuuuuuig bruikbaarheid van de onder hun beheer staande wegen beperkende voorsohriften betreffende Het eerste zomerconcert, Woensdagavond door het muziekkorps der stedeljjke schutterjj in den tuin van het Schuttershof alhier ge geven, trof het vrjj slecht met het weer. De temperatuur viel 's avonds nog wel mee, maar het gure weer overdag had bljjkbaar veel mensohen afgeschrikt, zoodat de tuin maar schraal bezet was. De heer Morks had voor £en goed programma gezorgd de meesten stukken waren wel oude bekenden, maar dat is bjj muziek vaak eer een voordeel dan een nadeel, en verscheidene der uitgevoerde nummers bljjven steeds een dank baar gehoor vinden Het applaus, was daarvan het bewijs. Een vjjftal der stukken waren door den heer Morks voor harmonie bewerkt. De heeren J. Siegers te Vlissingen en H. J. van Adriohem Boogaert te Middelburg hebben zich bereid verklaard als commissaris op te treden bg de dezer dagen hier te houden hondententoonstelling. Heden middag bracht het muziekgezel schap De Ware Vrienden uit Oppunrs, bjj Puurs, in Belgie, vergezeld van vele bewoners dier plaats, een bezoek aan onze stad, komende met de tram van Vlissingen. De muzikanten brachten op de Groote Markt een paar nommers ten gehoore. De heer Boogert, wachtmeester titulair b|jj de marechaussée te Westkapelle, is als zoodanig definitief aangesteld. De driemaster-goelet Vtlle d'Ostende, en niet Ville d'Anvers, zooals abusievelijk is ge meld, die op de Snikerplaat is gestrand, zal vermoedelijk verloren zjjn. Het vaartuig is al dieper en dieper in het zand gezakt en men heeft alle hoop opgegeven het vlot te krjjgen. Het sohoolsohip was vertrokken voor het tweede deel zjjner kruisreis in de Noordzee en zou tot den 30en Augustus ^afwezig bljjven. Het vaartuig, een gewezen koopvaardijschip, aangekocht door den Staat, was in dienst sedert 1880. Het is uitgereed als driemastergoëlet en V>ligOI WS IVgJVVV MS De noordwestelijke storm in den nacht van 6 op 7 Juli heeft de duinen aan den het berjjden van die wegen met motor-rgtuigen I B00rdkant van Schouwen veel doen ljjden te geven, door welke voorsohriften de bedoelde jieost aHe aan den duin voet geplaatste rgs- wegen zelfs geheel voor het verkeer hoatscliermeB. zjjn door den vrjj hoogen vloed weggeslagen. bedoelde voertuigen kunnen worden gesloten Verder worden nog eenige. op- en aaniper-l kingen gemaakt over bjjzondere bepalingen, in het ontwerp voorkomende. IN DEN DOOFPOT. De redactie der Nieuwe Arnh. Crt wpt, even als wjj, op de bgzondere taktiek ,van dit ministerie om tal van belangrjjke kwesties commissoriaal te maken, wat, al heeft het zjjn de grenzen van zjjn onderwerp, I goede zijden, veel paperassen doch bitter weinig Het Vad. merkt hier op dat het Unie liberalen waren die het eerst met een afgerond gemeente-program voor den dag kwamen, nl. de Vrpinnige kiesvereeniging 's Gravenhage. Dit program is door verschillende andere vrij zinnige kiesvereenigingen overgenomen. maar strooit hjj met haast al te ruime hand I resultaten oplevert. zjjn gaven uit. Zoo worden ons, naar aanleiding I Zg steekt daarmee den spot. Het zal weldra van het in gebruik geweest zjjn der Westpoort I EOover komen, zegt z|j, dat ieder fatsoenlijke als gevangenis, niet alleen de lotgevallen mee-1 Nederlander lid is van ten minste een Staats- gedeeld van hen, die de eer hadden daar oommissie. 't Is trouwens do eenvoudigste oplqssing, welke denkbaar is. Men behoeft slechts de moeite te doen een reeks vragen te formuleeren, eenige personen te benoemen, belast met een onderzoek, leidende tot de beantwoording dier vragen in den vorm van een of meer wets ontwerpen en men kan rustig het verder verloop afwachten, zonder zich de moeite te geven, zelf studie te maken van het onderwerp waarover het onderzoek loopt. De jongste vrucht van het stelsel, in den laatsten tjjd op zoo breede schaal toegepast, is de Staatscommissie tot »onderzoek naar den financieelen toestand der gemeenten en ter voorbereiding van wetteljjke maatregelen, waardoor die toestand op duurzame grondsla gen kan worden gevestigd. Geen kleinigheid voorwaar, dit vraagstuk, Westpoort, een punt van groote beteekenis te I aan welke oplossing de heer Godin de Beaufort, tjjdeljjk huisvesting te vinden, maar van enkele bekende logeergasten uit de oude gevangenis op de Bierkade worden de faits et gestes uitvoerig vermeld. En aan het feit dat de Westpoort twee predikanten als gevangenen geherbergd heeft, danken we een beschrjjving van de onlusten op Walcheren in de tweede helft der 18de eeuw, op zich zelf zeer zeker interessant doch met de Westpoort slechts in uiterst los ver band staande. v Karigheid kan den heer Dommisse dus aller minst worden ten laste gelegd. En toch, in enkele opzichten zouden we nog meer van zjjn vrjjgevigheid willen vergen. Zoo, om een enkel voorbeeld te noemen, waar hjj spreekt over de oudste topographie der stad. Dit sckjjnt mg, vooral in verband met de geschiedenis der zjjn. En zeer terecht haalt de schrjjver dan ook het privilegie van Willem III van 1315 aan, Het werk zag het licht bg de firma C. N. J, de Vey Mestdagh te Vlissingen, thans benoemd tot voorzitter der commissie, gedurende de drie jaren van zgn Ministerschap tevergeefs heeft gearbeid en dat, naar het sohgnt, door twee niet onbekwame Ministers, de heeren Sprenger van Eyck en Van Houten, niet naar wensoh kon worden opgelost. BEKOXanKGM GUI. Bg kon. besluit zgn, voor het tgdvak van 1 Sept. tot en met 31 Aug. 1904, benoemd tot leeraar aan de R. H. B. S. te Roermond, J. Alingh Prins en H. Huffnagel, tgdelgk leeraren aan die school is den commandeur der scheepmakers bg 's rgks werf te Amsterdam, 0. van Hoek, op zgn verzoek, eervol ontslag verleend uit den werfdienst zgn bg het dep van financiën benoemdtot hoofdinspecteur der dir. bel. enz. mr J. P. A. Laman de Vries, thans referendaris tot hoofd commies H. E. Plencker en H. P. W. Smit, commiestot oommies L. Knottnerus, M. N. Scholl van Egmond, jhr W. F. van Raab van Canstein en J. van den Bold, thans adjunct commies j tot adjunct oommies W. J. deRooy en D. Sluimer, thans eerste-klerk. Bg kon. besluit is ingesteld een rgkscom- missie tot het opmaken en uitgeven van een inventaris en eene beschrgving van deNeder- landsche monumenten van geschiedenis en kunst. Met ingang van 1 Augustus zgn in deze oommmissie benoemdlot lid en voor zitter dr P. J. H. Cuypers, architect der rgksmuseumgebouwen te Amsterdam tot leden Jos. Th Cuypers, civiel- en bouwkundig in genieur te Amsterdam; H Evers, hoogleeraar aan de Polyteohnieche school te DelftJ. A. Frederiks, architect te MiddelburgL C. Hezenmans, architect te 's HertogenboichF. DB UNIFORM VAN DE LANDWEER. Bg kon. besluit is de kleeding vastgesteld van de officieren, onderofficieren en manschap pen, die bg de landweer zullen worden inge deeld. Zg is voor de infanterie als volgt Kepi, van donkerblauw laken, hoog vóór «n achter 14 o.M.vallende klep van verlakt leder, stormband van verlakt tuigledervan onderen een koord van geel kemelsgaren, aan de achterzgde eindigende in een figuurkpoop Tuniek, van donkerblauw laken, met een rg van zeven gladde gebombeerde knoopen van geel metaalstaande kraag met ter reohterzgde de letters L. W. en ter linkorzgde het num mer van het landweerdistrictdp de borst twee buitenzakken met klep, aan elke zgde een schouderbedekkingen van donkerblauw laken, Overjas, van donkerblauw laken, met twee rjjen, elk van vgf met laken overtrokken, knoopen; de jas voorzien van een breeden, liggenden kraag met lus. Pantalon, van lichtblauw laken, met een scharlaken bies in de buitennaden. De kleeding van de administratietroepen hospitaalsoldaten, artillerie en genietroepen komt, met eenige wgziging in de kleur der uitmonstering, enz., nagenoeg geheel overeen met die der infanterie de pontonniers en de bezettingstroepen der infanterie dragen hooge vetlederen laarzen De bovenkleeding van de officieren is dezelfde als die van de gelgknamige kleedingstukken van het overeenkomstige wapen of dienstvak bg 't legertot hunne kleeding behooren even-1 fltemmon. wel niet de korte jas, de pluim, de schouder- j D(J he0r bedekkingen Woensdag werd de gemeente Axel be zocht door een dertigtal Friesohe landbouwers, die, met den trein, van negen uur aangekomen, vergezsld door het dagelgksch bestuur, den rgkslandbouwleeraar van Goes, benevens ver schillende landbouwers, een rgtoer door de omstreken maakte. Enkele boerdergen werden door hen bezichtigd. Des namiddags half drie vereenigden zg zich in het hotel van de wed) Rolfl aan een gemeenschappelgken maaltgd, waarna zg met den trein van half vgf naar Terneuzen vertrokken, om per boot hun reis verder voort te zetten. 1001W1VE1. Vrjjdag Zaterdag. Zondag Maandag. Dinsdag Woensdag Donderdag Vrgdag Zaterdag. V1UH1RCM. 10 Juli nm. 2.- 11 2.31 12 3.05 13 3.34 14 4.09 15 4.49 16 5.28 Domburg;. 10 Juli nm. 2.9 11 2.40 STEMMINGEN VOOR DEN GEMEENTERAAD. Ellewoutsdgk. Van de 94 kiezers stem den 71 met geldige biljetten. Herkozen zgn de heeren J van Liere met 39 en C. van de Velde met 29 stemmen. De heer C. Bruinooge verkreeg er 37. Meliskerke. Aantal kiezers 130, inge leverde geldige biljetten 113. Herkozen de heer J. Dekker met 80 S. Wisse, altredend lid, had ver van gouden koord en het hals- I meer jn aaamerking te komen. tusschen de heeren R. snoer. De schouderbedekkingen zgn van donkerblauw laken, voorzien van de letters L. W. en bet distriotsnummer, in goud ge borduurd; de ondericheidingsteekenen zgn als die voor de overeenkomstige rangen voor de officieren van het leger zgn vastgesteld, Bg kon. besluit is aan de volgende ge meenten, boven en behalve de bgdrage, bedoeld bg art. 45 der onderwgswet, ter behoorljjke inrichting van haar lager onderwgs, subsidie verleendEllewoutsdgk ad f 575, Kapelle ad f 2600, Oudelande ad 550 en Rilland Bath ad 1200: Herstemming Boogaard, die 45 en J. Jakobsen, die 52 stem men verkreeg. De heer M. Francke verkreeg 44 stemmen. Nieuw- en St Joosland. Van de 187 kiezers leverden 109 geldige biljetten in. Herkozen de heeren Jan Polderdgk met 80 en H. van Leerdam met 72 stemmen. Vrouwepolder. Het getal kiezers be draagt 181, waarvan er 142 geldige biljetten inleverden. Herkozen de heer Abr. Maas met 105 stemmen. Gekozen de heer J. Looise met 88 stem men.

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1903 | | pagina 1